Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

¿Kunjamsa warminakajj Diosan amtap phoqasiñapatak yanapapjje?

¿Kunjamsa warminakajj Diosan amtap phoqasiñapatak yanapapjje?

“Tatituw mä yatiyäw arsu, waranq waranq [warminakaw, NM] ukjjat yatiyapjjäna.” (SAL. 68:11)

1, 2. 1) ¿Kunanaksa Jehová Diosajj Adanar churäna? 2) ¿Kunatsa Jehová Diosajj mä warmi Adanar churäna? (Aka janankir dibujo uñjjattʼam.)

JEHOVÁ DIOSAJJA, ‘jaqenïñapatakiw’ aka Oraq luräna (Isa. 45:18). Diosajj Adanarojj jan juchanwa luräna, mä suma huertwa churarakïna. Adanajj jachʼa qoqanak uñjasasa, jawiranakan um jalaskir istʼasasa, animalanak anatir uñchʼukisasa walpun kusispachäna. Ukampis sapakïnwa, ukatwa Jehová Diosajj uk yatisajj akham säna: “Janiw walïkiti jaqen sapakïñapajja. Nayajj jupatakejj mayni jupampi chika jakiri, ukhamaraki yanaptʼiri lurarapï” sasa. Ukatwa Diosajj Adanar iktʼayasin “mä jaraphi apsüna ukatsti [...] Diosajj mä warmi luräna”. Adanajj ikit sartjjasinjja, wal kusisïna, sarakïnwa: “¡Akapï cheqpachansa janchejjat janchinejja, ukhamarak chʼakhajjat chʼakhanejja! Jupasti Warmi satäniwa, Diosajj chachat apsutap layku” sasa (Gén. 2:18-23).

2 Jehová Diosajj Adanar mä suma yanapirwa churäna. Ukatjja, jupajj walja wawanïñaparakïnwa. Ukatwa Adanajj juparojj Eva sasin sutichäna, “jupajj taqe jakirinakan taykapätap layku” (Gén. 3:20). Uka pani chacha warmejja, jan juchani jaqenakampiw  aka Oraqe phoqantapjjañapäna, jupanakarakiw taqe aka Oraqen jakirinakarus sum uñjapjjañapäna, oraqpachasti mä suma paraisoruw tukuñapäna (Gén. 1:27, 28).

3. 1) Jehová Diosan bendicionanakap katoqañatakejja, ¿kunsa Adanampi Evampejj lurapjjañapäna, ukampis kunas pasäna? 2) ¿Kuna jisktʼanakarus qhanañchaskañäni?

3 Jehová Diosan bendicionanakap katoqañatakejja, Adanampi Evampejj Juparuw apnaqeriparjama uñjapjjañapäna ukat istʼapjjañaparakïna (Gén. 2:15-17). Ukhamatakwa kuntï Diosajj aka Oraqetak amtkäna ukajj phoqasispäna. Ukampis Diosar istʼañat sipansa, Supayaruw istʼapjjäna, ukhamatwa Dios contra juchachasipjjäna (Apo. 12:9; Gén. 3:1-6). Ukham lurapjjatapatjja, ¿kunjamansa warminakajj uñjasiwayapjje? Diosat jan jitheqtir warminakajja, ¿kunanaksa nayra pachajj lurapjjäna? Jichha tiempon jakir cristiana warminakarojja, ¿kunatsa ‘waranqa waranqanïpjjewa’ sasirakispa? (Sal. 68:11.)

JAN ISTʼASIPJJATAP LAYKOJJA, ¿KUNARUS PURTʼASIPJJÄNA?

4. Dios nayraqatanjja, ¿khitis juchanïnjja?

4 Diosajj Adanar juchañchkäna ukhajja, Adanajj sänwa: “Nayar compañeritaki churkista uka warmiwa uka qoqan achup churitu, ukatwa nayajj manqʼantta” sasa (Gén. 3:12). Jan juchañchayasiñatakejja, warmiparukiw juchañchjjäna. Ukham luratapajj Diosarus juchañchkaspa ukhamänwa, Diosaw wali munasiñamp uka warmi churäna. Panpachanis juchachasipkchïnjja, Dios nayraqatan Adanaw juchanïnjja. Ukatwa apóstol Pablojj Adanat parlasajj akham sispachäna: ‘Mä sapa jaqe toqekiw juchajj aka oraqer mantanejja, ukat jiwajj uka jucha laykurakiw utjejja’ sasa (Rom. 5:12).

