Nayrar sartapxañapataki chachanakar yanaptʼañäni

“Jichhat uksarux jaq katxäta.” (LUC. 5:10.)

1, 2. 1) ¿Jesusan yatichäwinakap istʼasax kuns lurapxäna walja chachanakaxa? 2) ¿Kuna tuqinakatsa aka yatichäwin yatiqaskañäni?

 GALILEA markan yatiykasaxa, Jesusamp arkirinakapampix botetwa yaqha chiqar sarxapxäna. Ukampis waljaniw jupanakar kayuk arkapxäna, “phisqa waranqjama chachanakänwa, janirakiw wawanakas ni warminakas jakhutäkänti” (Mat. 14:21). Ukat yaqha urusti, walja jaqinakarakiw qullayasiris arunakap istʼiris Jesusar jakʼachasipxäna. Niya “pusi waranqa chachanakänwa, janirakiw warminakasa ni wawanakasa jakhutäkänti” (Mat. 15:38). Chiqansa, waljaniw Jesusar jakʼachasipxäna, uka taypinsti walja chachanakarakiw arunakapsa wal istʼañ munapxarakïna. Ukampis walja chachanaka jupar jakʼachasipxaspa ukwa Jesusax munäna. ¿Kunjamats uk yattanxa? Mä milagro tuqi arkirinakapax walja challwa katupxäna uka qhipatsti, akham sasaw Simón sat arkiriparux säna: “Jichhat uksarux jaq katxäta” sasa (Luc. 5:10). Kunjamtï challwa katurix qäna qutar jaquntasax walja challwa katurkixa, ukhamarakiw arkirinakapax walja jaqinak jikxatapxañapäna, uka taypinxa chachanakas utjarakïnwa.

² Jichhax ukhamarakiw walja chachanakax Bibliat istʼasax Diosar jukʼamp uñtʼañ munapxi (Mat. 5:3). Ukampis waljanix pachparukiw qhiparapxi. ¿Kunjamsa jupanakar yanaptʼsna? Chiqansa, Jesusax janiw chachanakaruki thaqapxam siskänti. Ukampis kunsa chachanakax yatiñ munapxi jan ukax kunas jupanakar llakisiyi uka tuqinakatwa parläna. Jiwasax ukarjamaw chachanakar yanaptʼañasaraki. Yaqhipax familia tuqitwa llakisipxi, yaqhipasti jaqi masiruw wal axsarapxaraki, ukat janiw kunatakis walïkit sasaw yaqhipax amuyasipxaraki. Jichax uka kimsa tuqit uñjañäni.

Familiatak irnaqañ tuqitwa llakisipxi

3, 4. 1) ¿Kunas jilapart chachanakarux llakisiyi? 2) ¿Kunatsa yaqhip chachanakax Diosatak irnaqañxa jan nayrar uchapki?

³ Ley yatichir mä jaqixa akham sasaw Jesusar säna: “Yatichiri, arkañpun munsma kawkharutix sarkät ukaru” sasa. Ukampis “Jaqin Yuqapax janiw kawkharu pʼiqipa samartʼañatakis mä chiqax utjkiti” sasin Jesusax säna ukhaxa, mayjtʼataw uka jaqix jikxatasïna. Kunaksa ukat kawkhansa manqʼäxa, kawkinsa samartʼaxa sasaw llakisïna. Ukat Jesusar arkänti janicha ukax janiw yatiskiti (Mat. 8:19, 20).

⁴ Diosatak irnaqañ sipansa, yaqhip chachanakax familiatak irnaqañarukiw uchasipxi. Jachʼa yatiqañ utanakar sarañsa, suma trabajunïñsa wal munapxi. Bibliat yatxatañat sipansa ukat Diosamp sum apasiñat sipansa, qullqi ganañakiw jupanakatakix nayranki. Yaqhipanakax inas Bibliat yatiqañ munasipkchi, ukampis “akapach yänakaruw sinti munapxi. Qamiriptañ munañaw [jupanakar] mayjtʼayi” (Mar. 4:18, 19). Kunas nayrankañapa uka tuqit kunjamsa Jesusax arkirinakapar yanaptʼäna uk jichax uñjañäni.

5, 6. ¿Kunatsa Andrés, Pedro, Santiago ukat Juan chachanakax Diosar yupaychañ nayrar uchapxäna?

