Jupjam iyawsäwinïpxañäni

“Lupʼisaw chuymaparu imäna”

MARIAX mä jiskʼa asnur qunxattʼataw wali jaya saraskäna. José chachapaw Belén markar puriñkama irpaskäna. Ukat mayampwa wawax Marian purakapan unxtäna.

‘Mariax niyaw ususiñampïxäna’ sasaw Bibliax qhanañchi (Lucas 2:5, 6). Uk uñjasax inas yapuchirinakax kunsa ukham usuri warmix akan luraski sasin jisktʼasipxchïna. Ukampis ¿kunatsa Mariax wali jaya sarpachäna? Jupax Nazaret markan qamasïna.

Uk sum amuytʼañatakix mä qhawqha phaxsinak nayrar kuttʼañäni: mä angelaw juparux Mesías sata Diosan Yuqapan mamapäyäta sasin satayna, janipuniw ukhamax pasirïkänti (Lucas 1:35). Jïsa, Mariax niyaw ususiñampïskäna, ukampis ukhampachaw wali jayar sarxaruwayäna. Chiqansa thak sarkasinxa kunayman jan walinakan uñjaspachäna. Ukampis Diosat jan jithiqtañxa kunas wal yanaptʼpachäna uk jichhax uñjañäni.

Belén markaruw sarapxi

Chiqansa janiw Joseyampi Mariampikix sarapkänti. Jan ukasti taqiniw qillqayasirix markapar sarapxäna, kunjamtix César Augusto apnaqirix siskäna ukhama. “Ukatwa Joseax Galileankiri Nazaret markata mistusinxa Judea tuqiruw saräna Belén markaru, kawkhantix Davidax naskatayna ukaru, Joseasti Davidan familiapat jutirïtap layku.” (Lucas 2:1-4.)

Ukampis uka marka apnaqirix janiw mä akatjamataki uka kamachxa apskänti. Jan ukasti, Mesiasax Belén markan yurini sasaw Bibliax niya paqall pataka maranak nayrax sisxatayna, ukhamasti ukaw phuqasiskäna. Khä urunakanxa Belén sata yaqha markaw utjarakïna, Nazaretatxa niya kimsa hora sarañakïnwa (11 kilómetronaka), ukampis Mesiasax “Belén Efrata” markan yurini sasaw qillqatanakax qhanañchxatayna, uka jiskʼa markax wali jayankänwa (Miqueas 5:2). Jichhürunakanxa Nazaret markat uka jiskʼa markakamax wali suma auto thakinakaw utji, qullu patanak pasañawa ukatxa niya 150 kilometronakawa. Jïsa ukhamaw Joseyax David nayra awkipan qamäwipar puriñkama Mariamp chika saräna, ukat panpachaniw uka markatäpxäna.

Ukampis ¿Mariax iyaw sasati Joseyamp chikax sarxaruwaypachäna? ¿Uka kamachi phuqañax janit jupatakix chʼamäkpachäna? Chiqansa, Mariatakix ukham sarañax wali chʼamäpachänwa. Inas phajsa tiempox niya tukusiskchïna, ukhamasti niyaw jallux suxanpachäna. Ukatxa wali amsta sarapxäna, uka jiskʼa markax jachʼa lamar qutatxa niya 760 metronak altonkänwa. Walja urunakaw wali qarjata sarapxäna, ukat niya puriñampïxasax janiw chʼamas utjxpachänti. Maysa tuqitsti, janiw kʼumar jaqjamax jankʼaki sarapkpachänti, jan ukasti Marian mä jukʼa samartʼañapatakix saytʼas saytʼasaw sarapxpachäna, ukhamasti walja urunakatwa purisipkpachäna. Yaqhip warmix usuri uñjasisax janiw ukham wali jayanak sarañ munapkaspati, utanak qhiparxapxaspa, familiaranakaw jan ukax munat masinakaw uñjasipkitani ukat jupanakaw ususiñ yanaptʼasipkitani sasa. Ukhamasti uka markar sarañatakixa,  Mariax jan axsartʼirïpachänwa, Jehová Diosaruw atinispachäna.

