Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

21 YATICHÄWI

¿Kunanaktï Diosajj churkistu ukanakat yuspärtanti?

¿Kunanaktï Diosajj churkistu ukanakat yuspärtanti?

“Dios Tatay, muspharkañ luratanakamajj waljawa, nanakat khuyapayasitamas waljarakiwa” (SAL. 40:5).

CANCIÓN 5 Diosan musparkañ luratanakapa

¿KUNANAKATSA YATJJATASKAÑÄNI? *

1, 2. 1) Salmo 40:5 qellqatarjamajja, ¿kunanaksa Diosajj regalor uñtat churistu? 2) ¿Kunatakis uka kimsa regalonakat yatjjatañajj yanaptʼistani?

 JEHOVÁ DIOSAJJ wali wajjtʼasiriwa. Kunanaktï churkistu ukanakat kimsa amuytʼañäni: 1) aka oraqe, ukanwa jakastanjja, 2) lejjwi (lajjwi), ukajj musparkañ lurtʼatawa, 3) Biblia, ukajj Diosan Arupawa. Ukanakjja regalor uñtatwa Diosajj churistu. Sum jakasiñasatakejj oraqe churistu, amuytʼirïñatakisa parltʼasirïñatakis lejjwi churistu, jakañ toqet utjkistu uka jisktʼanakasar qhanañchañatakejj Biblia churarakistu (Salmo 40:5 liytʼañataki).

2 Aka yatichäwinjja, Jehová Diosan uka kimsa regalonakapatwa yatjjataskañäni. Ukanakat wal lupʼiñäni ukhajja, wali valoranitwa uka regalonak uñjañäni, wali munasiri Jehová Diosatakjamaw sarnaqarakiñäni (Apoc. 4:11). Evolución toqet parliri yatichäwimpi engañjatäpki uka jaqenakar amuytʼayañatakis wakichtʼatäñäniwa.

JAKASIÑATAK WALI SUMA ORAQE

3. ¿Kunansa aka oraqejj mayni planetanakat sipansa mayjajja?

3 Diosajj kunjamsa aka oraqe lurtʼawayi uk amuyañäni ukhajja, wali yatiñanïtap qhanwa amuyañäni (Rom. 1:20; Heb. 3:4). Cheqas janiw aka oraqekejj intir muytkiti, jan ukasti yaqha planetanakas intirojj muytapjjarakiwa. Ukampis aka oraqekiw jaqenakan jakasipjjañapatak suma lurtʼatajja.

4. Aka oraqejj kunjam lurtʼatäkitï ukanjja Diosan yatiñapwa amuytanjja. Kunatsa ukham sistan uk qhanañchtʼam.

4 Aka oraqejj mä chʼusa lugaran jistʼantata mä utar uñtasitäkaspas ukham sañäni. Ukampis jaqen lurata uka utampi Diosan lurata aka oraqempejj mayj mayjawa. Sañäni, uka jistʼantat utan jakirinakatï samansa manqʼsa umsa jupanakpachpa utjayapjjañapäspa, janiraki basuranaksa anqaru jaqtapjjañapäkaspa ukhajja, ¿qhawqha tiempos uka uta manqhan jakapjjaspa? Janiw jaya tiempo jakapkaspati. Ukampisa aka oraqen walja millón jaqenakaw jakapjje. Oraq pachpaw samansa manqʼsa umsa utjayarapistu, ukampiw jakasiraktanjja. Janirakiw ukanakajj tukuskiti. Yamas basuranakajj janiw oraqet anqaru jaqtaskiti. Ukhampachasa aka oraqen jakañajj utjaskakiwa, suma oraqëskakiwa. ¿Kunatsa? Aka oraqejja, kunatï jan sirvjje ukanaka jan ukajj basuranak serviriruw tukuyi, Jehová Diosaw ukham lurtʼawayi. Uk amuytʼañatakejja, samanampita (ciclo del oxígeno), umampita (ciclo del agua) parltʼañäni.

5. 1) ¿Kunjamsa samanajj qʼomachasi? 2) ¿Kunsa ukajj uñachtʼayistu?

