Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

31 YATICHÄWI

“Suma thurtʼatäsipkakim, suma saytʼatäsipkakim”

“Suma thurtʼatäsipkakim, suma saytʼatäsipkakim”

“Munat jilatanaka, suma thurtʼatäsipkakim, suma saytʼatäsipkakim” (1 COR. 15:58).

CANCIÓN 122 ¡Suma saytʼatäpjjañäni!

¿KUNANAKATSA YATJJATASKAÑÄNI? a

1, 2. ¿Kunatsa cristianonakajj Tokio markankir jachʼa edificior uñtasitätanjja? (1 Corintios 15:58).

 KHÄ 1970 mara tukuyarojja, Tokio (Japón) markan 60 pisonakan mä jachʼa edificio lurañaw qalltasïna. Uka cheq pasir jaqenakajja, “¿uka jachʼa edificiojj sapa kut utjki uka terremotonak aguantaspati?” sasaw jisktʼasipjjerïna. Ukampis terremotonakajj utjkäna ukhajj uka edificiojj sayaskakïnwa. ¿Kunsa ingenieronakajj sayaskakiñapatak lurapjjäna? Uka edificiojj wali chʼollqhe lurtʼatäkchïnsa, uksar aksar altʼañapatak lurtʼatarakïnwa, ukhamatwa terremoton onjjtayatas sayaskakïna. Cristianonakajj uka jachʼa edificior uñtasitarakïtanwa. ¿Kunatsa ukham sistanjja?

2 Jehová Diosan mä serviripajj suma saytʼatäñapäkchisa, amuytʼirïñaparakiwa. Jehová Diosan mandamientonakapa leyinakap arjjatañapäki ukhajja, suma thurtʼatäñapawa, suma saytʼatäñaparakiwa (1 Corintios 15:58 liytʼäta). Diosar ‘istʼañatakis jankʼakïñaparakiwa’, janipuniw wiñay yatichäwinakaps pʼakintañapäkiti. Maysa toqetjja, lurirjamächi ukhasa, wakischi ukhas ‘amuytʼirïñapawa’, mä arunjja janiw kuns munañaparjam lurirïñapäkiti (Sant. 3:17). Jiwasatï taqe kunan suma amuytʼirïñäni ukhajja, janiw kunjamtï munktan ukarjampun lurasiñapatak waytʼkañäniti, jan wali lurañanaksa janiw aleq ukhamak uñchʼukkañäniti. Aka yatichäwinjja, kunanakansa suma thurtʼatäñasa suma saytʼatäñasaraki ukwa yatjjataskañäni. Kuna phesqa jan walinakampis Supayajj aynachtʼayañ munistu, kunjamsa uka jan walinakar saykatsna ukwa yatjjataskarakiñäni.

¿KUNJAMSA SUMA THURTʼATÄTAS UÑACHTʼAYSNA?

3. ¿Kuna leyinaksa Jehová Diosajj Hechos 15:28, 29 texton churistu?

3 Leyinak Churir Jehová Diosajja, qhana amuykañ leyinakwa markapar churi (Is. 33:22). Nayrïr patak maranakan utjkäna uka cuerpo gobernantejja, kunanakansa cristianonakajj suma thurtʼatäskakiñasa ukwa kimsa toqet qhanañchäna: 1) Yaqhanakar adorañat sipans Jehová Diosaruk adoraña, 2) wilarojj sagradot uñjas respetaña, 3) Biblian qʼañu juchanakat jitheqtañasatak leyinakajj utji ukarjam phoqaña (Hechos 15:28, 29 liytʼäta). ¿Kunjamsa jichhürunakan uka kimsa toqen Jehová Diosar istʼatas uñachtʼaysna?

4. ¿Kunjamsa Jehová Dios saparuk adoratas uñachtʼaytanjja? (Apocalipsis 4:11).

