Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

‘Aksti nayat amtasis lurasipkakim’

‘Aksti nayat amtasis lurasipkakim’

‘Yuspagarasinsti, tʼantʼ pachjäna, ukat säna: “[...] akajj janchejjawa jumanak laykurakiw tʼunjata. Aksti nayat amtasis lura[sipkakim]”.’ (1 COR. 11:24)

1, 2. ¿Kunsa 33 maran nisán phajjsi qalltkipan Jesusan apostolonakapajj amuyapjjpachäna?

“ALAJJPACHAN janiw kuna qenayas utjkiti ukat phajjsis chikatakiw uñjasiraki. Jerusalenjjar machaq phajjsin qhantʼanitapsa marka uñjirinakajj uka arumajj uñjapjjarakpachänwa. Sanedrinan sarayirinakapajj uk yatisajj nisán phajjsin qalltasitapwa yatiyapjjäna. Ukjjarusti nina phichtʼasa ukat yatiyäwinak apirinak toqew yatiyasi, uksti akankir jaqenakas istʼapjjarakiwa. Jesusajj Pascua fiesta janïr qalltkipan Jerusalenar puriñatakejj niyaw sarjjañapäspa.”

2 Inas Jesusan apostolonakapajj ukham amuyapjjchïna, jupanakajj Perea markankasipkänwa ukajj Jordán markat khursajjankänwa, Jesusamp chikaw Jerusalenar qhep qhepa saräwipan sarasipkäna (Mat. 19:1; 20:17, 29; Mar. 10:1, 32, 46). Nisán phajjsin nayrïr urup yatisajja, nisán phajjsit 14 urunak saraqatar janïr Inti jalantkipanwa Pascua fiestajj amtasiñapäna, 13 urunak qhepata.

3. Kuna ururus Pascua fiestajj waktʼi uk yatiñasajja, ¿kunatsa wali wakiskirejja?

3 Kunürutejj Pascua fiestajj amtaskäna uka ururakiw Santa Cenajj amtasini, jichha marajj Inti jalantjjaru abril phajjsit 14 urunak saraqatarüniwa. Uka urojj cheqpacha cristianonakatakisa ukat Diosatakjam sarnaqañ munapki ukanakatakis wali wakiskir urüniwa. ¿Kunatsa? Kunattejj Jesusaw uk lurañatakejj arsuwayäna. Akham sasaw 1 Corintios 11:23-25 qellqatajj qhanañchi: “Tatit Jesusajja, katuntatäñapäkän uka arumajj tʼantʼwa irtäna, yuspagarasinsti, pachjänwa, ukat säna: ‘Manqʼapjjam, akajj janchejjawa jumanak laykurakiw tʼunjata. Aksti nayat amtasis lurapjjam’” sasa. Ukatsti copa astasinjja ukhamarak lurarakïna.

4. 1) ¿Kuna jisktʼanaksa Jesusan jiwäwip Amtañat jisktʼassna? 2) Jesusan jiwäwipajj kuna ururus waktʼi ukajja, ¿kunjamatsa sapa maratak yatisi? ( “Jesusan jiwäwip Amtañataki 2014” siski uka recuadro uñjjattʼäta.)

4 Jesusajj jiwäwip sapa mara amtañatak arkirinakapar sawaykäna ukankañ munarakpachätawa. Ukatwa jichhatpach  akham jisktʼasiñama: “¿Kunjamsa uka arumatakejj wakichtʼasiristjja? ¿Kunanakas uka tantachäwin uñjasini? ¿Kunjamas uka tantachäwejj sarayasini? Uka tantachäwisa ukat tʼantʼasa vinosa, ¿kun sañsa nayatakejj muni?”.

KUNANAKAS UTJANI

5. Qhep qhepa Pascua amtañatakejja, ¿kun wakichanipjjañapsa Jesusajj apostolonakapar mayïna?

5 Pascua fiesta amtañatak mä uta wakichapjjañap Jesusajj apostolonakapar maykän ukhajja, janiw sinti kʼachachtʼapjjañap maykänti, jan ukasti uka cheqajj qʼomäñapa ukat qawqhanitï ukankapkani ukatakjam wakichtʼapjjañapwa maypachäna (Marcos 14:12-16 liytʼasiñapawa). Ukatakejj kunatï wakiskäna ukwa jikjjatapjjañapäna, sañäni jan levaduran tʼantʼampi ukat vinompi. Uka manqʼäwi tukuyatatsti, Jesusajj tʼantʼampit ukat vinompit qhanañchtʼäna.