5 Jaqenakasa animalanakasa janiw jan samanampejj jakapkaspati. Jaqenakasa animalanakasa walja qʼoma samanwa maran samapjje. Ukampis samsupki ukajj dióxido de carbono satawa, ukajj janiw suma samanäjjeti. Ukhampachasa aka oraqen suma samanajj janipuniw tukuskiti, jan wali samanas janirakiw jilarkiti. ¿Kunatsa ukajj ukhamäpacha? Jehová Diosaw walja jiskʼa plantanaksa jachʼa arbolanaksa lurawayi, ukanakaw dióxido de carbono uk chʼamthapipjje, ukatjja suma samana mä arunjja oxígeno utjayapjje. Samanan ukham qʼomachasitapajja, kuntï Hechos 17:24, 25 texton siski ukajj cheqätapwa uñachtʼayi. Ukan akham siwa: “Diosaw [...] taqenirus jakañsa, samansa, taqe kunsa churi” sasa.

6. 1) ¿Kunatsa umajj jan tukuski? 2) ¿Kunsa ukajj Jehová Diosat uñachtʼayistu? (“ Umajj Jehová Diosan regalopawa” sat recuadro uñjjattʼäta).

6 Aka oraqejja, janiw intit jayankkiti ni jakʼankkisa ukatwa umajj oraqen utji. Oraqetï intir mä jukʼa jakʼachasispa ukhajja, umajj walljjtasin wañsjjaspawa, aka oraqes qhatira mä jachʼa qalar uñtasitäspawa. Ukampis intit mä jukʼa jayarstʼaspa ukhajja, umajj lojjontjjaspawa, aka oraqes mä jachʼa chhullunkhayar (hielo) uñtasitäspawa. Jehová Diosajja, wali suma lugararuw aka oraqe uskuwayi, ukatwa jakañatak umajj utjapuni. Lupejja, lamar qotankir umanaka, jawirankir umanakwa juntʼuptayi, ukatjja umajj alayar makatasajj qenayaruw (chʼiwuruw) tukjje. Sapa marajja, oraqpachan walja umapuniw alayar makatasin qenayanakar tukjje. Uka umajj mä tunka urunakaw qenayanakankaski ukatwa jalluntasin jan ukajj khununtasin aka oraqer purinjje, ukatjja mayampiw qotanakaru jawiranakaru kuttʼjje. Qhepatjja mayampirakiw umajj qenayanakar tukjje. Diosaw oraqen uma utjañapatakejj ukanak lurawayi, ukajja wali yatiñanïtapa wali chʼamanïtapwa uñachtʼayi (Job 36:27, 28; Ecl. 1:7).

7. Salmo 115:16 qellqatan aka oraqetwa parli, ¿kunanak lurasas oraqet yuspäratas uñachtʼaysna?

7 Aka oraqsa kunanakatï aka oraqen utjki ukanaksa wali valoranit uñjañatakejja, Jehová Diosan luratanakapatwa lupʼiñasa (Salmo 115:16 liytʼañataki). Ukanakat lupʼiñäni ukhajja, kuna sumanaktï Jehová Diosajj churkistu ukanakat sapüruw yuspärañäni. Ukatjja, kawki cheqantï jakasktan uka cheq qʼomacharakiñäniwa, ukanak lurasaw yuspäratas uñachtʼayañäni.

LEJJWISAJJ WALI MUSPARKAÑ LURTʼATAWA

8. ¿Lejjwejj musparkañ lurtʼatawa sasin kunatsa sissna?

8 Jaqen lejjwipajj wali musparkañ lurtʼatawa. Mamitasan purakapankkayätan ukhajja, lejjwisajj kunjamtï Jehová Diosajj lurtʼawayki ukarjamaw jukʼat jukʼat musparkañar tukjjäna. Sapa minutojj walja waranqa celulanakaw pʼeqesan uñstäna. Uka toqet yatjjatirinakan aruparjamajja, mä jilïr jaqen lejjwipan niya 100.000 millón celulanakaw utji, ukanakajj neuronas satäpjjewa. Uka celulanakajja, juntpachajj mä kilo chikataniwa (1,5 kilos). Lejjwisajj kunanak lurañatakis yanaptʼistu ukanakat mä qhawqha uñjañäni.

9. ¿Parlañ puedetasajj Diosan regalopawa sasajj kunatsa sasma?

9 Parlañ yatitasajj mä milagrowa. Parlktan ukhajj kunas cuerposan pasi uk amuytʼañäni. Mä aru arsuñatakejja, lajjrana, mallqʼana, lakana, quijadana, pechon utjki uka mä pataka musculonakwa lejjwejj onjjtayi. Kuntï mä jaqejj arski ukajj qhan amuyasiñapatakejja, uka musculonakajj wakisitarjamaw onjjtapjjañapa. Yaqha arunaka jan ukajj idiomanak yateqañ puedetas toqetjja, yatjjatatanakajj akham sasaw 2019 maran sapjjäna: ‘Jichhak nasita wawanakajja parlir istʼasajj arunak amuyapjjewa’ sasa. Ukham yatjjatasitapajja, kuntï walja yatjjatirinakajj amuyapki ukajj cheqäskapunitapwa uñachtʼayi. Uka yatjjatirinakajj akham sapjjewa: ‘Jiskʼatpachaw istʼasaki mä idioma yateqsna, yaqha idiomätapsa amuyañ puedsna, ukham luratätanwa’ sasa. Cheqas parlañ puedetasajj Diosan regalopawa (Éx. 4:11).