4 Yaqhanakar adorañat sipans Jehová Diosarukiw adorañasa. Israelitanakarojj jupa saparuk adorapjjañapatakiw Jehová Diosajj mayïna (Deut. 5:6-10). Supayajj Jesusar yantʼäna ukhajja, Jehová Diosarukiw adorasiñapa sasaw jupajj qhan säna (Mat. 4:8-10). Ukatwa religionanakan idolonakaparojj jan adorktanti. Janirakiw jaqenakarojj mä idolorjam adorktanti, mä arunjja religión pʼeqtʼirinakarusa, politiconakarusa, pelot sum anatirinakarusa jan ukajj artistanakarus janiw Diosarjam uñjktanti. Antisas ‘taqe kun Luriri’ Jehová Dios toqetwa saytʼastanjja, jupa saparukiw adortanjja (Apocalipsis 4:11 liytʼäta).

5. ¿Kunatsa jakañ vidarusa wilarus sagradot uñjasajj respettanjja?

5 Jakañ vidarus wilarus sagradot uñjasaw respettanjja. Jehová Diosatakejja, wilajj jakañ vidampi sasiwa, jakañ vidajj jupan mä suma regaloparakiwa (Lev. 17:14). Jehová Diosajj animalanakan aychap manqʼapjjañapatak jaqenakar nayrïr kuti autorizkäna ukhajja, wila jan manqʼapjjañapatakiw mayïna (Gén. 9:4). Qhepatjja, israelitanakar Moisés toqe churkäna uka Leyin uka pachpwa mayirakïna (Lev. 17:10). Nayrïr patak maranakanjja, cuerpo gobernante toqew taqpach cristianonakarojj wilat jitheqtapjjañapatak mä mandato churäna (Hech. 15:28, 29). Jiwasajj kunjamsa qollayasiñäni uk amtkasajja, uka mandamientor taqe chuymaw istʼaraktanjja. b

6. Jehová Diosajj qʼañu juchat jitheqtañatak churkistu uka leyinakar istʼañatakejj ¿kunanak lurañas yanaptʼistani?

6 Jehová Diosajj qʼañu juchat jitheqtañatak churkistu uka leyinakarjam phoqañatakiw chʼamachastanjja (Heb. 13:4). Apóstol Pablojj akham sasaw ewjjtʼistu: “Cuerponakamatjja akanak chhaqtayapjjam” sasa. Ukham sasinjja, jan walinak lurañ munktan ukanak jan payachasis chhaqtayañatwa parlaskäna. Ukhamajj kunanakatï qʼañu juchar purtʼasiykistaspa ukanak janipuniw uñjañasäkiti ni lurañasäkisa (Col. 3:5; Job 31:1). Mä jan wal lurañatak yantʼat uñjastan ukhajja, jankʼakiw kunatï Jehová Diosamp sum apasitas aptʼasiykistaspa uka amuyunaksa uka luräwinaksa maysar apanuktanjja.

7. ¿Kun lurañsa amtañasa, ukat kunatsa?

7 Jehová Diosajj ‘taqe chuym istʼasirïñaswa’ muni (Rom. 6:17). Mandamientonakapasa leyinakapas jiwasan askisatakiwa, janiw jiwasajj ukanak mayjtʼayksnati (Is. 48:17, 18; 1 Cor. 6:9, 10). Jiwasajj Jehová Diosar kusisiyañatakiw chʼamachastanjja, kuntï salmo qellqerejj siskäna ukhamwa saraktanjja, jupajj akham sänwa: “Leyinakam phoqañwa nayajj amtta, taqe tiempona, tukuykama” sasa (Sal. 119:112). Cheqas Supayajj Diosan leyinakap jan phoqañasatakejj aynachtʼayañ munistu. ¿Kunjamanakatsa aynachtʼayañ munistu?

¿KUNANAKSA SUPAYAJJ JIWASAR AYNACHTʼAYAÑATAK LURI?

8. ¿Kuna amtampis Supayajj arknaqestu?

8 Arknaqat uñjasiña. Kuntï lurañ amtktan uk jan lurañasatakejja, Supayajj cuerposampiru chuymasampiruw jan waltʼayi. Jupajj manqʼantañwa munistu, mä arunjja Jehová Diosamp sum apasktan uk tukjañwa muni (1 Ped. 5:8). Nayrïr patak maranakan jakir cristianonakarojja, Diosan leyinakap toqet saytʼasipjjatapat amenazapjjänwa, nuwjapjjänwa, jiwayapjjarakïnwa (Hech. 5:27, 28, 40; 7:54-60). Jichhürunakanjja, ukhamarakiw Supayajj arknaqestu. Rusia markankiri ukhamarak yaqha lugaranakankir jilat kullakanakarojj wal tʼaqesiyapjje. Cheqas jilat kullakanakasajj waljaniw kunayman jan walinakan uñjasipjje.