Ukhampachaw Joseyax ‘Mariampi qillqayasiri saräna’ sasaw Lucasax qhanañchi. Ukatxa jaqichatäxapxänwa sarakiwa (Lucas 2:4, 5, NM). Mariax jaqichatäxasinxa janiw nayrjam amuyxänti. Jïsa, kunjamtï Diosax warminakan chachanakapar yanaptʼapxañap munkixa ukarjamaw sum phuqäna, mä arunxa, Joseyarux wali respetompiw uñjäna, ukatxa taqi chuymaw chachapan amtanakap phuqañatakix yanaptʼäna. * Ukhamasti Mariax istʼasir chuymanïnwa, ukaw uka yantʼar atipañsa yanaparakïnxa.

¿Sarañatakix kunas Marian chuymapan utjarakpachäna? ¿Mesiasax Belenan yurini siski uk yatpachänti? Uka tuqinakatxa Bibliax janiw kamskisa. Chiqansa, jupax yatpachänwa, kunattix uka profeciax aytat jaqinakansa ukat pisin jakasirinakansa wali uñtʼatänwa (Mateo 2:1-7; Juan 7:40-42). Ukatxa wali sumwa Mariax Qullan Qillqatanak uñtʼarakïna (Lucas 1:46-55). Inas Mariax chachapar istʼañ layku jan ukax marka kamachir phuqañ layku sarchïna, maysa tuqitxa Jehová Diosan profeciapa phuqañ laykurakiw saraspäna, janiw yatktanti, inas uka kimsa tuqit sum phuqañataki sararakchïna. Ukhamatwa jiwasan yatiqasiñjam sarnaqäna. Chiqansa, khititix chachatsa warmitsa taqi kunan istʼaski ukat altʼat chuymampiraki sarnaqi ukaxa wali askiw Jehová Diosatakixa. Jichhürunakanxa istʼasirïñax janis askïxaspa ukham waljanix amuyapxi, ukampis khitinakatix Diosatakjam sum sarnaqañ munktan ukanakaxa Mariat yatiqasiñasawa.

¿Kunjamas Cristox yurïna?

Mariax Belén marka jayat uñtasax chuymsa qhanartayaspachänwa. Olivo sat quqanak taypi makatasipkäna ukat niya uka markar purkasax kunjamas jaqinakax nayratpach ukan jakasipxi taqi ukanakwa amtasipxpachäna. Uka markax wali jiskʼakïnwa, janis mä suma markäkaspa ukhamakwa uñjapxäna sasaw Miqueasax qhanañchi. Ukampis uka jiskʼa markanwa Boaz, Noemí ukat David sat wali aytat jaqinakax niya kimsa waranq maranak nayrax yuripxatayna.

Jichhax waljaniw qillqayasirix uka markar sarapxäna, jaqix wali phuqapunïnwa. Waljaniw nayrtʼapxatayna, ukhamasti Joseyampi Mariampitakix janiw qurpachasiñ utax utjxänti. * Uk uñjasax uywanak jaytañ uyurukiw purxapxäna. Joseyax wal llakispachäna, ¡niyaw warmipax purakaw usutu sispachäna! Chiqasa, ¡ususiñampïxänwa!

Kunjamakis Mariax jikxataspachäna ukxa niya taqi warminakaw yatipxi. Jehová Diosax niya pusi waranqa maranak nayraw Evan juchachasitap laykux kunjamas ususir warminakax tʼaqhisipxani ukxa satayna (Génesis 3:16). Ukat Mariax ukhamaw tʼaqhisirakpachäna. Uka tuqit respetompi parlkasaxa akhamakwa Lucasax qhanañchi: “Jupax tayna yuqall wawap wawachasïna” sasa (Lucas 2:7). Jïsa ukaw jilïr wawapänxa, qhipatxa yaqha suxta  wawanakanïskänwa (Marcos 6:3). Ukampis uka wawax janiw mayni jilïr wawanakjamakïkänti. “Uka Yuqapasti taqi kunatix utjki ukatxa nayrïriwa”, mä arunxa, ¡Diosan Jilïr Yuqapawa! (Colosenses 1:15.)

“Ukatsti wawa isinakamp kʼirtʼasaw mä uywa manqʼañawjaru iktʼayäna” sasaw Bibliax qhanañchi, kunjamtï yatktanxa ukhama (Lucas 2:7). Aka urunakanxa wali sumsa Jesusax yurkaspäna, ukhamwa pinturanakansa teatronakansa jan ukax yaqha chiqanakansa kʼachachtʼañ yatipxi. Ukampis janiw ukhamäkänti. Kunjamtï siskixa uywa manqʼañxarukiw Mariax wawap iktʼayasïna. Ukatxa mä uywa uyunaki jikxatasipxäna, uka uyux qʼañuraki thujsaraki ukhamäpachänwa. May amuyañ sipanxa, janiw khitis wawasan ukham yuriñapxa munksnati. Chiqansa awk taykanakax wawapar wali sum uñjapxi, wal qʼayachtʼapxi. Ukat Diosan Wawapax jukʼamp suman yurispa ukwa Joseyampi Mariampix munapxpachäna.