6. 1) Pascua fiesta amtatatjja, ¿kunsa Jesusajj tʼantʼat säna? 2) ¿Kunjam tʼantʼas Jesusan jiwäwip Amtañatakejj apnaqasi?

6 Apóstol Mateojj ukankarakïnwa, ukatwa qhepat akham sasin qellqäna: “Jesusajj tʼantʼa irtasinwa yuspagaräna. Pachjasinsti discipulonakaparurakiw churäna: ‘Manqʼapjjam; akajj nayan janchejjawa’” sasa (Mat. 26:26). Uka ‘tʼantʼajj’ janiw levaduranïkänti, kunjamtï Pascua fiestatak lurasirïkäna ukhama (Éxo. 12:8; Deu. 16:3). Ukajj trigo jakʼumpita ukat umampi luratänwa, janiw levaduras ni yaqha ukhamanakas uchaskänti, ukanakat mayajj jayuwa. Niyakejjay uka tʼantʼajj jan levaduranïkchïnjja, tʼalpha, waña ukat pʼakjtirjamakïnwa. Jichhürunakanjja, irpir chuymaninakaw janïräkipan trigo jakʼuta ukat umampi tʼantʼa lurapjjañapataki maynir mayipjje, ukasti aceitemp jawsuta tʼantʼa lurañaruw lurasispa. (Janitï trigo jakʼojj utjkchejja, arroz, cebada, tonqo jan ukajj yaqha ukhamanakampitwa tʼantʼajj lurasispa.) Jan ukajj judionakajj jan levaduran tʼantʼa lurapki ukarakïspawa, ukarojj janiw kʼawnasa, cebollasa ni yaqha ukhamanakas uchasiñapäkiti.

7. ¿Kuna kasta vinsa Jesusajj apnaqäna, ukat jichhürunakan Jesusan jiwäwip Amtañatakejj kuna kasta vinsa apnaqasirakispa?

7 Apóstol Mateojj saskakïnwa: “Ukjjarusti [Jesusajj] mä copa astaraki. Diosar yuspagarasinsti jupanakaruw churaraki, akham sasa: ‘Jumanakasti taqeni aka copat umtʼapjjarakim’” (Mat. 26:27, 28). Jesusajj vinon mä copwa astäna (janiw ukajj uvat chʼiwrsut jan tʼamantat  vinökaspänti, kunattejj uva achunakajj walja phajjsinak nayraw apthapisjjäna). Ukampis khä Egipto markan nayrïr Pascua fiestan janis vinojj utjkchïnjja, uka fiestan vino umañajj janiw walïkiti sasin Jesusajj janiw siskänti. Kunattejj jupa pachpaw Santa Cenatakejj vino apnaqäna. Ukatwa cristianonakajj Jesusan jiwäwip amtañatakejj vino apnaqaraktanjja. Ukhamajj ¿kuna kasta vinos wakisispa? Jesusan wilaparojj janiw kunampis yapjjatasiñapäkänti, ukhamarakiw kawkïr vinotï Jesusan jiwäwip amtañatak apnaqaski ukajj jan kuna kasta qollanakampi ni alcoholampi yapjjatatäñapäkiti, kunattejj Jesusan wilapar uñtasiyatawa. Ukhamajja, maynin lurat vino jan ukajj refosco, borgoña, quianti jan ukajj clarete ukham kasta vinonakaw apnaqasirakispa, ukampis janiw kunamp yaptʼatäñapäkiti.

TʼANTʼASA VINOSA KUN SAÑS MUNI

8. Tʼantʼasa vinosa kun sañsa muni ukjja, ¿kunatsa cristianonakajj yatiñ muntanjja?

8 Janiw apostolonakakejj Santa Cena amtapjjañapäkänti, jan ukasti taqe cristianonakaw uk amtapjjañapa sasaw apóstol Pablojj qhanañchäna. Corintonkir jilat kullakanakarojj akham sasaw qellqäna: “Kuntejj nayajj yatichapksma ukjja pachpa Tatitutwa nayajj katoqta. Tatit Jesusajja [...] tʼantʼwa irtäna yuspagarasinsti, pachjänwa, ukat säna: ‘Manqʼapjjam, akajj janchejjawa jumanak laykurakiw tʼunjata. Aksti nayat amtasis lurapjjam’” sasa (1 Cor. 11:23, 24). Ukatwa jichhürkamajj cristianonakajj sapa mara Jesusan jiwäwip amttan ukat tʼantʼasa vinosa kun sañsa muni uksa yatiñ munaraktanjja.

