Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

Munasiñat mayninakar chʼamañchtʼasipkakiñäni

Munasiñat mayninakar chʼamañchtʼasipkakiñäni

“Munasiñasti chʼamañchtʼasiriwa” (1 COR. 8:1).

CANCIÓN: 109, 121

1. Jesusajj qhep qhepa kuti discipulonakapamp tantachaskäna uka arumajja, ¿kuna toqetsa parläna?

JESUSAJJ qhep qhepa kuti discipulonakapamp tantachaskäna uka arumajja, niya 30 kutiw munasiñ aru aytäna. “Maynit maynikam munasipjjam” sasaw jupanakar säna (Juan 15:12, 17). Uka munasiñajj qhana amuykayäñapänwa, jaqenakas Jesusan arkiripäpjjatap amuyapjjañapänwa (Juan 13:34, 35). Jesusajj janiw aleq munasiñatak parlkänti, jan ukasti jan kun katoqañ suyasa mayninakar munasiñatwa parlaskäna. Jupajj akham sänwa: “Khititï jakañap amigonakap layku churki ukat sipansa jukʼamp munasiñanejj janiw utjkiti. Kuntï nayajj sapksma uk lurapjjäta ukhajja, jumanakajj nayan amigojäpjjätawa” sasa (Juan 15:13, 14).

2. 1) ¿Kunansa Diosan servirinakapajj mayjäpjje? 2) ¿Kuna jisktʼanakarus aka yatichäwin qhanañchaskañäni?

2 Jichhürunakanjja, Diosan servirinakapajj jan kun katoqañ suyasaw cheqpachapun munasipjje, wali mayachtʼatäpjjarakiwa, ukanwa mayjäpjje (1 Juan 3:10, 11). Kawki markatäkstansa, jan ukajj tributäkstansa, yaqha arsa parlstanjja maynit maynikam munasiñatakiw chʼamachastanjja. Ukampis inas akham jisktʼasstan: “¿Kunatsa ukham munasiñajj wali wakiskiri? ¿Kunjamsa Jehová Diosampi Jesusampejj munasiñat chʼamañchtʼapjjestu? ¿Kunjamsa Jesusat yateqasisajj mayninakar munasiñat chʼamañchtʼsna?” sasa (1 Cor. 8:1).

MUNASIÑAJJ KUNATSA WALI WAKISKIRI

3. Aka chʼama tukuña jan wali tiemponakanjja, ¿kunjamsa jaqenakajj jikjjatasipjje?

3 Aka ‘jan waltʼañanaka ukhamarak chʼama tukuña’ jan wali tiemponakanjja, jaqenakajj kunayman tʼaqesiñanakanwa uñjasipjje (Sal. 90:10, Aymar Biblia; 2 Tim. 3:1-5). Waljanejj janiw jukʼamp jakañ munjjapjjeti. Sapa marajja, 800.000 jila jaqenakaw jupa pachpa jiwayasipjje, mä arunjja, sapa 40 chʼipjjtan mä jaqew jupa pachpa jiwayasi. Jilat kullakanakat yaqhepasa llakimp aynachtʼasajj jupa pachpaw jiwayasipjjaraki.

4. Bibliajj qellqaskäna uka tiemponjja, ¿khitinakas jiwjjañ munapjjäna?

4 Bibliajj qellqaskäna uka tiemponjja, Diosan servirinakapat yaqhepajj llakimp aynachtʼasajj jiwjjañwa munapjjäna. Amuytʼañataki, wali llakitäsajja, Job chachajj akham sänwa: “Janiw jukʼampi jakañ munkjjtti” sasa (Job 7:16; 14:13). Jonás chachajj kuntï munkäna ukarjam jan phoqasitapat qʼala aynachtʼatäsajj akham sänwa: “Tatay, maytʼassma jakañajj apaqjjañamataki. Jiwjjañaw sumajja jakañat sipansa” sasa (Jon. 4:3). Elías profetasti mä tiempojj wali llakitäsajja, Diosar akham sasaw mayisïna: “¡Ukkhakëjjpan Tata! ¡Nayarojj jakañajj apaqjjeta!” sasa (1 Rey. 19:4). Ukampis Jehová Diosajj wali valoranitwa uka servirinakapar uñjäna, jakasipkakiñapwa munarakïna. Juchañchañat sipansa munasiñampiw chʼamañchtʼäna, jakañ munasipkakiñapatakisa jan jitheqtas Jupar servisipkakiñapatakis yanaptʼarakïnwa.

