Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

¿Diosan uttʼayat matrimoniorojj respetasktanti?

¿Diosan uttʼayat matrimoniorojj respetasktanti?

¿Diosan uttʼayat matrimoniorojj respetasktanti?

“Diosajj munpan jumanakan casarasipjjañama, mä kusisiña familia churarakpan.” (RUT 1:9.)

¿QHANAÑCHTʼASMATI?

¿Kunatsa Diosan nayra servirinakapajj matrimonior wal respetapjjäna?

¿Khitimpis casarasiñäni uk ajllitasajj Diosatak wali wakiskirïtap kunjamatsa yattanjja?

¿Matrimonio toqet Biblian utjki uka ewjjtʼanakapat kawkïrinakarjamas sarnaqäta?

1. ¿Kunjamsa Adanajj warmiparu uñjasajj jikjjatasïna?

 “¡AKAPÏ cheqpachansa janchejjat janchinejja, ukhamarak chʼakhajjat chʼakhanejja! Jupasti Warmi satäniwa, Diosajj chachat apsutap layku” (Gén. 2:23). Uka arunakajj kunja kusisitas Adanajj jikjjatasïna ukwa uñachtʼayistu, ¿kunatsa wal kusisïna? Jehová Diosaw suma uñnaqtʼani mä warmi churatayna. Jupaw Adanar iktʼayasajj mä jaraphi apsüna ukat mä suma warmi lurarapïna. Adanasti uka warmirojj Eva sasaw sutiyäna ukat Diosaw jupanakarojj chacha warmjam panichjjäna. Niyakejjay Evajj Adanan mä jaraphipat luratächïnjja, janipuniw jupanakjam mayachtʼat chacha warmejj jichhürunakan utjkiti.

2. ¿Kunatsa mä chachampi mä warmimpejj wal munasipjje?

2 Wali yatiñani Jehová Diosajj jaqenakar lurkäna ukhajja, chacha warmi munasiñwa chuymanakapar usküna. Uka munasiñaw chacha warmirojj mayachi. Mä librojj akham siwa: “Mä chachampi mä warmimpi casarasipki ukhajja, panichasisajj kunja munasiñanïpkitï ukham munasiskakiñwa suyapjje” sasa (The World Book Encyclopedia). Ukaw Jehová Diosar yupaychirinak taypin uñjasi.

MATRIMONIOROJJ RESPETOMPIW UÑJAPJJÄNA

3. ¿Kunjamsa Isaacajj mä suma warmi jikjjatäna?

3 Diosar taqe chuyma yupaychir Abrahamajja, Diosan uttʼayat matrimoniorojj wali respetompiw uñjäna. Ukatwa jilïr mä serviriparojj Isaac yoqapatak Diosar ajjsariri mä warmi thaqhaniñapatakejj Mesopotamia markar khitäna. Abrahaman serviripan oracionapajj istʼatänwa. Rebeca sat tawaqojja, Isaacan wali munat warmipäjjänwa ukat Jehová Diosajj kuntï Abrahamar arsuwaykäna uk phoqasiñapatakiw Rebecajj yanaptʼarakïna (Gén. 22:17, 18; 24:12-14, 67). Ukhamäkchïnsa, suma amtanïkasas jan mayitajj janiw khitimpis casarasispa ukjja yaqhatak ajllirapiñasäkiti. Jichhürunakanjja sapa mayniw khitimpis casarasini uk ajllisi. Jehová Diosajj janiw khitis khitimpi casarasini ukjja siskiti, ukampis khitinakatï uka toqet mä oracionan yanaptʼap mayki ukat qollan ajayupampis irpayaski ukanakarojj yanaptʼaspawa (Gál. 5:18, 25).

4, 5. ¿Sulamitampi uwij awatir waynampi wal munasipjjatap kunjamatsa yattanjja?