⁵ Andrés ukat Simón Pedro jilapampix challwa katurïpxänwa. Juanampi Santiago jilapampi ukat Zebedeo awkipampix challwa katurïpxarakïnwa. Amuyataxa, irnaqäwipan wal nayrar sartasipkäna, minkʼanakamp kunaw irnaqapxäna (Mar. 1:16-20). Ukat Andresump  Juanampix Bautisir Juanan yanaptʼataw Jesusar jikxatapxarakïna ukat Jesusan chiqa Mesiasätapsa yatipxarakïnwa. Qhipatsti, Andresux Simón Pedro jilaparuw yatiyäna, ukat Juanaw Santiago jilapar yatiyarakpachäna (Juan 1:29, 35-41). Ukat qhipa phaxsinakanxa, Galilea, Judea ukat Samaria markanakar Jesusax yatiyir saräna ukhaxa, puspachaniw jupamp chika sarapxäna. Ukampis qhipatxa challwa katuriw kuttʼxapxäna. Diosar yupaychañax jupanakat askïkchïnsa, janiw jaqinakar yatiyir sarañ tuqit llakisipkänti.

⁶ Qhipatsti, nayar arkapxita, “jaqi katuri tukuyapxäma” sasaw Jesusax Andresumpir Pedrompirux säna. ¿Jupanakax kamachapxänsa? “Ukspachaw Jesusarux arkapxäna.” Ukat Santiagompi Juanampix ukhamarakiw “arkxaruwayapxäna awkiparu, ukhamarak boterus jaytanukuwayasa” (Mat. 4:18-22). Diosatak phuqatpach irnaqtʼañatakixa, ¿kunas uka chachanakar yanaptʼäna? ¿Jan amuytʼasisakit ukham arkapxäna? Janiwa. Uka nayra phaxsinakax kunjamsa Jesusax jaqinakar taqi chuyma yatichäna, milagronaks luräna, ukat jaqinakax kunjams istʼapxäna, taqi ukanakwa jupanakax uñjapxäna. Ukhamatwa Jehová Diosarus jukʼamp atinisipxäna.

7. Jehová Diosar jukʼamp atinisipxañapatakixa, ¿kunjamsa Bibliat yatiqirinakarux yanaptʼsna?

⁷ Jesusat yatiqasisaxa, ¿kunjamsa Bibliat yatiqirinakarux Jehová Diosar jukʼamp confiasipxañapatak yanaptʼsna? (Pro. 3:5, 6.) Diosan Reinop nayrar uchañänixa, walja bendicionanakwa jupax churistani sasin qhanañchañasawa (Malaquías 3:10 ukat Mateo 6:33 liytʼasiñapawa). Ukatxa, Jupaw markaparux sum uñjaski sasin uñachtʼayañasarakiwa. Ukampis sarnaqatasampi yatichañasarakiwa. Ukat kunjamsa Jehová Diosax jiwasar yanaptʼistu uksa, jan ukax Bibliat apstʼat qillqatanakan utjki uka suma experiencianaksa cuenttʼaraksnawa, ukaw jupanakarux Jehová Diosar jukʼamp atinisiñxa yanaptʼani. *

8. 1) ¿Kunatsa Bibliat yatiqirinakax Diosan munasirïtap uñjapxañapa? 2) ¿Kunjamatsa yatiqirinakax Diosan khuyapayasirïtap uñjapxaspa?

⁸ Yatiqirinakax janiw Biblia liyisaki jan ukax suma experiencianak istʼasakis iyawsäwip chʼamañchasipkaniti. Jan ukasti, jupanak pachpaw kunja khuyaptʼayasiris Jehová Diosax uk amuyapxañapa. Salmonak qillqirix akham sasaw säna: “Yantʼapxam, uñjapxarakim, Tatitun munasir kankañapa, jupar taqi chuymamp makhatirix kusisiñan jaqiwa” sasa (Sal. 34:8). Jehová Diosan wali munasirïtap amuyapxañapatakixa, ¿kunjamsa yatiqirinakar yanaptʼsna? Inas mä yatiqirix qullq pistʼayaschi ukat vicionak jaytañataki chʼamachasiskchi (Pro. 23:20, 21; 2 Cor. 7:1; 1 Tim. 6:10). Ukhamächi ukhaxa, uka vicionak jaytañatak Jehová Diosar chʼam mayiñapatakiw yatichañasa. Ukhamatwa Diosan khuyaptʼayasirïtap amuyani. Ukatxa, Diosan Reinop nayrar uchañapatakisa, Biblia liyiñapatakisa, tantachäwinakar sarañsa ukat wakichasiñsa chʼamañchañasarakiwa. Ukat kunapachatï chʼamachasitaparjam Diosan bendicionap uñjani ukhaxa, iyawsäwipanxa jukʼamp chʼamañchtʼataw jikxatasini.

