Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

2 YATICHÄWI

CANCIÓN 132 Mayakëjjapjjtwa

Chachanaka, esposanakamar jachʼar aptapjjam

Chachanaka, esposanakamar jachʼar aptapjjam

“Casarat chachanaka, warminakamarojj [...] jachʼar aptapjjam” (1 PED. 3:7, nota).

¿KUNSA YATJJATAÑÄNI?

Kunjamsa chachanakajj arsutanakapampisa luratanakapampis esposanakapar jachʼar aptapjjaspa ukwa yatjjataskañäni.

1. ¿Kuna razonatsa Jehová Diosajj casarasiñ uttʼayawayi?

 JEHOVÁ DIOSAJJ ‘kusisir Diosawa’, jiwasajj jupjam kusisitarakïsna ukwa muni (1 Tim. 1:11). Jakäwisan kusisitäñasatakejj walja regalonakwa jupajj churawayistu (Sant. 1:17). Uka regalonakat mayajj casarasiñawa. Mä chachamp mä warmimp casarasipjje ukhajja, munasiñataki, respetasiñataki, purapat sum cuidasiñatakiw mä promesa lurapjje. Chacha warmi wal munasirinakajj wali kusisitäpjjewa (Prov. 5:18).

2. ¿Kunjamsa walja chachanakajj jichha tiempon esposanakapar uñjapjje?

2 Walja chacha warminakajja, casarasipkäna uka urun arsupkäna uka promesanak janiw phoqapkiti, ukajj wali llakkañawa. Ukhamïpan janiw kusisitäpkiti. Organización Mundial de la Salud satäki ukajja, walja chachanakan warminakapar nuwapjjatapa, arunakamp chuym usuchjapjjatapa, jan ukajj kunaymanit jan waltʼayapjjatapwa jichhanakak yatiyapjje. Jaqen uñjkatajj inas esposanakapar sum uñjapjjchi, ukampis utanwa jan waltʼayapjjaspa. Ukhamarus walja casado chachanakaw pornografía uñchʼukipjje, ukaw matrimoniopar jan waltʼayaraki.

3. ¿Kuna razonanakatsa mä chachajj esposapar jan wal luraspa?

3 ¿Kunatsa yaqhep chachanakajj esposanakapar jan wal uñjapjje? Inas jupanakan tatapajj nuwasirïchïna, ukatwa maynir jan waltʼayañajj walikïkaspas ukham amuyas jilsupjjaspäna. Yaqhep chachanakajj jakapki uka lugarankir costumbrenakarjamaw warminakapar jan walinak lurapjje, ukhamat khitis utan apnaqe uk uñachtʼayañataki. Jan ukajj inas coleratäki ukhajj kunjamsa controlasiñapa uk jan yatichapkchïnti. Yaqhepasti warminakatsa, warminakamp ikthapiñ toqetsa jan wali amuyunakanïpjjarakiwa, kuna laykutejj pornografía uñchʼukiñar yatitäpjjewa. Ukhamarus walja yatjjatatanakarjamajja, COVID-19 pandemia utjatapat jukʼampiw uka jan walinakajj jiljjattawayi. Ukampis janipuniw kuna razonatsa, mä chachajj esposapar kuna jan wals lurañapäkiti.

4. ¿Kuna amuyumpis casado jilatanakajj jan apayasipjjañapäki?

4 Cristiano chachanakajja, kunatï akapachan warminakat amuyaski uka amuyump jan apayasiñatakiw wal amuyasipjjañapa, a kuna laykutejj walja kutiw kuntï piensktan ukarjam lurtanjja. Nayrïr patak maranakan utjkäna uka Roma markankir congregacionat amuytʼañäni, ajllit cristianonakaw ukan utjäna. Ukhak uttʼayaskäna uka congregacionarojj akham sasaw Pablojj qellqäna: “Jan jukʼampejj akapachankir jaqenakat yateqasis sarnaqjjapjjamti” sasa (Rom. 12:1, 2). Uka arunakat akwa amuytanjja, yaqhep cristianonakajj akapachankir costumbrenakapampi amuyunakapampiw apayasipjjäna. Ukatwa Pablojj amuyunakap cambiasin sum sarnaqapjjañapatak ewjjtʼäna. Uka ewjjtʼapajj jichha tiemponkir esposonakatakejj wakisirakiwa. Wali llakkañäkchisa, yaqhep cristianonakajj aka mundon amuyunakapamp apayasisajj esposanakapar jan walinakwa lurapjje. b Ukampis Jehová Diosan mayitaparjamajj ¿kunjamsa chachanakajj esposanakapar uñjapjjañapa? Aka yatichäwitak apstʼat textow uk qhanañchi.

