Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

1918 maratjja patak maranakäjjewa

1918 maratjja patak maranakäjjewa

Yatiyañataki (The Watch Tower) 1 de enero, 1918 revistan pʼeqeñchäwipajj akänwa: “¿Kunas 1918 maran paspachäni?”. Jachʼa Guerrajj Europar jan waltʼayaskakïnwa, ukampis kunanakatï uka mara qalltajj pasaskäna ukajj Bibliat Yatjjatirinakatakisa yaqhanakatakisa, suma tiempos jakʼachasinkaspa ukhamänwa.

JAQENAKAJJ SUMANKAÑATWA PARLAPJJE

Estados Unidos markankir Woodrow Wilson presidentejja, 8 de enero, 1918 maran mä discurswa markapankir Congreson arstʼäna. Ukanjja, “sumankañajj taqenitak utjañapataki wiñayäñapatakejj” 14 toqet chʼamachasiñaw wakisispa sasaw säna. Ukanakat yaqhepajj akanakäspawa sänwa: “Taqe markanakampi sum apasiña, armamentonak jukʼaptayaña, mayachtʼatäña, ukhamat taqe markanakajj mayakïpjjañapataki” sasa. Ukarjamaw Sociedad de Naciones ukajj qhepat uttʼayasïna, Versalles sat palacion mä amtar puripkäna ukasa ukarjamaw lurasirakïna, ukampiw Jachʼa Guerrajj tukuyjjäna.

UÑISIRINAKARUW ATIPJASI

Bibliat Yatjjatirinakatakejja, uka mara nayrajj jan walinakaw utjäna. * Ukampis 1918 maran Watch Tower Bible and Tract Society sat corporacionajj maran mä kuti tantachaski ukan kunatï paskäna ukajja, sumankañ tiempos jakʼachasinkaspa ukhamänwa.

Uka tantachäwejj 5 de enero, 1918 maranwa apasïna. Ukhajja, Betelat jaqsuta aytat jaqenakaw Diosan markap munañaparjam apnaqañ munapjjäna. Congregacionanak tumptʼir Richard Barber jilatajja, oracionampiw uka tantachäw qalltäna. Mä mara nayrajj kunanakas Diosan markapan lurasïna ukaw yatiyasïna, directoranaksa ajllipjjarakïnwa. Barber jilatajja Joseph Rutherford jilatampiru yaqha sojjta jilatanakampiruw ajllïna. Diosan markap conträkäna uka abogadojj paqallqo chachanakaruw ajllirakïna, Betelat jaqsutanakas ajllitäpjjarakïnwa. Ukampis sociopkäna ukanakat jilapartejj Rutherford jilatampiru sojjta jilatanakampiruw ajllipjjäna, ukhamatwa jupanakar atipjasïna.

Ukankapkäna ukanakat waljanejja, ‘yaqha tantachäwinakat sipansa, akanwa kunjamsa Diosajj sum uñjasipkitu uk amuyapjjta’ sapjjänwa. Ukampis jukʼa tiempokiw kusisitäpjjäna.

MISTERIO TERMINADO SAT LIBRO KATOQAPJJE

Bibliat Yatjjatirinakajja, walja phajjsinakaw El misterio terminado (The Finished Mystery) sat libro lakirjjapjjäna. Suma chuymaninakajj cheqa yatichäwip sum katoqasipjjäna.

Canadá markankir congregacionanak tumptʼiri Edward Crist jilatajja, mä chacha warmit akham sänwa: “Uka libro liytʼasajj phesqa semananakan yatjjatasakiw Bibliarjam sarnaqjjapjjäna. Diosar jakäwip katuyasisajj nayraruw sartasipki” sasa.

Uka libro liyiri mä jaqejja, jankʼakiw kuntï yateqkäna uk amigonakapar parläna. Yateqkäna ukajj “chuymaparuw purtʼäna”. Jupajj akham siwa: “Kimsïr Avenidanwa saraskayäta, ukat mä akatjamatwa ladrillökaspas ukham kallachijar purïna. Ukajj El misterio terminado librotaynawa. Utar apasisajj taqpachwa liysta. [...] Diosat parliri mä jaqew [...] colerasisin ventanat jaqtatayna ukwa qhepat yatiyäta. [...] Ukham lurasajja, walja jaqenakaruw Diosar uñtʼapjjañapataki yanaptʼäna. [...] Ukhamïpanwa nanakas Diosar servisipkta” sasa.

