Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

¡Janipun Supayan sipitanakapar jaltʼañäniti!

¡Janipun Supayan sipitanakapar jaltʼañäniti!

¡Janipun Supayan sipitanakapar jaltʼañäniti!

“Jarkʼaqasipjjam [...] Supayan kʼari arunakaparu atipjañataki.” (EFE. 6:11.)

¿QHANAÑCHTʼASMATI?

¿Cristianonakajj kunjamsa qollqe chuymäñat jitheqtapjjaspa?

¿Wachoqa jucha sipitar jan jaltʼañatakejj kunas casado cristianonakar yanaptʼaspa?

¿Qollqe chuymäñata ukat wachoq juchat jitheqtasajj kuna askinaksa jikjjattanjja?

1, 2. 1) ¿Kunatsa Supayajj ajllitanakarusa ukat ‘yaqha uwijanakjam’ uñtʼatäpki ukanakarus wal uñisi? 2) ¿Supayan kawkïr sipitanakapampitsa aka yatichäwin yatjjataskañäni?

 SUPAYAJJ janipuniw akchʼas jaqenakat sinttʼaskiti, yamas Jehová Diosar serviri jaqenakarojj wal uñisi. Cheqas alajjpachar sarañataki ajllitanakat aka Oraqenkasipki ukanakampejj guerrankkaspas ukhamawa (Apo. 12:17). Uka ajllit cristianonakaw Diosan Reinopat yatiyasiñapatakejj aka urunakan pʼeqtʼasipki, ukat akapachajj Supayan apnaqatawa sasaw jaqenakar yatiyapjjaraki. Supayasti ‘yaqha uwijanakjam’ uñtʼatäpki ukanakarus ukhamarakiw wal uñisi, jupanakajj ajllitanakaruw Diosan Arupat yatiyañ yanaptʼapjje ukat wiñay jakañ suytʼäwinïpjjarakiwa (Juan 10:16). Supayajj nayratpachaw wiñay jakañ aptʼasiwayi. ¡Ukatpï wali coleratäskejja! Alajjpachar sarañatak ajllitäskstansa jan ukajj aka Oraqen wiñay jakʼañ suytʼäwinïskstansa, Supayajj taqeniruw katjañ munistu (1 Ped. 5:8).

2 Amtanakap phoqhañatakejja, Supayajj kunayman sipitanakwa jan ukajj trampanakwa wakichawayi. Jupasti Diosar jan iyawsapki ukanakan amuyunakapwa chʼamaktʼayi ukhamat cheqa yatichäwinak jan katoqapjjañapataki ni sipitanakapat amuyasipjjañapatakisa. Ukat khitinakatï Diosan cheqa yatichäwinakap katoqawayapki ukanakat yaqheparus katuntaskarakiwa (2 Cor. 4:3, 4). “¡Supayan sipitanakapat amuyasipjjañäni!” sat yatichäwinjja, kunjamsa Supayan aka kimsa sipitanakapar jan jaltʼksna ukwa yatjjataniwaytanjja: 1) jan amuytʼasis mäki parlaña, 2) ajjsaraña ukat jaqenakampi jan wali lurañar wiytatäña, ukat 3) jiwas pachpa juchañchasiña. Jichhajja, kunjamsa Supayan pä sipitanakapampit jitheqtsna ukwa yatjjataskañäni: qollqe chuymäñata ukat casadöcasin yaqhamp sarnaqañata.

QOLLQE CHUYMÄÑAJJ JAYCHKATIR SIPITAMPI SASIWA

3, 4. ¿Akapach yänakat sinti llakisiñajj kunjamsa qollqe chuymanïñar tukuyistaspa?

3 Mä uñachtʼäwipanjja, Jesusajj chʼaphinak taypir puriri jathatwa parläna. Qhanañchäwiparjamajja uka jathajj aka jaqenakamp sasiwa: “Diosan arunakap istʼasinjja, jupanakajj akapach yänakaruw sinti munapjje. Qamiriptañ munañaw mayjtʼayi [...]. Taqe ukanakaw chuymanakapar mantasinjja, Diosan arunakapjja chhaqtayi aka jaqenakan jan achuñapataki” (Mar. 4:18, 19). Kunjamtï amuyktanjja, qollqe chuymäñajj Supayan sipitaparakiwa.