 Yaqhipax jaqi masiruw axsarapxi

9, 10. 1) Nicodemosa ukat Arimatea markankir Joseyasa, ¿kunatsa Jesusar jamasat arkapxäna? 2) ¿Kunatsa yaqhip chachanakax Cristor jan arkapki?

⁹ Nicodemo ukat Arimateankir Joseyampit amtañäni, jupanakax Judío jaqinakar axsarasaw Jesusar jan arkapkänti (Juan 3:1, 2; 19:38). Janiw ina chʼusat axsarapkänti. Judionakan yupaychäwip pʼiqtʼirinakax Jesusar wal uñisipxäna, ukatwa arkirinakaparus sinagoganakat jaqsupxäna (Juan 9:22).

¹⁰ Jichhax uka pachpaw pasaraki. Kunapachatï maynix chiqpachapun Diosar uñtʼañ munchi ukhaxa, irnaqir masinakapampi, amigonakapampi jan ukax familiaranakapampi sawkasita ukat jiskʼachataw uñjasipxi. Yaqha chiqanakansti, mä yupaychäwit yaqha yupaychäwir sarxañas wali juchawa. Ukat kunapachatix política tuqin irnaqir jan ukax markan wali mintat mä jaqix ukham luri ukhaxa, wal jupat parlapxi, ukat jiskʼachapxi. Alemania markankir mä chachat parltʼañäni, jupax akham sataynawa: “Kuntï jumanakax yatichapkta ukax chiqapunïskiwa, ukampis nayatï jumanakjam Jehová Diosan Qhanañchiripäxirista ukhaxa, arumanthix taqiniw yatxapxaspa. ¿Irnaqäwijansa, vecinonakajasa, ukat khitinakatï familiajaru ukat nayarus uñtʼapkitu ukanakax kamsapxakispasa? Ukax janipuniw akchʼas walïkaspati” sasa.

11. ¿Jaqi masipar jan axsarañatakix kunjamsa Jesusax arkirinakapar yanaptʼäna?

¹¹ Chiqansa, Jesusan arkirinakapax jan axsartʼir jaqinakat uñtʼatäpxänwa. Ukampis awisax “jaqix kamsakinisa” sasaw axsartʼayasipxäna (Mar. 14:50, 66-72). ¿Kunjamsa Jesusax uka tuqit yanaptʼäna? Kuna jan waltʼäwinakansa uñjasipxani ukatakix sum wakichäna. Nayraqatxa akham sänwa: “Kusisiñanïpxtaw kunapachatï jaqinakax uñisipkätam ukapachaxa, ukhamarak jupanakat jaqunukupkätam, kunayman jan wali sapxarakïtam, ukhamarak sutinakamsa ñanqha sutjam amuyapxarakini, Jaqin Yuqap layku ukapachaxa” sasa (Luc. 6:22). Ukhamaxa, “Jaqin Yuqap layku” mä arunxa nayar arkapxatam laykuw jaqinakax jiskʼachapxätam sasaw amuytʼayäna. Ukampis Diosar chʼam mayipxam, Jupaw chʼam churapxätam sasaw sarakïna (Luc. 12:4-12). Ukat Diosan arunakap istʼañ munirinakaruxa, jutapxam ukat arkinakajampi chikachasipxam sasaw sarakïna (Mar. 10:29, 30).