5. 1 Pedro 3:7 textorjamajj ¿kunjamsa chachanakajj esposanakapar uñjapjjañapa?

5 (1 Pedro 3:7 liytʼäta). Jehová Diosan mandatoparjamajja, chachanakajj esposanakaparojj jachʼaruw aptapjjañapa. Maynir respetktan ukhajj jachʼaruw apttanjja. Mä chachajj esposapar munasiñamp uñjasaw jachʼar apti. Aka yatichäwinjja, kunjamsa mä chachajj esposapar jachʼar aptatap uñachtʼayaspa ukwa mä qhawq yatjjataskañäni. Ukampis kunanakas mä casada warmir jiskʼachaspa uk nayraqat uñjañäni.

ESPOSANAKAMAR JAN WALTʼAYKASPA UKANAK JAN LURAPJJAMTI

6. ¿Kunjamsa Jehová Diosajj esposanakapar nuwapki uka chachanakar uñji? (Colosenses 3:19).

6 Esposar nuwaña. Jehová Diosajj nuwasirinakarojj uñisiwa (Sal. 11:5). Chachanakajj esposapar jan walinak lurapki ukaw jukʼampis Jehová Diosar jan gustkiti (Mal. 2:16; Colosenses 3:19 liytʼäta). Aka yatichäwitak apstʼatäki uka 1 Pedro 3:7 textorjamajja, mä chachatï esposapar jan wal lurchi ukhajj Diosamp sum apasitapajj jan waltʼayataw uñjasispa. Inas Jehová Diosajj oracionanakap jan istʼjjarakchispati.

7. Efesios 4:31, 32 textorjamajj ¿esposanakapar kunjam parlañats chachanakajj amuyasipjjañapa? (“Amtañataki” siski uk liytʼarakïta).

7 Arunakamp usuchjaña. Yaqhep chachanakajj wali colerataw usuchjir arunakamp esposanakapar parlapjje. Ukampis Efesios 4:31, 32 (liytʼäta) textorjamajja, Jehová Diosajj colerasiñanaksa, thithiñanaksa, toqesiñanaksa, usuchjir arunak c parlañanaks uñisiwa. Jehová Diosajj taqe kunwa istʼi, kunjamsa chachanakajj esposanakapar parlasipki uks wali atencionampiw istʼaskaraki, utanakapan sapäpki ukhas istʼaskarakiwa. Esposapar jan wal parlki uka chachajj janiw matrimonioparuk jan waltʼaykiti, Diosamp sum apasitapwa jan waltʼayaraki (Sant. 1:26).

8. ¿Kunjamsa Jehová Diosajj pornografiar uñji, ukat kunatsa ukham uñji?

8 Pornografía uñchʼukiña. Jehová Diosajj pornografiar uñisiwa. Pornografía uñchʼukiri jan ukajj ukanak uñir chachajja, Jehová Diosamp sum apasitapwa jan waltʼayi, esposaparus janiw respetkiti, antisas jiskʼachiwa. d Jehová Diosajja, chachanakajj luratanakapampisa, amuyunakapampis esposanakapar jan engañapjjaspa ukwa muni. Mä chachatï mä warmir jan wali amtamp uñchʼukchi ukhajja, “niyaw uka warmimpejj chuymapan adulterio juch lurjje” sasaw Jesusajj säna (Mat. 5:28, 29). e

