Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

Ela sat valle

Davidampi Goliat chachampi: ¿Cheqapunit utjapjjäna?

Davidampi Goliat chachampi: ¿Cheqapunit utjapjjäna?

Yaqhepanakajja Davidampi ukat Goliat chachampejj cheqapunit utjapjjpachäna sasaw jisktʼasipjje. Inas jumajj ukham jisktʼasiraksta. Ukhamächi ukhajja, aka kimsa jisktʼanakat yatjjatañäni.

1 | ¿Niya kimsa metronakani jaqejj utjaspati?

Bibliajj Goliat chachat akham siwa: “Kimsa metronjamarakïnwa saytʼarojja” sasa (1 Samuel 17:4). Yaqhepanakajja Goliat chachajj janiw niya kimsa metronïkpachänti sasaw sapjje. Ak amuytʼañäni, jichha tiempon jukʼamp jachʼa jaqejja pä metro chikatanits jilawa (2,7 m.) sasaw yatjjatasiwayi. Ukhamajj Goliatajj cheqapuniw niya kimsa metronïskpachäna. Jupajj refaím tribut jutirïnwa, jupanakasti wali jachʼa jaqenakat uñtʼatänwa. Egipto markat parlir mä nayra qellqataw jikjjatasiwayi, ukajj 1200 nayra pacha maranakatawa, uka qellqatanjja cananeonakan ejercitopankir wali ajjsarkaña jaqenakat parli, jupanakajj niya pä metro chikatanïpjjänwa (2,4 m.). Ukhamasti Goliatajj cheqapuniw niya kimsa metronakanïskäna.

2 | ¿Cheqapunit Davidajj utjäna?

Yaqhep yatjjattʼatanakajja, David reyejj janiw utjkänti, ukajj cuentokiwa sasaw sapjjäna, ukampis Davidan utjatapa qhanañchir qellqatanakajj waljaw utji. Arqueología toqet yatjjattʼatanakajja, mä nayra qellqata jikjjatawayapjje, ukansti “Davidan utapa” sasin qellqataw uñstaraki. Jesucristosa David chachat parlarakïnwa (Mateo 12:3; 22:43-45). Jesusan Mesiasätapa qhanañchañatakejja, Bibliajj kawkïr familiatsa juti uk pä toqetwa qhanañchi, ukanwa Jesusajj David reyin familiapat jutatapajj qhan amuyasi (Mateo 1:6-16; Lucas 3:23-31). Ukhamasti Davidajj utjapunïnwa.

3 | ¿Cheqapunit nuwasipkäna uka cheqajj utjaskäna?

Bibliajja Ela (Elah) siski uka vallenwa nuwasipjjäna sasaw qhanañchi, ukhamarus filisteonakajj Soco ukat Azeca markanak taypinkapjjänwa sasaw qhanañcharaki. Israelitanakasti filisteonakan uñkatasipankapjjänwa. Ukampis ¿cheqapunit nuwasipkäna uka cheqajj utjäna?

Uksa toqenak visittʼir mä jaqejj akham siwa: “Uksa cheqanak uñtʼañataki irpapkitäna uka jaqejja, Ela sat valleruw irpapjjetäna, jupajj janiw kawkir religionatäkänsa. Mä qollu pataruw makatapjjta. Uka valle uñatatkasajj 1 Samuel 17:1-3 qellqatanak Biblian liytʼapjjam sasaw sapjjetäna ukat jupajj akham sänwa: ‘Chʼeqa toqenjja, Soco sat markaw jikjjatasi. Kupi toqenjja, Azeca sat markaw jikjjatasiraki. Filisteonakajja uka pä markanak taypinkapjjänwa, jumanak uñkatasina. Ukhamajja, inas kawkhankapkäntï israelitanakajj uka cheqankaskstan’ sasa. Saulampi Davidampejj saytʼatäkta ukhankapjjpachänwa sasaw amuytʼayäta. Ukjjarojj mä valleruw saraqapjjayäta ukat jukʼa umani mä jawir makatapjjta, ukajj wali qalararänwa. Davidajj kunjamsa phesqa llustʼa qalanak irtasïna uk amuytʼarakta, jupajj uka qalanakat maya sapampikiw Goliatar jiwayäna” sasa. Uka chachasa ukat yaqha jaqenakasa, Biblian uka toqet sum qhanañchatapatjja walpun muspharapjje.

Kuntï Bibliajj qhanañchki ukanakatjja, janiw pächasiñasäkiti. Parltʼawayktan uka jaqenakasa ukat kawkhantï ukanakajj paskäna uka cheqanakas cheqapuniw utjaskäna. Ukhamarus uka sarnaqäwejj Diosan Arupan qellqatarakiwa, Diosasti ‘janiw kʼariskaspati’ Jupajj cheqap Diosawa (Tito 1:2; 2 Timoteo 3:16).