Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

Jehová Diosan arunakapajj wiñayatakiwa

Jehová Diosan arunakapajj wiñayatakiwa

“Qorajj wañsuwayjjakiwa, panqaras ankuntawayjjakirakiwa; ukampis Diosan arunakapasti wiñayatakipuniw jakarakini” (ISA. 40:8).

CANCIÓN: 95, 97

1, 2. 1) ¿Kunjamakis Biblia jan utjkistaspa ukhajj jakassna? 2) ¿Kunas Bibliat sum yatjjatañatakejj yanaptʼistaspa?

BIBLIA jan utjkistaspa ukhajja, ¿kunjamakis jakassna? Janiw kunjamsa jakasiñasa uk amuytʼayir ewjjtʼanakajj utjkistaspati. Janirakiw kunatï Diosat cheqäki uksa yatksnati, ni jakañ vidatsa, ni kunatï jutïrin paskani uksa yatksnati. Nayrajj kunanaksa Jehová Diosajj jaqenak layku luräna uksa janirakiw yatksnati.

2 Jiwasajj janiw ukham jan yanaptʼanïktanti. Jehová Diosajj Arupwa, mä arunjja Biblia churistu. ‘Arunakajasti wiñayatakïniwa’ sasaw Jupajj saraki. 1 Pedro 1:24, 25 (liytʼañataki) textonjja, apóstol Pedrojj Isaías 40:8 textotwa aytäna. Uka textojj janis Bibliatpun parlkchejja, kuntï Bibliajj yatichki ukarjamawa. Diosan Arupar munasirinakajja, ‘Bibliampi yanaptʼayasiñatakejj parlasktan uka arutwa liyiñasa’ sasaw sapjje. Ukatwa Diosar taqe chuyma munasiri jaqenakajj kunayman jan walinakan uñjaskasas Biblia traduciñataki, jaqenakan Biblianïpjjañapatakejj walja maranaka wal chʼamachasiwayapjje. Ukham lurapjjatapajj kuntï Jehová Diosajj munki ukarjamawa, Jupajj “taqe kasta jaqenakan salvasipjjañapa ukhamarak kunatejj cheqäki uk sum uñtʼapjjañapwa muni” (1 Tim. 2:3, 4).

3. ¿Kunanakatsa aka yatichäwin yatjjataskañäni? (Página 18 ukankir dibujo uñjjattʼäta).

3 Aka yatichäwinjja, Diosan Arupajj kunjamatsa arunak mayjtʼjjepansa, markanak mayn mayni apnaqepansa, Biblia jan traducitäñapatak jarkʼatäkipansa jan chhaqtayasiwayki ukanakwa yatjjataskañäni. ¿Kunatakis ukajj yanaptʼistani? Bibliaru ukhamarak Biblia Qellqayir Diosar jukʼamp munasiñatakiw yanaptʼistani. Jupaw jaqer yanaptʼañatakejj Biblia qellqayawayi (Miq. 4:2; Rom. 15:4).

JANIW NAYRJAM PARLASJJETI

4. 1) ¿Kunjamsa arunakajj tiempomp mayjtʼjje? 2) ¿Kunatsa Diosajj taqe kasta aru parlirinakaruw munasi sasajj sissna? 3) ¿Uk yatiñajj kunatakis yanaptʼistu?

4 Tiempompejja, arunakajj mayjtʼjjewa. Yaqhep arunakajja, nayrajj kuntï sañ munkäna ukajj janiw jichha tiempon amuyasjjaspati. Inas parlktan uka arumpejj ukhamarak paschi. Bibliajj hebreo, griego arunakat qellqaskäna uka arunakampejj ukhamarakiwa. Sañäni, jichha tiempon hebreo, griego parliri jaqenakajja, janiw nayra tiemponjam parljjapjjeti. Ukatwa Diosan Arupa amuyañ munirinakajj hebreo, griego arunak parlapkchi ukasa, jichha tiempon parlasi ukarjam traducit Biblia munapjje. Yaqhepajja, nayrajj kunjamtï hebreo, griego arunakajj parlaskän uk yateqasaw Biblia liyisajj sum amuyirista sasaw sapjje, ukampis janiw ukhamapunïkaspati. * Jichha tiemponjja, Bibliajj taqpachasa jan ukajj chikatakisa, niya 3.000 arunakar traducitaw utj-jje, ukatwa wal yuspärtanjja. Cheqas Jehová Diosajja, ‘taqe markankirinaka, tribunaka, kunayman parlani jaqenaka’ Bibliat yatjjatapjjañapwa muni (Apocalipsis 14:6 liytʼañataki). Taqe ukanakaw wali munasiri jan yaqhachasir Jehová Diosar jukʼamp jakʼachasiñatak yanaptʼistu (Hech. 10:34).

