Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

Jan akapachankir jaqenakjam amuyañäniti

Jan akapachankir jaqenakjam amuyañäniti

“Wal amuyasipjjam, ukatarak jaqenakan amuyunakapampi inamay kʼari arunakampi apayasisipkasma, ukanakajj [...] akapachan amuyunakapatwa juti(COL. 2:8).

CANCIÓN: 38, 31

1. ¿Kunsa Pablojj cristianonakar ewjjtʼäna? (Aka paginankir dibujo uñjjattʼäta).

ROMA markan nayrïr kuti carcelan jistʼantatäskäna ukhaw apóstol Pablojj Colosas markankir jilat kullakanakar mä carta qellqpachäna, inas 60 jan ukajj 61 maranächïna. Ukanjja, ‘Diosan munañap sum uñtʼañajj’ mä arunjja, kunjamtï Jehová Diosajj taqe kuns uñjki ukham uñjañajj kunatsa wali wakiskirïna, uka toqetwa parläna (Col. 1:9). Ukatsti, akham sasaw ewjjtʼarakïna: “Uksti nayajj sapjjsmawa, jan khitis cheqaw sañjam arunakampejj jumanakar engañjañapataki. Wal amuyasipjjam, ukatarak jaqenakan amuyunakapampi inamay kʼari arunakampi apayasisipkasma, ukanakajj jaqenakan costumbrenakapata akapachan amuyunakapatwa juti, janiw Cristot jutkiti” sasa (Col. 2:4, 8). Ukjjarojj kuntï walja jaqenakajj amuyapki ukajj kunatsa jan walïki, kunatsa jaqenakatakejj wali munkañäspa ukanakatwa qhanañcharakïna. Sañäni, yaqheparojj mayninakat sipan suma amuytʼasirïkaspasa, jan ukajj jilankkaspasa ukhamwa amuyayaspa. Ukatwa apóstol Pablojj uka jan wali amuyunaksa, ukhamarak yaqha jan walinaksa apanukupjjañapataki ewjjtʼäna (Col. 2:16, 17, 23).

2. ¿Kunatsa akapachankir jaqenakajj kuntï amuyapki ukanakat yatjjataskañäni?

2 Akapachankir jaqenakjam amuyapki ukanakajj janiw Jehová Diosan leyinakaparojj istʼapkiti. Ukajj jukʼat jukʼatwa Diosar confiyañat apaqestaspa. Cheqas taqeniw kunjamsa akapachankirinakajj amuyapjje ukjja, Internetansa, trabajonsa, escuelansa uñjtanjja. Aka yatichäwinjja kunjamsa akapachankir jaqenakan amuyunakapampi jan apayasksna ukanakwa yatjjatañäni. Kunsa walja jaqenakajj amuyapjje, kunjamatsa uka amuyunakampi jan apayasksna ukanakwa phesqa toqet uñjarakiñäni.

¿DIOSAR CREYIÑAJJ WAKISIPUNITI?

3. ¿Kunsa walja jaqenakajj amuyapjje, ukat kunatsa?

3 “Suma jaqëñatakejj janiw Diosar creyiñajajj wakiskapuniti” sasaw sapjje. Walja markanakanjja, ‘janiw Diosar creykti’ sasajj waljaniw sapjje. Diosajj utjiti janicha uk inas jan sum yatjjatapkchiti, ukampis kunatï jupanakar gustki ukanakjja wal lurañ munapjje (Salmo 10:4 liytʼañataki). “‘Diosar jan creykasasa, suma jaqëristwa’ sirinakajj amuytʼasirïpjjewa” sasaw yaqhepajj amuyapjje.

4. Taqe kun Lurirejj janiw utjkiti sapki ukanakarojj ¿kunjamsa amuytʼaysna?

4 ¿‘Taqe kun Lurirejj janiw utjkiti’ sasin amuyañajj walikïskiti? Kuntï cientificonakajj uka toqet sapki ukanakat yatjjatañ munasajja, jukʼampiw jan amuyjjsnati. Ukampis uka jisktʼan qhanañchäwip yatjjatañajj janiw chʼamäkiti. Kunjamtï taqe utas maynin luratäkejja, ukhamarakiw taqe kunatï utjki ukanakajj maynin lurataraki. Cuerposan utjki uka jan yäqañjam celulanakasa, utanakat sipan jukʼamp musparkañ luratawa. Mä celulajja, kunjamäkitï ukanak yaqha celularuw pasayi, ukhamatwa uka pachpa celulajj waljar tukjje. ¿Khitis ukham lurawayi? Bibliajj akham siwa: “Taqe utas maynin luratawa, ukampis taqe kunas Diosan luratawa” sasa (Heb. 3:4).