9. Kunatsa jan amuykañ trampanakat amuyasiñasa uk mä experienciamp qhanañchtʼam.

9 Jan amuykañ trampanaka. Supayajj janiw arknaqasakejj aynachtʼayañ munkistuti, jan ukasti ‘engañjir trampanakaparuw’ jaltʼayañ munarakistu (Efes. 6:11). Kunas Bob jilatar pasäna uk amuytʼañäni, jupajj operayasiñatakiw hospitalankaskäna. Doctoranakarojj janipuniw kunäkipansa wil uchayaskirïstti sasaw sarakïna. Operañapäkäna uka cirujano doctorajj kuntï maykta uk respetäwa sasaw sarakïna. Ukampis janïr operapkäna uka arumajja, familiapajj sarjjapjjäna ukhajj anestesia uchir doctoraw jilatar uñjir saräna. Janiw wil uchapkämati, ukampis listok ukar uchapjjäjja, kapasakiw munasispa sasaw säna. Inas uka doctorajj familiapan jan ukankjjepan wil uchayasiñar iyaw sisjjaniwa sasin amuychïna. Ukampis Bob jilatajj janiw amtap mayjtʼaykänti, janiw kunäkipans wil uchayaskirïstti sasaw sarakïna.

10. ¿Kunatsa Jehová Diosar jan servir jaqenakan amuyunakapajj jan waltʼayistaspa? (1 Corintios 3:19, 20).

10 Jaqen amuyunakapa. Jiwasatï akapachankir jaqenakjam amuyjjsna ukhajja, Jehová Diosat jitheqtsnawa, janirakiw leyinakaps phoqksnati (1 Corintios 3:19, 20 liytʼäta). Jilapartejja, “aka mundonkir jaqenakan yatiñapajj” kuntï lurañ munktan ukanak lurañasatakiw chʼamañchistu. Kunas Pérgamo ukat Tiatira congregacionanakan pasäna uk amuytʼañäni. Yaqhep cristianonakajja, jupanak taypin jakapkäna uka qʼañu jucha luriri, idolonakar adoriri jaqenakampiw apayasjjapjjäna. Jesusasti uka pä congregacionanakarojj qʼañu jucha luririnakar ukhamak uñchʼukipjjatapat qhan ewjjtʼäna (Apoc. 2:14, 20). Jichhürunakanjja ukhamarakiw jaqenakajj jupanakjam amuyañasatak chʼamañchapjjestaspa. Inas yaqhep familiaranakasa jan ukajj uñtʼatanakas chuymasan munktan ukanak lurañataki, Jehová Diosan leyinakap pʼakintañasatak waytʼapjjchistaspa. Inas jupanakajj kunanaktï munkta ukanakamp apayasiñajj walikïskiwa, Biblian leyinakapas pasatäjjewa sasin sapjjchistani.

11. ¿Kunsa jan lurañasäki?

11 Awisanakajja, inas Jehová Diosajj churkistu uka instruccionanakajj janis qhanäkaspa ukham amuyjjsna. Inas ‘kunatï qellqatäki ukarjam’ lurañat sipans yaqhanakak lurañ munjjsna (1 Cor. 4:6). Jesusajj aka oraqenkäna ukhajja, religión pʼeqtʼirinakajj uka jucharuw purtʼasipjjäna. Leyirojj yaqhanakampiw yaptʼapjjäna, ukampis ukanak phoqañajj jaqenakatak wali chʼamänwa (Mat. 23:4). Ukampis Jehová Diosajj Arup toqesa markap toqes qhana instruccionanak churistu. Janiw ukanakar kunamp yaptʼañas wakiskiti (Prov. 3:5-7). Ukhamajj kunatï Biblian qellqatäki ukarjamakiw lurtanjja, kuntï mayninakajj amtapki uk respettanwa, janiw amuyusarjamakejj kuns lurayktanti.