5. ¿Kunatsa Versión del Rey Jacobo sat Bibliajj wali wakiskirïnjja?

5 Kunjamtï yatjjataniwayktanjja, taqe arunakaw tiempompejj mayjtʼjjapjje, Bibliajj utjki uka arunakansa ukhamarakiw mayjtʼaraki. Nayra tiempon traducit Bibliajja, uka tiempon sum amuyaspachäna, ukampis tiempompejj janiw sum amuyasjjaspati. King James Version (Versión del Rey Jacobo) sat Bibliajj 1611 maran inglés arut mistkäna ukampejj ukhamarakiw pasäna. Qalltanjja, inglés arunjj wali uñtʼatänwa, inglés aru parlirinakas uka Bibliankir arunakwa uka tiempon parlapjjarakïna. Ukampis uka Biblianjja, Diosan Jehová sutipajj yaqhep cheqanakwa uñstäna. Hebreo Arut Qellqatanakanjja, kawkjantï Diosan sutipajj uñstañapäki ukawjanakarojj “LORD” (Señor) arukiw mayúscula letranakampi qellqata uñstäna. Uka qhepatjja, Griego Arut Qellqatan ukhamarakiw “LORD” (Señor) arojj yaqhep textonakan Diosan sutip lanti uñstäna. Ukhamatwa Griego Arut Qellqatanakan (Machaqa Testamento) Diosan sutipajj uñstañap wakisitapajj qhan amuyasïna.

6. ¿Kunatsa Machaq Mundon Jakirinakataki Diosan Arunakapa sat Bibliat walpun yuspärtanjja?

6 King James Version (Versión del Rey Jacobo) Bibliajj inglés arut mistkäna ukhajja, arunakapajj sumaw uka tiempon amuyasïna. Ukampis tiempompejja, yaqhep arunakajj janiw amuyasjjänti, yamas jichha tiemponjja janiw amuyañjamäjjeti. Yaqha arunakar traducit nayra Biblianakampejj ukhamarakiw pasi. Ukatwa Machaq Mundon Jakirinakataki Diosan Arunakapa Biblia utjatapat wal yuspärtanjja. Uka Biblianjja jichha tiempon kunjamtï parlasktan uka arunakampi qellqatawa. Uka Bibliajja, phoqatpachasa jan ukajj chikatakisa 150 jila arunakanwa utji, aka oraqpachanjja jila parte jaqenakaw pachpa arupat uka Biblia liytʼapjjaspa. Qhana amuytʼkaña arunakampi qellqatarakiwa, ukhamatwa Diosan arunakapajj jaqenakan chuymapar purtʼaski (Sal. 119:97). ¿Kunatsa uka Bibliajj wali wakiskiriraki? Diosan Jehová sutipajj kawkjanakantï uñstañapäki ukawjanakanwa uñsti.

MARKANAK MAYN MAYNI APNAQAPKI UKAW ARUNAK MAYJTʼAYI

7, 8. 1) Khä 201-300 a.C. maranakanjja, ¿kunatsa judionakat waljanejj Hebreo Arut Qellqatanak jan amuyjjapjjäna? 2) ¿Kunas Septuaginta sasin uñtʼata?

7 Awisajja, mayn mayniw markanak apnaqapjje, ukaw arunak mayjtʼayaraki. Ukampis Jehová Diosajja, jaqenakajj parlapki uka arunakanwa Biblia qellqayi. Sañäni, Bibliankir nayrïr 39 libronakapjja judionaka jan ukajj israelitanakaw qellqapjjäna. “Nayraqatajja jupanakaruw Diosajj Qellqatanakap churäna” (Rom. 3:1, 2). Ukampis 201-300 antes de Cristo (a.C.) maranakanjja, janiw judionakat waljanejj hebreo aru amuyjjapjjänti. ¿Kunatsa jan amuyjjapjjäna? Alejandro Magno apnaqeriw walja markanak katuntasisajj griego Imperio jachʼaptayäna (Dan. 8:5-7, 20, 21). Ukhamatwa uka Imperionkirinakajj griego aruki jilapartejj parljjapjjäna. Ukankir judionakasa, griego arwa parljjapjjarakïna. Ukhamïpansti, jilapart judionakajj janiw Hebreo arut qellqatanak sum amuyjjapjjänti. ¿Kunjamatsa jupanakar yanaptʼasispäna?