4 Sulamita sat mä suma tawaqorojja, yaqha tawaqonakaw Salomonan warmipäñapatakejj parljjayapjjäna, ukampis akham sasaw jupanakar säna: “Jerusalenankir warminaka, juramentonwa achiktʼasipjjsma [...] jan munasiñaj sartayapjjestati, janirak munasiñarus wiytapjjestati, jupapachpaw uka toqer saraskani” sasa (Cant. de Cant. 8:4, NM). Sulamitajj uwij awatiri mä waynaruw wal munasïna. Ukat altʼat chuymampiw akham säna: “Nayajj Sarón sat cheqankir rosa panqarätwa, vallenkir lirio panqara[kï]twa” sasa. Uwij awatari waynasti Sulamitarojj akham sarakïnwa: “Warminak taypinjja, nayan munatajajj chʼaphinak taypinkiri rosa panqarjamawa” sasa (Cant. de Cant. 2:1, 2). Uka arunakapajj panpachani wal munasipjjatapwa uñachtʼayistu.

5 Sulamitampi uwij awatiri waynampejj Jehová Diosaruw jukʼampi munasipjjäna, ukaw jupanakarojj matrimoniopan jukʼamp mayachtʼaspäna. Sulamitajj taqe chuymaw munatapar akham säna: “¡Nayarojj chuymamar qellqantasita, ukhamarak amparamar qellqantasita! Munasiñasti jiwañar uñtata jan pʼakjkayawa; jumar munañasti jiwañar uñtata jan kamachkayawa. ¡Munasiñasti ninar uñtatawa aqaraki, ukasti qollana ninawa! [Jehová Diosatwa jutäna] Taqe qotanakan umapasa janiw uka munasiñjja jiwtʼaykaspati; janirakiw jawiranakas jiwaraykaspati. Khititejj qamir kankañapa churañ munaspa aka munasiña laykojja, jupajj jiskʼachatakiw uñjasjjaspa” sasa (Cant. de Cant. 8:6, 7). Diosan mä serviripatï casarasiñ amtaskchejja, ¿janit ukham taqe chuyma amtañapajj wakiskarakispa?

KHITIMPIS CASARASIÑÄNI UKAJJA DIOSATAKEJJ WALI WAKISKIRIWA

6, 7. ¿Khitimpis casarasiñäni uk ajllitasajj Diosatak wali wakiskirïtap kunjamatsa yattanjja?

6 Khitimpis casarasiñäni ukajja Diosatakejj wali wakiskiriwa. Canaán markat parlkasajja Jehová Diosajj akham sasaw israelitanakar säna: “Janirakiw jumanakajj jupanakampi parientechasipjjätati ni yoqall wawamaru ni imill wawamarusa jupanakan wawanakapampi casarapjjätati. Ukham lurapjjasma ukkhasti jupanakajj jumanakan wawanakamarojj [Jehová] Diosat armasiyapjjaspa, yaqha diosanakaruw yupaychapjjarakispa. Ukatsti Tatitu Diosan colerasiñapaw jumanak contra sartani ukat mä ratokiw tʼunjapjjätam” sasa (Deu. 7:3, 4). Walja maranak qhepatjja, Esdras sacerdotejj akham sarakïnwa: “Jumanakasti jaya markankir warminakampi casarasisajja juchwa lurapjjta, ukhamata Israelan juchapa jiljjatayasa” sasa (Esd. 10:10). Ukat Pablojj akham sasaw cristianonakar sarakïna: “Casada warmejja leyirjamajja chachapampi jakañapatakiwa; chacha jiwjjatatsti jupajj librëjjewa khitimpi casarasiñatakisa, iyawsirik iyawsirïpajja [mä arunjja, Diosar servirïñapawa]” sasa (1 Cor. 7:39).

7 Mä cristianojj Diosar jan servirimpi casaraski ukhajja, janiw Diosan ewjjanakap istʼkiti. Esdras sacerdoten tiempopan jakapkäna uka israelitanakajja, “jaya markankir warminakampi casarasisa[w]” Jehová Diosar jan istʼapjjatap uñachtʼayapjjäna. Ukhamarusa, khitimpis casarasiñasa ukjja Biblian qhanwa ewjjtʼistu, uk jan istʼañajj janiw walïkaspati (Esd. 10:10; 2 Cor. 6:14, 15). Diosar jan yupaychirimpi casarasiri cristianojja, janiw suma cristianökiti ukat Diosan uttʼayat matrimoniorus janirakiw respetkiti. Taman lurañanakapsa aptʼasispawa. Ukat bendición suyañasa ukat “yatkasaw jan wal lurawayta, ukampis Jehová Dios bendiciskakitaya” sasin mayisiñas janiw askïkaspati.

