Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

Jehová Diosajj qollunakan chʼiwinakapampiw jarkʼaqäna

Jehová Diosajj qollunakan chʼiwinakapampiw jarkʼaqäna

MÄ WARMEJJ wali alwaw utap uñkatasin mä paquete jikjjati. Aptasin khurs aks uñti, ukampis callen janiw kunas utjkiti. Ukjja mayniw arumajj jaytawaypacha. Chʼoqarasin jankʼakiw utar jalantas punk jistʼkataniraki. Ukajj Bibliat apstʼat qellqatanakaniwa, ukampis uka markan ukanakajj jarkʼatawa. Ukat uka qellqatanak qhomjjarusinjja, Jehová Diosaruw chuymapan wal yuspäri ukham chʼamañchtʼkir arunakap churatapata.

Ukhamanakajj 1930 maranakan Alemania markan waliw uñjasirïna. Kunapachatï Hitler chachajj (partido nazi) 1933 maran apnaqkäna ukhajja, Jehová Diosan Qhanañchirinakapan Diosan arunakapat yatiyañajj uka markan walja cheqanakan jarkʼataw uñjasïna. Richard Rudolph sat jilajj akham amti: “Jaqenakan apsut uka leyejj janiw Jehová Diosan sutipat yatiyasiñap jarkʼkaspati sasaw jan pächasis confiyapjjayäta”, uka jilatajj jichhajj 100 jila maranëjjewa. * Ukat saskakiwa: “Bibliat apstʼat qellqatanakjja yatjjatañataki ukat yatiyañatakiw munapjjayäta. Ukat ukham jarkʼatäjjepan chʼamäjjänwa jikjjatañajja, ukatwa akham sas jisktʼasipjjerïta ‘¿kunjamatsa yatiyasiskakini?’ sasa”. Ukat ukajj kunjamsa qollunakan chʼiwinakapnam apasinispa ukwa Richard jilatajj amuytʼäna (Jue. 9:36).

CONTRABANDONAK APNAQAÑ NAYRA THAKI

Elba sat jawirnam amsta toqer sarasma ukhajja, Jachʼa Qollunakaruw (Krkonoše) purïta, jichhürunakan uka cheqajj República Checa ukat Polonia markanakan qorpapawa. Ukampis uka qollojj altorojj 1.600 metronakanikïchisa, wali khununtatawa. Sojjta phajjsiw uka qollun khunojj wal khununtiri kimsa metronakar kunaw puriri. Ukat pachajj kunjamänisa ukajj janiw yatiñjamäkänti, walja kutiw pasiytʼir sarir jaqenakajj may akatjamat urpump urpuntayasipjjerïna.

Nayra maratpachaw uka qollojj markanakatakisa ukat jiskʼa markanakatakis qorpäkaspas ukhamäna. Niyakejjay uka cheqanakajj jan sumäkchïnjja, policianakatakejj ukawjanak uñjañajj chʼamänwa, ukatwa uka cheqnam contrabando apnaqerinakajj  yänaka jan ukajj cosasanaka khursar aksar apakipapjjerïna. Khä 1930 maranakan uka qollunakajj Alemania ukat Checoslovaquia markanak jaljäna. Ukat jan ajjsartʼir Jehová Diosan Qhanañchirinakapajj uka qollu patnamaw Bibliat apstʼat qellqatanak apakipanipjjerïna. Uka jan ajjsartʼirinakat maynïrejja, Richard sat wayna jilatänwa.

Jilat kullakanakajj pasiytʼir sarañ isiniw Bibliat apstʼat qellqatanak Jachʼa Qollu patnam Alemania markar apantapjjäna

“CHHIJIR PURIÑJAM QOLLÜNWA”

Richard jilatajj akham amti: “Wayna jilatanakajj seman tukuyanakajja, paqallqoniw grupjam chʼumi chʼuminakar mantapjjerïta, ukat taqeniw pasiyir sarir jaqenakjam isthapit sarapjjerïta”. Ukat “Špindlerův Mlýn sat cheqar puriñatakejja, Alemaniat uka qollnamajj kimsa horatwa pasapjjerïta”, uka cheqat 16 kilometronakjjarojj jachʼa qorpachasiñanakaw utjäna, ukajj Checoslovaquia uksa toqenkjjänwa. Uka tiemponjja, Alemania markankirinakat waljaniw ukan jakapjjäna. Ukanakat maynïrejj uywanak uywir mä jaqew jilatanakar yanaptʼäna. Niyakejjay yaqha markat jutirinakar caballor chinkatat carropar apirïchïnjja, jupajj Praga markat trennam apanit paquetenakwa utap jakʼa markat aptanirïna, ukat uywa uyuparuw jichhunakamp imantirïna. Ukawjat aptiriw jilatanakajj sarapjjerïna.

Richard jilatajj saskakiwa: “Purisinjja, mochilanakajaruw winarapjjerïta, ukasti wali jathinak qʼepiñatak waktʼayatänwa, ukat sapa mayniw 50 kilonak apapjjerïta”. Jan uñjayasiñatakejj arumaw sarnaqapjjerïna. Inti jalantaruw sarapjjerïna ukat janïr qhanjtankipanwa purjjapjjerïna. Ernst Wiesner sat jilatajj tamanak tumptʼirjamaw uka tiempon irnaqäna, ukat jan kuna walir purtʼasiñatakejj akanak lurapjjerïta sasaw amti: “Jilatanak nayrajj paniniw sarapjjerïna ukat jaqenak uñjasajj jankʼakiw linternamp qhantʼayasin awisapjjerïna. Uk uñjasajja, 100 metronak qhepa jathi qʼepinak qʼeptʼat sarapkän uka jilatanakajj jankʼakiw chʼumi chʼuminakar imantasipjjañapäna. Ukat uka pä jilatanakan kuttʼaniñapkamaw suyapjjañapäna, ukat kunjamsa jupanakkam awisasipjjerïna ukjja sapa semanaw mayjtʼayapjjerïna”. Janiw azul isini Alemán policianakakejj jan walir puriyirjamäkänti, yaqha jan walinakas utjarakïnwa.