5. ¿Kuntï jaqenakajj sapki ukanakat kamsnasa?

5 Kunatï walïki jan walïki uk yatiñatakejj janiw Diosar creyiñapun wakiskiti sapki ¿ukanakat kamsaraksnasa? Bibliajj akham siwa: “Jaqenakajj janis Diosan leyip uñtʼapkchejja, kunanaktï leyin siski ukanakwa jupanakajj lurapjje” sasa (Rom. 2:14, 15). Sañäni, inas awk taykapar munasipjjchi, respetapjjarakchi, ukampis Jehová Diosan leyiparjam jan sarnaqasajja, janiw suma amtanakar puripkaspati (Isa. 33:22, NM). ‘Akapachan jan walinak utjki uk askichañatakejj Diosan yanaptʼapaw munasi’ sasaw walja jaqenakajj sapjje (Jeremías 10:23, liytʼañataki). Ukhamajja, ‘kunatï walïki uk yatiñatakejj janiw Diosar creyiñasa, ni leyinakaparjam sarnaqañas wakiskiti’ sasin amuyañajj janiw walïkiti (Sal. 146:3).

¿RELIGIONANKAÑAJJ WAKISIPUNITI?

6. ¿Kunsa religionat walja jaqenakajj amuyapjje?

6 “Kusisita jakasiñatakejj janiw mä religionar sarañajajj wakiskiti” sasaw sapjje. Walja jaqenakajja, religionankañajj janis sumäkaspa, janis kunan yanaptʼkaspa ukhamwa amuyapjje. Walja religionanakajja, Diosajj infiernonsa tʼaqesiykaspa ukhamwa yatichapjje, qollqe churapjjañapatakis obligapjje, politicarus mitisipjje ukhamäpjjewa, ukatwa walja jaqenakajj Diosar creyiñ jan munjjapjjeti. Sapürutjamaw jukʼamp jaqenakajj akham amuyjjapjje: ‘Kusisita jakasiñatakejj janiw religionar sarañajj wakiskiti’ sasa. Diosar creytwa sapkchisa, janiw kuna religionar sarañsa munapkiti.

7. ¿Kunjamsa cheqa religionankañajj kusisita jakasiñasatak yanaptʼistu?

7 Jan kuna religionarus sarksnajja, ¿cheqapunit kusisitässna? Cheqas falso religionar sarasajj janiw kusisitäksnati. Jehová Diosan amigopäsna ukhakiw cheqapun kusisitässna, Jupajj ‘kusisiri Diosawa’ (1 Tim. 1:11). Diosajj mayninakar yanaptʼañatakiw taqe kuns lurawayi. Cheqas servirinakapjamajj jaqe masisar yanaptʼasaw kusisitätanjja (Hech. 20:35). Cheqa religionankañajj familian kusisit jakasiñatakiw yanaptʼistu. Sañäni, chacha warmjam respetompi uñjasiña, yaqhamp jan sarnaqaña, wawanakar sum yatichaña, familiaranakasar taqe chuym munasiñ yatichistu. Diosan servirinakaparojj aka oraqpachan mayachtʼatäñasataki, munasirïñasatakiw yanaptʼarakistu (Isaías 65:13, 14 liytʼañataki).

8. ¿Kunjamsa Mateo 5:3 qellqatampejj jaqenakar amuytʼaysna?

8 ¿Diosar jan servisajj maynejj kusisitäspati? ¿Kunas jaqenakar kusisiyi? Yaqheparojj universidadan yatjjataña, anatañanaka (deportes), jan ukajj yaqha ukhamanakaw kusisiyi. Yaqheparusti, familianakaparu amigonakapar sum uñjañaw kusisiyaraki. Cheqas ukanakajj kusisitäñatak yanaptʼistaspawa, ukampis mayaw wiñay kusisitäñatakejj yanaptʼistaspa. Jiwasajj animalanakat sipansa, Luririsarojj uñtʼsnawa, jan jitheqtasaw serviraksna. Ukaw kusisiñ churistu, cheqas Diosaw ukham lurawayistu (Mateo 5:3 liytʼañataki). Ukatwa Jehová Diosar serviñatak jilat kullakanakampi tantachtʼasiñajj wal chʼamañchistu, kusisiyarakistu (Sal. 133:1). Aka oraqpachankir jilat kullakanakamp mayachtʼatäñasa, Diosan leyinakaparjam sarnaqañasa, jutïritak mä suma suytʼäwinïñasa wal kusisiyarakistu.

