Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

‘Nayan qhanañchirinakajäpjjtawa’

‘Nayan qhanañchirinakajäpjjtawa’

‘[Jehová] Tatitusti siwa: “Jumanakäpjjtaw nayan ­qhanañchirinakajjajja” sasa.’ (ISA. 43:10)

1, 2. 1) ¿Khitirus qhanañchiri sasejja? 2) Periodiconsa, televisionansa, radionsa, ¿kunsa jan yatiyapki? 3) ¿Kunatsa Jehová Diosajj periodicona, televisionana, radiona yanapap jan suyki?

¿KHITIRUS qhanañchiri jan ukajj testigo sasejja? “Uñjasin yatiyki jan ukajj qhanañchki” ukaruw testigo sasejja sasaw mä diccionariojj sistu. Amuytʼañataki, Pietermaritzburg (Sudáfrica) markanjja, mä periodicojj The Witness (Qhanañchiri) satawa, uka qellqatasti 160 maranakaw apsusjje. Uka sutejj wali askiwa, kunattejj mä periodicojja, kunatï oraqpachan pasaski ukwa sum qhanañchi. Ukatjja, uka periódico uñstayirejj akham sarakïnwa: aka qellqatajj ‘cheqpun yatiyani, taqe kuns cheqapa, jan kun kʼichjjatas cheqpun qhanañchani’ sasa.

2 Ukampis periodiconsa, televisionansa, radionsa, kuntï yatiyapjjañapäki ukjja janiw sum yatiyapkiti, maysaruw uñtayapjje, ukat yaqhanaksti imtʼapjjarakiwa. Ukatwa kuntï Taqe Chʼamani Diosajj Ezequiel profeta toqejj nayra tiempon siskäna uksa jan qhanañchapkiti. Ukansti siwa: “Nayan Jehová Diosätaj-jja, yaqha markanakajj yatipjjarakiniwa” sasa (Eze. 39:7, NM). Ukampisa, Taqe Kunjjaru Munañani Diosajj janiw periódico toqesa, televisión toqesa, radio toqesa Jupjjat yatiykiti, jan ukasti mä kimsaqallqo millón yatiyirinakaniwa, jupanakawa khitis Jupajja, kunsa jaqenak layku lurawayi ukat kunsa luraski ukanak taqe markanakar yatiyasipki. Ukatjja, Diosajj kunjamsa jutïrin bendicini  uksa yatiyapjjarakiwa. Jiwasajj jupanakamp chika Dios toqet yatiyasajja, Diosan sutip apataswa uñachtʼayaraktanjja. Isaías 43:10 qellqatan Jehová Diosajj akham sistuwa: “Jumanakäpjjtaw nayan qhanañchirinakajjajja, nayan ajllit servirinakajja, nayaw jumanakar ajllisipjjsma” sasa.

3, 4. 1) ¿Kunapachas Bibliat Yatjjatirinakajj yaqha suti apjjapjje, ukat kunjamas jikjjatasipjjäna? (23 janankir foto uñjjattʼam.) 2) ¿Kuna jisktʼanakatsa yatjjataskañäni?

3 Jehová Diosan sutip apañajj wali kusiskañawa, jupajj ‘wiñay jachʼa Reyiwa’, ukatwa Jupajj akham saraki: “Akawa nayan wiñayatak amtasiña sutejjajja, uka sutejjawa taqenitakisa wiñayan wiñayapatakejja” sasa (1 Tim. 1:17; Éxo. 3:15; igualtʼayarakismaw Eclesiastés 2:16 qellqatampi). Bibliat Yatjjatirinakajja, 1931 maratwa Jehová Diosan Qhanañchirinakapa sasin uñtʼatäjjapjje. Ukapachat aksaruwa, kunjamsa uka suti apasajj wali kusisita jikjjatasipjje ukajj aka qellqatan uñstawayi. Sañäni, Canadá markankir mä tamajj akham sasaw qellqanïna: “Jehová Diosan Qhanañchirinakapa siski uka suti katoqañajj wali kusiskañapuniwa. Ukarjam sarnaqañatakiw jichhajj chʼamachasipjjäjja” sasa.

