Jupjam iyawsäwinïpxañäni

Jehová Diosat janipuniw jithiqtkänti

JICHHA tiempon uñtʼatäki uka calendariorjamaxa, mayo jan ukax junio phaxsinakänwa. Trigo yapunakas puqurata ukat apthapiñjamaxänwa. Samuel profetax israelitanakaruw Gilgal sat chiqaru tantachthapïna, walja maranakaw jupaxa Diosat jan jithiqtas mä profetjama ukat taripirjam luqtaskäna. Israelitanakax janiw uxxapxänti ukat jupanakar uñkatasaxa, akham sasaw jisktʼasïna: ‘¿Kunjamaksa jupanakan chuymapar purtʼirista?’ sasa.

Kunjamansa jikxatasipxäna uk janiw israelitanakax amuyasipkänti. Mä apnaqirinïñwa munapxäna. Uk mayisaxa, Jehová Diosaru ukat profetaparus jan respetapkaspa ukhamänwa. Chiqas Dios contraw saytʼasisipkäna. Ukhamasti, ¿kunjamsa Samuel profetax uka juchat arrepentisipxañapatakix amuytʼayaspäna?

Akham sasaw Samuelur israelitanakar säna: “Chuymani jaqïxtwa, qaqa pʼiqïxaraktwa” sasa. Janqʼu ñikʼutanïtapatxa arunakapax wali chʼamanïnwa. Ukat akham saskakïnwa: “Nayaw jumanakarux apnaqapxayäsma waynatpacha, jichhürkama” sasa (1 Samuel 11:14, 15; 12:2). Walja maranakas pasawayxchïnxa, kunsa waynäkasin lurawayäna uk sum amtasiskäna. Kuntï jiskʼatpacha lurañ amtawaykäna ukaw Jehová Diosar atinisiña ukat Jupar jan jithiqtas luqtañatakix yanaptʼawayäna.

Samuelux sapa kutiw Diosat jan jithiqtañatak wal chʼamachasiñapäna, kunattix Diosan kamachinakap pʼakintiri ukat jan iyawsiri jaqinak taypinwa jakäna. Jiwasaxa, ukham jan walinak luriri ñanqha jaqinak taypinwa jakaraktanxa, ukatwa Diosar taqi chuym iyawsañax chʼamäspa. Kunsa Samuelux jiskʼatpach luräna ukat kunsa jupat yatiqassna ukwa jichhax yatxatañäni.

Samuel waynitux Jehová Diosaruw serviskakïna

Samuelux janiw mayni wawanakjam jilskänti. Ñuñu tʼaqat mä qhawqha urunak qhipatxa, Siló chiqan utjkäna uka tabernaculonwa Jehová Diosar luqtxäna. Niya pusi maranïxpachänwa. Uka chiqax Ramá, kawkhantï jupax yurkäna uka chiqatxa 30 kilometronak jila sarañankänwa. Anampi Elcanampix Jehová Diosar luqtañapatakiw Samuelurux yaqhachapxäna ukat jiwañapkamaw ukham luqtañapäna. * ¿Kunatsa ukham lurapxäna? ¿Janit juparux munasipkpachäna?

Janiwa. Siló chiqanxa wali suma uñjatäñap sum yatipxäna. Chiqas Elí sacerdotew sum uywatäñapatakix uñjaskpachäna, kunattix Samuelux juparuw yanapäna. Ukat tabernaculon yanaptʼir yaqha warminakas utjarakïnwa (Éxodo 38:8).

Ukatxa, Anampi Elcanampix janipuniw nayrïr munat wawapat armasipkänti. Kunattixa, mä yuqall wawsa apayanitäta ukhaxa, nayasti uka wawxa Jumar serviñapatakiw uywä sasin Jehová Diosar mayiskäna uka wawänwa Samueluxa. Ukat sapa mara tumptʼir sarkäna ukhax tabernaculon uchasiñapatakix jupa pachpa chʼukusinwa machaq isi Anax aparapïna. Awk taykapan jutañapxa walpun jiskʼa Samuelux suypachäna, kunattix jupanakaw suma arunakampi iwxtʼapxäna ukat chʼamañchtʼapxäna, ukat Jehová Diosar tabernaculon luqtañax kunja askis uk wali askirjam uñjañapatakiw yanaptʼapxäna.

 Khitinakatï wawanïpki ukanakatakix ukax wali yatiqaskañapuniwa. Niya taqi awk taykanakaxa, wawanakapax Diosar yupaychañ tuqit kunjamäsipkis uk llakiñat sipansa manqʼañ tuqita ukat isisiñ tuqit kunjamäsipkis ukakwa jil llakipxi. Ukampisa Anampi Elcanampixa Diosar luqtañapatakiw wawaparux nayraqat chʼamañchapxäna, ukaw aski jaqïñapatakix Samuelur yanaptʼäna (Proverbios 22:6).