4 Kunanakas “Diosan arunakapjja chhaqtayi” ukwa yatjjatañäni. Mayajj ‘akapach yänakaru sinti munañawa’. Aka “qhepa urunakanjja jan wali tiemponakaw” utji, ukanakaw wal llakisiyistaspa (2 Tim. 3:1). Ukat taqe kunan irjjattatapasa ukat trabajo jan utjatapatsa kunatï jakañatak wakiski ukanak pagañas jukʼamp chʼamäjjewa. Ukat jutïr urunakat amuytʼasajj inas akham jisktʼassna: “Jan trabajirjamäjjä ukhajja, ¿jakañatak kunatï wakiski ukajj utjaskitaniti?” sasa. Ukatwa yaqhepajj walja qollqe jikjjatañatak wal chʼamachasipjje, ukhamat jutïr urunakat jan sinti llakisiñataki.

5. ¿“Qamiriptañ munañaw” pantjasiyistaspa sasajj kunatsa sissna?

5 Jesusajj kuntï siskäna ukarjamajja, akapach yänakat sinti llakisis “qamiriptañ munañaw” “Diosan arunakapjja chhaqta[yarakispa]”. Cheqas kunjamtï Biblian siskejja “qollqejj arjja[tiwa]”, mä arunjja, yanaptʼistaspawa (Ecl. 7:12). Ukampis qollqe jikjjatañatakiki jakañajj janiw walïkiti. Yänak jikjjatañataki wal chʼamachasisajja, qollqe chuymar tukupjjatapwa waljanejj amuyasiwayapjje. Yamas yaqhepajj qollqen esclavoparuw tukuwayapjje (Mat. 6:24).

6, 7. 1) ¿Qollqe chuymäñajj kunjamsa mä sipitjam trabajon katuntistaspa? 2) Jukʼamp horanak trabajañaw wakisini sapjjeristam ukhajja, ¿kunanakat amuykiptʼasiñamas wakisispa?

6 Jan amuykayakwa qollqe chuymanir tuksna. Patronamas akham siskiristam ukham amuytʼañäni: “Mä suma yatiyäwiw utji, empresasajj mä contrato luri. Ukatwa jutïr phajjsinakanjja trabajirïktan ukat sipansa jukʼamp horanak trabajañäni. Ukat jilarakwa pagasipkäma” sasa. ¿Ukham satajj kamsasmasa? Cheqas familiatak trabajiñajj wali askiwa, ukampis janiw ukampik phoqhañamäkiti (1 Tim. 5:8). Jan ukasti yaqha toqenakat amuytʼasiñamarakiwa. Sañäni: ¿qhawqha horanakampsa trabajïta? ¿Tantachäwinakar sarañatakisa ukat Familiana Diosar Yupaychañataki Aruma apañatakis tiempojj utjaskätamti?

7 ¿Jumatakejj kunas jukʼamp wakiskirejja? ¿Jukʼamp qollqe jikjjatañati jan ukajj Jehová Diosamp sum apasiñacha? ¿Qollqe jukʼamp jikjjatañ laykuti kunatï Diosatak lurañäki ukanak jaytasma? ¿Kunjamsa qollqe chuymäñajj jumarusa ukat familiamarusa Jehová Diosat jayarstʼayapjjeristam uk amuytati? Ukhamantï jikjjatasjjstajja, ¿kunjamsa uka sipitampi jan jaychkatayaskasma? (1 Timoteo 6:9, 10 liytʼasiñapawa.)

8. ¿Khitinakat amtañas kunjamäsktansa uk amuytʼasiñ yanaptʼistani?

8 Qollqe chuymanïñar jan purtʼasiñ munkstanjja, kunsa jakäwisan lurasktan uk amuykiptʼasiñasapuniwa. Janipuniw Esaú chachjamäñ munañasäkiti, jupajj kuntï Diosat katoqkäna uk janiw askit uñjkänti (Gén. 25:34; Heb. 12:16). Janirakiw qamir waynjamäñasäkiti, jupajj yänakap aljañat sipansa, probrenakar yanaptʼañat sipansa ukat Jesusan arkirip tukuñat sipansa “wali llaktʼataw sarjjäna wali qamirïtap layku” (Mat. 19:21, 22). Qamir chuymanïtapatwa Diosan Yoqapar arkañ aptʼasiwayäna. Jiwasatï Jesusan arkiripäskakiñ munstanjja, qollqe chuymäñat amuyasiñasawa.

9, 10. ¿Yänakanïñatjja kunsa Bibliajj yatichi?