5. Jaqenakan apnaqasipjjatapatjja, ¿kunas qhan amuyasiwayi?

5 Janis Diosamp apnaqatäñajj wakiskaspa ukhamwa Supayajj nayrïr awk taykasarojj amuyayäna. Ukapachatwa “¿khitis jaqenakar sum apnaqaspa?” sasin jisktʼasiñajj utjawayi. Uka jisktʼar sum qhanañchañatakejja, Diosajj ‘apnaqasipjjpanay’ sasaw jaqenakar jaytawayi. ¿Kunjamsa jaqenakajj apnaqasiwayapjje? Kunayman jan walinakanwa uñjasiwayapjje. Sañäni, pasïr patak maranakanjja, patak millonatsa jilawa, chachanakatsa warminakatsa, wawanakatsa kunayman guerranakan jiwarawayapjje. Taqe ukanakajja, janiw jaqenakajj ‘munañapar apnaqasipkaspati’ ukwa uñachtʼayistu (Jer. 10:23). Ukatwa Jehová Diosarojj apnaqerisarjam iyawstanjja (Proverbios 3:5, 6 liytʼañataki).

6. Walja markanakanjja, ¿kunjam uñjatäpjjes warminakajja?

6 Supayan apnaqata akapachanjja, walja chachanakampi warminakampiw tʼaqhesiwayapjje (Ecl. 8:9; 1 Juan 5:19). Ukampis warminakaw jukʼamp tʼaqhesiwayapjje. Sañäni, aka Oraqpachanjja, kimsa warmitjja mayniw chachapan tʼaqhesiyata uñjasi. Yaqhep markanakansti, yoqall wawanakaw wali munatäpjje, ukhamat awkipan apellidop jan chhaqañapataki. Ukat yaqha markanakanjja, janiw imill wawanïñ munapkiti, ukatwa jilapartejj imill wawanak apsuyasipjje.

7. ¿Kunjamsa Diosajj chacha warmin jakäwip qalltayäna?

7 Diosajj janiw warminakan tʼaqhesipjjañap munkiti, Jupajj janiw warminakar yaqhachkiti, jan ukasti wali respetompiw uñji. Amuytʼañataki: Diosajj Evarojj jan pantjasiri, suma chuymani ukhamwa luräna, Adanan yanapiriparakïnwa, janiw mä esclavapäkänti. Ukatwa sojjtïr urunjja, ‘taqe kuntejj lurkän ukanakan sumätap Diosajj uñjäna’ (Gén. 1:31). Cheqansa, taqe kuntï Jehová Diosajj lurkäna ukajj wali ‘sumänwa’. Diosajj chacha warmin jakäwipjja wali sumwa qalltayäna.

 DIOSAN YANAPAP KATOQER WARMINAKA

8. 1) Jaqenakajj ¿kunjam chuymanëjjapjjesa? 2) ¿Khitinakarus Jehová Diosajj yanaptʼawayi?

8 Edenan Dios contra saytʼasisajja, chachanakas warminakas walja jan wali sarnaqañanakaruw puriwayapjje. Yamas aka qhepa patak maranakanjja, jukʼamp jan walinakwa lurawayapjje. Biblianjja, ‘qhepa urunakanjja’ jaqenakajj ukhamäpjjaniw sasapuniw sisjjäna. Cheqas ukajj phoqasiskapuniwa, ukaw ‘jan wali tiemponakan’ jakaskatas uñachtʼayistu (2 Tim. 3:1-5). Ukhamäkchisa, walja chachanaka warminakaw Diosar confiyapjjäna, kamachinakaparus istʼapjjäna, Apnaqeriparjamas uñjapjjarakïna. Taqe Kunjjaru Munañani Diosasti jupanakarojj yanaptʼarakïnwa (Salmo 71:5 liytʼañataki).

9. ¿Qawqhanis Uma Juiciot qhespipjjäna, ukat kunatsa?

9 Noé tiempon jakir jan wali jaqenakarojja, Diosajj Uma Juiciompiw tukjäna, ukat mä qawqhanikiw qhespipjjarakïna. Noen jilanakapasa kullakanakapasa jiwarapjjarakpachänwa (Gén. 5:30). ¿Khitinakakis qhespipjjänjja? Noempi esposapampi, kimsa yoqanakapampi, kimsa yojjchʼanakapampi. Ukhamajj pusi chachampi pusi warmimpiw qhespipjjäna. Jupanakajj Diosaruw istʼapjjäna, munañapsa lurapjjarakïnwa, ukatwa Diosajj jupanakar yanaptʼäna, qhespiyarakïna. Taqe jaqenakajja, uka kimsaqallqonit jutatätanwa (Gén. 7:7; 1 Ped. 3:20).