5. Jichhürunakanjja, ¿kunatsa jilat kullakanakarojj munasiñamp uñjañasa?

5 Jilat kullakanakat waljanejja, kunayman jan walinakan uñjasisajj wali llakitäpjjewa, ukatwa munasiñampi chʼamañchtʼatäñ munapjje. Yaqhepajja, jan waltʼayatäñatak arknaqata, jiskʼachata, trabajir masinakapan jan waltʼayataw uñjasipjje. Yaqhepasti jukʼamp horanak trabajipjjatapata, jan ukajj chʼama tukuña trabajonïpjjatap laykuw wali qaritäpjje. Yaqhep jilat kullakanakansti familiapanwa kunayman jan waltʼäwinakajj utji, inas Diosar jan servir esposopampi jan ukajj esposapampi jiskʼachata uñjasipjjchi. Ukham jan walinakan uñjasisajja, walja jilat kullakanakaw qaritäjjapjje llakimpis aynachtʼatäjjapjje. ¿Khitis jupanakar chʼamañchtʼaspa?

DIOSAN MUNASIÑAPAW CHʼAMAÑCHTʼISTU

6. ¿Kunjamsa Jehová Diosajj servirinakapar chʼamañchtʼi?

6 ¿Kunjamsa Diosajj servirinakapar chʼamañchtʼi? Mä toqetjja, ‘wiñayaw munasipjjäma’ sasaw servirinakapar sistu. Jehová Diosajj israelitanakar akham sänwa: “Nayan jumar munatajj layku, jumajj wali jila alanïtawa, nayasti wal munassma” sasa. Ukatsti “jan ajjsaramti, nayaw jumampïskta” sarakïnwa. Ukajj walpun israelitanakar chʼamañchtʼpachäna (Is. 43:4, 5). Jehová Diosajj sapa mayniruw munasistu, wali valoranit uñjarakistu uk janipun armañäniti. * Bibliajj akham siwa: “¡Jupajj taqe chʼamaniwa, juparakiw qhespiyätam! Diosasti jumar uñjasinjja kusisiniwa” sasa (Sof. 3:16, 17).

7. Jehová Diosajj mä munasir taykar uñtasitawa sasajj ¿kunatsa sissna? (Página 12 ukankir dibujo uñjjattʼäta).

7 Diosan servirinakapajj kuna jan walinakansa uñjaskchiñänejja, jan aynachtʼañatakejj Jupaw yanaptʼistani chʼamañchtʼarakistani. Isaías libron akham siwa: “Jupaw jumanakarojj manqʼayapjjarakïtam, amparaparuw ichusipjjätam, qonqorinakapjjar qontʼayasarakiw munartʼasipjjätam. Kunjämatejj mä taykajj wawaparojj chuymachejja, ukhamarakiw nayajj jumanakarojj chuymachapjjäma” sasa (Is. 66:12, 13). Uka arunakajj chuymar purtʼkiriwa. Mä munasir taykajj wawapar ichjjartʼasi jupamp anattʼasi ukhajja, wawajj wal kusisi. Diosajj uka munasir taykjamarakiw wal munasistu, wali valoranit uñjarakistu, uk janipun armapjjañäniti (Jer. 31:3).

8, 9. ¿Kunjamsa Jesusan munasiñapajj chʼamañchtʼistu?