¿SUM SARNAQAÑ TOQET EWJJTʼANAKAJJ WAKISITI?

9. 1) ¿Jaqenakajj kamsapjjes jan casaratäkasin ikintasiñ toqetjja? 2) ¿Kunatsa Bibliajj jan casaratäkasin maynimpi ikintasiñajj janipuniw walïki sasin qhanañchi?

9 “Jan casaratäkas ikintasiñajj walikïskiwa” sasaw sapjje. Yaqhepajj inas akham sapjjchispa: ‘Jakañ vidanjja kusisitäñasawa, jan casaratäkas maynimpi ikintasiñajj walikïskiwa, janiw juchañchasiñapajj wakiskiti’ sasa. Ukampis Bibliajja, qʼañu jucha lurañanakat jitheqtapjjam sasaw ewjjtʼistu, ukatwa cristianonakajj ukanak uñistanjja * (1 Tesalonicenses 4:3-8 liytʼañataki). Niyakejjay Jehová Diosan luratästanjja, Jupakiw kunsa lurañasa jan lurañasäkaraki uk sistaspa. Aruparjamajj casado chacha warminakakiw ikthapipjjaspa. Cheqas Diosajj wal munasistu, yanaptʼañsa wal munarakistu ukatwa leyinakap churistu. Familianakajj leyinakaparjam sarnaqapjje ukhajja, munasiñampi, respetompiw uñjasipjje, kusisitaw jakasipjjaraki. Leyinakap yatkasin jan istʼapki ukanakarojj Diosajj castiganiwa (Heb. 13:4).

10. ¿Kunsa qʼañu jucha lurañanakar jan purtʼasiñatakejj lursna?

10 Qʼañu jucha lurañanakar jan purtʼasiñatakejj kunanaksa lursna ukwa Bibliajj yatichistu. Kunanaktï uñchʼuktan ukanakat amuyasiñasawa. Jesusajj akham sänwa: “Khititejj mä warmir jan wali amtampi uñchʼukiskaki ukajja, niyaw uka warmimpejj chuymapan adulterio juch lurjje. Ukhamasti kupi nayramatejj juchar puriyaskstamjja, apsusisin jayar jaqtam” sasa (Mat. 5:28, 29). Ukhamajj janipuniw pornografía uñchʼukiñasäkiti, ni jan wali arunakani musicanaksa ischʼukiñasäkiti. Apóstol Pablojj akham sänwa: ‘Aka oraqenkir cuerponakamatjja qʼañu jucha lurañanak chhaqtayapjjam’ sasa (Col. 3:5). Ukhamajj kuntï piensktan parlktan ukanakat amuyasiñasawa (Efe. 5:3-5).

¿MÄ SUMA PROFESIONANÏÑAR CHUYM UCHAÑAJJ WALIKÏSKITI?

11. ¿Kunatsa yaqhep cristianonakajj universidadan yateqañ munapjjaspa?

11 “Mä suma profesionanïñaw kusisitäñatak yanaptʼistu” sasaw sapjje. ‘Universidadan estudiañamajj wali wakiskiriwa, ukhamatwa sum jakasïta, qollqenïyäta, taqenins uñtʼatäyäta’ sasaw waljanejj sapjjestaspa. Cheqas akapachanjja waljaniw ukanak wal munapjje, yaqhep cristianonakas ukhamwa munjjapjjarakispa.

12. ¿Akapachan mä suma profesionanïsajj kusisitäsnati?