10. Diosar servir chachanakan warminakapajja, ¿kunatsa Diosan yanapap katoqapjjäna?

10 Walja maranak qhepatjja, Diosar serviri chachanakan warminakapajja, Jehová Diosan yanapap katoqapjjarakïnwa. Jupanakajj jakäwinakapatjja janiw quejasipkänti, kusisitakïpjjänwa, ukatwa Diosajj jupanakar bendicïna (Jud. 16). Amuytʼañataki, Sara warmejja wali respetompiw Abraham chachaparojj uñjäna. Ur markan suma jakasiñapa jaytañatsa carpanakan jakañatsa, janiw quejaskänti, “Sara warmejja Abraham chachaparojj istʼän[wa]: ‘Tatay’” sasaw sarakïna (1 Ped. 3:6). Rebeca warmit amtarakiñäni, jupajj Isaac chachapatakejj mä bendicionänwa ukat mä suma esposarakïnwa. Ukatwa ‘Isaacajj Rebecar wal munaspachäna, taykapan jiwatapatsa chuymachasirakpachäna’ (Gén. 24:67). Jichhürunakanjja, ukhamarakiw Sara ukat Rebeca warminakjam Diosat jan jitheqtir kullakanakajj utji, ¡ukajj wali kusiskañapuniwa!

11. ¿Kunjamsa pä parteranakajj jan ajjsartʼirïpjjatap uñachtʼayapjjäna?

11 Israelitanakajj Egipto markan esclavot servisipkäna ukhajja, wal jiljjattapjjäna. Ukatwa faraonajj taqe hebreo jiskʼa yoqall wawanakar jiwarayañ amtäna. Ukampis kunsa Sifra ukat Fúa sat israelit parteranakajj lurapjjäna uk amtañäni. Jupanakajj inas mayni parteranakar pʼeqtʼapjjchïna. Ukhamarus jan ajjsariri warminakapjjänwa, janirakiw faraonan mayitaparus istʼapkänti. Jehová Diosar respetapjjatap laykusti, janiw jiskʼa yoqall wawanakar jiwarayapkänti, ukatwa qhepat Jehová Diosajj jupanakarojj familianïpjjañapatak bendicïna (Éxo. 1:15-21).

12. ¿Kunsa Deborampit Jaelampita yateqsna?

12 Israel markan juezanakajj pʼeqtʼapkäna ukhajja, Débora sat mä profetisa warmiw Diosan yanaptʼap katoqäna. Jupajj Barac juezaruw chʼamañchtʼäna, israelitanakarojj uñisirinakapat qhespiyañatakis yanaptʼarakïnwa. Deborajj Barac chacharojj sänwa: “[Cananeonakampi] nuwasiñana atipjkäta ukajj janiw juman jachʼa jachʼa tukuñamatakïkaniti, jan ukasti Diosajja, [soldadonak pʼeqtʼir] Sisararojja mä warmin amparaparuw katuyani” sasa. Ukajj ukhamapuniw phoqasïna, Jael sat mä warmiw Sísara chachar jiwayäna, jupasti janiw israelitäkänti (Jue. 4:4-9, 17-22).

13. ¿Kamsis Bibliajj Abigail warmitjja?

13 Jichhajj Abigail warmit parltʼarakiñäni.  Jesusan nasiñapatakejj 1.100 maranakaw faltaskäna ukhaw jupajj jakäna. Jupasti wali amuytʼasir warmïnwa, ukampis Nabal chachapajj jan amuytʼasiri, qhoru jan wali jaqënwa (1 Sam. 25:2, 3, 25). Davitampi yanapirinakapampejja, mä qawqha tiempow Nabalan uywanakaparu servirinakaparu jan walinakat jarkʼaqapjjäna, ukampis Davitajj yanaptʼa Nabalar maykäna ukhajja, Nabalajj ‘colerasisin’ wal arusïna, janirakiw kunsa churkänti. Ukatwa Davitajj Nabalampiru servirinakapampiru colertʼasisin jiwayañ amtarakïna. Uk yatisinjja, Abigailajj manqʼanakampi yaqha regalonakampwa Davitatakisa yanapirinakapatakisa apäna, ukhamatwa Nabalar jiwañat qhespiyäna (1 Sam. 25:8-18). Qhepatsti, Davitajj Abigail warmirojj akham sänwa: “Israelan [Jehová] Diosapasti qollanäpan. Jupaw jumaru nayampi jikisiñataki khitantam” sasa (1 Sam. 25:32). Nabalajj jiwjjäna uka qhepatjja, Davitajj jupampiw casarasjjäna (1 Sam. 25:37-42).

