Jilatanakar wakichapxañäni

“Janiw khiti yatiqiris yatichiripatxa jukʼampïkiti,yatiqañ tukuyxaspa ukkhasa yatichiripjamarakïspawa.” (LUC. 6:40.)

1. ¿Kunjamsa Jesusax Diosan markap uñjapxañapatak uttʼayäna?

 “UTJARAKIWA waljanakampi Jesusan luratanakapaxa. Sapa mayatix qillqasispaxa, amuyataxa uka qillqatanakax aka uraqpachatsa jilaraspawa” sasaw apóstol Juanax Jesusan sarnaqäwipat qillqañ tukuyäna (Juan 21:25). Jïsa, jukʼa tiempokis aka uraqin sarnaqawaykchixa, jan inaktʼasaw Jesusax Diosatak irnaqawayäna. Walja chachanakaruw yatichäna ukat Diosan markap sarayapxañapatakis wakicharakïnwa. Alaxpachar 33 maran sarxäna ukhaxa, yäpar uttʼayata mä jiskʼa tamwa jaytawayäna. Uka jiskʼa tamax jankʼakiw jiltawayarakïna (Hech. 2:41, 42; 4:4; 6:7).

2, 3. 1) ¿Kunatsa jilatanakax taman wal munasi? 2) ¿Kuna tuqitsa aka yatichäwin uñjaskañäni?

² Jichhürunakanxa, patak waranqa tamanakar jalanuqat walja jaqinakaw Diosan arunakapat uraqpachan yatiyasipki, paqallq millón chikatats jiläpxiwa. Ukatwa tamanak sarayir chachanakax wal munasi. Ukhamaxa, khititï tama taypin irnaqtʼañ jan ukax jilat kullakanakar yanaptʼañ munki ukaxa ‘wali sum luraski’ sasaw Bibliax qhanañchi (1 Tim. 3:1).

³ Ukampis tama taypin mä aski luräwi katuqañatakixa, ¿kun lurañs wakisispa? ¿Wali experienciani ukat jachʼa yatiqañ utanakar sarir chachanakakit Diosan tamapan sum yanaptʼapxaspa? Janiwa. Jan ukasti, Biblian yatichäwinakaparjam sarnaqir jilatanakaw sum yanaptʼapxaspa. Ukampis taman sarayapxañapatakixa, ¿kunjamatsa jupanakar yanaptʼasispa jan ukax wakichasispa? Jesusax akham sänwa: “Janiw khiti yatiqiris yatichiripatxa jukʼampïkiti, yatiqañ tukuyxaspa ukkhasa yatichiripjamarakïspawa”  sasa (Luc. 6:40). Ukhamasti, kunjamsa Jesusax arkirinakapar wakichäna ukat jiwasax kunjamsa jilatanakar wakicharaksna ukwa aka yatichäwin uñjañäni.

“Amigonak sapxsmawa”

4. ¿Kunjamsa Jesusax arkirinakapar uñjäna?

⁴ Jesusax janipuniw arkirinakapar jiskʼachkänti. Atiniskañ amigonakarjamaw uñjäna, ukatwa jupanakamp chikax kuns luräna ukat kawks saräna. Ukat kuntï Awkipat yatiqkäna ukanaksa qhanwa jupanakar yatiyarakïna (Juan 15:15 liytʼasiñapawa). Mä kutix akham sasaw arkirinakapax jupar jisktʼapxäna: “¿Kawkïrïnis chimpuxa jumax kuttʼankät ukkaxa, ukhamarak akapach tukuskan uka urutsa?” sasa (Mat. 24:3, 4). Uka tuqit sum qhanañchatax wali kusisitaw jikxatasipxpachäna. Ukat awisax chʼusäwjanakar sarasaw Jesusampi arkirinakapampix wali sum parltʼasipxäna. Katuntapkäna uka arumas janiw jupanakat armaskänti. Pedro, Santiago ukat Juan sat kimsa amigonakamp chika sarasaw Getsemaní siski uka chiqan Diosar sapaki jakʼachasïna, taqi chuymapuniw mayisïna. Ukat janis Jesusan arunakap istʼapkchïnxa, kunjamas Yatichirix jikxatasïna ukxa wali sumwa uka kimsanix amuyapxpachäna (Mar. 14:33-38). Ukat kunapachatï Moisesampi Eliasampix Jesús jakʼan uñstapkäna ukhasa wali chʼamachataw jikxatasipxarakpachäna (Mar. 9:2-8; 2 Ped. 1:16-18). Jesusax ukhamaw arkirinakapar sum wakichawayäna, qhipatxa uka chʼamaniw uka jilatanakax Diosan tamap uñjapxäna.