Jilskasaxa, Samuelux Siló iramanakan utjkäna uka qullunak muysuriw sarpachäna. Uka qullu patanakatxa Siló markwa uñjpachäna ukat uka aynachan utjkäna uka qhirwa uraqinaks uñjarakpachänwa, ukat Jehová Diosan tabernaculop sapa kuti uñtkasaxa, wali kusisitapuniw jikxataspachäna. Uka qullan chiq luratäñapatakixa Moisesaw uñjatayna, uka maranakatxa niya pusi pataka maranakaw pasxäna, ukat Uraqpachanx janipuniw yaqha chiqax Jehová Diosar yupaychañatak utjkänti. *

Samuel waynax taqi chuymaw tabernaculon luqtäna. Ukatwa akham sispachäna: “Mä suma efod sat lino isimpi istʼataw Tatiturux serviskarak[iyäta]” sasa (1 Samuel 2:18). Jan mangani isimpi isthapitätapaxa Samuelux sacerdotenakan yanapirïtapwa uñachtʼayi, janisay jupax sacerdote kastakchïnxa mä qhawqha luräwinakanïnwa: sapa alwaw tabernaculon punkunakap jistʼarañapäna ukat awkipstat Elí sacerdoteruw uñjañaparakïna. Ukanakx wali kusistaw luräna, ukampis Diosan utapanx jan walinakaw pasaskäna ukanakaw Samuelun chuymap usuyäna.

Jan wali jaqinak taypinsa qʼuma chuymanikiskänwa

Waynitutpachaw Samuelux jan walinak uñjäna. Elí sacerdoten Ofni ukat Finees sat pä yuqanakapax “jan wali jaqinakäpxänwa, janirakiw jupanakax Tatiturux axsarapkänti” sasaw 1 Samuel 2:12 qillqatax qhanañchi. Ofni ukat Finees ukanakax “jan wali jaqinakäpxänwa” (“Jan kunataki inamaya jaqinakapunïpxänwa”) kunattix janipuniw Jehová Diosar respetapkänti, ukwa uka arunakax uñachtʼayistu. Diosan kamachinakap jan istʼañ munapxatapatxa wali jachʼa juchanakaruw purtʼasipxäna.

Jehová Diosan Leyinakapaxa, kunsa sacerdotenakax lurapxañapäna ukat kunjamsa sacrificionak luqtapxañapäna uk sumwa qhanañchäna. Uka sacrificionak tuqiw juchanakapat pampachäna, ukhamat Dios nayraqatan qʼuma jikxatasipxañapataki ukat Jupan bendicionap katuqapxañapataki. Ukatwa ukham kamachinak churäna. Ukampisa Ofnimpi Fineesampix jan walinakwa lurapxäna, jupanakat yatiqasisaw mayni sacerdotenakax markan sacrificionakap jan respetomp uñjxapxäna. *

Kunjak Samuelux uka jan walinak uñjasax chuym ustʼayaschïna, ukat janirakiw khitis uk askichañatakix kuns lurkänti. ¡Qhawqha jaqinakaruk qʼala aynachtʼäta chuymas ustʼata templot mistur uñjchïna! Yaqhipax pobre, altʼat chuymani ukat tʼaqhisiyäta ukhamäpxänwa, jupanakax chuymachtʼatäñataki ukat Diosar yupaychañ tuqit chʼamañchtʼasiñatakiw sarapxäna. Uka qhipatxa, akwa yatirakitäyna: Ofni ukat Finees waynanakax tabernaculon mantañawjan servipkäna uka warminakamp ikintasisaw Jehová Diosan kamachinakapat phiskhasipxatayna (1 Samuel 2:22). ¿Kunjamaksa uk uñjasax jikxatasïna? Inas Elí sacerdoten askichañap suychïna.

Elí sacerdotew uka jachʼa juch askichañapäna. Ukat jilïr sacerdotjamaxa kuntï tabernaculon paskäna uk jupaw uñjañaparakïna. Awkjamasti  juparakiw wawanakapar chiqañchañapäna. Ukhamarusa janiw jupanakak jan walin jikxatasipkänti, jan ukasti markpacharuw jan waltʼaykänti. Ukampisa jilïr sacerdotjamasa awkjamasa aynachtʼänwa, kunattixa janiw wawanakaparux kunjamtï chiqañchañapäkäna ukham chiqañchkänti (1 Samuel 2:23-25). Juchanakapatxa jupanakax jiwayatapxañapänwa.