Janiw uka jaqekejj coleraskänti. Canadá markanjja, autoridadanakajj 12 de febrero, 1918 maranwa uka libro jarkʼapjjäna. Guerra contrawa, gobierno contrawa sapjjänwa. Qhepatjja, Estados Unidos markankir autoridadanakajj ukhamarakiw lurapjjäna. Policianakajj Betel utsa, Nueva York, Pensilvania, California markankir oficinanaksa qʼal thaqsupjjäna. Diosan markap pʼeqtʼirinakar juchañchañwa thaqapjjäna. 14 de marzo, 1918 maranjja, Estados Unidos markankir Departamento de Justicia ukajja, El misterio terminado libro jarkʼapjjarakïnwa. “Uka libro lurañasa lakirañasa, ‘uñaqañajj juchawa’ siski uka ley contrawa, guerra contrarakiwa” sasaw sapjjäna.

CARCELAR JISTʼANTATÄPJJÄNWA

Departamento de Justicia ukankirinakajja, 7 de mayo, 1918 maranwa Giovanni DeCecca, George Fisher, Alexander Macmillan, Robert Martin, Frederick Robison, Joseph Rutherford, William Van Amburgh, Clayton Woodworth jilatanakar katuntayapjjäna. “Jupanakajj leyir jan istʼañataki, jan walinak lurañatakiw jaqenakar chʼamañchapjje, yatkasaw uk lurapjje, janiw markarusa ni Estados Unidos markankir ejercitorus yanaptʼapkiti” sapjjänwa. 5 de junio, 1918 maranwa juiciojj qalltäna, carcelar jistʼantatäñatak juchañchatäpjjañapajj qhanaw amuyasïna. ¿Kunatsa ukham sistan?

Estados Unidos markankir fiscalajja, ‘“uñaqañajj juchawa” siski uka leyejj gobierno contra parlirinakar amuktʼayañatakiwa’ sänwa. 16 de mayo, 1918 maranjja, “kunatï cheqäki, suma amtamp” luratäkaraki uka qellqatanak luririnakar jan juchañchañatak mayitarojj janiw Congresojj iyawskänti. Ukankirinakajj El misterio terminado librotwa jilpach parlapjjäna. Estados Unidos markankir Congreson utjki uka qellqatanakan akham siwa: “Uka librow jukʼampjja gobierno contra parli, soldadonakarus jan walit uñjayi, guerrar jan sarapjjañapatakis chʼamañchi” sasa.

Juradonkirinakajj 20 de junio, 1918 maranjja, kimsaqallqo jilatanakaruw taqe kunat juchañchapjjäna. Qhepürusti juezajj akham sänwa: “Kunarutï taqe chuyma creyipki, kuntï yatiyapki ukajja [...] Alemania markankir ejercitot sipansa jukʼamp jan waliwa. [...] Ukatwa jukʼamp castigatäpjjañapa” sasa. Pä semanatjja, uka jilatanakajj Atlanta (Georgia) markankir carcelan 10 marataki jan ukajj mä 20 maratak jistʼantatäpjjänwa.

DIOSAN ARUNAKAPAJJ YATIYASISKAKÏNWA

Bibliat Yatjjatirinakajj uka tiempon wali uñisitäpjjänwa. FBI (Oficina Federal de Investigación) ukankirinakajj jukʼampiw jupanakat yatjjatapjjäna. Ukhamajj walja documentonakaw qellqasïna, ukanakajja jilat kullakanakajj predicaskakiñ amtapjjatapwa uñachtʼayi.

Orlando (Florida) markan correonak apayaski ukan pʼeqtʼirejja, FBI ukankirinakarojj Bibliat Yatjjatirinakat akham qellqäna: “Markpachanwa utat uta sarapjje, yamas arumanakajj sarapjjapuniwa. [...] Amuyatajj jarkʼatas predicasipkakiniwa” sasa.