9. Mä jilatajj esposapamp ikthapkasajj jan walinakwa lurayaspa, ukampis ¿kunatsa Jehová Diosajj uk uñisi?

9 Ikthapiña horasan esposar jan walinak lurayaña. Yaqhep chachanakajja, ikthapkasajj kunayman jan walinak esposanakapar lurayapjje, ukampis esposanakapajj abusata, jan wali lurata jan ukajj janis wali munatäpkaspa ukhamaw amuyasipjje. Jehová Diosajj maynitakik kuns munañarusa jan munasiñamp uñjañarus uñisiwa. Chachanakajj esposanakapar munasiñamp uñjapjjaspa, concienciaps respetapjjaspa ukwa jupajj muni (Efes. 5:28, 29). Mä jilatatï esposapar nuwchi, arunakamp usuchjchi, ikthapkasin jan walinak luraychi, pornografía uñchʼukchi ukhajj ¿kunsa luraspa? ¿Kunjamsa amuyunakapsa luratanakaps cambiaspa?

¿KUNJAMSA CASADO CHACHANAKAJJ JAN WALI LURAÑANAK APANUKUPJJASPA?

10. ¿Kunsa casado chachanakajj Jesusat yateqapjjaspa?

10 Mä cristiano jilatatï kunanakatï esposapar jiskʼachki jan waltʼaykaraki ukanak lurchi ukhajj ¿kunsa luraspa? Ukanak jaytañatakejj Jesusat yateqasiñatakiw chʼamachasiñapa. Cheqas Jesusajj janiw kunapachas casaraskänti, ukampis discipulonakapar munasiñampi uñjatapajj casado chachanakatakejj wali yateqaskañawa (Efes. 5:25). Kunjamsa Jesusajj apostolonakapar parläna, uñjarakïna ukajj wali yateqaskañawa, kunsa casado chachanakajj ukat yateqasipjjaspa uk jichhajj uñjañäni.

11. ¿Kunjamsa Jesusajj apostolonakapar uñjäna?

11 Jesusajj munasiñampi respetompiw apostolonakapar uñjäna. Janipuniw jupanakar qala chuymamp uñjkänti, ni munañaparukis apnaqkänti, cheqas Yatichiripänwa Tatituparakïnwa, ukampis qhawqha autoridadanisa uk amuyapjjañapatakejj janiw chʼamanïtap uñachtʼayañapajj wakiskänti, antisas humilde chuymampiw jupanakar servïna (Juan 13:12-17). Akham sasaw discipulonakapar säna: “Nayat yateqasipjjarakita. Nayajj llampʼu chuymanïtwa, humilde chuymanirakïtwa, ukatsti jumanakatakejj samarañsa jikjjatapjjätawa” sasa (Mat. 11:28-30). Maynitï llampʼu chuymanïchejja, janiw ukajj debiläkaspas ukham sañ munkiti, antisas controlasiñatakisa coleramp jan atipayasiñatakis chʼamaniwa.

12. ¿Kunjamsa Jesusajj mayninakar parlirïna?

12 Jesusajj arunakapampiw mayninakar chuymachtʼirïna, chʼamañchtʼarakirïna, munasiñampipuniw discipulonakapar parlirïna (Luc. 8:47, 48). Enemigonakapajj jupar insultapkäna colerayañ munapkarakïna ukhajja, “janiw jupajj insultkarakïnti” (1 Ped. 2:21-23). Awisajj amukiw ischʼukirïna (Mat. 27:12-14). Ukajj casado jilatanakatakejj ¡wali yateqaskañawa!

13. ¿Kunjamsa mä chachajj esposapamp mayachasjjatap uñachtʼayaspa? (Mateo 19:4-6; foto uñjjattʼarakïta).