10. ¿Kunjamatsa parlañ puedetasat yuspäratas uñachtʼaysna?

10 Diosaw taqe kunsa lurawayi sasin kunatsa creytan uka toqetwa evolucionar creyiri jaqenakampejj parltʼsna, ukhamatwa parlañ puedetasat yuspäratas uñachtʼayaraksna (Sal. 9:1; 1 Ped. 3:15). Oraqesa, kunanakatï ukan utjki ukanakasa janiw Diosan luratäkiti sasin creysna ukwa evolucionar creyiri jaqenakajj munapjje. Ukampisa Jehová Diosaw aka oraqsa ukhamarak alajjpachsa lurawayi, janiw ukat pächasktanti. Kunatsa jan pächasktan uka toqet parltʼañatakisa Jehová Diosar jachʼañchañatakisa, Bibliampi ukhamarak aka yatichäwin parltʼaniwayktan ukanakamp yanaptʼayasisaw khitinakatï istʼañ munapki ukanakamp parltʼsna (Sal. 102:25; Is. 40:25, 26).

11. ¿Lejjwisajj wali musparkañawa sasin kunatsa saraksna?

11 Amtañ puedetasajj jan ukajj memoriasajj wali musparkañawa. Nayrajja, mä cientificojj akham sänwa: ‘Kunanakatï 20 millón libronakan qellqatäkaspa ukanakwa jaqen lejjwipajj amtaspa’ sasa. Ukampis jichhajja, jukʼamp informacionaw lejjwisar mantaspa sasaw yatjjatatanakajj sapjje. ¿Kunsa amtañ puedetasat lursna? Uk jichhajj yatjjatañäni.

12. ¿Kunatakis amuytʼirïñajj yanaptʼistu?

12 Animalanakat sipansa jaqenakakiw kunanakatï pasawaykistu ukanakat amuytʼasisajj sum sarnaqañ yateqsna. Nayra luratanakasat amtañasa ukanakat lupʼiñasa sum sarnaqañatakiw yanaptʼistu, nayrjam jan amuyjjañatakiw yanaptʼarakistu (1 Cor. 6:9-11; Col. 3:9, 10). Cheqas kunatï walïki jan walïkaraki uk amuyañjja, concienciasar yatichsnawa (Heb. 5:14). Ukatsti mayninakar munasiñampi, sinttʼasiñampi, khuyaptʼayasiñampi uñjañ yateqaraksnawa, cheqapar uñjirïñsa Jehová Diosatwa yateqassna.

13. Salmo 77:11, 12 qellqatarjamajja, ¿amtañ puedetasampejj kunanaksa lurañasa?

13 Amtañ puedetasat yuspärañatakejja, qhawqha kutsa Jehová Diosajj yanaptʼistu, kunjamsa chuymachtʼistu ukanak amtañatakiw chʼamachasiñasa. Ukham lurañajja, Jehová Diosaw jutïrin yanaptʼaskakitani sasin jukʼamp confiyañatakiw yanaptʼistani (Salmo 77:11, 12 liytʼañataki; 78:4, 7). ¿Kunjamatsa yuspäraraksna? Mayninakajj kunanaktï jiwas layku lurapki ukanakwa amtañasa, ukanakatsa jupanakar yuspärañasarakiwa. Khitinakatï yuspärasirïpki ukanakaw jilapartejj jukʼamp kusisit jakasipjje sasaw yatjjatatanakajj sapjje. Jehová Diosat yateqasisaw kunanaksa amtañäni kunanaksa armjjarakiñäni ukanak ajlliñasa. Cheqas Diosajj taqe kunwa amtaspa, ukampisa juchachasitasat taqe chuyma arrepentistan ukhajj perdonistuwa, ukatjja pantjasitas armjjarakiwa (Sal. 25:7; 130:3, 4). Jehová Diosajj jupat yateqasiñaswa muni, ukhamasti chuym ustʼayapkistu ukat perdón mayipkarakistu ukanakarojj perdonañasawa, pantjasitapsa armjjañasawa (Mat. 6:14; Luc. 17:3, 4).