9 Wali qollqenïñatak inamay llakisiñat sipansa, Jesusan aka ewjjtʼaparuw istʼañasa: “Jan llakisipjjamti akham sasa: ‘¿Kunsa manqʼañäni? ¿Kunsa umañäni, kunampirakis isisiñäni?’ sasa. Diosat jayankkis uka jaqenakakiw taqe aka yänakatjja llakisisipki, ukampis jumanakan alajjpachankir Awkimajj yatiwa kuntejj jumanakaru wakisipktam ukjja” (Mat. 6:31, 32; Luc. 21:34, 35).

10 Jiwasatï qollqe chuymäña sipitar jan jaltʼañ munkstanjja, Biblia qellqeri Agur sat chachjamaw amuyañasa, jupajj akham sasaw Jehová Diosar mayisïna: “Janiraki uywistati qamirsa, jan kunansa, jan ukasti kunatejj jakañajjataki manqʼañajj wakiski ukak churita” sasa (Pro. 30:8). Agur chachajja, qollqejj kunja wakiskirisa ukat kuna jan walinakarus aptʼistaspa uk sum yatïna. Ukhamasti jupat yateqasiñatak chʼamachasiñasawa. Kunattejja, akapach yänakaru sinti munañasa ukat qamiriptañ munañasa Diosamp sum apasiñwa aptʼasiyistaspa. Qollqe jikjjatañata ukat yänakanïñata sintipun llakisiñänejja, Diosan Reinopatak kunatï lurañasäki ukatakejj janiw tiemposa, chʼamasa ukat ganasas utj-jjestaniti. Ukhamasti, niyakejjay qollqe chuymäñajj Supayan sipitapächejja, janipun ukar jaltʼañäniti (Hebreos 13:5 liytʼasiñapawa).

WACHOQA JUCHAJJ ORAQEN PʼIYSUTA MÄ SIPITAMPI SASIWA

11, 12. ¿Kunjamatsa mä cristianojj trabajopankir chachampi jan ukajj warmimpi wachoqa juchar purtʼasispa?

11 Animal katurinakajja, mä jachʼa animal katuñatakejj kawknämtï uka animalajj sarnaqki uka cheqaruw oraq pʼiysupjje ukat ramanakampi, laphinakampi ukat laqʼampiw jan amuykañak imjjatapjje, ukat ukar jalantayasaw katjapjje. Wachoqa juchajja, ukar uñtasit Supayan sipitapawa (Pro. 22:14; 23:27). Yaqhep cristianonakajj kunanakatï maynirojj jachʼa juchar purtʼasiykaspa ukan sarnaqasaw uka “pʼiyar” jalantapjje. Amuytʼañäni, yaqhepajj casadökasinwa yaqhampi sarnaqapjje, ukhamatwa wachoqa juchar purtʼasiwayapjje.

12 ¿Kawkinsa ukhamar purtʼasipjjaspa? Jila partejj trabajona. Casadökasin yaqhampi sarnaqer warminakatjja, chikatanit jilaw trabajopankir chachanakampi wachoqa juchar purtʼasipjjatayna ukat chachanakatsti chikatan niya chikatapampiw trabajopankir warminakampi ukhamar purtʼasipjjarakitayna sasaw jichhak yatiyawayapjje. ¿Jumajj chachanakampi jan ukajj warminakampiti trabajta? ¿Kunjamsa jupanakamp apasta? ¿Aleq trabajir masinakarjam uñjañatakit amtta, ukhamat kuna jan walirus janipun purtʼasiñataki? Inas mä kullakajj trabajopankir mä chachampi sapa kuti parlchispa ukat taqe kunsa jupar awistʼaschispa, yamas kunjamsa chachapampi apasi uksa yatiyarakchispa. Jan ukajj inas mä jilatajj trabajopankir mä warmimpi sum apaschispa ukat akham amuyjjchispa: “Aka warmejj kuntï siskta uk wali askit uñji ukat parlatas sum istʼitu. Jupapï respetompi uñjitojja. ¡Utajan ukham uñjapjjetaspa ukajj walipunïspawa!” sasa. Ukhaman jikjjatasisajja, facilakwa wachoq juchar purtʼasipjjaspa.

13. ¿Kunjamatsa tama taypin jan walir purtʼasiñajj utjaspa?