9. Jesusajj tʼantʼat parlkäna ukatjja, ¿kunjamsa walja jaqenakajj amuyapjje?

9 “Akajj janchejjawa” sasin Jesusajj siskäna ukajj cheqpach jañchipatsa parlkaspa ukhamwa Iglesiar saririnakat waljanejj parlapjje, ukatwa uka tʼantʼajj mä milagro toqes jañchipar tukkaspa ukham amuyapjje. Ukampis uka yatichäwejj janiw kunjamatï paskäna ukarjamäkiti. *  Jesusan jañchipasa ukat jan levaduran tʼantʼa niya manqʼañampïsipkäna ukasa, jupar taqe chuyma arkir apostolonakapan nayraqatapankaskänwa. Cheqas Jesusajj janiw cheqpach jañchit parlkänti, jupajj niya jila partejj amuytʼayañatakiw ukham uñachtʼäwinakamp yatichirïna (Juan 2:19-21; 4:13, 14; 10:7; 15:1).

10. Santa Cenan apnaqaski uka tʼantʼajja, ¿kun sañs muni?

10 Kuna tʼantʼatï apostolonakapan nayraqatapankaskäna ukat niya manqʼañampïsipkäna ukajja, Jesusan jañchipa sañwa munäna. ¿Kuna kasta jañchisa? Jesusajj tʼantʼa pachjäna, ukampis chʼakhanakapajj janiw pʼakiratäkänti ukatwa alajjpachar sarañatak cristianonakamp sasiwa sasin mä tiempojj cheqpach cristianonakajj amuyapjjäna, jupanakaw ‘Criston cuerpopa’ satajja sasaw Bibliajj qhanañchi (Efe. 4:12; Rom. 12:4, 5; 1 Cor. 10:16, 17; 12:27). Qhepatjja, suma amuytʼatatsa ukat Biblian qellqatarjamasa tʼantʼajj Jesusan cuerpoparu uñtayatätapwa amuyjjapjjäna. Jesusajj mä lawar chʼakkatatäñkamaw “janchipan tʼaqhesiwayejja”. Ukhamajj Santa Cenan tʼantʼajj apnaqaski ukajj cheqpach jañchipa sañ muni, ukanwa Jesusajj “juchanakasjja pachpa cuerpopjjaru apawayjje” (1 Ped. 2:21-24; 4:1; Juan 19:33-36; Heb. 10:5-7).

11, 12. 1) ¿Kamsänsa Jesusajj vinotjja? 2) Santa Cenan apnaqaski uka vinojj ¿kun sañs muni?

11 Tʼantʼajj kun sañsa muni uk yatiñajj kuntï Jesusajj vinot siskäna uk amuytʼañatakiw yanaptʼistu. Qellqatajj akham siwa: “Manqʼa tukutatsti copa astasinjja sarakïnwa: ‘Aka copajj jichhajj machaq arustʼäwiwa nayan wilajjampi chimpuntatawa’” sasa (1 Cor. 11:25). Walja Biblianakaw kunjamtï Machak Testamento Bibliajj siski ukarjam jaqokipapjje, ukan akham siwa: “Aka vasojja, machaqat arustʼañawa wilajjana” sasa. ¿Uka copapunit machaq arustʼäwipachänjja? Janiw ukhamäkänti. Jesusajj copa sasinjja, vinotwa parlaskäna. Uka vinojj wartat wilajja sañwa muni sasaw Jesusajj säna.

12 Marcosan qellqatapanjja Jesusan aka arunakap liytʼtanjja: “Akajj nayan wilajjawa [machaq] arsüwi phoqhañataki. Walja jaqenak laykuw wartasi” (Mar. 14:24). Ukat Jesusan wilapasti “kawkïritejj wartatäkani walja jaqenakar juchanakapata qhespiyañataki” ukawa (Mat. 26:28). Ukhamasti vinojj Jesusan cheqpach wilapa sañ muni. Uka toqew qhespiyatäsna, kunattejj ‘juchanakasat perdonistuwa’ (Efesios 1:7 liytʼasiñapawa).