13 Jesusajj esposanakapar jan jaytjapjjañapatakiw chachanakar ewjjtʼäna. Jupajj akham sasaw Awkipan arunakap aytäna: “Chachajj [...] warmipampiw mayachasjjarakini” sasa (Mateo 19:4-6 liytʼäta). “Mayachasjjarakini” siski uka arojja, griego arurjamajj “lipʼkattaña” sañwa muni. Ukhamajj mä chacha warmin mayachasitapajj jan jaljtkirïñapawa. Mä kunamp lipʼthapitäpkaspas ukhamawa. Jupanakatï jaljtapjjaspajja, panpachaniw tʼaqesipjjaspa. Esposapamp wali sum apasir chachajja, kunanakatï pornografianïki ukanak rechaziwa. Janipuniw akchʼas ‘kunatï jan servirïki ukanak uñjkaniti’ (Sal. 119:37). Mä arunjja, nayranakapampiw mä pacto lurani, ukhamat yaqha warminakar janipun jan wali amtamp uñchʼukiñataki (Job 31:1).

Esposapar jan engañir chachajj janiw pornografía uñjañ munkiti. (Párrafo 13). g


14. Jehová Diosampi ukat esposapamp wasitat sum apasjjañatakejj ¿kunanaksa mä chachajj lurañapa?

14 Esposapar nuwiri jan ukajj arunakamp usuchjir chachajja, esposapampi ukat Jehová Diosamp wasitat sum apasjjañatakejj ¿kunanaksa lurañapa? Maya, jan wal luraskatap reconosiñapawa. Jehová Diosajj taqe kunwa uñji, janiw kunas jupar imtʼaskaspati (Sal. 44:21; Ecl. 12:14; Heb. 4:13). Paya, janiw esposapar jan wal lurañapäkiti, cambiañapawa (Prov. 28:13). Kimsa, esposapampir Jehová Diosampir jan wal luratap reconosisajja, taqe chuymaw jupanakar perdón mayisiñapa (Hech. 3:19). Amuyupansa, arunakapansa, luratanakapans controlasiñatakiw Jehová Diosar ruwtʼasiñapa, cambiañ munañatakis ruwtʼasiñaparakiwa (Sal. 51:10-12; 2 Cor. 10:5; Filip. 2:13). Pusi, oracionaparjamaw lurañapa, chuyma usuchjir arunak jan parlañataki, jan nuwasiñataki, yaqha ukham jan walinak jan lurañatakiw chʼamachasiñapa (Sal. 97:10). Phesqa, congregacionankir ancianonakampiw jankʼak yanaptʼayasiñapa, uka jilatanakajj munasiñampiw jupar uñjapjjani (Sant. 5:14-16). Sojjta, uka jan walinak wasitat jan lurañatakejj kunanaksa luraspa ukwa amtañapa. Pornografía uñchʼukir mä casado chachajj taqe ukanakwa lurañaparaki. Cambiañatak chʼamachasitaparojj Jehová Diosaw bendisini (Sal. 37:5). Ukampis mä cristianojj janiw kunatï esposapar jan waltʼayki ukak rechazañapäkiti, jan ukasti esposapar jachʼar aptañwa yateqañaparaki, kunjamsa uk luraspa ukwa jichhajj uñjañäni.

¿KUNJAMSA CHACHANAKAJJ ESPOSANAKAPAR JACHʼAR APTAPJJASPA?

15. ¿Kunjamsa mä chachajj esposapar munasitap uñachtʼayaspa?

15 Munasiñ uñachtʼayasa. Chacha warmjam wali kusisit jakasiri yaqhep casado jilatanakajja, qhawqsa esposapar munasipjje uk sapüruw jupanakar uñachtʼayapjje (1 Juan 3:18). Ukatakejj janiw musparkañanak lurañapapunejj wakiskiti, inas esposapar amparat katjjartʼchispa, jan ukajj munasiñamp qhomanttʼarakchispa. Ukat “munassmawa” jan ukajj “¿kunjamasktasa?” sasinwa mensajenak qellqarakispa. Awisajj suma arunakani mä carta jan ukajj mä suma tarjetitwa qellqtʼarakispa. Ukanak lurir mä chachajj esposaparuw jachʼar apti, jupanakkamas jukʼampiw munasipjjaraki.

16. ¿Kunatsa mä chachajj esposapar jachʼañchtʼañapa?