12 Mä suma profesionanïsin wali qollqenïñasa, mintatäñasa ¿kusisiñ churistaspati? Janiwa. Supayat amtañäni, jupajj taqenir munañaparjam apnaqañsa, jachʼañchatäñsa wal munäna. Kuntï munkäna uk jikjjatkchisa, janiw kusisitäkiti, jan ukasti wali coleratawa (Mat. 4:8, 9; Apo. 12:12). Jiwasajj jaqenakar Diosar uñtʼapjjañapataki, wiñay jakañ katoqapjjañapatak yanaptʼasajj wali kusisitätanwa, janiw akapachan mä profesionanïñajj ukham kusisiñ churkistaspati. Antisas envidiasiñaru, mayninakat sipan jilankañ munañaruw chʼamañchistu. Ukampis taqe ukanakajj “inamayawa, thayarusa katthapï sisksna ukhama[kiwa]” (Ecl. 4:4).

13. 1) ¿Kunjamsa trabajosar uñjañasa? 2) ¿Kunas apóstol Pablor cheqpach kusisiñ churäna?

13 Cheqas taqeniw jakasiñatak trabajiñasa, ukhamajj kunatï gustkistu ukan trabajiñajj walikïskiwa. Ukampis janiw trabajoruki chuym uchañasäkiti. Jesusajj uka toqet akham sänwa: “Janiw khitis pä patronar esclavot sirvkaspati. Maynirojj uñisiniwa, maynirusti munasirakiniwa; maynirojj jakʼachasiniwa, maynirusti yaqhacharakiniwa. Janiw jumanakajj Diosampir Qollqempir esclavot servipkasmati” sasa (Mat. 6:24). Jehová Diosar serviñ nayrar uchtan, arunakap jaqenakar yatichtan ukhaw cheqpach kusisitätanjja. Ukajj cheqäskapunitapjja, apóstol Pablojj jupa pachpaw uñjäna. Waynäkasajj judaísmo taypin wali yatjjatatäñatakiw chʼamachasïna, ukampis janiw kusisitäkänti. Antisas Diosan arunakap yatichaña, Jesusan arkirip tukuyañaw wal kusisiyäna, kunjamsa jaqenakajj Diosar uñtʼasajj jan walinak jaytapjjäna ukanak uñjasaw cheqpach kusisitäna (1 Tesalonicenses 2:13, 19, 20 liytʼañataki). Cheqas janiw ukham kusisiñ kunas churkistaspati.

Jaqenakar Diosar uñtʼapjjañapatak yanaptʼasa, Diosan arunakap yatichasaw cheqapun kusisitätanjja. (Párrafos 12, 13).

¿JAQEJJ JAN WALINAK ASKICHASPATI?

14. ¿Kunatsa jaqe pachpaw jan waltʼäwinak askichaspa sasin sapjje?

14 “Jaqe pachpaw jan waltʼañanakap askichaspa” sasaw sapjje. ¿Kunatsa waljanejj ukham sapjjpacha? Cheqapun ukhamäspajja, janis Jehová Diosan yanaptʼap munjjsna ukhamäspawa, munañasarjamakiw kuns lurjjsna. Guerranakasa, usuntañanakasa, qollqet pistʼañanakasa janiw nayrjam sinti utj-jjeti sasin inas istʼirïsta. Mä qellqatajj akham siwa: “Jaqenakajj nayrat sipan jukʼamp sumaw jakasjjapjje, kunattejj jan walinak apanukuñwa amtapjje” sasa. ¿Ukajj cheqapunïskiti? Nayra maranakatpach tʼaqesiñajj utjki ukanak ¿cheqapunit jaqenakajj askichasipki? Uk jichhajj uñjañäni.

15. ¿Kunatsa jukʼamp jan walinakaw utj-jje sasin sissna?

15 Guerranaka. Oraqpachan pä jachʼa guerranak pasawayki ukanjja, mä 60 millón jaqenakaw jiwawayapjje. Segunda Guerra Mundial tukusjjäna ukhat 2015 marakamajja, 65 millón jaqenakaw guerranak utjipana, jan walinak utjipan markapat yaqha markanakar sarjjapjjäna. 2015 maranjja, 12,4 millón jaqenakaw ukham sarjjapjjäna. Cheqas jaqenakajj janipuniw guerranak tukjirjamäpkiti. Jan walinaka. Yaqhep jan walinakajj inas yaqhep cheqan jan sinti utjkchiti, ukampis yaqhep cheqanjja, Internet toqe jan walinak luririnaka, familian nuwasiñanaka, terroristanakas jukʼampiw jiljjattaski. Jaqenakajj qollqempiw alayasjjapjje sasaw waljanejj sapjjaraki. Kunjamtï uñjktanjja, jaqejj janiw jan walinak chhaqtaykaspati. Usuntañanaka. Yaqhep usunakatakejj qollajj utjiwa. Ukampis 2013 maran mä qellqatajj akham sänwa: ‘Sapa marajja, cáncer usumpi, chuyma usumpi, diabetes, jan ukajj yaqha ukham usunakampiw 9 millón jaqenakajj janïr 60 maranïkasin jiwapjje’ sasa. Pisin jakasiña. Banco Mundial ukarjamajja, África cheqan 280 millón jaqenakaw 1990 maran wali pobre jakasipjjäna, ukampis 2012 maranjja, 330 millón jaqenakaw wali pobre jakasjjapjje.

