Kunjamatsa Jesusan jiwatapax qhispiyiristamxa

NIYA pä waranqa maraw saraqxani, judionakan Pascua fiestapanwa 33 marana mä jan juchan jaqix mayninakan jakapxañapataki jiwäna. ¿Khitits parlasktanxa? Nazaretankir Jesusatwa parlasktanxa. ¿Khitinakatakis jiwatapax wali askïspa? Taqi jaqinakataki. Uka qhispiyäwi tuqitxa, Biblian wali uñtʼat mä qillqatax akham siwa: “Diosax akapachar wal munatap laykuw mä sapa Yuqapar khitani, taqi khitinakatix jupar iyawsapki ukanakax jan chhaqañapataki, jan ukasti wiñay jakañanïñapataki” (Juan 3:16).

Walja jaqinakaw liytʼktan uka qillqatxa uñtʼapxi, ukampis jukʼanikiw uka arunakax kamsañs muni ukxa amuyapxi, ukatwa akham sas jisktʼasipxi: “¿Kunatsa Criston jiwañapax munasïna? ¿Kunjamatsa jiwañar katuyat jaqinakarux mä jaqikix qhispiyaspaxa?” sasa. Kunjamsa uka tuqinakat Bibliax sum qhanañchistu uk uñxatañäni.

¿Kunjamatsa jaqinakax jiwañar katuyatätanxa?

Akapachan mä jukʼa tiempo jakañataki luratakïtanwa sasaw yaqhipanakax sapxi, yantʼanak pasawayañäni, ukat mä jukʼa kusistʼawayañäni ukat jiwxasax suma jakäwiruw sarxañäni sasaw sapxi. Amuyataxa, jaqin jiwañapax Diosan munañapäkaspas ukham amuyapxi. Ukampis Bibliax janiw ukham siskiti, jan ukasti qhanwa kunatsa jiwañax tʼaqhisiyistu ukxa akham sas qhanañchi: “Kunjämatix mä sapa jaqi tuqi juchax aka uraqir mantankixa, ukat jiwax uka jucha laykurak utjixa, ukhamarakiw jiwax taqi jaqirux katuntawayi juchachasitap layku” sasa (Romanos 5:12). Jucha utjipanwa jiwtanxa sistuwa aka qillqataxa, kunattix ‘mä sapa jaqin’ juchachasitap laykuw kuna jan waltʼäwinaktix juchax apanki ukanakxa katuqawaytanxa. ¿Khitis juchar purïna?

Jilapart ciencia tuqit yatxatirinakax mä sapa jaqitakwa jaqinakax juttanxa sasaw sapxi, ukham qillqataw The World Book Encyclopedia sat qillqatanxa, ukat Bibliawa khiti ‘jaqitsa’ juttan uk sum qhanañchistu. Génesis 1:27 siwa: “Kunapachatix Diosax jaqi uskkäna ukapachax jupar uñtasitwa usküna; chacha, warmi” sasa. Ukhamasti, aka Uraqin taqpach luratanakapxaruwa nayrïr chacha warmirux taqi chʼamani Diosax luräna.

Kunjamsa jaqinakax jakasipxañapäna uka tuqinakatxa Génesis libronwa jukʼampi sum qhanañchasi. Uka qillqatanakanxa, kunjam luratänsa jaqix uka tuqit parlkasaxa, janiw mä chiqansa ‘jaqix jiwañapatak lurataw’ siskiti, jaqix juchar purispa ukhaw niyas jiwañax utjaspa sasaw säna (Génesis 2:16, 17). Wiñayataki mä suma paraison kʼumaraki kusisita ukham jaqinakax aka Uraqin jakapxaspa ukwa munäna. Janiw chuymankipstasin tʼaqhisiñapa ukat jiwañapa munkänti. Ukhamasti, ¿kunjamatsa jiwañax jaqinakar katuntawayi?

Nayrïr awk taykasaxa yatkasawa Jehová Dios Awkisan arunakaparux pʼakintapxäna sistuw Génesis 3 jaljanxa. Ukhamasti, kunjamtï Diosax siskänxa ukarjam juchañchataw uñjasipxäna. Diosax akham sänwa: “Laqʼätawa, laqʼarurakiw kuttäta” sasa (Génesis 3:19). Jan istʼasirïpxatapatxa, Diosan arsutaparjamaw jiwxapxäna.