8 Jehová Diosajj munasistuwa sasajj ¿kunatsa saraktanjja? Juan 3:16 textojj akham siwa: “Diosajj akapachar wal munatap laykuw mä sapa Yoqap churäna, ukhamat taqe khitinakatï jupar confiyapjjatap uñachtʼayapki ukanakajj jan jiwapjjañapataki, jan ukasti wiñay jakañ katoqapjjañapataki” sasa. Jesusan jiwas layku jiwatapajj qhawqsa munasistu ukwa uñachtʼayarakistu. Ukajj walpun chʼamañchtʼistu. Diosan Arupajja, janiw tʼaqesiñasa ni llakisiñasa ‘Criston munasiñapat apaqkistaniti’ sasaw sistu (Rom. 8:35, 38, 39).

9 Jan walinakan jikjjatasisajj qarita, llakita, Diosar serviñansa aynachtʼat uñjastan ukhajja, Cristojj qhawqsa munasistu uk amtañaw aguantaskakiñatakejj yanaptʼistaspa (2 Corintios 5:14, 15 liytʼañataki). Uka munasiñaw jakaskakiñatakisa Diosar serviskakiñatakis yanaptʼistu. Ukarakiw oraqen jan waltʼäwinak (desastres naturales) utjkani ukhasa, arknaqat uñjaskañäni ukhasa, taqe kunas tukuskaspa ukham amuyasisasa, jan ukajj wali llakitäñäni ukhas jan aynachtʼañatak yanaptʼarakistani.

JILAT KULLAKANAKAR MUNASIÑASAWA

Jesusat yatjjatañajj mayninakar chuymachtʼañatakiw yanaptʼistani. (Párrafos 10, 11).

10, 11. ¿Khitinakas aynachtʼatanakar chuymachtʼapjjañapa? Uk qhanañchtʼam.

10 Maysa toqetjja, Jehová Diosajj jilat kullakanak toqew munasiñampi chʼamañchtʼarakistu. Jupanakar munastan ukhajja, Diosar munasitaswa uñachtʼaytanjja. Jupajj qhawqsa jilat kullakanakar munasi, kunja valoranitsa uñjaraki uk amuyapjjañapatakiw chʼamachastanjja (1 Juan 4:19-21). Apóstol Pablojj akham sasaw cristianonakar säna: “Jumanakajj maynit maynikam chʼamañchtʼasisipkakim, maynit maynikamas yanaptʼasisipkakim, kunjamtï lurasipkta ukhama” sasa (1 Tes. 5:11). Cheqas janiw jilïr irpirinakakejj jilat kullakanakar chuymachtʼapjjañapäkiti ni chʼamañchapjjañapäkisa, jan ukasti taqeniw Jehová Diosampit Jesusampit yateqasisajj uk lursna (Romanos 15:1, 2 liytʼañataki).

11 Yaqhep jilat kullakanakajja, llaki usunïsajj (trastorno emocional) inas doctorar sarapjjañapächi jan ukajj qollanak umapjjañap wakischi (Luc. 5:31). Cheqas jilïr irpirinakasa mayni cristianonakas janiw doctoräpkiti, ukampis Biblian aka arunakaparjam lurañatakiw chʼamachasipjje. Bibliajj akham siwa: “Llakitanakarus chuymachtʼapjjam, jan chʼamaninakarus yanaptʼapjjarakim, taqenirus pacienciampi uñjapjjam” sasa (1 Tes. 5:14). Taqeniw kunjamsa mayninakajj jikjjatasipjje uk amuyañasa, aynachtʼatanakarojj pacienciampi, munasiñampiw chuymachtʼañasa. Akham jisktʼasiñasawa: “¿Mayninakar chuymachtʼañatakisa chʼamañchtʼañatakisa chʼamachastti? ¿Kunas jilat kullakanakar jukʼamp yanaptʼañataki yanaptʼitaspa?” sasa.

12. ¿Kunjamsa jilat kullakanakajj mä kullakar yanaptʼapjjäna? Uk qhanañchtʼma.