Ukampis jupanakax janiw ukhaman uñjasisax chuym pistʼapkänti, jan ukasti kunatix lurañjamäkän ukarjamaw wawapar sum uñjapxäna. Mariax wawapar sum kʼirtʼasaw uywa liwañxar iktʼayäna, ukat jan thayjayasiñapatakis sum uñjarakïna. Kunatix lurañjamäkäna ukarjam lurañatakiw wal chʼamachasïna. Ukampis jupanakax ak amuyapxäna: Diosan iwxanakaparjam uñjañaw taqi kunat sipansa wali askïnxa (Deuteronomio 6:6-8). Jichhürunakanxa janis jaqinakax Diosat kun yatiñ munxapxchixa, suma awk taykanakaxa Joseyampit Mariampit yatiqasisaw wawanakapar sum uñjañatakix chʼamachasipxi, kunatix nayrankañapäki ukarjama.

Chʼamañchkir mä visita

Ukatxa mä akatjamat uywa awatirinakax uka uyur jankʼaki mantapxi. Uka familiar uñjiriw puripxi, chiqansa jupanakax uka wawar uñjaniñäni sasaw wal tʼijunipxatayna. Uñjasax wal kusisipxi, uñnaqanakapansa wali qhanaw kʼuchisipxi. Uka qullu parkinakanwa uywanakap uñjasipkäna, ukhamasti jaypachatwa tʼijunipxatayna. * Mä angelaw uka arumax jupanakar uñstatayna, ukwa jankʼaki Joseyampir Mariampir yatiyapxi. Jehová Diosan jachʼa kankañapampi qhantʼataw uka angelax akham sasa yatiyatayna: Mesiasaw jan ukax Cristow Belén markan yurxi, ukat mä pañompi kʼirtʼataw uywa manqʼañan ikiski sasa. Ukatxa jukʼamp muspharkañaw pasaraki, walja angelanakaw ukar muyuntata Jehová Diosar jachʼanchapxi.

Ukatwa Jesusar uñjirix wal tʼijupxäna. Uka awatirinakax kunjaki chuymanakapan kusisipkäna, kunjamtï angelax siskäna ukhampunwa Cristor jikxatapxatayna. Ukampis jupanakax janiw ukhamaki qhiparapkänti, jan ukasti “kuntï angelax wawatxa jupanakar siskataynas ukwa yatiyapxäna. Taqi istʼirinakasti muspharasipxänwa awatirinakan jupanakar sapxatapata”. Mä arunxa, wali kusisitaw uka suma yatiyäwxa yaqhanakar yatiyapxäna (Lucas 2:17, 18). Ukampis aka tuqit amuytʼañäni, khä urunakanxa yupaychäwi pʼiqtʼirinakan jiskʼachataw uka awatirinakax sarnaqapxäna. Ukampis Jehová Diosax ukham altʼat suma chuyman jaqinakarux wal munasi. Jichhaxa, ¿uka awatirinakan purinipanxa Mariax kamsakpachänsa?

Jïsa, jupax ukkhakiw ususiskäna. Ukampis kuntï mayninakax sapkäna ukxa sum istʼäna ukat amuytʼarakïna. “Mariax taqi akanakxa wal lupʼisaw chuymaparu imäna.” (Lucas 2:19.) Ukhamasti uka chʼikhi tawaqux jankʼakiw angelan arunakapat amuytʼäna. Ususkäna uka wawax khitin Yuqapasa ukat ukax kunja wakiskiris uk yatiñapwa Jehová Diosax munäna. Ukhamasti jupax janiw aliqakix istʼkänti. Jan ukasti wali sumwa chuymapar katuqasïna ukhamata jutïr phaxsinakas jan ukax maranakas uk sum amxäsiñataki ukhamaraki amtasiñataki. Chiqansa, ukham sum amuytʼasaw  jupax Jehová Diosar taqi chuym iyawspachänxa.