14. 1) Salum chachan phuchanakapajj ¿kunansa yanaptʼapjjäna? 2) Jichha tiemponjja, ¿kunansa kullakanakajj yanaptʼapjjaraki?

14 Babilonionakajj Jerusalén markaru 607 nayrïr pacha (n.p.) maran tukjapkäna ukhajja, walja chachanaka, warminaka, wawanakaw jiwarapjjäna. Qhepatsti, 455 n.p. maranwa Jerusalenan perqanakapajj wasitat saytʼayasjjäna, uk lurasiñapatakejj Nehemías chachaw pʼeqtʼaskäna. Ukansti, Salum sat chachan phuchanakapaw yanapapjjarakïna. Salum chachasti ‘Halohes sat chachan yoqapänwa, ukhamaraki Jerusalén markan mä chikat distritopan alcaldepänwa’ (Neh. 3:12). Mä jilïr jaqen phuchanakapäkchïnsa, taqe chuymaw uyuchañ yanaptʼapjjäna. Jichhürunakanjja, walja kullakanakaw tantachasiñ utanak lurañjja, wali kusisita kunayman toqet yanaptʼapjjaraki, jupanakar uñjañajj wali kusiskañawa.

NAYRA CRISTIANO TIEMPON DIOSAR SERVIR WARMINAKA

15. ¿Kuna bendicionsa Mariajj Diosat katoqäna?

15 Nayrïr patak maranakanjja, mä jukʼa uka nayrasa, Jehová Diosajj kunayman toqenakatwa walja warminakaru bendicïna. Jupanakat maynïristi, Mariänwa. Jupajj Joseyampi casarasiñatak parlatäkän ukhaw qollan ajayu toqe usuriptäna. ¿Kunatsa Diosajj Jesusan taykapäñapataki ajllpachäna? Jan juchani wawapar uywañatak suma chuymanïtapwa uñjpachäna. ¡Jesusan taykapäñajj wali kusiskañäpachänwa! (Mat. 1:18-25.)

16. ¿Kunjamsa Jesusajj warminakar uñjäna? Uk mä uñachtʼäwimpi qhanañchtʼam.

16 Jesusajj wali munasiñampiw warminakar uñjirïna. Sañäni, mä warmejja, 12 maranakaw wila apa usump usuntatäjjäna. Jupasti walja jaqenak taypinwa Jesusar jakʼachasisin isipat llamktʼäna. Jesusajj ¿coleraspachänti? Janiwa. Antisas suma arunakampiw akham säna: “Wawa, iyawsatam laykuw kʼumaräjjtajja. Jichhasti sumak sarjjam. Usumatsti kʼumaräjjtawa” sasa (Mar. 5:25-34).

17. ¿Kunas Pentecostés 33 maran pasäna?

17 Jesusan arkirinakap taypinjja, juparu ukat apostolonakaparu yanapir warminakaw utjäna (Luc. 8:1-3). Pentecostés 33 maransti, 120 chachanakampi warminakampiw Diosan qollan ajayupa katoqapjjarakïna (Hechos 2:2-4 liytʼañataki). Diosajj uka toqet nayraw akham sisjjäna: “Nayajj taqe jaqenakjjaruwa ajayojj khitanï; yoqanakamasa, phuchanakamasa nayjjatwa parlapjjani [...]. Ukhamarakiw khaya urunjja servirinakamjjarusa, ajayojjwa khitanirakëjja” sasa (Joel 2:28, 29). Diosajja, uka milagrompejj yaqha markaru ajllitapwa uñachtʼayäna, ukansti walja chachanak warminakaw ukankapjjäna. Uka markasti “Diosan Israelapa” satawa (Gál. 3:28; 6:15; Gál 6:16, NM). Felipen pusi phuchapasa Diosan arunakapjja mayni cristian warminakjamarakiw yatiyapjjäna (Hech. 21:8, 9).

