Wayn tawaqunaka, Lurir Diosamat amtasipxma

“Waynäkasina jumar [Lurir] Diosamat amtasim” (ECLESIASTÉS 12:1).

1. Jupar luqtapki uka wayn tawaqunakatxa Jehová Diosax janiw payachaskiti, ¿kunjamatsa uk yattanxa?

 KUNJAMATIX willjta ‘sullax’ wali askixa ukham wali valoranirakiw Jehová Diosatakix wayn tawaqunakaxa. Ukat sarakïnwa, Yuqajan “atiptʼañ urupanxa”, taqi chuymaw wayn tawaqunakax Criston mayitanakaparjamax luqtapxani sasa (Sal. 110:3, NM). Kunapachatix jaqinakax Diosar kutkatasipxi ukat janirak iyawsapkisa, jupanak mayataki ukat qullqitak llakisipki uka tiemponwa uka profeciax phuqasiñapäna. Ukampis Nayar yupaychir wayn tawaqunakax janiw ukhamäpkaniti sasaw Jehová Diosax säna. Ukhamaxa, ¡Diosax wayn tawaqunakatxa janiw payachaskiti!

2. Jehová Diosat amtasir wayn tawaqunakaxa, ¿kunanaksa lurañapa?

² Jupat amtasiri wayn tawaqunakar uñjasaxa Lurir Diosax wali kusisitapuniw jikxataspacha (Ecl. 12:1). Chiqpachansa, Jehová Diosat amtasiñaxa janiw aliq amtañakïkiti. Jan ukasti kunatix jupar kusisiyki uk lurañasawa, ukat jakäwisan kamachinakaparjamaw ukhamarak yatichäwinakaparjamaw sarnaqañasa. Chiqpachansa, jupax kunatï jiwasatakix askïki uk muni, ukhamasti juparuw atinisiñasa (Sal. 37:3; Isa. 48:17, 18). Wayna jan ukax tawaqu, ¿jumax ukhamti Lurir Diosamarux uñjarakta?

“[Jehová] Tatitur taqi chuymamampi katuyasim”

3, 4. ¿Jesusax Jehová Diosar atinisitapxa kunjamatsa uñachtʼayäna, ukat kunatsa Diosar atinisiñasax wali wakiskirirakixa?

³ Taqinit sipansa Jesucristowa Diosar atinisiñ tuqit sum yatichawayistu. Proverbios 3:5, 6 qillqatarjamaw sarnaqäna, ukansti akham siwa: “[Jehová] Tatitur taqi chuymamampi katuyasim; juman chʼikhi kankañamarukix jan alkatasimti. Taqi luräwinakamanxa Tatitutxa amtasipunim, ukatsti jupax chiqa thakinjamwa irpaskätam” sasa. Jesusax bautisasxäna uka qhipatxa, Supayax ‘akapachan munañanïña’ ‘jachʼäña’ ukanak churäma sasaw Jesusar yantʼäna (Luc. 4:3-13). Ukampis janiw Jesusax sallqjayaskänti. Maynixa ‘altʼat chuymampi ukat Jehová Diosar axsaras sarnaqaspa’ ukhakiw ‘qamirkankañsa, jachʼar aptatäñsa jakañsa katuqaspa’ uk Jesusax sum yatïna (Pro. 22:4).

⁴ Akapachanxa, jaqix jupatakikiw qullqsa kunsa munaski. Ukham jan wali pachan jakasaxa, wali wakiskiriw Jesusan sarnaqäwipat yatiqasiñaxa. Wayna, ukhamarak tawaqu janiw armasïtati; Jehová Diosan luqtirinakaparu wiñay jakañar apiri kʼullkʼu thakit irpanukuñatakix Supayax kunaymanitwa chʼamachasiski. Chhaqañ thakir taqinis sarapxaspa ukwa Supayax muni. ¡Janipun sallqjayasimti! Jan ukasti Lurir Diosamat amtasiñataki chʼamachasim ukat taqi chuymamampi jupar alkatam ukat chiqpach jakañäki uk jikxatañataki chʼamachasirakma. Jan payachasimti uka suytʼäwimax niyaw phuqasini (1 Tim. 6:19).

Wayna, tawaqu, yatiñkankañanïñamawa

5. ¿Akapachax kunarus purtʼasini uka tuqit kamstasa?