Apostolonakajj vinwa umtʼapjjäna ukasti Jesusajj wilap toqe mä arustʼäwir mantkäna uk sañ munäna (11 ukat 12 tʼaqanak uñjjattʼäta)

CRISTON JIWÄWIP AMTAÑATAKI

13. Kunjamsa Jesusan jiwäwipajj sapa marajj amtasi uk qhanañchtʼam.

13 Jumatï Jehová Diosan Qhanañchirinakapamp Jesusan jiwäwip nayrïr kuti amtir saräta ukhajja, ¿kunsa ukan uñjäta? Tantachasipkani uka cheqajj sumäniwa ukat qʼomarakïniwa. Inas ukan panqaranakamp kʼachachtʼatächini, ukampis janiw jila alaninakamp kʼachachtʼatäkaniti ni mä jachʼa fiestas apaskaspa ukhamäkanisa. Ukat wakichtʼat mä irpir chuyman jilataw qhana amuytʼkaya ukat kuntï Bibliajj siski ukarjam amuytʼayani. Ukat Cristojj jiwawayki ukampejj kunjamsa jakañ jikjjatañataki yanaptʼistu uk amuytʼañataki ukat wali askirjama uñjañatakiw yanaptʼistani (Romanos 5:8-10 liytʼasiñapawa). Ukhamarusa cristianonakajj jan mä kikpa suytʼäwinïpjjatapwa Bibliarjamajj qhanañchtʼarakini.

14. Jesusan jiwäwip amtaskani ukanjja, ¿kuna pä suytʼäwitsa qhanañchasiskani?

14 Mayïr suytʼäwisti Cristomp chik alajjpachat apnaqerinakatakiwa, jupanakajj jukʼanikïpjjewa, kunjamtï apostolonakajj jukʼanikïpkäna ukhama (Luc. 12:32; 22:19, 20; Apo. 14:1). Yaqhasti jichhüruna Diosar taqe chuyma yupaychasipki ukanakatakiwa, jupanakaw aka Oraqen wiñay jakañ mä suma paraíso katoqañ suytʼasipki. Ukhaw kunjamtï Diosan munañapajj alajjpachan phoqaski ukham aka Oraqen phoqasirakini, ukwa cristianonakajj walja tiempo mayisktanjja (Mat. 6:10). Kunjamsa wali kusisita wiñayatak jakasipjjani uk Bibliaw qhanañchi (Isa. 11:6-9; 35:5, 6; 65:21-23).

15, 16. ¿Kunas tʼantʼampejj Santa Cenan lurasi?

 15 Arstʼäwi niya tukuyarojja, kuntï Jesusajj apostolonakapar lurapjjañap maykäna uka lurañ horasäjjewa sasaw arstʼir jilatajj sani. Kunjamtï saniwayktanjja, jan levaduran tʼantʼampi ukat vinompiw ukan utjani. Ukanakajj mä mesaruw usktʼatäni ukajj arstʼir jilatan niya jakʼapankaniwa. Jupaw kuntï Jesusajj Santa Cena uttʼaykasajj siskäna ukat lurkäna uk Bibliat liytʼarakini. Amuytʼañataki Mateo qellqatan akham siwa: “Jesusajj tʼantʼa irtasinwa yuspagaräna. Pachjasinsti discipulonakaparurakiw churäna: ‘Manqʼapjjam; akajj nayan janchejjawa’” sasa (Mat. 26:26). Jesusajj tʼantʼa pachjasinsti chʼeqäjjapankirinakaru ukat kupëjjapankir apostolonakaparuw churarakïna. Ukhamarakiw abril phajjsit 14 urunak saraqatar tantachäwi apaskani ukanjja, jan levaduran tʼantʼa platonakar uchat uñjäta.

16 Uka tantachäwir jutirinakar jukʼa tiempon pastʼayañatakejj qawqha platonakatï wakiski ukhaw utjani. Ukajj janiw costumbrenakarjamajj luraskaniti. Nayraqatajj mä qawqha arunakampiw oracionajj lurasini ukat ukjjaruw kawkhat qalltañay wakischini ukarjam wali amuyump platonakajj pastʼayasini. Uka tʼantʼat janiw waljanejj manqʼapkaniti inas ni maynis manqʼkchiniti, kunjamtï 2013 maran Jesusan jiwäwip Amtañataki tantachäwin walja tamanakan pasawayki ukhama.

