Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

Jehová Diosat janipun jitheqtañäniti

Jehová Diosat janipun jitheqtañäniti

“[Jehová Diosajj] jiwas taypinkañapapuni[wa], ukhamarak jumampi nayampi wawanakasan wawanakapataki.” (1 SAM. 20:42)

125, 62 QʼOCHUNAKA

1, 2. ¿Kunjamsa Jonatanajj Davitar jan jaytatap uñachtʼayäna?

SAÚL rey jakʼanjja, Goliat sat jachʼa jaqer jiwayiri, jan ajjsartʼir mä waynaw saytʼatäski. Jupasti uka filisteo jaqen ‘pʼeqepas aptʼatäskiwa’, Jonatanasti wali muspharataw jupar uñchʼukiski. Uka jan ajjsartʼir waynajj David satawa (1 Sam. 17:57). Davitaru Jehová Diosajj yanaptʼaskatapwa Jonatanajj amuyäna, ukhat aksaruw jupanakajj wali suma amigöpjjäna. Jupanakasti “wiñay [...] munasiñatakiw juramento lurapjjäna”, mä arunjja, purapat jan jaytjasiñwa amtapjjäna (1 Sam. 18:1-3). Jonatán waynajj jiwañkamaw arsutaparjam sarnaqäna, janipuniw David amigoparojj jaytanukkänti.

2 Jehová Diosajja, janiw Jonatanarojj awkip lanti Israel marka apnaqañapatak ajllkänti, jan ukasti Davitaruw ajllïna. Ukhamäkchïna ukasa, Jonatanajj janipuniw David amigopar jaytanukkänti. Saulajj Davitar jiwayañ munkäna ukhajja, amigopat wal llaktʼasïna, ukatwa Jonatanajj Hores sat cheqaru Davitar chʼamañchtʼir saräna, Diosar confiyaskakiñapatakis yanaptʼarakïnwa. Akham sasaw chʼamañchtʼäna: “Jan ajjsaramti [...]. Jumasti mä urojj Israelan reyipaw tuküta. Nayasti juman jakʼamankarakïwa, sullka reyïkiristsa ukhama” sasa (1 Sam. 23:16, 17).

3. Davitat jan jitheqtañat sipansa, ¿kunas Jonatanatakejj jukʼamp wakiskirïnjja, ukat kunjamatsa uk yattanjja? (21 janankir dibujo uñjjattʼam.)

3 Jonatanjam jan jaytjasiri jaqenakajj wali askit uñjatäpjjewa. Ukampis Jonatanarojj janiw Davitar jan jaytjatap laykukejj askit uñjañasäkiti, jan ukasti Jehová Diosar jan jaytjatap yatisaw wali askit uñjañasa. Jupatakejja, reyïñat sipansa Diosat jan jitheqtañaw jukʼamp wakiskirïnjja. Ukatwa Davitarojj wal munasïna, janiw enemigoparjam uñjkänti. Amtañäni, Jonatanajj Diosar confiyaskakiñapatakiw Davitar chʼamañchtʼir saräna. Jupanakajj aka juramento lurapkäna ukarjamaw phoqapjjäna: “[Jehová Diosajj] jiwas taypinkañapapuni[wa], ukhamarak jumampi nayampi wawanakasan wawanakapataki” sasa (1 Sam. 20:42).

4. 1) ¿Kunas cheqpach kusisit jakasiñatak yanaptʼistani? 2) ¿Kuna toqenakatsa aka yatichäwin yatjjataskañäni?

4 Mä cristianojja, familiaparu, amigonakaparu, tamankir jilat kullakanakar jan jaytjirïtapwa uñachtʼayañapa (1 Tes. 2:10, 11). Jichhürunakanjja, ¿khititsa janipun jitheqtañasäki? Jakañ churiri Jehová Diosatwa jan jitheqtañasäkiti (Apo. 4:11). Diosat jan jitheqtasajj cheqpach kusisiñwa jikjjattanjja. Sinti jan walinakan uñjaskasasa, Diosat janipuniw jitheqtañasäkiti. Aka yatichäwinjja aka toqenakatwa yatjjataskañäni: 1) Mä pʼeqtʼiriru jan ukajj mä autoridadar respetañajj jan wakiski ukhasa, 2) khiti toqet saytʼasiñas wakisini uka pachasa, 3) ina chʼusat juchañchatäñäni ukhasa, ukat 4) arsutanakas phoqañajj chʼamäjjani uka pachasa, ¿kunjamsa Dios toqet saytʼassna? Ukatakejja, Jonatanan sarnaqäwipat yateqasiñaw yanaptʼistani.