16 Qhawqha valoranisa uk sasina, yuspärasaraki. Mä chachajj kunatsa esposapar wali valoranit uñji uk sasaw jupar jachʼar apti, chʼamañchtʼarakiwa. Esposaparojj yanaptʼatapats yuspärarakiwa (Col. 3:15). Esposopan taqe chuym jachʼañchtʼatajja, esposapajj sumaki, wali munata, respetata ukhamaw jikjjatasi (Prov. 31:28).

17. ¿Kunjamsa mä chachajj esposapar respetatap uñachtʼayaspa?

17 Munasiñampi respetomp uñjasa. Esposapar munasir chachajja, esposaparojj Jehová Diosan churat wali valorani mä regalorjamaw uñji, ukatwa esposaparojj munasiñampi respetomp uñjaraki (Prov. 18:22; 31:10). Chacha warmi ikthapipki ukhas ukhamwa esposapar uñjaraki. Janirakiw uka horasan kunatï esposapar jan waltʼaykaspa, abusat uñjasiykaspa jan ukajj concienciapatak jan walïkaspa ukanak luraykiti. f Jehová Dios nayraqatan qʼoma conciencianïñatakiw chʼamachasiraki (Hech. 24:16).

18. Casado chachanakajj ¿kun lurañs amtapjjañapa? (“ ¿Kunjamsa esposamar respetatam uñachtʼayasma?” sat recuadro liytʼarakïta).

18 Chachanaka, esposanakamar jachʼar aptañatak chʼamachasitanakam Jehová Diosajj uñjaskiwa, wali valoranitwa uñjaraki. Kunatï esposanakamar jiskʼachkaspa uk janipun lurapjjamti, antisas munasiñampi, respetompi, suma chuymamp uñjapjjam. Ukhamatwa jupanakar munasipjjatamsa wal valorapjjatams uñachtʼayapjjäta. Jumanakatï esposanakamar jachʼar aptapjjätajja, Jehová Diosamp sum apasipjjatamwa cuidasipkäta, ukajj wali importantewa (Sal. 25:14).

CANCIÓN 131 ‘Diosaw mayachtʼawayi’

a Mä casado jilatajj “¿Jehová Diosjamarakit jumajj warminakar uñjta?” sat yatichäwi liytʼaspa, ukajj Yatiyañataki enero de 2024 revistankiwa.

b Jumarutï utan jan wal lurapjjstam ukhajja, “Ayuda para las víctimas de la violencia doméstica” sat yatichäwi liytʼasma, ukajj jw.org cheqana ukat JW Library® sat aplicacionankiwa, “Otros temas” siski uka cheqana.

c AMTAÑATAKI: “Usuchjir arunaka” siski ukajja, maynir insultaña, jiskʼachir arunakamp parlaña jan ukajj arunakamp usuchjañawa, kunatï maynit jan gustktam ukanak sañarakiwa.

dLa pornografía puede destruir su matrimonio” sat yatichäwi liytʼäta, ukajj jw.org cheqana ukat JW Library aplicacionankiwa.

eEsposomatï pornografía uñchʼukchi ukhajj ¿kunsa lurasma?” sat yatichäwi liytʼäta, ukajj Yatiyañataki agosto de 2023 revistankiwa, ukaw pornografía uñchʼukir esposonïpki uka kullakanakar yanaptʼaspa.

f Chacha warmi ikthapipki ukhajj kun lurañas walïspa jan ukajj kunas jan walïkarakispa uk Bibliajj janiw qhanañchkiti. Chacha warmiw kunsa uka horasan lurapjjani uk amtjjapjjañapa. Uka amtapajj Jehová Diosar jachʼañchkirïñapawa, purapat sum uñjasiñataki qʼoma conciencianïñatakiw yanaptʼañaparaki. Jilapartejj panipakiw kunsa lurapjjani uk amtapjjañapa.

g FOTOT QHANAÑCHTʼAÑATAKI: Mä jilataw trabajopankaski, compañeronakapat maynejj pornografiani mä revista uñjjatañapatakiw parljjayaski.