5. ¿Kunatakis irpir chuymaninakax chʼamachasipxañapa?

⁵ ¿Kunsa irpir chuymaninakax Jesusat yatiqasipxaspa? Jilat kullakanakar yanaptʼapxañapawa ukat suma amigot uñtʼatäpxañaparakiwa. Cristian masinakar sum uñjañatakisa ukat chʼamañchañatakis nayrankapxañapawa. Ukat kuntï jilat kullakanakax yatipxañapäki ukxa qhan parlapxañapawa, janiw jamasat parlasiñax wakiskiti. Diosan Arupat kun yatxatasas qhan yatichapxañaparakiwa. Ukat jilat kullakanakar atinisiñsa yatiqapxañaparakiwa. Ukxarusti, janiw yanapirit uttʼayat jilatanakarus jan ukax waynanakarus jiskʼachapxañapäkiti. Jan ukasti, kunjamsa jupanakax Diosar munasiñat luqtasipki ukat nayrar sartasipki ukanak sum amuyapxañapawa.

“Mä uñachtʼäwi churapxsma”

6, 7. ¿Kunjamsa Jesusax arkirinakapar yanaptʼänxa, ukat kunjamsa jupanakax uk uñachtʼayapxäna?

⁶ Jesusan nayra arkirinakapax Dios chuymäkasinsa, awisax janiw sumpun amuyapkänti. Kunjamsa jilsuwayapxäna, kawkinsa sarnaqapxäna ukarjamaw kuns amuyapxäna (Mat. 19:9, 10; Luc. 9:46-48; Juan 4:27). Ukampis Jesusax janiw jupanakar tuqkänsa ni qhuru chuymampis iwxkänti. Ukat jan phuqañjamäki ukanaksa janirakiw maykänti. Jan ukasti sarnaqatapampiw Jesusax arkirinakapar yatichäna (Juan 13:15 liytʼasiñapawa).

⁷ ¿Kuna uñachtʼäwsa Jesusax arkirinakapar jaytawayäna? (1 Ped. 2:21.) Nayraqatxa, janiw yänak thaqhañar uchaskänti, jan ukasti yaqhanakar serviñaw jupatakix nayrankäna (Luc. 9:58). Ukat janirakiw amuyunakapaksa jaqinakar yatichkänti, jan ukasti Diosan arunakapatpunwa yatichäna (Juan 5:19; 17:14, 17). Ukatxa wali llampʼu chuymanirakïnwa, khitis jupar jakʼachasikïnwa. Yaqhanakar yanaptʼañ munatapax qhanapuniw uñachtʼayasïna (Mat. 19:13-15; Juan 15:12). Ukanak uñjasaw apostolanakapax wal yatiqasipxäna. Amuyañatakix Santiagot parlañäni, jupax janiw jiwañaru axsarkänti, jan ukasti jiwañkamaw Diosar taqi chuym luqtäna (Hech. 12:1, 2). Apóstol Juanax ukhamarakiw Jesusat yatiqasisax 60 maranakampi sarnaqawayäna (Apo. 1:1, 2, 9).

8. ¿Kunsa wayna jilatanakax irpir chuymaninakat yatiqasipxaspa?

⁸ Irpir chuyman jilatanakax ukhamarakiw wayna jilatanakar yanaptʼapxaspa. Jupanakatix altʼat chuymampi ukat munasiñampi jilat kullakanakar yanaptʼapxani ukhaxa, waynanakax uñjapxaniwa ukat ukham lurañatakiw chʼamachasipxarakini (1 Ped. 5:2, 3). Ukat  mayninakan ukham yatiqaskañ sarnaqasasa, Diosar taqi chuym atinisisasa, Diosan arunakapat sum yatichañataki ukat jaqinakar yatiyir sarañataki chʼamachasisasa wali kusisitaw irpir chuymaninakax jikxatasipxaraki (Heb. 13:7).

“Aka iwxtʼanakampiwa khitäna”

9. ¿Jaqinakar yatiyir sarapxañapatakix kunjamsa Jesusax arkirinakapar wakichäna?