8 Jesusan nasiñapatak 250 maranak faltkipanjja, hebreo arut qellqat Biblian nayrïr phesqa libronakajj griego aruruw jaqokipasïna. Qhepatjja, hebreo arut qellqata taqpach libronakaw griego arur traducitäjjäna. Ukaw Septuaginta sasin uñtʼata. Hebreo Arut Qellqatanakat traducitajj Septuaginta qellqataw nayrïrejja.

9. 1) Diosan Arupa liytʼirinakarojja, ¿kunjamsa Septuaginta qellqatasa yaqha arunakar traducita Biblianakas yanaptʼawayi? 2) ¿Hebreo Arut Qellqatanakat kawkir textonakas jumatak wali munatajja?

9 Septuaginta qellqat liytʼasaw griego aru parlir judionakajj Hebreo Arut Qellqatanak amuyjjapjjäna. Diosan arunakap pachpa arupat istʼasasa, liytʼasas walpun kusisipjjpachäna. Uka qhepatjja, wali uñtʼat yaqha arunakaruw Bibliajj phoqatpachasa jan ukajj chikatakisa traducitäjjäna, uka arunakat yaqhepajj akanakawa: siríaco, gótico, latín. Pachpa arupat Biblia liytʼasin sum amuyasajja, jukʼampiw Bibliar munasipjjäna. Jiwasanjamarakiw wali munat textonakapas utjpachäna (Salmo 119:162-165 liytʼañataki). Kunjamtï uñjaniwayktanjja, tiempompejj arunakajj mayjtʼawaykchisa, Diosan Arupajj janiw chhaqtawaykiti.

BIBLIA TRADUCITÄÑAP JANIW MUNAPKÄNTI

10. John Wyclef chachajj jakkäna uka tiemponjja, ¿kunatsa jilaparte jaqenakajj jan Biblianïpkäna?

10 Wali munañani gobiernonakajja, walja maranakaw Biblia jan liyipjjañapatakejj jaqenakar jarkʼapjjäna. Ukampis Diosan Arupar munasiri jaqenakajja, Biblia taqenin utjañapatakiw wal chʼamachasipjjäna. Ukanakat maynejj John Wyclef sat chachänwa, jupajj niya 600 maranak nayraw Inglaterra markan jakäna. Bibliajj taqeninwa utjañapa sasaw jupajj amuyäna. Uka tiemponjja, Inglaterra markankir jilaparte jaqenakajj janiw Biblianïpkänti. ¿Kunatsa? Amparamp qellqat Bibliakiw utjäna, alasiñajj wali jilarakïnwa ukatwa alasiñ jan puedipkänti, jilaparte jaqenakajj janirakiw liyiñ yatipkänti. Iglesianakan Biblia liyir istʼapjjerïkchïnsa, jilaparte jaqenakajj janiw amuyapkpachänti, kunattejj latín arut qellqat Vulgata Bibliatwa liytʼasirïna. Uka Bibliajj nayra arunakampi luratänwa ukatwa mä jukʼanikejj kamsañsa muni uk amuyapjjäna. Taqe jaqenakan Biblianïpjjañapatakejja, ¿kunsa Jehová Diosajj lurawayi? (Pro. 2:1-5).

Bibliajj taqe jaqen utjaspa ukwa John Wyclef chachasa, yaqhanakas wal munapjjäna. ¿Jiwasajj jupanakjamarakit muntanjja? (Párrafo 11).