⁵ Lurir Diosapat amtasir wayn tawaqunakaxa mitanakapat sipansa jukʼampi yatiñanïpxiwa (Salmo 119:99, 100 liytʼasiñapawa). Jehová Diosan amtapat yatxasaxa, akapachan tukusiñapatxa sum amuyxapxi. Jumax yurkayäta ukat jichhakamax uñjawaypachätawa kunja axsarasasa, llakitasa jaqinakax sarnaqapxi ukxa. Ukat akham siri istʼirïpachätawa, ‘aka Uraqix sinti qʼañuchatäxiwa, ukat juntʼutataskarakiwa, quqanakas chhaqtayataw uñjasiskaraki, ukat yaqha ukham jan waltʼäwinakampi utji’ ukham arunaka.  Uka jan waltʼäwinakax walja jaqinakaruw llakisiyi, ukampis Jehová Diosan Qhanañchirinakapjamaxa, jiwasanakaxa, kunatsa ukham jan waltʼäwinakax pasaski ukxa sum yattanxa, chiqpachansa, Supayan pachap tukusiñapatakiw taqi ukanakax pasaski (Apo. 11:18).

6. ¿Yaqhip wayn tawaqunakax kunjamatsa sallqjayasipxi?

⁶ Ukampis cristiano yaqhip wayn tawaqunakax jan amuytʼasisaw sarnaqapxi ukat akapachax niya tukusxani uksa armtʼasipxarakiwa (2 Ped. 3:3, 4). Ukat yaqhipanakax wali jachʼa juchanakaruw purtʼasipxi, ¿kunatsa? Jan wali jaqinakamp chikachasipxatap layku, pornografía satäkis uka qʼañu luräwinak uñchʼukipxatap layku (Pro. 13:20). ¡Janipuniw akchʼas walïkaspati aka tukuy urunakan Diosat jithiqtañaxa! Jiwasax jan ukhamanakar purtʼasiñatakixa, Moab sat wasar pampan kunas israelitanakar pasäna ukat yatiqapxañäni. Khä 1473 nayrïr pacha maranxa, israelitanakax Suma Uraqir niya mantañatakïxapxänwa. ¿Ukat kunas pasäna?

Niy purxasawa jan walir purtʼasipxäna

7, 8. 1) Moab sat wasar pampanxa, ¿Supayax kuna sipitampis sallqjäna? 2) ¿Jichhürunakanxa kuna sipitampis sallqjaskaraki?

⁷ Supayax janiw israelitanakan Suma Uraqiru mantañap munkänti, ukatwa kunaymanit sallqjañ munäna. Qalltanxa, Supayax Balaam sat profetampiw maldeciyañ yantʼäna, ukampis amtapax pʼakintataw uñjasïna. Ukat yaqha tuqitwa yantʼäna: Moab markankir suma uñnaqtʼan warminakampiw israelitanakar irpkatäna ukhamat Jehová Dios contra juchachasipxañapataki. Ukham lurasaxa, Supayax sipitaparux jalantayänwa, kunattix walja israelitanakaw Moab markankir warminakampix qʼañu luräwinakar puripxäna ukat Baal-peor sat dios nayraqatanwa altʼasipxäna. Niya Suma Uraqir mantxasawa, pä tunk pusin waranqa israelitanakax jiwarapxäna. ¡Ukax wali llakkañawa! (Núm. 25:1-3, 9.)

⁸ Jiwasax niyaw uka Suma Uraqit sipansa Diosan jukʼampi suma jutïrpachap katuqañäni. Ukampis Supayax wasitatwa Diosan markaparux uka qʼañu luräwinakampix ñanqhachañ munistu. Akapachanxa, jan warmipäki jan chachapäki ukanakamp ikintasiñanakaxa, janiw qʼañu luräwjam uñjatäxiti, ukat chachapura warmipura chikthapiñasa walikïskaspas ukham uñjatäxiwa, ukat “sapa mayniw uk amtañapa” sasaw sapxi. Wawanakan mä kullakax akham sänwa: “Jan warmipäki jan chachapäki ukanakampi ikintasiñasa ukat chachapura warmipura chikthapiñasa Diosatakix wali jachʼa juchawa, ukham arunakxa wawanakajax pä chiqanakwa istʼapxi: may utajana ukat maysti Tantachasiñ Utana” sasa.

9. ¿Waynäkasin ukhamaraki tawaqükasina kuna jan waltʼäwinakas utjaspa, ukat kunjamatsa ukanakar atipjapxaspa?