12. ¿Kunjamsa Supayajj kʼari amuyunak yatiyasiñapatak chʼamañchi?

12 Kʼari amuyunaka. Supayajj ‘inamay kʼari amuyunakampi’ ‘aka mundon amuyunakapampiw’ jaqenakar engañji, tʼaqanoqtayaraki (Col. 2:8). Nayrïr patak maranakanjja, filosofonakan amuyunakapasa, jaqenakan yaqha amuyunakapasa, judionakan jan Bibliarjamäkäna uka yatichäwinakasa, cristianonakajj Moisesan Leyiparjamaw sarnaqapjjañapa sasin creyirinakas utjarakïnwa. Uka amuyunakajj kʼarïnwa, jaqenakarojj cheqpach yatiñ churki uka Jehová Diosats jitheqtayänwa. Jichhürunakanjja, Supayajj política pʼeqtʼirinakan yaqha contra parlapki uksa, kʼari yatiyäwinakapsa, radio, televisión, Internet, redes sociales ukanak toqew yatiyi. COVID-19 pandemianjja, walja kʼari yatiyäwinakaw yatiyasïna. c Uka kʼari yatiyäwinakar istʼirinakajja, jan walinakanwa uñjasipjjäna, estresasipjjarakïnwa, ukampis Jehová Diosan markapajj churki uka instruccionanakar istʼir Testigonakajj janiw ukhamanakan uñjasipkänti (Mat. 24:45).

13. ¿Kunanakatsa amuyasiñasa?

13 Kusistʼañanaka. ‘Kunanakatejj jukʼamp importantëki ukanakaw’ jiwasatakejj nayrankañapa (Filip. 1:9, 10). Kusistʼañanakajj tiempo apaqestaspa, jiwasatï manqtʼasiña, umtʼasiña, kusistʼaña, trabajo nayrar uchjjsna ukhajja, kunanakatï jukʼamp importantëki ukanak janiw lurañ puedjjsnati (Luc. 21:34, 35). Ukhamarus sapüruw jaqenakajj protestapjje, política toqets parlapjje. Janiw jiwasajj ukanakamp apayasiñasäkiti. Ukham lurjjsna ukhajja, chuymasansa amuyusans jupanakaruw apoyjjsna. Kunatï walïki uk jan lurañasatakejja, Supayajj uka phesqa jan walinakampiw aynachtʼayañ munistu. Kunanakas ukanakamp jan apayasiñatakisa suma thurtʼatäñasatakis yanaptʼistaspa ukwa jichhajj yatjjataskañäni.

¿KUNSA SUMA THURTʼATÄÑATAKEJJ LURSNA?

Suma thurtʼatäskakiñatakejja, Diosar jakäwis katuyastan bautisasiraktan uka toqetwa lupʼiñasa, Diosan arupatwa yatjjatañasa, kuntï yatjjatktan ukats lupʼiñasarakiwa, Diosat jan jitheqtir chuymanïñasawa, Jehová Diosaruw confiyañasaraki. (Párrafos 14-18).

14. ¿Kunas Jehová Dios toqet saytʼasiñatakejj yanaptʼistani?

14 Kunatsa jakäwis Diosar katuyastan bautisasiraktan ukwa amuytʼañasa. Jehová Dios toqet saytʼasiñatakiw ukanak lurtanjja. Cheqpach religionankatamat jan payachasiñatakejj kunas yanaptʼawaytam uk amtam. Jehová Diosar uñtʼjjasajja, alajjpachankir Awkimarjamaw jupar uñj-jjayätajja, respetayätawa, munasjjarakiyätawa. Jehová Diosar jukʼamp confiyañajja, juchanakamat arrepentisiñamatakiw yanaptʼawaytamjja. Kunanaktï Jehová Diosajj uñiski ukanak jaytjjasajja, kunanakatï jupar kusisiyki ukanakwa lurjjayätajja. Jehová Diosajj juchanakam perdonjjatap amuyasajj chuymas chuymaw jikjjatasiyätajja (Sal. 32:1, 2). Tantachäwinakarus sarjjayätawa, yateqkayäta uka suma yatichäwinakats yaqhanakampiw parljjayätajja. Niyakejjay jichhajj Diosar katuyata bautisata cristianöjjstajja, wiñay jakañar apir thaknamwa sarasktajja, janipun uka thakit saranukuñwa amtaraktajja (Mat. 7:13, 14).