Jehová Diosajj amuytʼiri lurawayistu ukat yuspärañatakejja, Juparuw jachʼañchañasa. (Párrafo 14). *

14. Jehová Diosajj amuytʼirwa lurtʼawayistu ¿kunjamsa ukat yuspärsna?

14 Niyakejjay Jehová Diosajj amuytʼiri lurawaychistojja, ukampejj Juparuw jachʼañchañasa. Yaqhepajja, jupanakpachpaw kunatï walïki jan walïkaraki ukanak amtañ ajllipjje. Ukampisa Jehová Diosaw Luririsajja, ukatwa leyinakapajj amuyunakasat sipansa jukʼamp sumajja (Rom. 12:1, 2). Leyinakaparjam sarnaqtan ukhajja, sumaw jakastanjja (Is. 48:17, 18). Mä amtampirakiw jakastanjja, uka amtajj Jehová Dios Awkisar jachʼañchaña ukhamarak kusisiyañawa (Prov. 27:11).

BIBLIAJJ DIOSAN REGALOPAWA

15. ¿Kunjamsa Biblia utjatapajj Jehová Diosan munasirïtap uñachtʼayistu?

15 Jehová Diosajj wali munasirïtapatwa Biblia mä regalor uñtat churistu. Jupajj jiwasanakat wal llakisi, ukatwa nayrajj mä qhawqha jaqenakaru arunakap Bibliar qellqayäna. Jehová Diosajja, jakañ toqet wali wakiskir jisktʼanakaruw Biblian qhanañchistu. Uka jisktʼanakat yaqhepajj akanakawa: ¿kunjamatsa jaqejj utjtan?, ¿kunatakis jaktan?, ¿kunas jutïrin pasani? Jaqenakajj uka jisktʼanakan qhanañchäwinakap yatipjjaspa ukwa Jehová Diosajj muni. Ukatwa walja arunakar Biblia traducitäñapatak nayratpach Diosajj yanaptʼawayi. Jichha tiemponjja, chikatakisa jan ukajj phoqatpachasa Bibliajj 3.000 jila arunakanwa utji. Cheqansa yaqha libronakat sipansa Bibliakiw walja arunakar traducitajja. Bibliakirakiw niya taqe jaqenakan utji. Kawkjansay maynejj jakaskchi, kuna arsay parlaskchi niya taqeniw pachpa arupata Biblian yatichäwinakap yatjjatapjjaspa (“ África cheqan parlaski uka arunakaruw Bibliajj traducisiwayi” sat recuadro uñjjattʼäta).

16. Mateo 28:19, 20 textorjamasa parraforjamasa, ¿kunanak lurasas Biblia utjatapat Diosar yuspärsna?

16 Biblia utjatapatjja, ¿kunjamsa Diosar yuspäratas uñachtʼaysna? Sapür liyisa, kuntï yatichki ukat lupʼisa, kuntï yateqktan ukarjam sarnaqañatak chʼamachasisa. Ukatsti kuntï Bibliajj yatichki ukanak taqe jaqenakar yatichañatak chʼamachasisa (Sal. 1:1-3; Mat. 24:14; Mateo 28:19, 20 liytʼañataki).

17. 1) ¿Kuna regalonakatsa aka yatichäwin yatjjatawaytan? 2) ¿Kunsa akjjar jutki uka yatichäwin yatjjataskañäni?

17 Aka yatichäwinjja, Diosan kimsa regalonakapatwa parltʼaniwaytanjja: 1) aka oraqe, ukanwa jakastanjja, 2) lejjwisa, ukajj musparkañ lurtʼatawa, 3) Biblia, ukajj Diosan amuytʼayatawa. Ukampisa Diosan jan uñjkaña yaqha regalonakapajj utjarakiwa. Akjjar jutki uka yatichäwinwa uka toqenakat yatjjataskañäni.

CANCIÓN 12 Jachʼa Jehová Dios

^ Párrafo 5 Aka yatichäwejja, Jehová Diosar jukʼamp munasiñataki, kuna regalonaktï churkistu ukanakat jukʼamp yuspärañatakiw yanaptʼistani. Khitinakatï ‘Diosajj janiw utjkiti’ sapki ukanakampejj kunjamsa parltʼsna ukatakiw yanaptʼarakistani.

^ Párrafo 64 FOTONAKAT JUKʼAMP QHANAÑCHTʼAÑATAKI. Mä kullakaw yaqha aru yateqaski, ukhamat yaqha markanakat jutirinakar pachpa arupat Bibliat yatichañataki.