11. John Wyclef chachan traducit Bibliajj ¿kunjamsa jaqenakar yanaptʼäna?

11 Khä 1382 maranjja, John Wyclef chachampin yanapirinakapampin traducita Bibliaw inglés arut mistüna. Uka Bibliajja, lolardos sasin uñtʼat John Wyclef chachan arkirinakapan wali apnaqatänwa. Jupanakajj Bibliar wal munasipjjäna, Inglaterra markanjja, jaqenakatak Biblia liytʼañatakejj markat markwa kayuki sarapjjerïna, uka Bibliat amparampi copiaqat mä qhawqha textonak kunwa jaytapjjerïna. Ukham chʼamachasipjjatapajj wali wakiskirïnwa, jaqenakajj ukhamatwa Diosan arunakapat yatjjatañ mayamp munjjapjjäna.

12. John Wyclef chachan Biblia traducitapatjja, ¿kunsa Iglesia pʼeqtʼirinakajj lurapjjäna?

12 Iglesia pʼeqtʼirinakajja, Wyclef chacharusa arkirinakaparus wal uñisipjjäna, uka chachan traducit Biblianak katusajj qʼal tukjapjjäna. Wyclef chachajj jiwatäjjchïnsa, Iglesian enemigopawa sasaw sapjjäna. Ukatsti, chʼakhanakap allsusajj phichantasaw Swift sat jawirar qhellap wartanipjjäna. Ukampis walja jaqenakajja, Biblia liyiñsa jukʼamp yatjjatañsa wal munapjjäna, uk janiw kunjamatsa jarkʼapkaspänti. Uka qhepa maranakanjja, Europa toqensa yaqha cheqanakansa, Biblia traduciñatakiw chʼamachasipjjäna, ukhamat aleq jaqenakas Biblianïpjjañapataki.

‘KUNATEJJ JUMATAK ASKÏKI UKWA YATICHSMA’

13. 1) ¿Kunatsa jan pächasktanjja? 2) ¿Kunjamsa ukajj Diosar jukʼamp confiyañatak yanaptʼistu?

13 Biblia qellqasiñapatakejj Jehová Diosaw amuytʼayäna, ukampis Septuaginta qellqatasa, Wyclef chachan traducita Bibliasa, King James Version (Versión del Rey Jacobo) Bibliasa, yaqha Biblianakasa, Diosan amuytʼayatarakiwa sasajj janiw sisksnati. Uka Biblianakasa, yaqha Biblianakasa kunjamatsa utjawayi uk yatjjatasajja, ‘arunakajajj wiñayatakïniwa’ sasin Jehová Diosajj siskäna ukajj cheqapun phoqasitapwa amuyayistu. Uk yatiñajja, kuntï Jehová Diosajj jutïritaki arsuwayki ukanakajj phoqasipuniniwa sasin jukʼamp confiyañatakiw yanaptʼarakistu (Jos. 23:14).

14. Kunanaktï Bibliat yateqktan ukajj ¿kunjamsa yanaptʼistu?

14 Diosajj kunjamsa Arupa jan chhaqtañapatak yanaptʼawayi uk yatjjatasajja, jukʼampiw Jupar confiytanjja, jukʼampiw munasiraktanjja. * Ak amuytʼañäni: ¿kunatsa Jehová Diosajj Arup churistu, ‘Arujajj wiñayatakïniwa’ sasin sarakistu? Jupajj wal munasistu, arunakapajj yanaptʼistaspa ukwa munaraki (Isaías 48:17, 18 liytʼañataki). Uk yatisajja, Jehová Diosar wal munastanjja, leyinakaparjam sarnaqañsa munaraktanwa (1 Juan 4:19; 5:3).

15. ¿Kunanakatsa jutïr yatichäwin yatjjataskañäni?

15 Jehová Diosan Aruparu munasstan ukhajja, jukʼamp yatjjatañatakiw chʼamachasiñäni. ¿Kunsa Bibliat sapaki yatjjatkasajj lursna? ¿Kunjamsa yatiykasajj Bibliar munasipjjañapatak jaqenakar yanaptʼsna? ¿Kunjamsa congregacionan yatichapki uka jilatanakajj Bibliarjampun yatichapjjaspa? Uka jisktʼanakaruw akjjar jutki uka yatichäwin yatjjataskañäni.

^ Párrafo 4 “¿Me convendría aprender hebreo y griego?” siski ukwa La Atalaya 1 de noviembre, 2009 revistan español arut liytʼäta.

^ Párrafo 14 Juma pachpaw uñjanisma” siski uka recuadro uñjjattʼäta.