PʼEQTʼIRINAKARU, AUTORIDADANAKAR RESPETASA

5. Saulajj reyïkäna ukhajja, ¿kunatsa israelitanakatakejj Diosar istʼañajj chʼamakïna?

5 Jehová Diosaw Saularojj reyïñatak ajllïna. Ukampis jan istʼasirïtapatjja, Diosajj janiw uka reyir sum uñj-jjänti (1 Sam. 15:17-23). Ukhamäkchïna ukasa, Diosajj janiw reyïñat apaqkänti. ‘Tatitun tronopana qontʼatäsinjja’ jan walinakwa Saulajj luräna, ukatwa waljanitakejj Diosar istʼaskakiñajj chʼamakïna (1 Cró. 29:23).

6. Jonatanajj taqe chuymaw Diosar iyawsäna sasajja, ¿kunatsa sistanjja?

6 Saulajj Diosar jan istʼjjäna ukhasa, Jonatán yoqapajj janipuniw Jehová Diosat jitheqtkänti (1 Sam. 13:13, 14). Mä kutejja, filisteonakaw Israel markar tʼunjañ amtapjjäna. Filisteonakajj 30.000 nuwasiñatak carronakanïnwa, israelitanakansti 600 soldadonakakiw utjäna. Jupanakatjja, Saulampi Jonatanampikiw nuwasiñatak armanakanïpjjäna. Jonatanajj janiw filisteonakar ajjsarkänti, antisas Samuel profetan aka arunakaparuw iyawsäna. Uka profetajj sänwa: “[Jehová] Tatitusti sutipar munatap laykojja janiw apanukupkätamti” sasa (1 Sam. 12:22). Mä qawqha filisteo soldadonakar janïr nuwantkasajja, akham sasaw Jonatanajj yanapiripar säna: “[Jehová Diosatakisti] janiw kuna chʼamäkisa jiwasar atipjaña churañajja, walja jaqempisa jan ukajj jukʼa jaqempisa” sasa. Jonatanampi yanapiripampejj niya pä tunka filisteonakaruw jiwarayapjjäna. Ukatsti, akatjamatwa oraqejj khatatiñ qalltäna, ukatwa filisteonakajj ajjsarañat wal khatatipjjäna, jupanakkamaw nuwarasipjjarakïna. Kunjamtï uñjktanjja, Jonatanajj taqe chuymaw Diosar iyawsäna, ukatwa Jehová Diosajj uñisirinakapar atipañatak yanaptʼäna (1 Sam. 13:5, 15, 22; 14:1, 2, 6, 14, 15, 20).

7. ¿Kunjamsa Jonatanajj awkipar uñjäna?

7 Saúl reyejja, Jehová Dios nayraqatan jan walinak luraskakïnwa. Ukhamäkipansa Jonatanajj wakiskäna ukhajj awkipar yanaptʼapunirïnwa. Diosan markaparu arjjatañatakisa awkipamp chikaw nuwasirïna (1 Sam. 31:1, 2).

8, 9. ¿Kunatsa Jehová Diosan uttʼayat pʼeqtʼirinakar respetañasa?

8 ¿Kunjamatsa Jonatán waynat yateqasitas uñachtʼaysna? Jakasktan uka cheqanakanjja, walja autoridadanakaw utji, jupanakar respetasaw Jonatanat yateqasitas uñachtʼaysna. Jehová Diosajj akham sistuwa: “Taqeniw autoridadanakarojj jaysapjjañama” sasa. Mä autoridädatï jan sum apnaqkchi ukhajja, istʼaskakiñasawa. Ukampis Diosan leyinakap pʼakintayañ munapjjestani ukhajja janiw uka autoridadanakar istʼañasäjjeti. Ukhamajja, wakiskani ukhakiw jupanakar istʼañasa (Romanos 13:1, 2 liytʼañataki). Maysa toqetjja, taqe khitinakarutï Jehová Diosajj tamansa familiansa pʼeqtʼapjjañapataki uttʼayki ukanakaruw respetañasaraki, ukhamatwa Jupar taqe chuyma servitas uñachtʼayañäni (1 Cor. 11:3; Heb. 13:17).

Chachasasa jan ukajj warmisasa janis Diosar sirvkchejja respetompiw uñjañasa, ukhamatwa Jehová Diosat jan jitheqtatas uñachtʼayañäni (9 tʼaqa uñjjattʼäta)