12. Jaqi masir jan axsarapxañapatakixa, ¿kunjamatsa jichhak yatiqasipki ukanakar yanaptʼsna?

¹² Ukhamarakiw jaqi masir jan axsarañxa Bibliat yatiqirinakarux yanaptʼsna, ukhamatwa wakichtʼatäpxani (Juan 15:19). Kunapachatï irnaqir masinakapasa jan ukax yaqhanakas jisktʼapxani ukhaxa, Biblian kawkïr jiskʼa tʼaqapatsa sum qhanañtʼapxaspa ukwa Bibliat yatiqirinakarux yatichsna. Ukat jiwasas amigopäkstanxa, tamankir jilat kullakanakar uñtʼayañasrakiwa, yamas kawkïr jilat kullakanakatï jupjam jikxatasiñ yatipki ukanakar uñtʼayañax wali askïspawa. Ukat Diosar taqi chuyma mayisiñamawa sasaw saraksna. Ukhamatwa Jehová Diosarux jukʼampi jakʼachasini ukat imantasiñ mä Qarqakaspas ukham uñjarakini (Salmo 94:21-23 ukat Santiago 4:8 liytʼsiñapawa).

 Janis kunatakis walïpkaspa ukhamwa amuyasipxi

13. ¿Kunas yaqhip chachanakarux nayrar sartañ jarkʼaspa, ukat kunjamsa?

¹³ Yaqhip chachanakax janiw Diosxat parlañ munapkiti. ¿Kunatsa? Inas jan sum liytʼasiñ yatipkchiti, ukat parlkasas axsarañat khaktʼapxchi, ukatwa Dios tuqit parlañ axsarapxi. Yaqhipanakasti, cristianot uñtʼatäñsa pʼinqasipxarakiwa. Bibliat yatxatañax wali chʼamäkaspas ukat tantachäwinakan arstʼañasa ukat jaqinakar yatiyir sarañas wali chʼamäkaspas ukham amuyasaw qhiparapxi. Mä jilatax akham siwa: “Wawäkasinxa, Diosan arunakapat yatiyañxa wal axsarirïta, punkunakxa liqtʼkirist ukhamak lurirïta ukat jan khitimp uñjayasiñatakisa amukiw kʼachitat saraqawayxirïta” sasa. Ukat jupax akham saskakiwa: “Utat ut sarañxa wal axsarirïta, uka arunak istʼasakiw jan wali jikxatasxirïyäta” sasa.

14. ¿Kunatsa Jesusan arkirinakapax mä wawat ñanqha ajay alissuñ jan puedepkäna?

¹⁴ Amuytʼañäni, Jesucriston arkirinakapax kunapachatï mä wawat ñanqha ajayu jan alissuñ puedepkäna ukhaxa, ¿kunjamakis jikxatasipxpachäna? Chiqansa, llakisipxpachänwa. Ukat uka wawan awkipax akham sasaw Jesusar säna: “Tata, khuyaptʼayasimay yuqaxaru. Sapa kutiw tʼukhu churayasi, horasax ninaruw liwirantti, horasasti umaruraki; walpun tʼaqhisiski. Nayasti apantwa discipulonakaman nayraqataparu, ukampis jupanakax janiw qullañatak chʼamanïpkiti” sasa. Ukat Jesusax uka wawat ñanqha ajayu alissüna ukhaxa, kʼumarakiw uka wawax jikxatasxäna. Ukampis uka qhipatxa akham sasaw arkirinakapax Jesusar jisktʼapxäna: “¿Kunatsa nanakax uka ñanqha ajayurux alissuñatak jan chʼamanïpktxa?” sasa. Jesusasti jupanakarux akham sarakïnwa: “Jumanakan iyawsañamax wali pisiwa. Qhanakwa sapxsma, jumanakantix iyawsañamax utjaspa mä mostaz jatha ukchʼakisa, aka qullurux: ‘Sartam akawjata, yaqha chiqaru’ sapxasmawa, ukat uka qullusti yaqhawjaruw sartaspa. Janiw kunas chʼamäkaspati, jumanakantix iyawsañax utjaspa ukaxa” sasa (Mat. 17:14-20). Chiqansa, kunapachatï mä jachʼa qullur uñtat jan waltʼäwinakax utjani ukhaxa, Jehová Diosar atinisiñasawa, ukaw uka jan walinakar atipañ yanaptʼistani. Ukampis maynitix chʼamaparuki kuna jan waltʼäwins atinisini ukhaxa, ¿kunas kamachani? Aynachtʼañaruw purini, ukat janis kunatak walïkaspa ukhamwa amuyasispa.

