Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

Johannes Rauthe jilataw yatiyir mistuski, amuyatajj 1920 maranakawa.

¿Kunanakas Imatäski?

“Diosat yatiñ munirinakar jikjjataskaktwa”

“Diosat yatiñ munirinakar jikjjataskaktwa”

KHÄ tiempon Nayrïri Jachʼa Chʼajjwäwejj utjkäna uka toqetjja, akhamwa La Atalaya septiembre 1, 1915 revistajj säna: “Europa toqen guerrajj utjki ukat sipansa, nayra guerranakajj janiw kunäjjesa” sasa. Niya 30 markanakaw uka jachʼa chʼajjwäwinkapjjäna. Revistajj saskakïnwa: “Diosan markapan luräwinakajj jan waltʼayataw uñjasiwayi, jukʼampis Alemania, Francia markanakana” sasa.

Niya taqe oraqpachan jan walinak utjipanjja, guerrar sarañajj walikïskiti, janicha uk janiw Bibliat Yatjjatirinakajj sum amuyapkänti. Ukhamäkchïnsa, Diosan arunakap yatiyañatakejj jankʼakïpjjänwa. Jukʼamp yatiyañatakejja, Wilhelm Hildebrandt jilatajj Mensuario de los Estudiantes de la Biblia (The Bible Students Monthly) sat qellqatanakwa francés arut mayisïna. Jupajj janiw Francian colportorjama, mä arunjja, precursorjamajj sirvkänti, jan ukasti Alemaniankir mä soldadönwa. Soldado isimp isthapitajja, francés aru parlirinakaruw suma yatiyäwinak yatiyäna. Jupar istʼirinakajj wal muspharapjjäna.

Alemaniankir yaqhep jilatanakajja, ejercitonkapkchïna ukasa, Diosan Reinopat yatiyapjjänwa sasaw La Atalaya revistar copiaqat cartanakajj qhanañchi. La marina ejercitonwa Lemke jilatajj servitayna. Chʼajjwäwir barcot sarkasinjja Bibliat yatiñ munirinakarojj phesqaniruw jikjjatatayna. Jilatajj sänwa: “Diosat yatiñ munirinakar jikjjataskaktwa” sasa.

Georg Kayser jilatajja, soldadjamaw guerrar nuwasir saräna, ukampis kuttʼanjjasajj Diosan serviripäjjänwa. ¿Kunjamatsa Diosan serviripar tuküna? Bibliat Yatjjatirinakankir mä qellqatwa jikjjatatayna, ukaw Diosar taqe chuyma serviñatak yanaptʼawayi. Diosat yatisinjja, janiw nuwasirejj sarañ munjjänti. Antisas guerrankkasin yaqha trabajonwa irnaqjjäna. Guerra qhepatsti, walja maraw precursorat Diosar serviwayi.

Bibliat Yatjjatirinakajj guerrar sarañajj walikïskiti, janicha, ukar sarasajj kunsa lurapjjaspa uk janis sum amuyapkchïnjja, janiw mayninakampejj apayasipkänti. Waljanitakejj guerrajj walikïskänwa. Politiconakasa, religión pʼeqtʼirinakasa, guerra utjañapatakejj yanaptʼapjjänwa, ukampis jilatanakajj “Sumankañan Jilïripa” toqetwa saytʼasipjjäna (Isa. 9:6). Bibliat Yatjjatirinakat yaqhepajj guerrar sarañat janis sum amuyapkchïnjja, jaqe jiwayañajj kunja jan walisa, uk sum amuyapjjäna. Konrad Mörtter jilatajj akham sänwa: “Diosan aruparjamajja, mä cristianojj janiw jaqe jiwayañapäkiti, uk sum amuyayäta” sasa (Éxo. 20:13). *

La Edad de Oro sat revista utjatapwa Hans Hölterhoff jilatajj mä carritomp yatiyaski.