JEHOVÁ DIOSAKIW SUM YATI

8. Matrimonio toqet Diosan ewjjanakapar kunatsa istʼañasapuni uk qhanañchtʼma.

8 Mä máquina lurir jaqejj kunjamsa uka maquinajj apnaqasiñapa ukjja sum yati. Ukat jiwasatï uka máquina apnaqañ munsnajja, jupakiw kunjamsa apnaqasiñapa uk sum yatichtʼistaspa. Jan istʼas munañasaruki apnaqsna ukhajja, ¿kunas pasaspa? Inas jan walir purtʼassna. Ukhamarakiwa, chacha warmi kusisitäñ munstanjja, Jehová Diosan ewjjanakap istʼañasawa, kunattejj Jupaw matrimonio uttʼayi.

9. ¿Maynejj kunjamsa sapakïsajj jikjjatasi ukat casadonakajj kunja kusisitas jikjjatasipjjaspa ukanak Jehová Diosan sum yatitapjja kunjamatsa yattanjja?

9 Jehová Diosajj sumwa jaqenakar uñtʼi ukat matrimonio toqetsa sumwa yatiraki. Jupaw Adanampi Evampir akham säna: “Jichhajj wali mirantapjjam, aka oraqerusti phoqhantapjjarakim” sasa, uka mayitampi phoqapjjañapatakiw chacha warmi ikthapiñ munañsa chuymanakapar usküna (Gén. 1:28). Ukatsti, maynejj kunjamsa sapakïsajj jikjjatasi uksa yatirakiwa, kunattejj Adanataki mä warmi janïr lurarapkasajj akham sänwa: “Janiw walïkiti jaqen sapakïñapajja. Nayajj jupatakejj mayni jupampi chika jakiri, ukhamaraki yanaptʼiri lurarapï” sasa (Gén. 2:18). Ukat casadonakajj kunja kusisitas jikjjatasipjjaspa uksa yatirakiwa (Proverbios 5:15-18 liytʼasiñapawa).

10. ¿Cristiano chacha warmi sarnaqañanjja kunanakas nayrankañapa?

10 Adanan juchachasitapatjja taqeniw pantjasirïtanjja, ukatwa chacha warmi sumpuni qamasiñajj jan utjkiti. Ukampis Jehová Diosar serviri cristianonakat casaratäpki ukanakajja, Diosan ewjjanakapar taqe kunan istʼapjjaspa ukhajja, kusisitaw jakasipjjaspa. Amuytʼañäni, apóstol Pablojj chacha warmi ikthapiñat qhan ewjjtʼäna (1 Corintios 7:1-5 liytʼasiñapawa). Bibliarjamajja, chacha warminakajj janiw wawanïñ laykukejj ikthapipjjañapäkiti, jan ukasti panpachani sumaki ukat kusisit jikjjatasipjjañapatakiw yanaptʼarakispa. Ukampisa Jehová Diosatakejj kunanakatï jan walïki ukanak lurañajj janipuniw walïkiti. Ukatwa cristiano chacha warminakajj panpachani taqe chuyma munasiñ uñachtʼayasipjjañapa. Ukat jan walinak lurañatsa amuyasipjjañaparakiwa.

11. ¿Jehová Diosan munañaparjam sarnaqasajj kuna bendicionanaksa Rut tawaqojj katoqäna?

11 Chacha warmi jakasiñanjja kusisiñaw utjañapa, janiw chuyma ustʼayasiñanakajj utjañapäkiti. Yamas cristiano matrimonionjja sumankañaw utjañapa. Biblia qellqaskäna uka tiempon kunas pasäna uk amuytʼañäni, chuymankipstata Noemí sat mä warmiw Orfa ukat Rut sat yojjchʼanakapampejj Moab markat Judá markar sarjjasipkäna, jupanakajj viuda warminakäpjjänwa. Noemejj markanakamar kutʼjjapjjam sasaw tawaq yojjchʼanakapar säna, ukhampachasa Rut yojjchʼapajj janiw kuttʼañ munkänti, jan ukasti jupampiw qheparäna, ukat Jehová Diosarus taqe chuymaw yupaychäna, ukat yanaptʼap mayisirakïna, ukatwa Booz chachajj Rutar akham säna: “¡Diosaw jumar kuttayjjätam! ¡Israel markan Diosaparu thaqktajja ukaw bendecïtam taqe luratanakamata!” sasa (Rut 1:9; 2:12). Rut warmisti Diosan uttʼayat matrimoniorojj respetompiw uñjäna, ukatwa Diosar taqe chuyma servir Booz sat jilïr jaqempejj casarasïna. Kunapachatï Rutajj paraison jaktankani ukhajja, Jesucristojj jupan familiapat jutatap yatisajj wal kusisini (Mat. 1:1, 5, 6; Luc. 3:23, 32). Rut tawaqojj Jehová Diosar taqe chuymaw yupaychäna ukat wali suma bendicionanakwa katoqarakïna.