⁹ Diosan arunakapat pä mara yatiyxäna ukhaxa, jaqinakar yatiyir sarapxam sasaw Jesusax 12 apostolanakapar khitäna. Ukampis nayraqatxa sum wakichawayäna (Mat. 10:5-14). Ukat kunapachatï, mä qhawqha tʼantʼanakat milagro lurkäna ukhaxa, kunjamsa jaqinakar lakirapxani uksa qhanwa apostolanakar yaticharakïna (Luc. 9:12-17). Kunjamtï uñjktanxa, taqi kun lurapxañapatakiw sum yatichäna. Ukham suma wakichtʼataw Jesusan nayra arkirinakapax 33 marat aksarux taman sum uñjapxäna. Ukat qullan ajayuw jupanakar yanaptʼarakïna.

10, 11. ¿Kunjamsa jilatanakar yanaptʼasi?

¹⁰ Jichhürunakanxa niya ukar uñtasitarakiw chachanakar yanaptʼasi. Nayraqatxa Bibliat yatichtanxa, ukat wakisi ukhax sum liytʼasiñs yaticharaktanwa. Ukampis janiw ukaruki tukuskiti. Tantachäwinakar sarañ qalltxi ukhaxa, Diosan Arunakap Yatiyañatak Escuelar mantañapatakis ukat tamamp chika yatiyir mistuñapatakis yanaptʼaraktanwa. Ukat bautisatäxi uka qhipatxa, jukʼampi nayrar sartañapatakiw yanaptʼasi. Sañäni, inas Tantachasiñ Utan kuna lurañanaksa katuqchispa. Ukat irpir chuymaninakaw yanaptʼirjam uttʼayatäpxañapatakix chʼamachapxarakispa.

¹¹ Taman aski luräwinak katuqasaxa, ¿kunjamatsa jilatanakax sum phuqapxaspa? Irpir chuymaninakaw sum yatichtʼapxañapa. Kun lurañas wakisi ukat kunjam lurasiñapas ukanakxa sum amuytʼayapxañapawa. Ukampis yaqhipax kun luram satas janiw sum phuqapkapuniti, chʼamtayapxiwa. Uk uñjasaxa, ¿kunjams irpir chuymaninakax yanaptʼapxaspa? Uka jilatax janiw kuns lurirjamäkiti sañat sipansa, mayampi sumat yatichtʼapxañapawa. Chiqansa, jilatanakaru ukham yanaptʼasaxa wali kusisitaw irpir chuymaninakax jikxatasipxi (Hech. 20:35).

“Yatiñan jaqixa suma iwxa arunakaruxa istʼiwa”

12. ¿Kunatsa Jesusan iwxtʼanakapax wali askïnxa?

¹² Jesusax sapaqat arkirinakaparuw wakisitarjam chiqañcharakïna. Mä kutixa, Samariankirinakaruw Santiagompi Juanampix tukjañ munapxatayna, jan katuqañ munatax alaxpachat nina saraqanpan sasaw Jesusar sapxäna (Luc. 9:52-55). Ukat kunapachatï uka pä apostolanakan mamapax “aka pani yuqanakaxarux juman thiyamaruy [Reinoman] quntʼayarapita” sasin maykäna ukhaxa, akham sasaw Jesusax jupar säna: “Janiw nayar churatäkiti jumanakar mä chiqa churañaxa, kupïxarus chʼiqäxarusa, jan ukasti khitinakatakitix Awkixax wakiyki ukanakarukiw churasini” sasa (Mat. 20:20-23). Ukhamasti, Jesusax janiw aliq arunakampikix chiqañchkänti, jan ukasti Diosan aruparjam sum amuytʼasiñwa arkirinakapar yatichäna (Mat. 17:24-27). Niyakixay arkirinakapax pantjasiripxchïnxa, kun lurañasa jupanakatakix chʼamäspa ukxa Jesusax sum amuyäna, ukat ukarjamaw munasiñampi iwxtʼäna (Juan 13:1).

13, 14. 1) ¿Khitinakar iwxtʼapxañasas wakisispa? 2) ¿Kuna tuqinakatsa ukat kunjamsa irpir chuymaninakax jilatanakar iwxtʼapxaspa?