4 Diosan sutip apañajj wali askiwa, ¿kunjamsa ukarjam sarnaqsna? ¿Kuna toqet parlkasas Jehová Diosajj qhanañchirinakajäpjjtawa sasin sispachäna? Uka jisktʼanakat jichhajj yatjjatañäni.

DIOSAN NAYRA QHANAÑCHIRINAKAPA

5, 6. 1) ¿Kunjamatsa israelit awk taykanakajj Jehová Diosan qhanañchiripäpjjänjja? 2) ¿Kunampsa israelit awk taykanakajj lurapjjañapäna? 3) ¿Kunsa cristian awk taykanakajj lurapjjañaparaki?

5 Isaías profet tiemponjja, Diosajj “jumanakäpjjtaw nayan qhanañchirinakajjajja, nayan ajllit servirinakajja” sasaw israelitanakar säna (Isa. 43:10). Uk phoqañatakejja, kunsa Diosajj lurawayatayna ukwa israelitanakajj wawanakapar qhanañchapjjäna. Amuytʼañataki, Pascuanjja Diosan aka mayitaparuw phoqapjjañapäna: “Wawanakamatejj sapjjätam ‘¿Kun sañsa muni aka fiestajja jumanakatakejja?’ sasa ukkhajja, jumanakajj sapjjätawa: ‘Aka uywas­ti Tatitur jachʼañchasina Pascuan sacrificiot ­loqtatawa. Jupasti  kunapachatejj egipcionakaru jiwaraykäna ukkhajja, Egipto markan jakap­käna uka israelitanakan utanakapsti pasawayakïnwa, ukhamatwa taqe familianakasaru qhespiyäna’” sasa (Éxo. 12:26, 27). Ukatjja, Moisesampi faraonampi nayrïr kuti parlapkäna uka toqetsa qhanañchapjjarakpachänwa. Moisesajj israelita­nakar antutanañapatakiw Faraonar mayïna, ukhamat Jehová Diosar yupaychapjjañapataki. Ukampis jachʼa jachʼa tukuri faraonajj akham sänwa: “¿Khitisa [Jehová] Tatitojja, arup istʼa­ñajjatakejja, ukhamarak israelitanakarus sarjjapjjañapataki antutañajjatakejja?” sasa (Éxo. 5:2). Maysa toqetjja, awk taykanakajja, Diosajj kunjamsa tunka jan waltʼäwinakamp Egipto markar tukjäna, Wila Lamar qotnamsa qhespiyäna ukanakwa wawanakapar qhanañchapjjarakpachäna. Faraonajj Jehová Diosan Taqe Chʼamanïtap uñjasawa, khitis Jehová Diosajj uk sum yatjjäna. Ukhamatwa israelitanakajj Jehová Diosan cheqa Diosätapsa, arunakap phoqerïtapsa uñjapjjarakïna.

6 Israelitanakatakejj Diosan sutip apañajj wali askïnwa, Diosan muspharkañ luratanakapjja janiw wawanakaparuk yatichapkänti, jan ukasti yaqha markat jutïr esclavonakaparus yatichapjjarakïnwa. Ukatjja, qʼoma sar­naqañ toqetsa Diosan leyinakapajj kamsis ukjja wawanakapar qhanañchapjjañaparakïnwa. Jehová Diosajj sänwa: “Jumanakasti qollanäp­jjam, naya [Jehová] Diosamasti qollanätwa” sasa (Lev. 19:2; Deu. 6:6, 7). Jichha tiempo cristian awk taykanakajj ukhamwa yatichapjjañaparaki. Ukhamat wawanakapajj qʼoma sarnaqasin Diosan sutip jachʼañchapjjañapataki (Proverbios 1:8 ukat Efesios 6:4 liytʼañataki).

Jehová Diosat wawanakar yatichasajj Jupan sutip jachʼañchtanjja (5 ukat 6 tʼaqanak uñjjattʼäta)

 

7. 1) Israelitanakajj Diosat jan jitheqtas servipkäna ukhajja, ¿kunjamsa yaqha markanakajj jupanakar uñjapjjäna? 2) Diosan sutip apirjamajja, ¿kunjamsa sarnaqañasa?