MATRIMONION KUSISITA JAKASIÑATAK SUMA EWJJTʼANAKA

12. ¿Chacha warmi sarnaqañ toqet suma ewjjtʼanakajj kawkinsa jikjjatasi?

12 Jehová Diosaw chacha warmi sarnaqañjja uttʼayawayi, ukat Jupakirakiw kusisita jakasiñatakejj kunas wakisi uk saspa. Janiw khiti jaqes Diosjam wali yatiñanejj utjkiti. Biblianjja matrimonionakatakejj wali wakiskir ewjjtʼanakaw utji, ukatwa maynir sum ewjjtʼañatakejj Biblian siski ukarjampun yanaptʼañapa. Sañäni, apóstol Pablojj Diosan amuytʼayataw akham qellqäna: “Sapa mayni jumanakajj warminakamaru munasipjjañamawa juma pachpas munaskasma ukhama, warmisti chacharojj istʼañaparakiwa [mä arunjja, respetañapawa]” sasa (Efe. 5:33). Uka arunakajja, Diosar taqe chuyma yupaychir cristianonakatakejj wali qhanawa. Ukampis ¿uka ewjjarjamati phoqapjjani? Jehová Diosan uttʼayat matrimonior respetapjjchi ukhajj taqe chuymaw phoqapjjani. *

13. ¿1 Pedro 3:7 qellqatan utjki uka ewjjtʼar jan istʼasajj kuna jan walinakansa casadonakajj uñjasipjjaspa?

13 Cristiano chachajj wali munasiñampiw warmipar uñjañapa. Apóstol Pedrojj akham sänwa: “Chachanakasti warminakamampejj suma chuymanïpjjarakim. Jumanakasti jachʼaru aptapjjam, kunjämarutejj wakiski ukhamaru, janiw warmin pisi chʼamätap laykukiti, jan ukasti Diosajj munasiñapanjja mayakwa jakañjj churapjjtam uka layku. Ukham lurapjjam Diosat mayisitanakamajj istʼatäñapataki” sasa (1 Ped. 3:7). Mä chachatï Diosan ewjjanakap jan istʼkaspajja, Jehová Diosajj inas oracionanakap jan istʼkchispati. Ukatjja panpachaniw Diosar yupaychañan aynachtʼapjjarakispa ukat chacha warmi toqesiñanakasa, jan waltʼayasiñanakas jiljjattaspawa.

14. ¿Mä suma warmejj kunjamsa familiapan kusisitäpjjañapatakejj yanaptʼaspa?

14 Diosan Arupampi ukat qollan ajayumpi irpayasir warmejja, familiapan sumankaña ukat munasiñ utjañapatakiw yanaptʼi. Jehová Diosar taqe chuyma istʼir mä chachajj warmipar wal munasi ukat kuna jan walinakatsa jarkʼaqarakiwa, Diosar yupaychaskakiñapatakis yanaptʼarakiwa. Ukat warmisti wali munatäñwa munaraki ukatwa esposopan munatäñatakisa ukat suma warmïñatakisa chʼamachasi. Proverbios 14:1 qellqatanjja akham siwa: “Yatiñan warmejj utapjja sumwa uñjasi, ukampis jan amuytʼan warmejja pachpa amparapampiwa utaparojj tukji” sasa. Ukhamasti, wali amuytʼasiri ukat munasiri mä warmejj familiapan nayrar sartañapataki ukat kusisitäpjjañapatakiw yanaptʼi. Ukatjja, Diosan uttʼayata matrimonior respetatapwa uñachtʼayaraki.