13 Tamanjja uka kasta jan walinakajj utjarakispawa. Ukwa Daniel jilatampina ukat Sara * esposapampin experienciapajj uñachtʼayistu, jupanakajj precursor regularäpjjänwa. Uka jilatajj irpir chuymanïnwa ukat akham siwa. “Taman kun luram satajj janipuniw janiw sirïkti” sasa. Ukat precursorjamajja, phesqa waynanakaruw Bibliat yatichäna. Jupanakat kimsaniw bautisasiwayapjje, ukat jupanakar chuymachtʼañaw wakisïna. Niyakejjay Daniel jilatajj taman luräwinakap phoqhasajj jan tiemponïkchïnjja, Saraw sapa kuti jupanakar yanaptʼirïna. Ukat kunapachatï uka waynanakat mayniru chʼamañchtʼañ wakiskäna ukhajja, kullakakiw yanaptʼarakïna. Ukat jupar chuymachtʼañ wakiskäna ukhajj uka waynanakaw chuymachtʼapjjarakïna. Ukhamatwa Supayan sipitapajj wakichtʼatäjjäna. ¿Ukat kunarus purtʼasipjjäna? Daniel jilatajj akham siwa: “Esposajajj walja phajjsinakaw uka waynanakar yanaptʼawayi, ukhamatwa qarit jikjjatasïna ukat Diosar yupaychañ toqetsa aynachtʼäna. Nayajj janiw jupar sum yanaptʼkayätti, ukhamatwa Sarajj uka waynanakat maynimpejj wachoqa juchar purtʼasïna. Diosar yupaychañ toqetjja, nayan uñjkataw Sarajj aynachtʼaskatayna. Nayajj luräwinakajarukiw tiempo churayäta, ukat kunas pasaskäna uk janiw amuykayätti” sasa. ¿Ukhamar jan purtʼasiñatakejj kuns lursna?

14, 15. ¿Wachoqa juchar jan purtʼasipjjañapatakejj kunas casado cristianonakar yanaptʼaspa?

14 Casarasisajj kuntï chacha warmjam phoqhañatak arsuwayktan ukanakat lupʼiñaw wachoqa juchar jan purtʼasiñatakejj yanaptʼistani. Jesusajj akham sänwa: “Jaqejj janiw jaljtaykaspati kuntejj Diosajj mayachkis ukjja” sasa (Mat. 19:6). Diosan markapan utjki uka luräwinakas warmimata jan ukajj chachamat sipansa jukʼampi wakiskirïkaspa ukham janipuniw amuyañamäkiti. Jumatï warmimata jan ukajj chachamata armtʼasisin kunatï jan añcha wakiskirïki ukanak lurasin tiempo apaqasiskstajja, amuyasiñamawa, inas chacha warmjam aynachtʼasin Supayan sipitapar jaltʼasipkchisma ukat inas mä jachʼa juchar purtʼasipjjchisma.

15 Jumatï irpir chuymanïstajja, tamat llakisitamajj walikïskiwa. Apóstol Pedrojj akham sasaw qellqäna: “Tatitun ovejanakapsti sum awatipjjam, ukanakasti jumanakar katuyatawa. Taqe munasiñampi ukjja lurapjjam, kunjämtejj Diosajj munki ukhamarjama, janiw phoqhayam sat laykukiti, ni qollqe munañ laykukisa, jan ukasti taqe chuyma ukjja lurapjjam” sasa (1 Ped. 5:2). Ukhamasti jumar katuyat tamarojj sum uñjañamawa. Ukampis janiw tamar sum uñjañ munasakejj kuntï chachjamajj phoqhañamäki uk armtʼasiñamäkiti. Tamankirinakar sum uñjañatak chʼamachasisma ukat Diosar yupaychañ toqet janirak warmimar yanaptʼkasma ukajj janipuniw walïkaspati, ukat jan walirus purtʼasipjjarakismawa. Daniel jilatajj akham saskakiwa: “Taman luräwinakampi phoqhañ layku familiat armtʼasiñajj janipuniw walïkiti” sasa.

16, 17. 1) ¿Maynin munapayatajj janipun ukhamak uñchʼukiñatakejj kunsa casado cristianonakajj lurapjjañapa? 2) ¿Kawkïr qellqatanakansa cristianonakan wachoqa juchar jan purtʼasipjjañapatakejj suma ewjjtʼanakajj utji?