Ukampis uka jan waltʼäwinakxa, janiw panipakix katuqawayapkiti. Jan ukasti, jutañapäkäna uka taqi wawanakaparuw aptʼawayi, wawanakapax kusisita suma jakäwin jakasipxañapänwa. Kunattix Jehová Diosaxa, jaqir lurkasaxa wawanakapampit amuytʼasawa luräna, ukatwa Adanampi Evampirux akham säna: “Jichhax wali mirantapxam, aka uraqirusti phuqhantapxarakim, apnaqapxarakim; taqi  chawllanakarusa, jamachʼinakarusa apnaqapxam, ukhamaraki uraqinjam qatatnaqtir animalanakarusa” sasa (Génesis 1:28). Tiempompixa, wawanakapax aka Uraq phuqantapxañapänwa, ukat jan jiwañar purisa ukham wali kusisita jakasipxañapänwa. Ukampis Adán “mä sapa” jaqikiwa jucharux aljkatawayi, ukhamatwa jiwañar aptʼawayi. Uka nayrïr jaqit jiwasjam jutir apóstol Pabloxa akham qillqäna: “Nayan janchi cuerpoxaxa juchan munañapar sarnaqañatak aljantatawa” sasa (Romanos 7:14).

Kunjamtï jan wali jaqinakaxa wali jila alani suma luratanaka jan walin uñjasiykataynaxa, ukhamarakiw Adanax Diosan suma luräwipxa, mä arunxa, jaqinakaruxa jan walin uñjasiyatayna. Adanan wawanakapax ukhamarakiw wawanakanipxäna, allchhinakanipxäna ukhamat miratatapxäna. Taqiniwa, yurisinxa jilarapxäna, wawanakaniptapxäna, ukat jiwxapxäna. ¿Kunatsa taqinix jiwarapxäna? Kunattix Adanan wawanakapäpxiwa. “Mä jaqin juchar puritap laykuxa walja jaqinakaw jiwari” siw Bibliaxa (Romanos 5:15). Adanax familiaparuw aljantawayi. Ukatwa taqi jiwasanakaxa familiapjamax usunttansa, chuymankipsttansa, ukatwa chuymasax jan wali luräwinakar wayusi, ukatarakwa jiwtansa.

Romankir cristianonakar qillqkasawa apóstol Pabloxa, kunjamas jucharar jaqinakax jikxatasipxi ukat kunjamsa juch utjipan chʼam tukusipki uka tuqinakat qillqäna. “¡Kunakïkta nayaxa! ¿Khitis uka ñanqha janchin munañapatxa qhispiyitani? Jupasti jiwañarukiw apaskitu” sasaw säna. ¿Janit ukax wali aski jisktʼäki? Pabljam qhispiyatäñ munirinakaruxa, ¿khitis juchampit jiwañampita qhispiyaspa? Pablo kikpaw akham säna: “Dios maynikiw Jesucristo tuqi luraspaxa” sasa (Romanos 7:14-25). Ukhamasti, jiwasar Lurir Diosasawa Jesucristo Yuqap tuqnama qhispiyañataki wakiyxi.

Qhispiyatäñasatakix kunsa Jesusax luri

Jesusaxa, jaqinakar juchat qhispiyañatakixa kunsa lurani ukxa jupa pachpaw arsüna, “Jaqin Yuqapax [...] [jutiwa] jakañap churiri walja jaqinakar qhispiyañataki” sasa. (Mateo 20:28). ¿Kunjamatsa Jesusan jakañapax qhispiyaspa? ¿Kunatsa Jesusan jiwäwipax jiwasatak wali askixa?

Jesusax ‘janiw juchar purkänti’ ukat ‘juchaninakatsa jithiqtatänwa’ siw Bibliaxa. Jakäwipanxa, Diosan Leyinakaparjamapuniw sarnaqawayäna (Hebreos 4:15; 7:26). Ukhamasti, Jesusax janiw Adanjam juchar purisin jiwawaykiti (Ezequiel 18:4). Jan ukasti, Awkipan munañapa phuqañatakiwa jiwäna, ukhamatwa jaqinakarux juchampita jiwañampita qhispiyäna. Kunjamtï uñjawayktanxa, Jesusax “walja jaqinakar qhispiyañataki[xa]” iyaw sasaw taqi chuym jutäna. Wali munasiñanïtap laykuwa Jesusax ‘taqinitaki jiwañan tʼaqhisiwayi’, janiw khiti jaqis ukham munasiñxa uñachtʼayawaykiti (Hebreos 2:9).

Adanax juchar purtʼasisaxa kunjam jakäwtix aptʼkäna ukham jakäwi Jesusax Diosar luqtarakïna. ¿Jesusan jiwäwipax kuna askinaksa utjayi? “Taqinin qhispiyasiñap alañataki” luqtasiwaykatayna ukxa Jehová Diosax iyaw sasaw katuqäna (1 Timoteo 2:6). Ukhamasti, Diosax Jesusan jakäwipampiwa juchan amparapatxa kutsuyistu.