15. ¿Kunjamsa Diosan Arupat yatjjatañasa kuntï yatjjatktan ukat lupʼiñas yanaptʼistu?

15 Diosan Arupat yatjjatañäni, kuntï yatjjatktan ukats lupʼirakiñäni. Mä qoqan sayaskakiñapatakejja, manqhakam saphintatäñapawa. Jiwasampejj ukhamarakiwa, suma thurtʼatäñatakejj Jehová Diosan Arupar taqe chuymaw confiyañasa. Mä qoqajj jiltki ukhajja, saphinakapajj jiltarakiwa, oraq manqharuw wal saphintaraki. Diosan Arupat yatjjatktan, kuntï yatjjatktan ukats lupʼiraktan ukhajja, Diosar confiyatasajj jukʼampiw jiltaraki, Diosan yatichäwinakapat sipans jukʼamp sumajj janiw yaqhajj utjkiti sasaw confiyaraktanjja (Col. 2:6, 7). Diosan instruccionanakapasa, ewjjtʼanakapasa, jarkʼaqkäna ukas kunjamsa Jehová Diosan nayra servirinakapar yanaptʼäna uk amuytʼañasarakiwa. Ezequiel profetat amuytʼañäni. Jupajj mä angelaruw templo mediskir mä visionan uñjäna, uka visionajj Jehová Diosar jukʼamp confiyañatakiw yanaptʼäna, jiwasarojj Jehová Diosaruk adorañatakejj utjki uka leyinakar respetañatakiw yaticharakistu (Ezeq. 40:1-4; 43:10-12). d Kunanakatï Diosan Arupat jan fácil amuyañjamäki ukanak yatjjatañatakisa ukanakat lupʼiñatakis tiempo apstʼasktan ukhajja, wal yanaptʼistu.

16. ¿Kunjamsa Bob jilatarojj Diosat jan jitheqtir chuymanïñajj yanaptʼäna? (Salmo 112:7).

16 Chuymasajj Diosat jan jitheqtirïñapawa. David reyejj Jehová Diosar wiñayatak munasiñ akham sasaw mä cancionan arsüna: “Dios Tata, chuymajajj jumat jan jitheqtiriwa” sasa (Sal. 57:7). Jiwasajj Diosat jan jitheqtiri chuymanirakïsnawa, taqe chuymaw jupar confiyaraksna (Salmo 112:7 liytʼäta). Párrafo 9 ukan parlaniwayktan uka Bob jilatat parltʼaskakiñäni. ¿Kunjamsa Diosat jan jitheqtir chuymanïñajj jupar yanaptʼäna? Munaskani ukhatakejj listukiw wil ukar uchapjjäjja sasin sapkäna ukhajja, mä jukʼaksa wil uchañ munapjjetätajja, ukspachaw sarjjäjja sasaw jilatajj satayna. Bob jilatajj akham siwa: “Janipuniw ni mä jukʼas payachaskayätti, janirakiw kunatï paskaspäna ukas llakisiykitänti” sasa.

Jehová Diosar taqe chuym confiyañäni ukhajja, kuna yantʼarus saykataskakiñäniwa. (Párrafo 17).

17. ¿Kunsa Bob jilatan experienciapat yateqsna? (Dibujompi fotompi uñjjattʼarakïta).

17 Diosan leyinakap toqet saytʼasiñatakejj kunsa lurani uk amtañatakejja, Bob jilatajj janiw hospitalar mantañkam suykänti. Nayraqatjja, taqe chuymaw Jehová Diosar kusisiyañ munäna. Ukjjarusti, Bibliasa Bibliat apstʼat qellqatanakas jakañ vidaru wilaru sagradot uñjañat kamsisa ukwa yatjjatäna. Ukatsti kunjamsa Jehová Diosajj leyinakap phoqatapat bendisini uka toqets janiw payachaskänti. Jiwasatï mä jan walin uñjasiñäni ukhajja, Bob jilatjamarakiw Diosat jan jitheqtir chuymanïsna.