9 Olga kullakat parltʼañäni, [1] jupajj La Paz (Bolivia) markanwa jakasi. Jehová Diosatakjam sarnaqatapjja, chachapar respetasaw uñachtʼayi. Awisajja, chachapajj wal colerirïna. Akham sasaw sarakirïna: “Utat sarjjäwa, wawanakarus irpasjjäwa” sasa. Ukampis kullakajj janiw jan walit jan walimp kuttʼayirïkänti, jan ukasti, suma warmïñatakiw chʼamachasirïna. Chachapan isipsa sum wakichtʼirïna, manqʼsa phayirïna, familiap sum uñjañansa yanaptʼarakirïnwa (Rom. 12:17). Wakiskäna ukhajja, awisajj chachapan amigonakaparu, familiaranakapar visittʼiriw jupamp chik sarirïna. Chachapan awkipajj jiwjjäna ukhajja, kawkhantï jiwatarojj imapjjañapäkäna ukarus sararakïnwa. Ukatakejja wawanakaparuw wakichtʼäna, kunanakatï viajañatak munaskäna ukanaksa wakichtʼarakïnwa. Ukatsti, imäwi urun iglesiar mantapkäna ukhajja, anqanakwa jupajj suytʼäna. Respeto ukhamarak paciencia uñachtʼayasajja, Olga kullakajj askinakwa jikjjatäna. Jichhajja, esposopajj tantachäwir sarañapatakiw chʼamañchtʼi, Tantachasiñ Utar jaytiris sararakiwa, awisajja kullakamp chikaw tantachäwinakan qhepari (1 Ped. 3:1).

KHITI TOQET SAYTʼASIÑAS WAKISI

10. Khiti toqetsa saytʼasini uk amtañatakejja, ¿kunas Jonatanar yanaptʼäna?

10 Saúl reyejj Davitar jiwayañwa munäna. Uk yatisajja, Jonatanajj mä amtaruw puriñapäna. ¿Khiti toqetsa saytʼasispäna? Mä toqetjja, awkiparuw istʼañapäna, maysa toqetsti Davitampiw mä juramento lurarakïna. Ukatsti, Diosajj janiw Saular yanaptʼjjänti, jan ukasti Davitaruw yanaptʼäna, uksa yatirakïnwa. Ukatwa Davitar jan jaytañ amtäna. Saulajj Davitar jiwayañ amtkäna ukhajja, imantasiñapatakiw Davitar amtayäna, awkiparus wali sumwa Davitat parläna (1 Samuel 19:1-6 liytʼañataki).

11, 12. ¿Kunsa Jehová Diosar munasiñat lurañäni?

11 Australia markan jakasiri Alice kullakajja, Bibliat yatjjatañ qalltkäna ukhajj khiti toqetsa saytʼasini ukwa amtañapäna. Bibliat yatjjatkäna ukanakatsa familiapar parlirïnwa. Mä urojja, janiw navidad fiesta amtjjäti sasaw familiapar säna, kunatsa jan amtjjani uksa qhanañcharakïnwa. Familiapajja, Bibliat yatjjatañ qalltatapat llakisipjjänwa, ukampis jichhajj colerasipjjänwa. Jupanak conträkaspas ukhamwa amuyapjjäna. Alice kullakajj siwa: “‘Janiw uñjañ munjjsmati’ sasaw mamajajj sitäna. Uk istʼasajj chuym wal ustʼayasiyäta, nayajj familiajar wal munasta. Ukampis Jehová Diosampiru Jesusampiruw taqe kunat sipansa nayraqat istʼañ munayäta. Ukatwa apasiñampïskäna uka jachʼa tantachäwin bautisasiyäta” (Mat. 10:37).

12 Khiti toqets saytʼasiñäni uk amuyasiñasawa. Jiwasatï markasata, yateqañ utasata, jan ukajj gustkistu uka pelot anatirinak toqeta saytʼasjjsna ukhajja, Jehová Dios toqet saytʼasiñajj janiw nayrankjjaspati. Kunas Henry jilatar pasäna uk amuytʼañäni, jupajj ajedrez anatañ sum yatïna. Escuelapajj walja kutiw ajedrez anatañan atipatayna, ukatwa mayamp atipañapatak yanaptʼañ munäna. Niyakejjay ajedrez anatañajj sapa seman tukuya apasirïchïnjja, tantachäwinakar sarañatakisa yatiyir sarañatakis janiw tiemponëjjänti. Jilatajj siwa: “Diosan munañap lurañat sipansa, escuelajar yanaptʼañaw nayrankjjäna, ukatwa escuelan ajedrez anatañ jaytjjayäta” sasa (Mat. 6:33).

13. Jehová Dios toqet saytʼasiñatakejja, ¿kunsa familian jan waltʼäwinak utjkani ukhajj lurañäni?

13 Khiti toqetsa saytʼasiñäni uk amtañajj familia taypins chʼamakïspawa. Ukaw Ken sat jilatampejj pasäna, jupasti siwa: “Niyakejjay taykajajj chuymanëjjchïnjja, sapa kutiw jupar visittʼañ munayäta, utan nanakamp chika qheparañapsa munarakiyätwa. Ukampis taykajampi esposajampejj janiw sum apasipkänti. Qalltanjja, jan khitiru chuym ustʼayañ munasajj janiw kuns lurirjamäkayätti. Ukampis esposajaw nayrankañapäna, ukatwa kunjamsa chuymapar purtʼirista uk amuytʼayäta” sasa. Biblian ewjjanakapaw esposaparu ukhamarak taykapar parlañatak yanaptʼäna. Esposaparojja, kunatsa taykapar munasiñampi katoqtʼañapa ukwa qhanañchtʼäna. Taykaparusti kunatsa esposaparojj respetompi uñjañapa ukwa qhanañcharakïna (Génesis 2:24; 1 Corintios 13:4, 5 liytʼañataki).