 ‘WARANQ WARANQA WARMINAKA’

18, 19. 1) ¿Kun lurapjjañapatakis Jehová Diosajj chachanakarus warminakarus jaytawayi? 2) Diosan arunakap yatiyir warminakatjja, ¿Salmo qellqerejj kamsänsa?

18 Niya 1875 maranjja, mä qawqha chachanakamp warminakampiw Biblian cheqa yatichäwinakapat yatjjatapjjäna. Jupanakaw Diosan Reinopat yatiyañ qalltapjjäna, Jesusan aka arunakapar phoqasa: “Diosan reinopat aka suma yatiyäwisti aka oraqpachanwa yatiyatäni, ukhamat taqe markanakan yatipjjañapataki, ukatsti akapachan tukusiñapaw jutani” sasa (Mat. 24:14).

19 Bibliat Yatjjatirinaka sasin uñtʼatapkäna uka jilat kullakanakajja jichhakamajj wal jiljjattawayi. Jichhajj Jehová Diosan Qhanañchirinakapajj niya kimsaqallqo millonäjjapjjewa. Ukatjja Jesusan jiwäwip amtañatakejja, Jehová Diosan Qhanañchirinakapampi chikajja, 11.000.000 jaqenakampiw 2013 maran tantachasiwayapjje. Ukhamarus aka Oraqpachanjja, mä millonats jila precursoranakaw Diosan Reinopat sapüru yatiyasipki, jilapartejj kullakanakawa. Kunjamtï uñjawayktanjja, Jehová Diosajj warminak toqew Jupjjat yatiyaskaraki. Salmo qellqerejj sänwa: “[Jehová] Tatituw mä yatiyäw arsu, waranq waranq [warminakaw, NM] ukjjat yatiyapjjäna” sasa. Uka arunakajj cheqapuniw phoqasiski (Sal. 68:11).

Diosan arunakapat yatiyir kullakanakajj ‘waranqa waranqanïpjjewa’ (18, 19 tʼaqanak uñjjattʼäta)

DIOSAT JAN JITHEQTIR WARMINAKAJJ WALJA BENDICIONANAK KATOQAPJJANI

20. ¿Kuna toqenakatsa yatjjatsna?

20 Biblian qellqatäki uka warminakat parlañatakejja, walja tiempow munasispa. Ukampis jupanakatjja, Bibliana, Bibliat apstʼat qellqatanakanwa yatjjatsna. Sañäni, Rut warmit lupʼiñajja, Diosat jan jitheqtañatakiw yanaptʼistani (Rut 1:16, 17). Ester reinat yatjjatañasti, Jehová Diosar jukʼamp confiyañatakiw yanaptʼarakistani. Uka toqenakatjja, Familiana Diosar Yupaychañataki Arumanwa jukʼampi yatjjatsna. Sapäskstanjja, Bibliat sapaki yatjjatktan ukhaw ukat toqenakat yateqaraksna.

21. Diosar taqe chuyma servipjjatap laykojja, ¿kuna jan walinakansa kullakanakajj uñjasipjjäna?

21 Jehová Diosajja, kullakanakan Reinot yatiyataparojj wal bendici, jan waltʼäwinakansa yanaptʼarakiwa. Sañäni, kunapachatï nazismo ukat comunismo sat gobiernonakajj apnaqkäna ukhajja, kullakanakasajj Diosar istʼapjjatap laykojja, tʼaqhesiyata jiwayata ukhamaw uñjasipjjäna. Ukampis Jehová Diosaw uka kullakanakarojj Jupat jan jitheqtapjjañapatakejj wal yanaptʼäna (Hech. 5:29). Jichhürunakanjja, nayrapachjamarakiw jilatanakasa, kullakanakasa Jehová Diosamp apnaqatäñ ajlliwayapjje. Kunjamtï Diosajj israelitanakar siskänjja, ukhamarakiw uka servirinakaparojj saraki: “Jan ajjsaramti, nayaw yanapaskäma” sasa (Isa. 41:10-13).

22. Diosar jan jitheqtasa servirinakajja, ¿kuna bendicionanaksa katoqapjjani?

22 Diosat jan jitheqtiri chachanakasa warminakasa niyaw aka Oraqjja mä suma paraisor tukuyapjjani. Ukatjja, millón millón jaktanirinakaruw Jehová Diosan amtanakap yatichapjjarakini. Uka uru puriniñapkamajja, ‘Diosar mayachtʼat serviñjja’ wali askit taqenis uñjapjjañäni (Sof. 3:9).