Alemanianjja, maynin concienciaparjam lurañatak yanaptʼir mä leyejj janiw utjkänti. Niya 20 jila jilatanakajja, janiw guerrar nuwasir sarañ munapkänti. Ukatwa mä qawqhanirojj ‘pʼeqet usutäpjjewa’ sasin sapjjäna. Jupanakat maynejj Gustav Kujath satawa. Juparojj pʼeqet usutanakar uñjapki ukaruw apapjjäna, ukatjja droganakampiw qolljapjjarakïna. Hans Hölterhoff jilatarojj carcelaruw apapjjarakitayna, ukanjja, kunanakatï guerrar yanapki ukanak janiw lurañ munkänti. Ukatwa guardianakajj mä isimp ñachʼantapjjatayna, jilatajj wali usuchjatänwa. Ukhamäkchïnsa, janipuniw guerrar sarañ munkänti. Uka amtap mayjtʼayañapatakejja, janis jilatar jiwayañ munapkchïnjja, ‘jiwayataw uñjasïta’ sasaw soldadonakajj kʼarintapjjäna. Ukham satpachas janipuniw Hans jilatajj guerrar sarañ munkänti.

Yaqhep jilatanakajja, guerrar apatas uñjasipkchïnjja, janiw nuwasiñ armanak aptañ munapkänti, ‘yaqha trabajonak churapjjeta’ sasaw sapjjäna. * Ukhamïpansti, Johannes Rauthe jilatarojj trenan thakip askichiriw khitapjjäna. Konrad Mörtter jilatarusti hospitalaruw khitapjjarakïna. Reinhold Weber jilatajj enfermerotwa trabajirakïna. August Krafzig jilatarusti yaqha trabajo churapjjarakïna. Uka jilatanakasa, mayni jilatanakasa, jaqe masir munasiñasa, Diosat jan jitheqtañas kunja wakiskirisa ukwa amuyapjjäna.

Guerran jan nuwasipjjatap laykojja, Bibliat Yatjjatirinakajj policianakan wali uñchʼukitäpjjänwa. Qhepatjja Diosan arunakap yatiyañ toqetjja, Alemaniankir jilat kullakanakajj walja kutiw leyinakarjam uñjatäpjjäna. Ukatwa Alemaniankir Magdeburgo Betelan mä departamento legal uttʼayasïna, ukhamat jilat kullakanakar yanaptʼañataki.

Guerrar sarañajj walikïskiti janicha ukjja, jukʼat jukʼatwa Testigonakajj sum amuyjjapjjäna. Payïr Jachʼa Chʼajjwäwinjja, Testigonakajj janiw nuwasirejj sarawayapkiti. Ukhamätap laykojja, Alemania conträpkaspas ukhamwa yaqhepajj uñjapjjäna. Ukatwa jilat kullakanakajj arknaqata uñjasiwayapjje. Jutïrinwa uka toqet “¿Kunanakas imatäski?” siski uka yatichäwin qhanañchasiskani. (Europa central cheqat qellqanita).

^ tʼaqa 7 Nayrïri Jachʼa Chʼajjwäwinjja, kunjamas Gran Bretañankir Bibliat Yatjjatirinakajj jikjjatasipjjäna uk yatiñatakejja, “¿Kunanakas imatäski?” sat yatichäwin “‘Yantʼanakarojj’ Diosat jan jitheqtasaw saykatapjjäna” siski ukwa liytʼäta. Ukasti Yatiyañataki mayo 15, 2013 revistanwa jikjjatasi.

^ tʼaqa 9 Guerrar jan sarañ munasa yaqha trabajo mayisiñ toqetjja, La Aurora del Milenio, VI (Millennial Dawn, 1904) qellqataw qhanañchäna. Alemán arut La Torre del Vigía de Sión agosto, 1906 revistas ukhamarak qhanañchäna. Ukampis guerrar sarañajj janiw walïkiti sasajja, The Watch Tower, septiembre, 1915 revistaw sum qhanañchjjäna, ukajj janiw alemán arut mistkänti.