15. ¿Kuna ewjjtʼas Efesios 5:22-25 qellqatan utji?

15 Kunjamtï Jesucristojj tamar uñjki uka kikparaki chacha warminakajj wali munasiñampi uñjasipjje ukhajja, Diosan regaloparu, mä arunjja matrimonior respetapjjatapwa uñachtʼayapjje (Efesios 5:22-25 liytʼasiñapawa). Chacha warminakajj taqe chuyma munasisa ukat janipun jachʼa jachʼa tukusinsa, ni wawanakar uñtasita jan parlasisasa jan ukajj kunanaktï mä cristianojj jan lurañapäki ukanak jan lurasa sum jakasipjje ukhajja, walja bendicionanakwa katoqapjje.

JAN KHITIS JALJTAYPATI

16. ¿Kunatsa yaqhep cristianonakajj sapaki qheparapjje?

16 Niya taqeniruw casarasiñ munañajj chuymapar jalantpacha. Yaqhep cristianonakajja, janiw Diosar taqe chuyma serviri ukat jupanakatakjam jikjjatapkiti ukatwa sapaki qheparapjje. Yaqhepasti, janirakiw casarasiñ munapkiti, ukhamïpanwa kunanakatï casadonakarojj llakisiyki ukanakat jan llakisisajj Jehová Diosar taqe chuyma jan kunampi jarkʼata servisipki. Ukampisa, solteronakajj Diosan kamachinakaparjamaw sarnaqapjjañapa (Mat. 19:10-12; 1 Cor. 7:1, 6, 7, 17).

17. 1) ¿Matrimonio toqetjja Jesusan kawkïr arunakapsa amtañasapuni? 2) Mä cristianotï casado chacharu jan ukajj warmiru munapayañatak uñchʼukiskchejja, ¿kunsa jankʼaki lurañapa?

17 Solteröskstansa jan ukajj casadöskstansa, taqeniw Jesusan aka arunakap amtañasapuni: “¿Janit jumanakajj Diosan arunakapana [liytʼapkta], khititejj qalltan lurkäna ukajj chacha warmi lurki ukjja? Sarakïnwa: ‘Ukatwa chachajj awkiparu taykaparu jaytanukusin warmipampi mayachasjjani, panipasti mayakëjjarakiniwa’. Ukhamasti janiw paninïkjjapjjeti jan ukasti mayakëjjapjjewa. Ukhamajj jaqejj janiw jaljtaykaspati kuntejj Diosajj mayachkis ukjja” (Mat. 19:4-6). Casado chacharu jan ukajj warmiru munapayañajj juchawa (Deu. 5:21). Mä cristianon chuymapantï ukham munañajj utjchejja, uka jan wali amtapjja jankʼakiw chuymapatsa pʼeqepatsa chhaqtayañapa. Ukham lurasajj wali chuyma ustʼatas jikjjataskchinejja, kunjamatsa chhaqtayañapapuniwa (Mat. 5:27-30). Pantjasiyir chuymapajj kuna jan walinaktï lurayañ munki ukanakarojj janipuniw akchʼas istʼañapäkiti (Jer. 17:9).

18. ¿Diosan uttʼayat matrimoniorojj kunjamsa uñjañasa?

18 Jehová Diosar jan uñtʼirinakasa ukat mä jukʼaki uñtʼirinakasa Diosan uttʼayat matrimoniorojj respetapjjewa. ¿Jiwasat kamsasirakispasa? ‘Kusisit Diosar’ katuyata cristianonakjamajja, ¡jukʼampwa Diosan regaloparu, mä arunjja, matrimoniorojj respetapjjañasa! (1 Tim. 1:11, NM.)

[Qhanañchäwi]

^ Matrimoniot jukʼampi yatjjatañatakejja, “Diosan munasiñapan jakasipxañäni” sat libron 10 ukat 11 yatichäwinakap uñjjattʼäta.

[Jiskt’anaka]

[6 janan qhanañchäwipa]

Suma matrimoniojj Diosaruw jachʼañchi ukat kusisitaw jikjjatasipjje

[5 janan fotopa]

Rut sat tawaqojja, Diosan uttʼayat matrimoniorojj wali askitwa uñjäna

[7 janan fotopa]

¿Diosan uttʼayat matrimoniorojj respetompiti uñjaskta?