Richard jilatajj akham amti: “Mä kutejj jaypʼukam trabajiñaw waktʼitäna, ukatwa qheptʼat sarta. Uka arumajj wali urpuntatänwa. Ukat jallun purintaskipanwa  khathattʼasis sarta. Ukat pino pin taypiruw chhaqta walja horanak qhepatwa wasitat thak jikjjatta. Ukhamanakan waljaniw pasiyir sarir jaqenakat jiwarapjje. Ukat jilatanakampejj qheparmanti qhantatikiw jikisjjapta, kunaratutï kuttʼanjjapjjäna uka ratu”.

Jan ajjsartʼir uka jilatanakajj niya kimsa maraw qollu patnam sapa semanajj apapjjäna. Juyphipachanjja, Bibliat apstʼat qellqatanak khunu patnama jan ukajj carretar qatatisaw apapjjerïna. Awisajj niya 20 jilatanakaw qollu patnam urojj apakipapjjerïna. Ukat jan kun kamachiri pasiyirikïpkaspas ukham amuyapjjañapatakejj mä qawqha kullakanakampiw sarapjjäna. Jupanakajj nayraqat sarapjjerïna ukat kuna jan walinakatsa jankʼakiw sombreronakap altor jaqtʼas awisapjjerïna.

Khunu qollunakaw uka Jachʼa Qollnam sarañ jan waltʼayäna

¿Arumanak sarir jilatanakajj kuttʼanjjasajj kuns lurapjjerïna? Bibliat apstʼat qellqatanak ukjpachaw lakinoqapjjerïna. ¿Kunjamsa? Jabonäkaspas ukham chʼoqthapisaw Hirschberg sat cheqan trenanak sayki ukar apapjjerïna. Uka cheqatwa Alemania markat walja cheqanakar apayasirïna, ukat walja jilat kullakanakaw wali amuytʼasis lakirapjjerïna, kunjamtï aka yatichäwi qalltan qhanañchaski ukhama. Bibliat apstʼat qellqatanak maynitï jamasat lakiraskir katjayasisapäna ukhajj taqpachaniruw jan waltʼayaspäna. Cheqas ukhamaw mä kutejj pasäna, janiw pasaniw sañjamäkänti.

Khä 1936 maranjja, kawkharutï Bibliat apstʼat qellqatanakajj imasirïkäna ukwa Berlín marka jakʼan jikjjatapjjäna. Hirschberg sat cheqat apayanit kimsa paquetenak katjapjjäna, ukansti janiw apayanirin sutipajj uñstkänti. Kunjam qellqatäkitï uk sum uñakipasajja, khititï Bibliat aptʼat qellqatanak lakirasiñapatak pʼeqtʼkäna ukaruw policiajj katuntäna. Qhepat paninimpiruw katjäna, maynïrejj Richard Rudolph jilatänwa. Ukat kunjamas apasi, khitinakas uk lurapjje uk janiw yatiyapkänti, jupanakakiw juch katoqapjjäna. Ukhamatwa mayni jilatanakajj mä qawqha tiempompi qollu patnam apasinipkakïna, ukampis jukʼamp chʼamäjjänwa.

¿KUNS YATEQSNA?

Jilatanakajj Jachʼa Qollunaknam mochilanakapar apapkäna ukajj Alemania markankir Jehová Diosan Qhanañchirinakapatakejj wali wakiskirïnwa, kunattejj Bibliat apstʼat qellqatanakänwa. Ukampis janiw uka qollu patnamakejj apapkänti. 1939 marakamajj ukham qollnamarakiw yaqha cheqnam Checoslovaquia marka qorpnam pasayasirïna, kunattejj uka maraw Hitleran ejercitopajj Checoslovaquia marka katuntasïna. Ukat niyakejjay Francia, Países Bajos ukat Suiza markanakasa ukat yaqha markanakas Alemania markamp qorpäpjjchïnjja, Jehová Diosan Qhanañchirinakapajj Alemania markan arknaqat uñjasipkäna ukanakaruw Bibliat apstʼat qellqatanak churapjjäna, ukatakisti niyaw jakäwinakaps aptʼasipjjäna.

Jichhürunakanjja, niya taqeniw Bibliat apstʼat walja qellqatanïtanjja ukat kunayman formatonakanwa utjaraki. Tantachasiñ Utan machaq qellqatanak sapa kuti katoqkañäni jan ukajj jw.org sat cheqat Internetat apaqkañäni ukhajja, qawqsa uk lurasiñapatakejj chʼamachasiwayapjje uk amtañasa. Inas khununtat qollu patnam chika arum pasañajj jan wakiskchiniti, ukampis jilat kullakanakajj wal chʼamachasisa ukat taqe chuyma yanaptʼañ munasaw ukham irnaqtʼapjje.

^ tʼaqa 3 Richard Rudolph jilatajj Hirschberg (Silesia) sat markan mä tamanwa yanaptʼäna. Uka markajj jichhajj Jelenia Góra sasin uñtʼatäjjewa, ukajj Polonia markat Inti jalanta aynach toqenkiwa.