12 Llaki usunïpki ukanakar munasiñamp uñjañajj ¿kunjamsa jupanakar yanaptʼaspa? Europa toqenkir mä kullakajj akham siwa: “Awisajj jiwayasiñ kunwa munjjta. Ukampis janiw sapäkti, jilat kullakanakaw ukhamar jan purtʼasiñatak yanaptʼapjjetu. Jupanakajj wal munasipjjetu chʼamañchtʼapjjarakituwa. Mä qhawqhanikiw llaki usunïtaj yatipjje, ukampis taqeniw yanaptʼapjjetu. Yamas mä chacha warmejj wawaparjamaw cuiditu. Arumäpasa urüpasa yanaptʼapjjapunituwa” sasa. Cheqas janiw taqenejj ukhampun yanaptʼirjamäktanti. Ukampis taqe chuyma yanaptʼatasajj llaki usuninakar wal chʼamañchtʼaspa. *

KUNJAMSA JILAT KULLAKANAKAROJJ MUNASIÑAMP CHʼAMAÑCHTʼSNA

13. ¿Kunsa jilat kullakanakar chʼamañchtʼañatakejj lurañasa?

13 Sum istʼapjjañäni (Sant. 1:19). Jupäksnas ukham maynir istʼasajja, munasitaswa uñachtʼaytanjja. ¿Kunjamsa aynachtʼatanakar chʼamañchtʼsna? Jupäsna ukhajj kunjamakis jikjjatassna ukwa amuytʼañasa, kunjamäskis uk yatiñatakis amuyumpiw kuns jisktʼañasa. Jupat llakisitasasa munasitasas ajanusan qhanaw amuyasiñaparaki. Llakit jilatatï jan ukajj kullakatï llakinakap cuenttʼistani ukhajja, pacienciampiw amuki istʼañasa. Ukham lurañäni ukhajja, kunjamsa jikjjatasi uk amuyañäniwa, jupas jukʼampiw confiyistani, kuntï siskañäni uksa lurarakiniwa. Mayninakar chuymachtʼañatakejja, cheqpachapun yanaptʼañwa munañasa.

14. ¿Kunatsa aynachtʼayir arunakamp jan parlañasäki?

14 Janiw aynachtʼayir arunakamp parlañasäkiti. Mä llakitatï aynachtʼayir arunakampis parlksna ukham amuyani ukhajja, chʼamañchtʼañ munatasajj inamayakïspawa, jukʼampikiw llakisiyjjsna. Bibliajj akham siwa: “Utjapuniwa parlatanakapampi mayniru usuchjirejja, ukampis yatiñan jaqenakan arunakapasti mä qolljamawa” sasa (Prov. 12:18). Cheqas janiw khitirus chuym ustʼayañ munktanti, ukampis jan sum amuytʼasis parlsna ukhajja chuym ustʼaysnawa. Ukhamajj mayninakar munasiñampi chʼamañchtʼañatakejja, kunjamäskisa uk amuyañatakiw chʼamachasiñasa (Mat. 7:12).

15. ¿Jilat kullakanakar chuymachtʼañatakejj kuna yanaptʼas utjistu?

15 Diosan Arupampi chʼamañchtʼapjjañäni (Romanos 15:4, 5 liytʼañataki). Niyakejjay Bibliajj ‘aguantañatak chʼam churiri, chuymachtʼiri’ Diosan qellqayatächejja, walja chuymachtʼkir arunakaw ukan utji. Bibliat sum yatjjatañatakejja, Índice de las publicaciones Watch Tower ukat Jehová Diosan Testigonakapan Bibliat yatjjatapjjañapataki yanaptʼanakaw utjistu, ukanakanwa kuna textonakampisa, Bibliat apstʼat kawkïr qellqatampis jilat kullakanakar chuymachtʼsna uk jikjjatsna.