⁹ Jakäwix utjañapataki ukat jaqinakax waljaptapxañapatakiwa chacha warmi mayachasiñxa Jehová Diosax utjayäna ukxa Lurir Diosapat amtasir wayn tawaqunakax sum yatipxi. Ukhamasti chacha warmjam casadopki ukanakakiw mayachasipxaspa, ukar istʼasaw wayn tawaqunakax  sarnaqapxi (Heb. 13:4). Ukampisa, kunapachatix waynäkasina jan ukax tawaqükasina, mayja amtañanakax pʼiqir jutkistu, ukat sum amuyañsa apaqkistu, ukapachanakaw Dios nayraqatan qʼumäskañax chʼamäspa. ¿Ukham qʼañu amtäwinakax chuymamar jutiristam ukhax kamachasmasa? Kunatix qʼumäki ukanak amuyañatakiwa Jehová Diosar achiktʼasiñama. Jehová Diosax taqi chuym jakʼachasirinakaparux istʼapuniwa (Lucas 11:9-13 liytʼasiñapawa). Kunatix qʼuma chuymanïñataki chʼamachkistaspa ukanakatwa maynimp parltʼañama.

Kuns jakäwiman luräta ukxa sum amuytʼasisaw ajlliñama

10. ¿Kuna amtäwinaksa apanukuñama, ukat kunanaks jisktʼasiñama?

¹⁰ Akapachanxa walja wayn tawaqunakawa janchin munañaparjam jan walinak lurapxi ukat ukanakak lupʼisipki. Diosan arunakapsa janiw istʼapkiti, janirakiw jutïritak kuna suytʼäwinïpkisa, ukatwa ukham sarnaqapxi (Pro. 29:18). Isaiasax jakkäna uka tiempo kutkatasir israelitanakjamaw ‘sinti kusisiñanakana’ ‘aycha manqʼañanakana, vino umañanakana’ sarnaqapxi (Isa. 22:13). Uka jaqinakan sarnaqäwipar munañat sipansa, Jehová Diosax jan jithiqtirinakarux kuns churani ukanak tuqit lupʼiskañamawa. Akham jisktʼasiñawa: “¿Jutïr pachan puriniñapxa walt suyasktxa? Jehová Diosax churämaw siskitu uka ‘suma kusiskañ suytʼäwi’ suykasaxa, ¿“suma amuyumpi” jakañatakit chʼamachasisktxa?” (Tito 2:12, 13, NM). Jumax uka jisktʼanakaruxa, ¿kamsasmasa? Chiqpachansa ukarjamaw jakäwimanxa kuns amtäta, ukarjamaw kunatakis chʼamachasïta.

11. ¿Kunatsa yatiqañ utar sarir cristiano waynitunakasa ukhamarak tawaqitanakasa sum yatiqañatakix chʼamachasipxañapa?

¹¹ Akapachanxa kuna profesionsa jikxatapxaspa uka tuqiruw wayn tawaqunakarux wal chʼamachasi. Ukampisa, inas jumax escuelar sarasksta, ukar sarkasax sumwa yatiqaniñama. Kunattix yatiqatamax janiw irnaqäwi jikxatañatak mayakïkaniti, jan ukasti tama taypinsa yanaptʼätamwa ukhamarak Diosat yatiyir sarañatakisa askirakïniwa. Ukham Diosar luqtañatakixa, sum amuytʼasiña, qhana ukat pacienciamp parlaña, ukat jaqinakar respetaña, ukanakwa yatiqañama. Ukampis Biblianwa taqi yatichäwit sipansa jukʼamp sum yatiqasma. Bibliat yatxatäta ukat ukarjam sarnaqañatak chʼamachasïta ukhaxa, jakäwimanxa kuna luräwimasa askipunïniwa ukat wiñay jakañwa jutïrin katuqarakïta (Salmo 1:1-3 liytʼasiñapawa). *

12. ¿Cristiano familianakax khitinakatsa yatiqasipxañapa?

¹² Israel markanxa wawanakar yatichasiñapatakixa wal chʼamañchasipxirïna. ¿Khitis yatichirïna? Jakañatakix kun yatiñas wakisi ukxa awk taykaw yatichapxirïna, ukampis chiqpachansa Diosatwa jukʼamp yatichapxirïna (Deu. 6:6, 7). Israelit wawanakax awk taykapat istʼasa ukat Diosar axsartʼir yaqha israelitanakat istʼasaw yatiqapxirïna. Ukampis Diosan yatichäwinakap katuqasaxa, wali askinakwa apsupxirïna, sañäni, yatiñkankaña, chʼikhi chuyma, sum amuytʼañ yatiña ukanakwa jikxatapxirïna (Pro. 1:2-4; 2:1-5, 11-15). Jichhürunakan ukhamwa cristiano familianakax wawanakapar yatichapxañapa.