Barac juezampi soldadonakapampejj jan ajjsartʼasaw Sísara chachan ejercitopar arktasipki. (Párrafo 18).

18. ¿Kunsa Barac juezat yateqsna? (Nayrïr paginankir dibujo uñjjattʼäta).

18 Jehová Diosar confiyañasawa. Barac juezat amuytʼañäni, Jehová Diosan instruccionanakapar jan payachasis istʼatapatjja, jupatakejj taqe kunaw sum saräna. Uka tiemponjja, israelitanakajj janiw guerrar sarañatak wakichtʼatäpkänti. Janiw mä escudosa ni mä lanzas jupanakan utjkänti. Ukhamäkchïnsa, Jehová Diosajj Sísara contra ukhamarak ejercitop contra nuwasiñapatakiw Barac juezar mayïna, uka cananeo ejercitopajj wali armantatänwa (Juec. 5:8). Sisarampi 900 carronakapamp nuwasiñatakejja, Débora profetisajj Tabor qollut pampa oraqer saraqañapatakiw Barac juezar mayïna. Pampa oraqenkasajj ratukis uka carronakamp atipayasipjjchispänjja, Barac juezajj jupar istʼänwa. Soldadonakajj qollut saraqanisipkäna ukhajja, Jehová Diosajj walpun jall purintayäna. Uka carronakajj ñeqʼeruw sayantjjapjjäna, ukhamaw Jehová Diosajj Barac juezarojj atipjayäna (Juec. 4:1-7, 10, 13-16). Jiwasatï Jehová Diosar confiyañäni, markap toq churki uka instruccionanakarjam lurarakiñäni ukhajja, yanaptʼapampejj atipjarakiñäniwa (Deut. 31:6).  

SUMA THURTʼATÄÑATAKEJJ CHʼAMACHASIÑASAWA

19. ¿Kunatsa jumajj suma thurtʼatäskakiñama?

19 Supayan apnaqat akapachan jakkasinjja, suma thurtʼatäñatakejj chʼamachasiskakiñasawa (1 Tim. 6:11, 12; 2 Ped. 3:17). Arknaqat uñjaskañäni ukhasa, jan amuykañ trampar jaltʼayañ munapkistani ukhasa, jaqenakan amuyunakapampi kʼari amuyunakampi kusistʼañanakamp engañjañ munapkistani ukhasa, janipuniw kunäkipansa aynachtʼañasäkiti (Efes. 4:14). Suma thurtʼatäpjjañäni, suma saytʼatäpjjarakiñäni, taqe kunat sipansa Jehová Diosar munasipjjañäni, leyinakaparus istʼapjjarakiñäni. Ukhamarus amuytʼirïñasarakiwa. Jutïr yatichäwinjja, suma amuytʼiri Jehová Diosampita Jesusampitwa yatjjataskañäni, kunjamsa jupanakat yateqassna ukwa yatjjatarakiñäni.

CANCIÓN 129 ¡Tukuykam aguantaskakiñäni!

a Adanampin Evampin urunakapatpachwa Supayajj kunatï walïki jan walïkaraki uk jiwas pachpa amtañasatak chʼamañchaski. Jehová Diosan leyinakapatsa, Diosan markapajj churkistu uka instruccionanakatsa, ukham amuyañaswa munaraki. Supayan apnaqata akapachankir jaqenakajja jupanak pachpakiw kun lurañs amtapjje, aka yatichäwejj uka amuyunakamp jan apayasiñatakiw yanaptʼistani, Jehová Diosar taqe kunan istʼañasatakiw yanaptʼarakistani.

b Kunjamsa Jehová Diosjam wilar uñjañasa uka toqet jukʼamp yatiñatakejja, ¡Wiñayatakiw kusisit jakasisma! sat libron 39 yatichäwip liytʼäta.

c Internetan jw.org cheqanjja, “Cómo protegerse de la información falsa” sat yatichäwi liytʼäta.