Biblianxa walja chiqanakanwa Alaxpach Awkisan ukham munasiñapatxa parli. Amuytʼañataki, apóstol Pablox cristianonakar qillqkasaxa “jila alampi” alatäpxtawa sasaw amtayäna (1 Corintios 6:20; 7:23). Ukat jiwañar apiri thakitxa, Diosax janiw qurimpi qullqimpix alkänti jan ukasti Yuqapan wilapampiwa cristianonakarux qhispiyäna sasaw Pedrox qillqarakïna (1 Pedro 1:18, 19). Kunatix jaqinakar jiwañat qhispiyañataki wakiskäna ukwa Jehová Diosax Criston jiwäwipampix wakiyäna.

¿Criston jiwatapat bendición jumax katuqätati?

Qhispiyañ layku Criston jiwatapatxa khitinakas qhispiyasispa uka tuqitwa apóstol Juanax qillqäna, akham sasa: “Jesucristow jakañap luqtasiwayi uka tuqiw juchanakasax perdonatäxi, janiw jiwasan juchanakasakti, jan ukasti taqi aka uraqpachan juchanakapa” sasa (1 Juan 2:2). Uka arunakaparjamax taqi jaqinakaw qhispiyasipxaspa. Ukampis jan kun lurasakiti  taqi jaqinakax qhispiyasipxaspa, ¿uk sañti uka arunakax munpacha? Janiwa. Khitinakatix Jesusan jiwatapxaru jakäwip qhispiyasiñ munapkchi ukanakaxa, janiw ukhamaki bendición suyapxañapäkiti. Jan ukasti kunatix wakiski uk phuqapxañapawa.

¿Kun phuqapxañapaw sis Diosaxa? Juan 3:36 siwa: “Khititix Yuqar iyawski ukaxa wiñay jakañaniwa, ukampis khititix jan Yuqaru iyawski ukaxa janiw wiñay jakañanïkaniti, jan ukasti Diosan axsarkañ mutuyäwipwa katuqani” sasa. Ukhamasti Diosax Criston luqtasïwipar iyawsañaswa mayistu. Ukampis janiw ukakïkiti: “Akanarakwa yatipxtanxa [Jesusaru] uñtʼapxatasxa, kamachinakaptix katxasipxstan ukapacha” (1 Juan 2:3, MT). Ukhamasti qhanäskiwa, juchampita jiwañampita kutsuyatäñatakixa, Criston qhispiyäwiparu iyawsañasawa ukat kamachinakaparjam sarnaqañasarakiwa.

¿Kun lurasas iyawsäwis uñachtʼaysna? Jiwasanakar qhispiyañ layku Jesusax jiwatayna uka uru amtasa, kunjamtï jupax siskäna ukhamarjama. Janïr jiwkasaxa, jan jithiqtir apostolanakapampiwa Jesusax amtasiñapataki mä manqʼäwi uttʼayäna ukat akham sänwa: “Akxa nayat amtasisin lurapxam” sasa (Lucas 22:19). Jehová Diosan Qhanañchirinakapaxa uka mayitarjamaw phuqapxi, kunattix Diosan Yuqapan amigopäñax jupanakatakix wali askiwa. Jichha maranxa, Jesusan jiwäwipaxa marzo phaxsit 22 urunak saraqat sábado uruw Inti jalantxaru amtasini. Jumax uka suma tantachäwir jawstʼatarakïtawa, ukhamatwa Criston mayitaparux istʼaskañäni. Jehová Diosan Qhanañchirinakapawa kuna horasa ukat kawkjansa uka tantachäwix apasini uk yatiyasipkätamxa. Adanax juchar purisax kunanakarus aptʼawayistu taqi ukanakat Criston jiwäwipxaru qhispiyatäñatakix kun lurañamas wakisispa ukxa ukan yatiqarakïta.

Alaxpachankir Awkisasa Yuqapasa jiwasanakar munasiñat qhispiyañatakix qhawqsa tʼaqhisiwayapxi ukxa mä qhawqha jaqinakakiw sum amuyapxi. Ukampis khitinakatix Jesusan jiwäwiparu iyawsapki ukanakaxa chiqpachansa wali kusisitäpxiwa, kunjamtï cristiano jilat kullakanakapar apóstol Pedrox qillqkäna ukhama, akham sänwa: “Jumanakax [...] [Jesusarux] iyawsapxaraktawa, waliraki kusisipxtaxa. Uka jachʼa kusisiñanakamasti janiw arunakampi arsuñjamäkiti, ukhama almanakamataki qhispiyasiñ jikxatapxatamatxa. Uka laykurakipï jumanakax iyawsapxtaxa” sasa (1 Pedro 1:8, 9). Jumatix Jesucristor taqi chuymamampi munasïta ukat uka qhispiyäwiru iyawsarakïta ukhaxa, wali kusisitaw jikxatasïta, ukat jutirïnsa juchampita jiwañampita qhispiyataw uñjasïta.

[5 janan fotopa]

Jesusan jiwäwipaxa aka maranxa, marzo phaxsit 22 urunak saraqat sábado uruwa Inti jalantxaru apasini