Jukʼamp jan waltʼäwinwa jikxatasipxäna, ukat kunarus purtʼasipxani uk Elí sacerdoter yatiyañatakix mä profetaruw Jehová Diosax khitäna, uka profetan sutip janiw yatiskiti. Nayraqatxa akham sasaw Diosax Elí sacerdoter säna: “¿Kunatarak nayat sipansa jukʼampi wawanakamaru muntasti [...]?” Ukatxa uka jan istʼasiri ñanqha wawanakamax mä urunakwa jiwapxani ukat familiamax jan walinwa tʼaqhisini ukat janirakiw sacerdotjam luqtxapxaniti sasaw yatiyäna. ¿Ukanak yatisaxa uka jan walinak familiapax jaytxapxpachänti? Janiwa, siw Bibliaxa (1 Samuel 2:27–3:1).

¿Samuelux ukhamarakti lurpachäni? Janiwa. Ukham jan wali lurir jaqinak taypin jilskasaxa Samuelux wali sum sarnaqäna. Ukatwa 1 Samuel 2:18 qillqatax akham sasin jupan iyawsäwipat qhanañchi: “Samuel waynaxa, [...] Tatiturux serviskarakïn[w]a” sasa. Jupax jiskʼatpachaw Jehová Diosar luqtañatak chʼamachasïna. Ukat 21 jiskʼa tʼaqax akham sarakiwa: “Samuel wawasti Tatitun nayraqatapanxa jilaskakïnwa” sasa. Ukhamasti marat maratjamaw Diosampix jukʼamp sum apasiskäna. Ukaw kunayman jan waltʼäwinakar saykatañatakix yanaptʼawayäna.

“Jilïr sacerdotempi wawanakapampitï Jehová Dios contra juchachasipxchixa, nayax kuntï munkt uk lurarakiristwa” sasin amuyañax Samuelutakix janiw chʼamäkaspänti. Yaqhanakaru jan ukax pʼiqtʼirinakar jan walinak lurir uñjasasa, janiw jiwasax jan walinak lurañasäkiti. Jichhürunakanxa walja wayn tawaqunakarakiw jan wali lurir jaqinak taypin jilsusipki, ukampisa Samuelut yatiqasisarakiw Jehová Diosar taqi chuym jan jithiqtas luqtasipki.

¿Ukham luratapatxa kunanaksa Samuelux jikxatäna? Akham sasaw Bibliax qhanañchi: “Samuel waynax jiltaskakïnwa, sarnaqatapasti Tatitutakisa, jaqinakatakisa askirakïnwa” sasa (1 Samuel 2:26). Ukhamasti, Diosat jan jithiqtir uka waynitux wali askitwa uñtʼayasïna. Jehová Diosas juparux wal munasïna. Ukat Diosaw Siló chiqat jan walinak chhaqtayani sasaw taqi chuym atinisïna, ukampis kuna pachas uk chhaqtaypachani sasin inas jisktʼasirakchïna.

“Parlaskakim, servirimax istʼasktamwa”

Kunapachas ukax pasani uk mä arumaw amuyxäna. Qhantati horasänwa ukat chʼamakakïskänwa, tabernaculon lamparanakapas qhantatakiskänwa. Ukhamankasaw mä aru istʼäna ukat Elí sacerdotew yanaptʼayasiñatak jawsaskpachïtu sasaw amuypachäna, kunattix jupax chuymankipstat ukat juykhu ukhamaxänwa. Uk istʼasax jankʼakiw sarthapiwayasin jupan ukar tʼijüna. ¿Kunjamsa jupax qʼara kayuki pasillonak tʼijukipaski uk amuytʼsnati? Kunja respetompi ukat munasiñampis Samuelux Elí sacerdoter uñji uk amuyañax chuyms chʼallxtayistuwa. Elí chachax jan walinaksay lurchïnxa, Jehová Diosan sacerdotepakiskänwa (1 Samuel 3:2-5).

Samuelux akham sasaw sartayäna: “Akax juttwa, ¿kunatakis jawsista?” Janiw nayax jawsksmati sasaw wasitat ikintir khitxäna. Ukax pay kutimpiw pasäna. Ukat kimsïr kutinxa, kunatï pasaskäna uk Elí sacerdotex amuyxänwa. Uka urunakanxa, janiw Jehová Diosax unañchäwi tuqi ni profecía arunak tuqis markapampi parlirïkänti, ukat kunatsa ukham jan lurkäna ukax qhanänwa. Jehová Diosax wasitat istʼayasiñ munatapwa Elí sacerdotex amuyäna, ukampis jichhaxa Samuel tuqiw istʼayasiñ munäna. Ukhamasti wasitatwa Samuelurux ikintir khitxäna, ukat ukham wasitat istʼani ukhax kunsa lurañapa uksa sarakïnwa. Ukat wasitatwa akham siri istʼäna: “¡Samuel! ¡Samuel!”. Ukat kunjamtï Elí sacerdotex siskäna ukhamwa säna: “Parlaskakim, servirimax istʼasktamwa” sasa (1 Samuel 3:1, 5-10).