7 Ukhamasti, kunapachatï israelitanakajj Diosar taqe chuyma servipjjäna ukhajja, Diosan sutipjja wali askitwa uñjayapjjäna. Jupanakarusti akham sasïnwa: “Taqe akapachan markanakaw uñjapjjani, Diosan sutipajj jumjjan aytatätapa, ukatsti walirak ajjsarapjjätam” sasa (Deu. 28:10). Ukampisa, israelitanakajj janiw taqe chuymapunejj Diosar yupaychapkänti. Kutin kutiniwa jaqen lurat kʼari diosanakar yupaychapjjäna. Cananeonakan kʼari diosanakapajja wali qhorunakat uñtʼatapjjänwa, ukanakar yupaychasajj uka diosanakjam jan sinttʼasiri qhoru jaqenakaruw tukupjjäna, wawanakapsa sacrificiot loqtapjjäna, pisinkirinakarus aynachtʼayapjjarakïnwa. Jiwasanakajj Qollan Diosan sutip apirinakjamajja, Qollan Awkisat yateqasisa qʼoma sarnaqañatakiw chʼamachasiñasa, ukwa yateqtanjja.

“NAYAW JICHHAJJ TAQE KUNSA MACHAQ LURÄ”

8. Jehová Diosajja, ¿kun lurañapatakis Isaías profetar uttʼayäna, ukat profetajj kamachänsa?

8 Israelitanak pachpawa kunjamsa Jehová Diosajj jupanakar qhespiyani ukjja uñjapjjañapäna, mä arunjja, testigöpjjañapänwa. Uksti Diosajj janiräkipanwa sisjjäna (Isa. 43:19). Isaías libronkir nayrïri sojjta jaljanakapanjja, kunjamsa Jerusalén markasa, ukhamarak uka jakʼankir markanakasa tʼunjatäpjjani ukanakatwa jilapart parli. Diosajj jaqen chuymap sum yati. Ukatwa israelitanakajj janis istʼapkchïnjja, Isaías profetarojj uka tʼunjäwit yatiyaskakiñapatak Diosajj mayïna. Ukatjja, Isaías profetajj kunapachkamas israelitanakajj jan arrepentisipkani sasaw jisktʼasirakïna. Diosasti sarakïnwa: “Kunapachatejj markanakajj qʼala tʼunjatäni, uka markanakansti janiraki mä jaqes utjkaniti ukkhakamäniwa. Utanakas jan jaqeni uñjasini, pampanakas chʼusa wasarar tukuyata [uñjasini ukhakama]” sasa (Isaías 6:8-11 liytʼañataki).

9. 1) ¿Kunapachas Jerusalenjjat Isaiasan arunakapajj phoqasïna? 2) Jichha tiemponjja, ¿kunatsa wal amuyasiñasa?

9 Isaiasajja, profetjamajj pusi tunka sojjtani maranakaw serviwayi, jupasti 778 nayrïr  pacha (n.p.) maranwa qalltäna, ukhasti Uziasaw Judá markan reyjam apnaqaskäna, ukatjja 732 n.p. marakamaw profetjam serviwayäna, ukhasti Ezequías reyirakiw apnaqaskäna. Jerusalén markajj 607 n.p. maranwa tʼunjasïna, ukhamajj 125 maranak nayraw Isaiasajj profetjam serviwayäna. Kunjamtï uñjktanjja, walja maranak faltkipanwa Israel markarojj tʼunjäwit yatiyjjäna. Jichha tiemponjja, ukhamarakiw kunas jutïrin pasani ukanakjja jaya tiemp faltkipan markapar yatiyjje. Supayan apnaqat aka ñanqha pachajja niyaw tukusjjani, uka lantisti Jesucristow Waranq Mara Apnaqjjani sasaw aka revistanjja, 135 maranaka yatiyasiski (Apo. 20:1-3, 6).

10, 11. Babilonia markar apata israelitanakajja, ¿Isaías profetan kawkïr profeciap phoqasirsa uñjapjjäna?