INA CHʼUSAT JUCHAÑCHAT UÑJASISA

14. ¿Kuna jan walsa Saulajj Jonatanar luräna?

14 Mä irpir chuymanejj ina chʼusat juchañchistani ukhasa janipuniw Jehová Diosat jitheqtañasäkiti. Amuytʼañataki, Saularojj Diosaw reyïñapatak ajllïna, ukhamäkchïna ukasa, Jonatán yoqaparojj janiw sum uñjkänti. Davitampejj kunatsa wali sum apasipjjäna uk janiw sum amuykänti, ukatwa colerampi atipayasisajj walja jaqenak nayraqatan jiskʼachäna. Ukhamäkchïnsa Jonatanajj awkipar respetaskakïnwa, Jehová Diosatsa janiw jitheqtkänti ni David amigoparus jaytanukkänti. Ukapachajja, Davitajj Israel marka apnaqañapatak Jehová Diosan ajllitäjjänwa (1 Sam. 20:30-41).

15. Mä jilatajj jan walit uñjistaspa ukhajja, ¿kunsa jan lurañasäki?

15 Taman pʼeqtʼirinakajj taqenirus mä kikpak uñjañatakiw chʼamachasipjje. Ukampis jupanakajj pantjasirïpjjewa, ukatwa luratanakasajj janis walïkaspa ukham awisajj amuyapjjaspa (1 Sam. 1:13-17). Jiwasatï luratanakasat jan walit uñjatäñäni ukhasa, jan ukajj ina chʼusata juchañchatäñäni ukhasa, janipuniw kunäkipansa Jehová Diosat jitheqtañasäkiti.

ARSUTANAKAS PHOQASA

16. ¿Kunapachanakansa arsutas phoqañasa?

16 Saúl chachajj reyïñapatakiw Jonatán yoqaparojj wal chʼamañchäna (1 Sam. 20:31). Ukampis Jonatanajj jupatakik taqe kun munañat sipansa ukhamarak jutïr reyïñ munañat sipansa, arsutap phoqañatakiw chʼamachasïna. Jupajja Davitar jan jaytjañataki, Jehová Diosat jan jitheqtañatakiw arsutayna. Jiwasajja Jonatán chachjamarakiw arsutanakas phoqañatak chʼamachasiñasa. Kunjamatï Salmo 15:4 qellqatajj siskejja, jan walin uñjaskasas arsutas phoqañasapuniwa. Amuytʼañataki, trabajiñatak mä contrato maynimp lurañäni ukhajja, arsutas phoqañajj qhepat chʼamäkchini ukasa, Diosan Arupar respetatasatjja arsutas phoqañasawa. Casaratästan ukhasa ukhamarakiw lurañasa. Inas familiasanjja jan waltʼayasiñanakajj utjchispa, ukhampachas Jehová Diosar munasitas laykojj janiw chachasarusa ni warmisarus jaytanukuñasäkiti (Malaquías 2:13-16 liytʼañataki).

Trabajiñataki maynimp mä contrato lurañäni ukhajja arsutas phoqañasawa, ukhamatwa Jehová Dios toqet saytʼasitassa Arupar respetatassa uñachtʼayañäni (16 tʼaqa uñjjattʼäta)

17. ¿Kunjamsa aka yatichäwejj yanaptʼawaytam?

17 Taqeniw Jonatán chachjam jan jitheqtirïña, jan ukajj jan jaytjasirïñ muntanjja. Jilat kullakanakasajj pantjasipjjani ukhasa janipun jupanakat jitheqtañäniti, janiraki kuns jiwasatakik munañäniti. Kunäkipansa janipun Jehová Diosat jitheqtapjjañäniti. Ukhamatwa Diosar kusisiyañäni jiwasas kusisitaw jakasirakiñäni (Pro. 27:11). Janipun pächasiñäniti, Jehová Diosaw sum uñjaskistani, taqe kunsa jiwasan askisatakiw lurani. David chachajj jakkäna uka tiemponakanjja, yaqhepajj Diosat jan jitheqtasaw sarnaqapjjäna, yaqhepasti janiraki, uka toqetwa jutïr yatichäwin yatjjatasiskani.

^ [1] (9 tʼaqa): Yaqha sutimp uchatawa.