16. Llakitanakar chuymachtʼañatakejja, ¿kunjam jaqëñasas wakisi?

16 Munasirïpjjañäni. Ukham chuymanïñajja, mayninakar chʼamañchtʼañatakejj wali wakiskiriwa. Jehová Diosajj ‘wali munasiñampi khuyaptʼayasiri Awkiwa, taqe kunan chuymachtʼasiri Diosarakiwa’, servirinakapat ‘wal sinttʼasi’ (2 Corintios 1:3-6 liytʼañataki; Luc. 1:78; Rom. 15:13). Apóstol Pablojj Diosatwa yateqasïna ukatwa jiwasatakejj wali yateqaskaya. Pablojj akham sänwa: “Jumanak taypinkkasajj wali munasiñampiw uñjapjjayäsmajja, kunjamtï mä taykajj wawanakapar wali munasiñamp uñjki manqʼaykaraki ukhama. Jumanakar wal munasipjjataj laykojja, janiw Diosan suma yatiyäwinakap yatiyañak amtapkayätti, jan ukasti jumanakar yanaptʼañatakejj vidanakaj churañsa amtapjjarakiyätwa, jumanakar wal munasipjjataj layku” sasa (1 Tes. 2:7, 8). Jiwasatï Jehová Diosat yateqasis mayninakar munasiñampi uñjañänejja, Diosajj jiwas toqes llakit jilat kullakanakan mayisitapar istʼkaspa ukhamäniwa.

17. Jilat kullakanakar chʼamañchtʼañatakejj ¿kunjamäpjjañapsa jupanakat jan suyañasäki?

17 Janiw jan pantjasipjjañap suyañasäkiti. Jilat kullakanakajj janipunis pantjasirïpkaspa ukham janiw amuyañasäkiti, kunattejj awisajj pantjasipjjaniwa (Ecl. 7:21, 22). Jehová Diosajj pantjasirïtas laykojj pacienciampiw uñjistu, Jupat yateqasisajj ukhamarakiw mayninakar uñjañasa (Efes. 4:2, 32). Janiw janis chʼamachasipkaspa ukham amuyayañasäkiti, ni luratanakapsa mayni jilat kullakanakan luratanakapamp igualayañasäkiti, ukham lursna ukhajj jukʼampiw aynachtʼapjjaspa. Antisas ‘walik ukham lurtajja’ sasaw chʼamañchtʼañasa. Ukaw jupanakar chʼamañchtʼani, Diosar kusisit servipjjañapatakis yanaptʼarakini (Gál. 6:4).

18. ¿Kunatsa jilat kullakanakarojj munasiñampi chʼamañchtʼañ muntan?

18 Jehová Diosatakejj taqe servirinakapaw wali valoranïtanjja. Jesusasa wali valoranitwa uñjarakistu, jupajj jiwas laykuw jakañap aptʼasiwayi (Gál. 2:20). Jilat kullakanakasarojj taqe chuymaw munastanjja, sumwa uñjañ munaraktanjja. Jupanakar chuymachtʼañatakejja, “kunanakatï mayninakamp sumankañataki ukhamarak maynit maynikam chʼamañchtʼasiñatak yanaptʼkistu ukanak lurañatakejj chʼamachasiskakiñäni” (Rom. 14:19). Aka oraqejj mä Paraisor tukuyatäjjani uka uru puriniñap wal muntanjja, ukanjja janipuniw kunat aynachtʼañasa ni llakisiñas utj-jjaniti. Usuntañanakasa, guerranakasa, jiwañasa, jan waltʼayatäñatak arknaqatäñasa, familian jan waltʼäwinakasa, yaqha ukhamanakas janiw utj-jjaniti. Waranqa maranak tukuyatarojja, jaqenakajj perfectöjjapjjaniwa. Jehová Diosajj qhep qhepa yantʼar atipjirinakarojj wawanakaparjamaw uñj-jjani, jupanakajj “Diosan wawanakapjamaw libre jakapjjarakini” (Rom. 8:21). Ukhamajja, munasiñat mayninakar chʼamañchtʼasipkakiñäni, Diosajj arsuwayki uka Paraisor mantañatakis maynit maynikam yanaptʼasisipkakiñäni.

^ Párrafo 12 Jiwayasiñ munirinakarojj kunas ukar jan purtʼasiñatak yanaptʼaspa uk yatiñatakejja, aka yatichäwinakwa ¡Despertad! revistan español arut liytʼäta: “¿Vale la pena vivir? Tres razones para no darse por vencido” (abril, 2014), “Cuando se pierden las ganas de vivir” (enero, 2012), “Merece la pena vivir” (22 de octubre, 2001).