17. Kuntï Jesusajj vinot siskäna ukarjamajja, ¿kunjamsa lurasini?

17 Ukjjarusti kuntï Mateojj qhanañchkäna uka arunakwa liytʼani: “[Jesusajj] mä copa astaraki. Diosar yuspagarasinsti jupanakaruw churaraki, akham sasa: ‘Jumanakasti taqeni aka copat umtʼapjjarakim. Akasti nayan wilajjarakiwa. “Ukasti [machaq] arustʼäwiwa”, kawkïritejj wartatäkani walja jaqenakar juchanakapata qhespiyañataki’” (Mat. 26:27, 28). Uka arunakarjamarakiw mä qawqha arunakamp oracionajj lurasirakini ukat ukjjaruw tantachäwinkirinakar vino copajj pastʼayasirakini.

18. Jesusan jiwäwip amtkasajj janis waljanisa ni maynis tʼantʼa manqʼchiniti ni vinsa umtʼkchinejja, ¿kunatsa uka tantachäwir sarañajj wakiskirejja?

18 Kunjamtï Jesusajj siskänjja, jupamp chika alajjpachat apnaqanipkani ukanakakiw pastʼayaskipan tʼantʼsa manqtʼapjjani ukat vinsa umtʼapjjarakini (Lucas 22:28-30 liytʼasiñapawa; 2 Tim. 4:18). Ukhamajj uka tantachäwinkirinakat waljaniw wali respetompi ukanak uñjjattʼapjjani. Ukhamäkchinisa Santa Cenankañajj jupanakatakejj wali wakiskiripuniwa, kunattejj ukhamatwa Jesusan loqtʼasïwiparojj wali askit uñjapjjatap uñachtʼayapjje. Jesusan jiwäwip amtkasajj kuna askinaksa Criston loqtasitapampejj jikjjatapjje ukanakatsa lupʼipjjarakispawa. Jupanakajj “walja jaqenaka[t]” uñtʼatäpki ukanakamp chika jachʼa tʼaqhesiña jakʼachasisinki ukat qhespiñ suytʼäwinïpjjewa. Ukat Jehová Diosan servirinakapjamajj “isinakapsti Corderon wilapampi tʼajjsusarakiw janqʼoptay[jjapjjpachäna]” (Apo. 7:9, 14-17).

19. Santa Cenatak wakichtʼasiñatakisa ukat askinak apsuñatakisa, ¿kuns lursna?

19 ¿Kunjamsa Jehová Diosan Qhanañchirinakapajj aka Oraqpachan uka tantachäwitakejj wakichtʼasiñäni? Semananak faltkipanwa qawqhanirutï invitación churirjamäktan ukanakar churañäni. Ukampirus uka uru janïr purinkipanjja, 33 maran kunanaksa Jesusajj luratayna ukat kunanakas pasatayna ukanakwa Bibliat liytʼañäni. Uka tantachäwir sarañatakejj janïräkipanwa wakichasiñasa. Ukat janïr qʼochumpi, oracionamp qalltkipan puriñatakiw chʼamachasiñasa, ukhamatwa khitinakatï jutapkani ukanakarojj katoqtʼañäni ukat qalltat tukuykamaw istʼarakiñäni. Tamankirïstansa jan ukajj visittʼirïkstänsa, Bibliat liytʼaskani ukhajj Bibliasamp arktasaw walja askinak apsuñäni. Uka tantachäwir sarasinjja Jesusan loqtasïwipar taqe chuyma yuspärataswa uñachtʼayañäni, ukat aka arunakapar phoqaskataswa uñachtʼayarakiñäni: “Aksti nayat amtasis lura[sipkakim]” sasa (1 Cor. 11:24).

^ tʼaqa 9 Alemania markankir Heinrich Meyer chachajj akham siwa: “Jesusan cuerpop phoqatpachaskatapwa (janiw jiwatakänti) uñjapjjäna ukat wilapas janïraw wartaskänti, ukhamajj apostolonakapajj janiw [...] Jesusan cheqpacha jañchipsa manqʼasipkaspa ukat wilapsa umasipkaspa ukham amuyapkänti. Ukhamajj janiw jan amuykay arunakampejj Jesusajj yatichkaspänti”.