¹³ Chiqansa, taqiniruw Bibliat apstʼat iwxanakax yanaptʼistu, taman luqtañ munir jilatanakarus yanaptʼarakiwa. Ukatwa Proverbios 12:15 qillqatax akham sistu: “Yatiñan jaqixa suma iwxa arunakaruxa istʼiwa” sasa. “Nayax janis luqtañatakix suma wakichtʼatäkirista ukham amuyasiyäta” sasaw mä wayna jilatax qhanañchi. Ukampis mä irpir chuymaniw amuytʼayatayna, “janiw taqi kunpun yatksnati ukat pantjasir jaqirakïtanwa” sasa.

¹⁴ Mä jilatax jan sum amuytʼasis sarnaqatap layku pachparuk qhiparxaspa ukhaxa,  ¿kunjamsa irpiri chuymaninakax yanaptʼapxaspa? “Llampʼu chuymampi” amuytʼayapxañapawa (Gál. 6:1). Ukat iwxtʼañax wakisini ukhaxa iwxtʼapxañapawa. Amuytʼañäni, yaqhipanakax jariyatakiw kuns lurapxi. Ukhamax jupanakar chiqañchtʼañas wakisirakiwa. “Kunjamtï Jesusax Diosan Reinopatak qʼapha chuymanïkänxa ukham chuymanïñasawa, ukat ‘taqi akapachankir jaqinakar yatiyir sarapxam’ sasaw jupax sistu” sasin amuytʼayañaw wakisispa (Mat. 28:19, 20; Luc. 8:1). Ukat mä jilatax jupaki nayrankañ munaskaspa ukhaxa, jiskʼar tukupxam sasaw Jesusax yatichäna sasaw irpir chuymaninakax uka jilatar amtayapxañapa (Luc. 22:24-27). Maysa tuqitxa, jan perdonasiñ munir jilatanakarux Jesusan mä uñachtʼäwipampiw amuytʼayasirakispa, walja manur mantat mä uywatan sarnaqäwipampiw amuytʼayasispa. Uka uywatax walja manut perdonkatas janiw yaqharux jukʼa manükipansa perdonañ munkataynati (Mat. 18:21-35). Ukampis kunapachatï irpir chuymaninakax maynir iwxtʼañ munapxani ukhaxa, jankʼakiw iwxtʼapxañapa, janiw walja tiempo suyañax askïkaspati (Proverbios 27:9 liytʼasiñapawa).

“Dios chuymäñataki yatsum”

15. ¿Kunjamsa mä irpir chuymanin familiapax taman lurañanak phuqañxa jupar yanaptʼaspa?

¹⁵ Chiqansa, irpir chuymaninakax wali sumwa jilatanakarux nayrar sartañ yanaptʼapxi. Ukampis taqiniw yanaptʼaraksna. Sañäni, familiani jilatarux warmipas wawanakapas yanaptʼapxañapawa. Ukat familiani mä jilatax irpir chuymanïxchi ukhaxa, janiw sapax sum sartkaspati. Taman lurañanakapxa kunjamatsa sum phuqaspa ukarjamaw warmipas wawanakapas yanaptʼapxañapa. Ukax janiw inamayäkaniti, janiw jilat mayakix kusisit luqtkaniti, jilat kullakanakas wal kusisipxarakini (Pro. 15:20; 31:10, 23).

16. 1) ¿Khitis taman jukʼampi luqtañ munatapxa uñachtʼayañapa? 2) ¿Kunjamatsa mä jilatax aski luräwinak taman katuqaspa?

¹⁶ Ukat janirakiw khitis mayninakan yanapatakix nayrar sum sartksnati. Jan ukasti, sapa mayni chʼamachasiñasawa (Gálatas 6:5 liytʼasiñapawa). Ukat ak amtarakiñäni, taman sum irnaqtʼañatakisa ukat Diosar sum luqtañatakisa janiw mä jilatax irpir chuymanïñapapunïkiti, janirakiw yanapirjam uttʼayatäñsa suyañapäkiti. Ukampis khitinakatix irpir chuymanjam jan ukax yanapirjam luqtañ munapki uka jilatanakax mayitanak phuqapxañapawa sasaw Biblian qhanañchasi (1 Tim. 3:1-13; Tito 1:5-9; 1 Ped. 5:1-3). Ukhamasti, uka aski luräwinak katuqañ munasaxa, kunanak lurañas wakisispa uk sum amuytʼasiñasawa. Bibliat liyiñsa, yatxatañsa, lupʼiñsa ukat Diosat taqi chuym mayisiñsa janipuniw armasiñasäkiti. Ukat yatiyir sarañatakis wal chʼamachasiñasarakiwa.  Taqi ukanakaw nayrar sartañatakix yanaptʼistani. Ukhamatwa Pablon arunakaparjam phuqatassa uñachtʼayarakiñäni, jupax akham sänwa: “Dios chuymäñataki yatsum” sasa, ukhamax Dios chuyma jakañataki yatiqañasawa (1 Tim. 4:7, MT).