16. 1) ¿Kunatsa Diosan Reinopaki taqe jan walinak tukjaspa? 2) Isaías, Salmo qellqatanakarjamajja, ¿kunanaksa Diosan Reinopajj lurani?

16 Taqe ukanakajj cheqäskapuniwa. Jichha tiemponjja, política toqetsa, qollqe toqetsa, jupatakik kuns muniri jaqenakaw apnaqapjje, janiw jupanakajj guerranaksa, jan walinaksa, usuntañanaksa, pisin jakasiñanaksa chhaqtaykaspati. Diosan Reinopakiw taqe ukanak wiñayatak tukjaspa. Kunsa Jehová Diosajj jaqenak layku lurani uk jichhajj uñjañäni. Guerranaka. Kunanakatï guerranak utjayki ukanakwa tukjani, sañäni: maynitakik kuns munañanaka, qollqemp chilltañanaka, markasat jachʼañchasiñanaka, falso religionanaka. Supayarus jan mayampitakiw tukjarakini (Sal. 46:8, 9). Jan walinaka. Kunanaktï gobiernonakajj jan lurapki ukanakwa Diosan Reinopajj jichha tiempon luraski, sañäni: waranq waranqa jaqenakaruw maynit maynikam munasipjjañapataki, confiyasipjjañapataki yatichaski (Isa. 11:9). Usuntañanaka. Jehová Diosajj taqe servirinakaparuw qollani (Isa. 35:5, 6). Pisin jakasiña. Jehová Diosajj jan mayampitakiw pisin jakasiñ tukjani. Taqeniw kusisita jakasjjañäni, Jupampis sum apasjjarakiñäni, ukaw taqe kunat sipansa jukʼampi wakiskirejja (Sal. 72:12, 13).

‘SAPA MAYNIR KUNJAM QHANAÑCHAÑSA YATIÑASAWA’

17. ¿Kunjamatsa akapachan amuyunakapampi jan apayasksna?

17 Akapachankir jaqenakajj kuntï sapki ukajj Diosar confiyañat pächasiyistaspa ukhajja, Bibliajj uka toqet kamsisa uk yatjjatañasawa, experienciani jilatampi jan ukajj kullakampiw parltʼañasa. Kunatsa jaqenakajj ukham sapjje, kunatsa ukajj jan cheqäki, kunjamsa ukar qhanañchsna ukanakatwa sum amuytʼañasa. Akapachankir jaqenakan amuyunakapampi jan apayasiñatakejja, apóstol Pablon ewjjtʼaparuw istʼañasa, jupajj akham sänwa: “Jan congregacionankapki uka jaqenak taypinjja wali yatiñampi sarnaqapjjam”, ukhamatwa “sapa maynirus kunjam qhanañchañsa yatipjjäta” sasa (Col. 4:5, 6).

^ Párrafo 9 Yaqhep Biblianakajj Juan 7:53-8:11 textonakampi yaptʼatawa, ukampis Bibliajj qellqaskäna ukhajja, janiw uka textonakajj utjkänti. Yaqhepanakajj uka textonakarjamaw akham sapjje: ‘Kawkïritejj jan juchanïki ukakiw jan casaratäkasin ikintasipki ukanakarojj juchañchaspa’ sasa. Ukampis Jehová Diosajj israelitanakar Ley churkäna ukanjja, akham sänwa: “Mä jaqetejj mä casada warmimpi ikintata katjaftänejja, ukanakasti panpachaw juchañchasin jiwayatäpjjani” sasa (Deu. 22:22).