10 Walja judionakajj janiw Jerusalenan tʼunjat uñjasipkänti, jupanakajj kuntï Jehová Diosajj siskäna ukaruw istʼapjjäna, ukhamatwa babilonionakar katuyasjjapjjäna. Ukatsti, Babilonia markar apatäjjapjjänwa (Jer. 27:11, 12). Paqallqo tunka mara qhepatsti, Diosan markapajj aka muspharkañ profecía phoqasirwa uñjäna: “[Jehová] Tatitojj, Israelan Qollan Diosapajja, khititejj jumanakar qhespiyapktam ukajja, siwa: ‘Jumanakar qhespiyañatakejj Babiloniarojj jaqenak khitanï, taqe punkunak jistʼarayarakï’” sasa (Isa. 43:14).

11 Uka profeciajja, octubre phajjsi qallta arumanwa wali muspharkañ phoqasïna, 539 n.p. marana. Babilonia marka apnaqeri reyejja, yaqha jilïrinakamp chikawa, Jerusalén markat apanit vasonakat vino umasipkäna, ukat kʼari diosanakaparus yupaychasipkarakïna. Ukañkamasti Media, Persia markanakan ejercitonakapaw Babiloniar katuntapjjäna. Ukatjja, 538 jan ukajj 537 n.p. maranwa, Babilonia mark katuntiri Ciro chachajj judionakar ­khitjjäna, ukhamat Jerusalenan templo wasitat saytʼayapjjañapataki. Taqe ukanakatsti, walja maranak nayraw Isaías profetajj sisjjäna. Kunjamsa Jehová Diosajj arrepentisir israelitanakarojj Jerusalenar kuttʼañ yanaptʼani, ukhamarak jan walinakatsa jarkʼaqani uksa arsuwayjjarakïnwa. Diosajja, “kawkïr marktejj nayajj uywasta nayan sutejja yupaychañapataki” uka markäpjjtawa sasaw israelitanakar säna (Isa. 43:21; 44:26-28). Ukhamajj israelitanakajj Babiloniat kuttʼanisin templo wasitat saytʼayapkäna ukhajja, cheqpach Jehová Diosan arsutanakapa phoqasirjja qhanwa uñjapjjäna.

12, 13. 1) Jehová Diosar yupaychañajj wasitamp uttʼayasjjäna ukhajja, ¿khitinakas israelitanakar mayachasjjapjjäna? 2) ‘Diosan Israelaparu’ yanaptʼañatakejja, ¿kunsa ‘yaqha uwijanakajj’ lurapjjañapa, ukat kun katoqañsa suyapjjaraki?

12 Kunapachatï israelitanakarojj wasitat mä markjam uttʼayasjjäna ukhajja, yaqha markat jutir waranq waranqa jaqenakaw jupanakamp mayachasjjarakïna. Qhepatsti, jan judiöpkis ukanakat waljaniw judío jaqenakar tukupjjäna (Esd. 2:58, 64, 65; Est. 8:17). Jichhürunakanjja, ukhamarakiw Jesusan ‘yaqha uwijanakjama’ uñtʼatäpki uka “walja jaqenaka[jja]”, qollan ajayump ajllit cristianonakarojj taqe chuyma  yanaptʼasipki, uka ajllitanakajj ‘Diosan Israelapa’ satäpjjewa (Apo. 7:9, 10; Juan 10:16; Gál. 6:16, MT). ‘Walja jaqenakat’ uñtʼatäpki ukanakasti, jupanakjamarakiw Diosan sutip apapjje: Jehová Diosan Qhanañchirinakapa satäpjjewa.

13 Cristojj Waranqa Mara Apnaqkani ukhajja, ‘walja jaqenakat’ uñtʼatäpki uka jilat kullakanakajja, qhepa urunakan kunanaksa Jehová Diosan Qhanañchirinakapjamajj uñjawayapjje ukanakwa jaktanirinakarojj wali kusi­sita qhanañchapjjani. Jiwasanakatï Diosan sutip apirjam jakañäni ukhamarak qʼoma sarnaqañatak chʼamachasiñäni ukhajja, ukanakjja qhanañcharakiñäniwa. Cheqansa, juchan jaqjamajja, jan juchar puriñatakejj walsa chʼamachasiskchiñänejja, pantjasiñajj utjakipuniwa, ukatwa sapür Diosat perdón mayisiñasa. Jiwasatï qʼoma sarnaqañäni ukhajja, Diosan sutip apasajj kunja kusisitas jikjjatastan ukwa uñachtʼayañäni (1 Juan 1:8, 9 liytʼañataki).