17, 18. Mä jilatax taman aski luräwinak katuqaña axsaraspa ukhaxa, ¿kunsa lurañapa, ukat kunjamatsa maynix yanaptʼasir chuymanïspa?

¹⁷ Ukampis yaqhipax taman aski luräwinak katuqañ axsarayasipxiwa, janis askïpkaspa ukham amuyasipxi. ¿Kunas jupanakar yanaptʼaspa? Qhawqsa Jehová Diosas Yuqapas yanaptʼistu uk amtapxañapawa. Bibliax akham sistuwa: “Diosaw jan waltʼañanakas [jan ukax qʼipinakas] apaski” sasa (Sal. 68:19). Jïsa, alaxpachankir Dios Awkisaw taman lurañanak phuqañxa jilatanakar yanaptʼaski. Ukat khitinakatix taman janïr uttʼayatäpki uka jilatanakax ak amtapxañaparakiwa, Diosan markapanxa, walja lurañanakaw utji, yanaptʼasir chuyman chachanakax walpun munasi. Uka tuqit sum amuytʼasaw mä jilatax axsarañ maysar apanukusin chʼamachasispa. Maysa tuqitxa, Jehová Diosar qullan ajayu mayisiñasarakiwa, uka qullan ajayun yanaptʼataw chuymasan sum jikxatasiñäni ukat axsarañarus atipjañäni (Luc. 11:13; Gál. 5:22, 23). Ukatxa, suma chuymampi nayrar sartañataki chʼamachasiñäni ukhaxa, Jehová Diosax wal bendicistani.

¹⁸ Yaqhip jilatanakax janiw taman yanaptʼañatakix chʼamachasipkiti, ¿kunas jupanakar yanaptʼaspa? Pablox akham sasaw säna: “Diosaw suma amtäwinak churapxtam, jupa pachparakiw yanapasipktamxa uka lurañanak phuqhañanxa jupan munañaparjama” sasa (Fili. 2:13). Ukhamasti, mayninakar yanaptʼañ chuymxa Diosaw churistu ukat Juparakiw taman luqtañsa yanaptʼistu (Fili. 4:13, NM). Ukxarusti, askinak lurañ yanaptʼita sasaw Jupar mayisiñasaraki (Sal. 25:4, 5).

19. Tama uñjiri paqallqu awatirinakampi ukat kimsaqallqu jilïrinakamkpiw utjani siski uka arunakaxa, ¿kunjamsa phuqasiski?

¹⁹ Jilat kullakanakar yanaptʼañataki chʼamachasipki uka jilatanakarusa ukat jupanakar yanaptʼir irpir chuymaninakarusa walja bendicionanakwa Jehová Diosax churi. Ukatxa, tama uñjiri paqallqu awatirinakampi ukat kimsaqallqu jilïrinakamkpiw utjani sasaw Jehová Diosax Arupan qhanañchi (Miq. 5:5, NM). Jïsa, walja jilatanakaruw taman uñjapxañapatakix wakichasiski, ukat jupanakax altʼat chuymampiw Diosan markapan irnaqtʼañatakix chʼamachasipxaraki. ¿Janit uk uñjasax wal kusisktanxa?

¿Kamsnasa?

• ¿Kunjamsa Jesusax arkirinakapar wakichtʼäna?

• ¿Kunjamsa irpir chuymaninakax Cristot yatiqasisin jilatanakar yanaptʼapxaspa?

• ¿Mä jilatan nayrar sartañapatakix kunjamsa familiapax yanaptʼaspa?

• Tama taypin jukʼamp yanaptʼañ munasaxa, ¿kuns mä jilatax lurañapa?

[Jiskt’anaka]

[31 janan fotonakapa]

¿Yatiqirin nayrar sartañapatakix kunjam yanaptʼsna?

[32 janan fotopa]

¿Kunjamatsa maynix nayrar sartatap uñachtʼayaspa?