Guerran encargat mä coronelajja, FBI ukankirinakarojj Frederick Franz jilatat akham qellqäna: “El misterio terminado libro aljasiñapatakiw wal yanapi” sasa. Qhepatjja jilatajj Oraqpachan Jilïr Irpirinakat maynïrëjjänwa.

Charles Fekel jilatajj wali arknaqataw uñjasïna, qhepat Oraqpachan Jilïr Irpirinakat maynïrïnwa. Autoridadanakajj El misterio terminado libro lakiratapatwa katuntapjjäna, apaykäna, katoqkäna uka cartanakapsa controlapjjänwa. Baltimore (Maryland) markanwa carcelan mä phajjsi jistʼantapjjäna, “Austria toqenkir uñisiri” sasaw sutichapjjarakïna. Jisktʼapkäna ukanakar jan ajjsaras predicasajja, “nayatejj suma yatiyäwinak jan yatiykiristjja, ¡ay nayat kunakïkaspa!” sasin Pablojj siskäna ukwa amtäna (1 Corintios 9:16). *

Bibliat Yatjjatirinakajj taqe chuymaw predicapjjäna, Atlanta markan jistʼantatäpkäna uka jilatanakar yanaptʼañatakis firmanak apthapipjjäna. Anna Gardner kullakajj akham siwa: “Kuns lurapjjapunirïtwa. Jilatanakar jistʼantapjjäna ukhajja, utat utwa firmanak apthapipjjerïta. Waljaniw firmapjjäna. ‘Uka chachanakajj cheqpach cristianöpjjewa, ina chʼusat jistʼantatäpjjewa’ sasaw jaqenakar sapjjerïta” sasa.

JACHʼA TANTACHÄWINAKA

Ukham jan walinak utjipanjja, jilat kullakanakar chʼamañchtʼañatakejj walja jachʼa tantachäwinakaw apasïna. Inglés arut mistkäna uka Yatiyañataki revistarjamajja, uka marajj 40 jilaw apasïna. “Uka tantachäwinakat suma yatiyäwinakaw katoqasi. Nayrajja, yaqhep phajjsinakakiw apasirïna, jichhajj sapa phajjsiw apasjje” sasaw revistajj säna.

Suma chuymaninakajj waljaniw Diosat istʼapjjäna. Cleveland (Ohio) markan apaskäna uka jachʼa tantachäwinjja, 1.200 ukhaniw tantachasipjjäna, 42 ukhaniw bautisasipjjarakïna. Ukan bautisasir mä waynitojj Diosar uñtʼatapatsa jakäwip Diosar katuyasitapatsa wal yuspäräna, ukham luratapajj jilïr jaqenakatak phenqʼaskayänwa.

¿KUNAS QHEPA MARAN PASAÑAPÄNA?

Bibliat Yatjjatirinakajja, kunjamsa uñjasipjjani uk janiw 1918 mara niya tukuyajj yatipkänti. Brooklyn markankir yaqhep utanakap aljasajja, Pittsburgh (Pensilvania) markanwa oficinanakap jistʼarapjjäna. Diosan markap pʼeqtʼirinakajj carcelankasipkäna ukañkamajja, maran mä kuti apaski uka tantachäw 4 de enero, 1919 maran apañwa amtapjjäna. ¿Kunas ukan paspachäna?

Jilat kullakanakajj yatiyasipkakïnwa. Taqe kunas sumaruw sarani sasin confiyasajja, Isaías 54:17 textwa 1919 maratak ajllipjjäna, ukan akham siwa: “Jumar tukjañäkis uka armjja janiw khitis jichhakam lurkiti” sasa. Kuna cambionakatï utjañapäkäna ukaw Jehová Diosar jukʼamp confiyañataki arunakap yatiyañatak yanaptʼañapäna.

^ Párrafo 6 “Cien años atrás: 1917” siski uka yatichäwi, Anuario de los testigos de Jehová 2017 libron páginas 172-176 uk español arut uñjjattʼäta.

^ Párrafo 22 Charles Fekel jilatan experienciapajj Yatiyañataki 1 de marzo, 1969 maran inglés arut luraskäna uka revistanwa mistüna.