¿Jumax Mariat yatiqasirakïtati? Bibliaxa Jehová Diosan wali suma yatichäwinakapaniwa. Ukampis ukanak jan liykañäni ukhaxa janiw kunatakïkanisa, inamayäniwa. Ukhamasti sapüru Biblia liyiñaw wakisi, janiw aliq librokïkiti, jan ukasti Diosan Arupawa (2 Timoteo 3:16). Ukatxa uka yatichäwinakxa chuymar katxäsiñasawa, ukat kunjamtï Mariyax lupʼkänxa ukham lupʼiñasarakiwa. Jïsa, jiwasatix wali amuyumpi yatiqañäni ukat ukarjam sarnaqañataki wal chʼamachasiñäni ukhaxa, jukʼampiw iyawsäwisax jilxattani.

Amuytʼaykir yaqha yatichäwinaka

Wawax kimsaqallq urunïxän ukhaw circuncidayapxatayna, ukatxa Jesús sasaw sutiyapxatayna, kunjamtï Jehová Diosax siskäna ukhama (Lucas 1:31). Ukat wawax pusi tunka urunïxäna ukhaxa uka Belén markatwa Jerusalén markar apapxarakitayna, janiw añcha jayäkänti, ukanwa qʼumachatäxañatakix Jehová Diosar mä ofrenda luqtapxatayna, kunjamtï Moisesax katuqkäna uka Leyinakanxa pisinkirinakatakix siskäna ukhama: pä paloma jan ukaxa pä qhurukut apapxäna. Inas jupanakax mayninakjama mä uwijampi mä palomampi luqtañ munapxchïna, ukampis jupanakax janiw uka llakimpix aynachtʼapkänti. Chiqansa, uka yupaychañ utankkasaxa wal juparux chuymachapxatayna (Lucas 2:21-24).

Ukatxa wali iyawsäwini Simeón sat mä chuymankipstat jaqiw ukankaskäna, ukatxa wali muspharkañ arunakwa jupanakar säna. Diosaw juparux janïr jiwkasax Mesiasar uñtʼawayäta sasin satayna, ukat uka Jesusaw jutaniw sat qhispiyirixa sasaw qullan ajayux jupar qhanañchäna. Ukat Simeonax akham sasaw Mariar säna: Mä urux mä jachʼa cuchillumpis jununtapkiristam ukhamwa usuyasïta sasa (Lucas 2:25-35). Uka arunakaxa kimsa tunk maranak pasatatwa phuqasïna, ukampis uka arunak amtasaw Mariax wal aguantaspachäna. Ukat Ana sutini mä chuymankipstat warmirakiw uka wawar uñjäna ukatxa wali kusisitaw khitinakatix Jerusalenan qhispiyasiñap suyapkäna ukanakar yatiyäna (Lucas 2:36-38).

Jïsa, ¡walikpun wawar Diosan utapar aptanxa! sasaw Joseyampi Mariampix sapxpachäna. Ukampis uka wawax janiw uka may kutiki Jerusalén templorux aka Uraqinkkasax sarkänti, jan ukasti walja kutiw saräna. Joseyampi Mariampix jukʼaksa Jehová Diosar luqtapkchïnxa, wali chuymachtʼata ukat amuytʼayata ukhamaw jikxatasipxäna. Uka uruxa chuymas wali suma yatichäwinakan phuqtʼata, wali iyawsäwini ukhamaw Mariax jikxataspachäna, ukanakxa wal lupʼpachäna yaqhanakar yatiyañatakisa.

Jichhürunakanxa yaqhip awk taykanakax ukhamwa sarnaqapxaraki, ukax wali kusiskañawa. Jehová Diosan Qhanañchirinakapax ukhamaw wawanakaparux tantachäwinakar irpapxi. Kuntï lurirjamäpki ukanak phuqañatakiw uka awk taykanakax wal chʼamachasipxi, mayaxa masinakapar suma arunakampi chʼamachañäspawa. Ukatxa wali kusisitarakiw uka tanatachäwinakatxa utanakapar sarxapxi, ukhamata suma yatiyäwinaka yaqhanakar yatiyañataki. ¿Janit jumax jupanakamp chik sarañ munkasma? Sarasmax wali askïspawa, ukhamatwa iyawsäwimax wali chʼamañchatäni, kunjamatix Marian iyawsäwipax wali chʼamañchatäkänxa ukhama.

[Qhanañchäwinaka]

[25 janan fotopa]

Simeonatakix jutaniw sat qhispiyirir uñjañax wali askipunïnwa