Khitinakas chiqpach munasipxtam ukanakar istʼañamawa

13. ¿Kuna iwxtʼanaksa yaqhip wayn tawaqunakax katuqapxi, ukat kunatsa sum amuytʼasipxañapa?

¹³ Wayn tawaqunakax jakañatakix walja jaqinakatwa iwxanakxa katuqapxi, amuytʼañataki, kuna profesión ajlliñatakis amuytʼayirinakaw utji, jupanakax akapachan taqinit sipansa jilstañaruw chʼamachapxi. Ukhamasti jaqinakan  iwxanakap istʼasaxa Jehová Diosaruw yanaptʼap achiktʼasiñama ukat Bibliax uka tuqit kamsisa, ukhamarak Amuyasiri Chiqapa Uywatan qillqatanakapansa kamsarakisa ukanakwa uñakiptʼañama. Bibliat yatxatasax jumax yattawa, Supayax jan yatirinakaru ukat wayn tawaqunakaruw jukʼampi sallqji. Edén huertan kunas pasatayna uk amtañäni. Evax jan sum yatkasaxa, jan khititsa sinttʼasiri Supayampiw sallqjayasïna. Ukampis ¡jupatix Jehová Diosar istʼasapäna ukhaxa janiw ukhaman uñjaskasapänti! Jehová Diosax wal jupar munasïna ukat jupatsa llakisïnwa, ukat kunaymanitwa uk uñachtʼayäna (Gén. 3:1-6).

14. ¿Kunatsa Jehová Diosaru ukhamarak awk taykamaru istʼañamaxa?

¹⁴ Lurir Diosamax jumarux munasiraktamwa, janiw kun katuqañ laykukisa, jan ukasti taqi chuymaw munastamxa. Jupaxa, janiw jichhak kusisiñam munkiti, jan ukasti wiñayatak kusisit sarnaqañam muni. Ukatwa, Diosax awkisjamax jumarusa, taqi luqtirinakaparusa akham sistuxa: “Aka chiqaw thakixa, sarasipkakim” sasa (Isa. 30:21). Awk taykamax Jehová Diosar taqi chuyma luqtapxarakchi ukax wali askiwa. Arunakapar wali respetompi istʼañamawa, ukat uka iwxanakaparjamaw kunsa jakäwiman amtañama (Pro. 1:8, 9). Chiqpachansa, jupanakax juman wiñay jakañamwa munapxi, ukax qullqinïñat sipansa, ukat akapachan wali mintatäñat sipansa uka jakäwix jukʼampi askipuniwa (Mat. 16:26).

15, 16. 1) ¿Kunatsa Jehová Diosat jan payachasiñasäki? 2) ¿Kuna aski yatichäwsa Baruc chachan jakäwipat apstanxa?

¹⁵ Lurir Diosapat amtasirinakaxa kunatix munaski ukanakampikiw jakasipxi, kunattix Jehová Diosax ‘janiw kunapachasa jupanakarux jaytkaniti, ni armtʼaskanisa’ ukaruw atinisipxi (Hebreos 13:5 liytʼasiñapawa). Ukampis akapach jaqinakax janiw ukham amuyapkiti. Ukatwa, akapach amuyunakatxa amuyasipxañasaxa (Efe. 2:2). Jeremiasan Baruc sat qillqiriparux kunas pasäna uka tuqit lupʼipxañäni. Kunapachatix 607 nayrïr pacha maran Jerusalenax tʼunjatäkäna uka llakkañ tiemponakanwa Diosan Baruc sat luqtiripaxa jakäna.

¹⁶ Amuyataxa, Baruc chachax jan kuna llakini suman utjasiñ munpachäna. Ukatwa Jehová Diosax jan ukham amuyañapataki, jan yänak thaqhañapatakixa iwxtʼäna. Baruc chachax amuytʼasisaxa, iyaw sasaw altʼat chuymampi Jehová Diosar istʼäna, ukhamatwa Jerusalenax tʼunthapiskäna ukatsa qhispïna (Jer. 45:2-5). Ukampis mita masinakapax Jehová Diosat armtʼasisaxa walwa yänakxa jikxatasipkäna. Ukampis caldeonakawa jan ukax Babiloniankirinakawa uka yänakapxa aparapxäna, ukat waljaniw jiwarapxarakïna (2 Cró. 36:15-18). ¿Kunsa Baruc chachat yatiqsna? Janiw qamirïña ukat akapachan mintatäña munañasäkiti, jan ukasti Diosampi sum apasiñaw jukʼamp askixa.

Yatiqasiñasataki

17. ¿Kunatsa wali askixa Jesusata, Pablota, ukat Timoteot yatiqasiñaxa?