16 Casado cristianonakan wachoqa juchar jan purtʼasipjjañapataki suma ewjjtʼanakajja, Yatiyañataki ukat ¡Despertad! revistanakanwa utji. Sañäni, La Atalaya septiembre 15, 2006 revistanjja akham sänwa: “Trabajonsa jan ukajj yaqha cheqanakansa, janipuniw kunanakatï maynimp jan walir purtʼasiykistaspa ukham sarnaqañasäkiti. Sañäni, trabajon mä chachampi jan ukajj warmimpi jukʼamp horanak trabajas qheparsna ukhajja, inas jan walir puriychistaspa. Casadösajja, arsutamampisa luratanakamampisa yaqhamp sarnaqañ janipun munatamajj qhanäñapawa. Niyakejjay Diosar katuyasitäjjstajja, janipuniw maynir munapayirjam sarnaqañamäkiti, ni isisitamas ukham uñachtʼayañapäkiti [...]. Trabajkta uka cheqan chachamana jan ukajj warmimana ukat wawanakaman fotopanïñajja, familiam nayrankatapwa jumarusa ukat yaqhanakarus amtayani. Janipuniw kunäkipansa maynin munapayatajj ukhamak jaytañamäkiti, ni jumas ukar wiytañamäkarakiti” sasa.

17 Ukat ¡Despertad! abril, 2009 revistan “¿Qué implica realmente la fidelidad conyugal?” siski uka yatichäwinjja, khititï jan warmipäki jan ukajj jan chachapäki ukar munapayañ lupʼiski ukajj wachoqa jucharuw purtʼasispa sasaw ewjjtʼasïna (Sant. 1:14, 15). Jumatï casadöstajja, uka toqet panpachani yatjjatapjjañamajj wali askïspawa. Sañäni, La Atalaya septiembre 15, 2006 ukat “Diosan munasiñapan jakasipxañäni” librot 11 yatichäwi. Cheqas Jehová Dios pachpaw chacha warmi jakasiñ uttʼayawayi. Ukat kunjamsa sarnaqasipkta uk chacha warmi parltʼasiñataki tiempo apstʼasisajja, kunanakatï Diosatakejj qollanäki ukanakar wali askit uñjapjjatamwa uñachtʼayapjjtajja (Gén. 2:21-24).

18, 19. 1) ¿Wachoqa juchan sarnaqerinakajj kuna jan walinsa uñjasipjje? 2) ¿Casadökasin yaqhampi jan sarnaqasajj kuna askinaksa jikjjatsna?

18 Chuymamantï yaqhampi sarnaqañ munañajj utjchejja, wachoqa jucha lurasma ukhajj kuna jan walinakas utjaspa ukanakatwa amuytʼasiñama (Pro. 7:22, 23; Gál. 6:7). Khitinakatï wachoqa juchar purtʼasipki ukanakajja, Jehová Diosaruw chuym ustʼayapjje, warmiparu jan ukajj chachaparuw chuym ustʼayapjjaraki ukat jupanak pachpas jan walin uñjasipjjaraki (Malaquías 2:13, 14 liytʼasiñapawa). Maysa toqetjja, qʼom sarnaqasajj kuna askinaksa jikjjatasma ukwa amuytʼasiñamaraki. Janiw wiñay jakañ suytʼäwinikïkätati, jan ukasti jichhasa kusisitaw jakasïta ukat concienciamas qʼomarakïniwa (Proverbios 3:1, 2 liytʼasiñapawa).

19 Salmo qellqerinakat maynejj akham sasaw Jehová Diosar qʼochüna: “Arunakam munirinakajj suman jakasipjje, janiw kunas jupanakarojj tinkuykiti” sasa (Sal. 119:165). Aka jan wali tiemponjja, cristianonakajj kunatï cheqäki ukar taqe chuyma munasipjjañapawa. Ukat “sarnaqäwinakamanjja sum amuyasipjjam. Yatiñ kankañampi jakapjjam, janirak jan yatirinakjamajja” siski uka ewjjtʼarjamaw sarnaqapjjañaparaki (Efe. 5:15, 16). Akapachanjja, Supayan sipitanakapakiw kawkinsa utjaski, ukhamatwa Supayajj Diosan cheqa yupaychirinakaparojj sipitapar jaltʼayañ muni. Ukampis Jehová Diosaw mä suma yanapa churistu. Cheqas suma saytʼatäñatakisa ukat “Supayan aqkir flechanakapat jarkʼaqasiñataki[s]” kunanakatï wakiski uka armanakanïtanwa (Efe. 6:11, 16).

[Qhanañchäwi]

^ Yaqha sutinakampi uchatawa.

[Jiskt’anaka]

[26 janan fotopa]

Qollqe chuymäñajj Diosamp sum apasiñwa aptʼasiyistaspa. Jumajj janipun ukhamar purtʼasimti

[29 janan fotopa]

Jiwasatï maynir munapayañ amtampi sarnaqsna ukat munapayatas ukhamak jaytasksna ukhajja, wachoqa jucharuw purtʼassna