DIOSAN SUTIPAJJ KAMSAÑSA MUNI

14. Diosan Jehová sutipajja, ¿kamsañsa muni?

14 Diosan sutip apañajj kunja askisa uk sum amuyañatakejja, Diosan sutipajj kamsañsa muni uka toqet lupʼiñasawa. Diosan Jehová sutipajj akham sañwa muni: “Jupaw taqe kunsa utjayi” sasa. Uka sutejj kunjamas Diosajj ukjja sumwa qhanañchistu. Jupaw taqe kunatï utjki ukanaksa, angelanaksa, jaqenaksa lurawayi, juparakiw taqe kuntï arski ukanaksa phoqaraki. Ukhamasti Diosajj kun lurañtï amtki munkaraki ukanakjja phoqasiyapuniniwa, janiw Supayasa, ni khitisa jarkʼkaspati.

15. ¿Kunjamsa Jehová Diosajj sutip jukʼamp qhanañchäna? (“ Diosan qollan sutipa” sat recuadro uñjjattʼam.)

15 Jehová Diosajj Egipto markata serviri­nakaparu irpsuniñapataki Moisesar maykäna ukhajja, kamsañsa sutipajj muni ukwa jukʼamp qhanañchäna. Moisesarojj sänwa: “Nayajj kunäñtï munkä ukaruw tuköjja” sasa. Ukat akham sasaw israelitanakarojj säta: ‘Nayajj tuküwa siski ukaw jumanakan ukar khi­tanitu’ sasa (Éxo. 3:14, NM). Ukhamasti, Je­hová Diosajj amtanakapa, arsutanakap phoqañatakejj kunar tukuñatï wakiski ukaruw tukuspa. Egipto markan esclavöpkäna uka israelitanakatakejja, Diosajj Qhespiyiriparu, Jarkʼaqeriparu, Irpiriparu ukhamarak kunatï jakañatakisa, Diosamp sum apasiñatakis wakiski ukanak Chuririparuw tuküna.

YUSPÄRAPJJAÑÄNI

16, 17. 1) ¿Kunjamsa Diosan sutip apatasat yuspärsna? 2) ¿Kuna toqetsa jutïr yatichäwin yatjjataskañäni?

16 Jichha tiemponjja, Jehová Diosajj suti­parjamaw taqe kuns luraskaki, kunanakatï jupar yupaychañatakisa jakañatakisa wakiski ukanakwa churistu, ukhamatwa kunar tukuñatï wakiski ukar tukuskaki. Ukampis janiw ukakïkiti, Jehová Diosan sutipajj yaqhamp yatichistu: Diosajj luratanakapampiw amtanakapjja phoqayarakispa. Amuytʼañataki, Jehová Diosajj Qhanañchirinakapampiw amtap phoqayaski. Uk yatiñajj Diosan sutip apirjama sum sarnaqañatakiw chʼamañchistu. Noruega markankiri, 84 marani Kåre sat jilatajja, 70 maranakaw Jehová Diosarojj taqe chuyma serviski, jupajj siwa: “Nayatakejj Wiñay Jehová Dios Reyiru serviñasa, Diosan qollan sutip apirinakampi mayachasiñasa wali kusiskañapuniwa. Biblian cheqa yatichäwinakap qhanañchañasa, jaqenakaru Diosan arunakap amuytʼasin kusisiri uñjañas wali askipuniwa. Sañäni, Cristojj jiwas layku jiwawayki uk yaqhanakar yatiyasajj wal kusista, Criston jiwatap laykukiw jutïrpachan sumankañan wiñay jakañajj utjani, ukansti taqe kunas cheqapapunïniwa” sasa.

17 Yaqhep cheqanakanjja, Diosar uñtʼañ munir jaqenakar jikjjatañajj chʼamakiwa. Ukampis kunapachatï maynejj istʼistu ukhamarak Diosan sutipatsa yateqe ukhajja, Kåre sat jilatjamarakiw wali kusisita jikjjatastanjja. Ukampisa, ¿kunjamatsa Jehová Diosan Qhanañchiripäkasajja, Jesusan qhanañchiriparakïsna? Ukwa jutïr yatichäwin yatjjataskañäni.