¹⁷ Wiñay jakañar apir thakit jan saraqañasatakixa walja suma uñachtʼäwinakaw Diosan Arupan utji. Amuytʼañataki, Jesusatwa yatiqassna. Jupax taqinit sipansa wali yatiñan jaqïkchïnsa, kunatix jaqinakar chiqpachapun yanaptʼkaspa  uk luräna: “Diosan reinopat” suma yatiyäwinak yatiyäna (Luc. 4:43). ¿Ukat apóstol Pablon sarnaqäwipat kamsaraksnasa? Kunatix jupan utjkäna ukxa taqi chuymaw Jehová Diosar churañ munäna. Ukatwa suma yatiyäwinak yatiyir sarañatakix sapür sarnaqäna ukat profesionapsa jaytjawayäna. Ukat Timoteox Pablot yatiqasisarakiw sarnaqäna, jupax Pablon ‘iyawsäwin chiqpach wawapänwa’ (1 Tim. 1:2). ¿Jesusasa, Pablosa, Timoteosa jakäwipana ukham sarnaqapxatapatxa amtasipxänti? Janiwa. Chiqpachansa, Pabloxa, kunja askis Diosar luqtañax uka tuqit amuytʼasaxa, akapach luräwinakarux “jan kunatak servir tʼunäkaspas” ukhamaw sasaw säna (Fili. 3:8-11).

18. ¿Mä jilatax jakäwipan kamachänsa, ukat kunatsa ukham luratapatxa jan akchʼas arrepentiski?

¹⁸ Jichhürunakanxa, walja wayn tawaqunakaw Jesusata, Pablota ukat Timoteot yatiqasisax sarnaqasipki. Amuytʼañataki, irnaqäwin walja pago katuqkäna uka mä wayna jilataxa akham sasaw qillqanitayna: “Biblian yatichäwiparjam sarnaqatajatxa, walja kutiw suma irnaqäwinak churapxitu. Ukampis mä suma sueldo katuqkasasa, inamayakis irnaqaskirista ukham amuyasiyäta. Ukat uka empresa pʼiqtʼirinakarux precursorjam yanaptʼiriw sarxä sataxa, jankʼakiw jukʼampi sueldojar irxatañatakix amtapxi ukhamat irnaqaskakiñajataki. Ukampis amtatäxänwa. Jaqinakax janiw amuyapkänti kunatsa precursoräñatakix ukham suma profesión jaytjpachäta ukxa. Chiqpachansa, Diosar arsutaj phuqañ laykuw ukham lurta. Jichhax kunatix Diosar yupaychañäki ukanakanwa sapürus irnaqaskta, ukat uk lurasax wali kusisitaw jikxatasta ukat jichhax chuymas chuymawa, janiw qullqisa ni mintatäñasa ukham kusisiykitaspati”.

19. ¿Kuna aski amtäwir puripxañapatakis wayn tawaqunakar chʼamachtanxa?

¹⁹ Waranq waranqa wayn tawaqunakawa aka uraqpachanxa sum amuytʼasirïpxatap uñachtʼayapxi ukat suma amtäwinakaruw puripxaraki. Ukatpï, wayna, jan ukax tawaqu; jakäwiman kuns luräta uk amtañatakixa amtasipunïtawa: Jehová Diosan jachʼa urupax jakʼankxiwa (2 Ped. 3:11, 12). Akapachan kunayman jikxatasipki ukanakatxa jan envidiasimti. Jan ukasti khitinakatix chiqpachans munasktam ukanakar istʼañamawa. “Alaxpacharu suma yänaka” imäta ukhax wali askïniwa kunattix janiw chhaqkaniti, ukat wiñayatakiw askinak katuqäta (Mat. 6:19, 20; 1 Juan 2:15-17 liytʼasiñapawa). Lurir Diosamat amtasim ukat kunjamsa jupax bendicïtam ukwa uñjäta.

[Qhanañchäwi]

¿Amtasmati?

• ¿Kunjamatsa Diosar atinisitas uñachtʼaysna?

• ¿Kawkinsa suma yatichäwi jikxatsna?

• ¿Baruc chachan sarnaqäwipatxa kuna yatichäwinaksa yatiqsna?

• ¿Khitinakatsa yatiqasiñasäspa, ukat kunatsa?

[Jisktʼanaka]

[21 janan fotonakapa]

Jehová Diosaw khitit sipansa sum yatichistu

[23 janan fotopa]

Baruc chachax Jehová Diosaruw istʼäna ukat Jerusalenax tʼunthapiskäna ukatsa qhispirakïnwa. ¿Kunsa jupat yatiqasma?