15, 16. ¿Kunjamsa yatiqirinakasarux yanaptʼsna?

¹⁵ Bibliat yatiqirinakax janis kunatak walïpkaspa jan ukham amuyasipxañpatakix taqi kunansa Jehová Diosar atinisipxañapatakiw chʼamañchañasa, janiw chʼamaparukix atinisipxañapäkiti. Uka tuqitxa apóstol Pedrox akham sänwa: “Jiskʼaruy tukupxam Diosatakixa, ukhamat jupax jumanakar horasaparu jachʼar aptañapataki. Taqi llakisiñanakamsti Diosar jaytapxarakim” sasa (1 Ped. 5:6, 7). Ukatakix Jehová Diosar taqi chuymaw munasiñapa ukat kamachinakaparjam sarnaqañaparakiwa. Kunapachatï maynix Diosar munaski ukhaxa, Arupsa wal munasiraki, ukhamatwa Biblian iwxanakapsa wali respetompi katuqasiraki. Ukatxa, “qullan ajayun luräwipa[x]” qhanaw jupan uñjasiraki (Gál. 5:22, 23). Sapa kutiw Diosarus mayisiraki (Fili. 4:6, 7). Ukat jan waltʼäwinakar jan axsaras saykatañatakisa, jan ukax kuna luräwinak katuqasin phuqañatakisa Jehová Diosaruw chʼama mayisi (2 Timoteo 1:7, 8 liytʼasiñapawa).

¹⁶ Bibliat yatiqirinakatxa yaqhipax sum liytʼasiñsa ukat yaqhanakampi parltʼasiñsa janiw puedepkiti. Ukat yaqhipasti janis Diosar  luqtañatakix askïkaspa ukham amuyasipxaraki, nayrax sinti jan walinak lurta sasaw sapxi. Ukatwa jupanakar munasiñampi, pacienciampi yanaptʼañax wakisi. Jesusax akham sänwa “Kʼumara jaqinakax janiw mä qulliri munapkiti, jan ukasti usutanakawa munapxixa” sasa (Mat. 9:12).

Chachanakar yatiyasipkakiñäni

17, 18. 1) ¿Kunjamatsa Diosan arunakap yatiykasax walja chachanakar jikxatsna? 2) ¿Kuna tuqitsa jutir yatichäwin yatiqaskañäni?

¹⁷ Chiqansa, Bibliat yatxatasin walja chachanakax Diosar uñtʼapxaspa ukwa taqinis muntanxa (2 Tim. 3:16, 17). Ukhamasti, ¿kunjamatsa walja chachanakar Diosan arupat yatiysna? Kuna horanakas utapan jikxatasipxi uk amuyañasawa. Inas jaypʼunaka, seman tukuyanaka jan ukax feriadonakan visittʼir sarapxsna. Ukat yatiykasax familian pʼiqtʼiripat jisktʼañjamächi ukhaxa, jisktʼaraksnawa. Kawkhantï chachanakar yatiyañjamäki ukhax yatiyañasawa. Ukat tamanxa yaqhip kullakanakax warmi sapakiw cristianöpxi, chachanakapar Dios tuqit parlañsa janirakiw armasiñasäkiti.

¹⁸ Ukhamasti, taqinir Diosan arunakap yatiyasipkakiñäni, ukhamatwa Diosar uñtʼañ munapki ukanakar jikxatañäni. Ukat paciencia chuymampi yanaptʼapxarakiñäni. Ukampis ¿kunjamsa bautisat jilatanakarux taman jukʼamp irnaqtʼapxañapatakix yanaptʼaraksna? Uka tuqitxa jutir yatichäwinwa yatxataskañäni.

[Qhanañchäwi]

¿Kunjams qhanañchtʼasma?

• ¿Kunas chachanakar Diosan Reinop nayrar uchapxañapatak yanaptʼaspa?

• ¿Kunjamsa Bibliat yatiqasipki ukanakar wakichtʼsna?

• Janiw kunatakis walïkti sasin amuyasipki uka chachanakaruxa, ¿kunas yanaptʼaspa?

[Jiskt’anaka]

[25 janan fotopa]

¿Jumax chachanakar yatiyañatak chʼamachasisktati?

[26 janan fotopa]

¿Kunjamsa yantʼanakar atipañ Bibliat yatiqirinakar yatichsna?