Siló chiqanxa Jehová Diosar istʼirix utjxänwa. Ukhat uksaruw Jehová Diosax Samuelur parlxäna ukat jupax istʼapunirïnwa. ¿Jiwasax ukham istʼaskaraktanti? Jehová Diosar istʼañatakixa,  janiw arumanakan mä akatjamat arunak istʼañax wakiskiti, jan ukasti Biblia tuqiw jupax parlaskistu. Arunakap jukʼamp istʼaskakiñäni ukat ukarjam lurarakiñäni ukhaxa, kunjamtï Samuelun iyawsäwipax jilxattkäna ukhamarakwa iyawsäwisax jilxattani.

Uka arumat uksaruxa, janiw nayrjamäxänti, kunattix Jehová Diosan profetapaxänwa ukat jupa tuqirakiw Diosax markapar parläna. Jichhaxa Jehová Diosan amtäwipwa Elí sacerdoter yatiyañapäna ukax familiap contra mä taripäwi profeciänwa ukat phuqasiñapapunïnwa. Qalltanx Samuelux axsarayasïnwa, ukampisa jan axsartʼayasisaw Elí sacerdoter yatiyäna. Uk istʼasaxa, kuntï Diosax siskäna uk altʼat chuymampiw katuqäna. Ukat tiempompixa taqi kuntï Jehová Diosax siskatayna ukax phuqasïnwa. Israelitanakaxa filisteonak contraw chʼaxwañ qalltapxäna ukat mä urunakwa Ofni ukat Finees sat yuqanakapax jiwarapxäna. Ukat Diosan Arustʼäwi Arcap filisteonakan katuntapxatap yatisaxa, Elí sacerdotes jiwxarakïnwa (1 Samuel 3:10-18; 4:1-18).

Ukañkamasti Samuelux Diosan profetapäxatapxa niya taqiniw yatxapxarakïna. “Tatitusti juparux yanaparakïnwa” sasaw Bibliax qhanañchi, ukat profecianakapas phuqasipunïnwa (1 Samuel 3:19).

Samuelux Jehová Diosaruw mayisïna

Ukhamasti, ¿Israel markax Samuelurut istʼxapxpachäna ukat Jehová Diosat jan jithiqtir markarut tukupxpachäna? Janiwa. Kunattix tiempompixa, janiw mä profetampik irpayasiñ munapkänti, jan ukasti yaqha markankirinakjamarakiw mä rey munapxäna. Ukat Samuelux Jehová Diosan amuytʼayataw ukar iyaw säna. Ukampis ukax kunja jachʼa juchänsa ukwa yatipxañapäna. Janiw mä aliq jaqirukix jan istʼañ munapkänti, jan ukasti Jehová Diosaruwa. Ukatwa Gilgal sat chiqar tantachthapïna.

Gilgal chiqanxa, sustukiw jaqinakax suyasipkäna. Chuymankipstat Samuelux kunjamsa  Jehová Diosarux jiskʼatpacha taqi chuyma ukat Jupat jan jithiqtas luqtäna ukwa markarux yatiyäna. Ukhaw qʼixu qʼixumpi thayampi apayaniñapatak Jehová Diosar mayisïna (1 Samuel 12:17, 18).

Jan jallu tiempon ukham qʼixu qʼixunakampi jalluntir uñjasinxa, janiw chiqäkiti sañjamäpachänwa. Ukat phiskasiñasa, janiw ukhamäkäniti sañanakas niyaw chhaqtirjamaskäna. Akatjamatwa alaxpachax chʼamak qinayanakamp qinaythapïna ukat thayas walpun thaytʼanïna, trigo yapunakxa qʼal jipirayäna. Uqartʼayirjamaw qʼixu qʼixunakax purintäna ukat jallux purintxarakïnwa. Ukhaman jikxatasisaxa, ¿kunsa uka israelitanakax lurapxpachäna? “Taqi jaqinakaw wali Tatituru, ukhamarak Samuelurus axsartapxäna.” Ukhakiw jachʼa juchar purtʼasipxatap amuyasipxäna (1 Samuel 12:18, 19).

Jïsa, Jehová Diosaw kutkatasir jaqinakan chuymapar purtʼäna. Samuelux jiskʼatpachaw chuymankipstañkam Jehová Diosar atinisïna ukatwa bendicionapsa katuqarakïna. Jehová Diosax pachpakïskiwa, ukhamasti jiwasatï Samueljam Diosar taqi chuyma atinisiñänixa, Jupaw yanaptʼaskistani.

[Qhanañchäwinaka]

[21 janan fotopa]

Jan axsartʼasaw Diosan taripäwi arunakap taqi chuyma Elí sacerdoter yatiyäna

[22 janan fotopa]

Thayampi qʼixu qʼixumpi apayaniñapatakix taqi chuymaw Samuelux Jehová Diosar mayisïna, ukat istʼatarakïnwa