1—3. Иса һәвариләриндән неҹә ајрылды вә бунунла бағлы һансы суаллар јараныр?

 ОНЛАР бунун битмәсини истәмирләр. Ҝеридә галан һәфтәләр һәвариләр үчүн унудулмаз олмушду! Иса дириләндә онларын дәрин кәдәри бөјүк севинҹлә әвәз олунмушду. 40 ҝүн әрзиндә Иса дөнә-дөнә шаҝирдләринә ҝөрүнүб онлара әлавә тәлим вермиш вә руһландырмышды. Лакин бу ҝүн о, сонунҹу дәфә онлара ҝөрүнүр.

² Зејтун дағында һәвариләр Иса илә бирликдә оларкән онун ағзындан чыхан һәр кәлмәни тутмаға чалышырлар. Иса сөзүнү битирир. Вахт санки бир ҝөз гырпымында кечиб ҝедир. Иса әлләрини галдырыр вә онлара хејир-дуа верир. Сонра јаваш-јаваш ҝөјә галхыр! Шаҝирдләр бу мәнзәрәни диггәтлә изләјирләр. Сонда Иса булудларын арасында ҝөздән итир. О, артыг ҝөрүнмүр, анҹаг шаҝирдләри һәлә дә ҝөјә бахырлар (Лука 24:50; Һәв. 1:9, 10).

³ Бу һадисә һәвариләрин һәјатында дөнүш нөгтәси олду. Ағалары Иса Мәсиһ  ҝөјә галхды. Бәс инди онлар нә едәҹәкләр? Әмин ола биләрик ки, Ағалары өзүнүн башладығы иши давам етмәләри үчүн онлары һазырлајыб. Иса онлары бу ваҹиб тапшырығы јеринә јетирмәјә неҹә һазырламышды вә онларын буна мүнасибәти неҹә олмушду? Бунун мүасир мәсиһиләрә һансы аидијјәти вар? «Һәвариләрин ишләри» китабынын биринҹи фәслиндә бу суаллара руһландырыҹы ҹаваблар тапа биләрик.

4. Лука «Һәвариләрин ишләри» китабына неҹә башлајыр?

⁴ Лука сөзүнә Теофилә, бир мүддәт әввәл «Мүждә»ни үнванладығы инсана мүраҹиәтлә башлајыр a. О, «Һәвариләрин ишләри» китабынын әввәлиндә фәргли ифадәләр ишләдәрәк вә әлавә тәфсилатлар тәгдим едәрәк «Мүждә»нин сонунда тәсвир етдији һадисәләрин гыса иҹмалыны верир вә беләликлә, бу китабын «Мүждә»нин давамы олдуғуну ҝөстәрир.

5, 6. а) Исанын шаҝирдләринә иманда мөһкәм галмаға нә көмәк едә биләрди? б) Мүасир һәгиги мәсиһиләрин иманы һансы «данылмаз сүбутлар»а әсасланыр?

⁵ Исанын давамчыларынын иманы нәјин сајәсиндә мөһкәм галаҹаг? Һәвариләрин ишләри 1:3 ајәсиндә Иса һагда охујуруг: «Иса... сағ олдуғуну бир чох данылмаз сүбутларла онлара ҝөстәрди». Мүгәддәс Китабы јазанлардан јалныз «севимли һәким» Лука «данылмаз сүбутлар» кими тәрҹүмә олунан ифадәдән истифадә едиб (Кол. 4:14). Бу термин тибби әдәбијјатларда ишләнилирди вә тәгдим олунан сүбутун инандырыҹы, етибарлы олдуғуну ҝөстәрирди. Иса мәһз белә сүбут тәгдим етмишди. О, дәфәләрлә давамчыларына ҝөрүнмүшдү. Бәзән бир вә ја икисинә, һәрдән бүтүн һәвариләрә, бир дәфә исә 500-дән чох шаҝирдә ҝөрүнмүшдү (1 Кор. 15:3—6). Һәгигәтән дә, бу, данылмаз сүбутдур!

⁶ Ејнилә мүасир һәгиги мәсиһиләрин дә иманы «данылмаз сүбутлар»а әсасланыр. Бәс Исанын јер үзүндә јашадығына, ҝүнаһларымыздан өтрү өлдүјүнә вә дирилдијинә сүбутлар вармы? Сөзсүз ки, вар! Ҹанлы шаһидләрин Аллаһын Кәламында јаздығы етибарлы мәлуматлар лазым олан инандырыҹы сүбутдур. Бу һадисәләри арашдырмаг вә өјрәндикләримизи тәтбиг едә билмәк үчүн дуа етмәк иманымызы чох мөһкәмләндирә биләр. Унутма ки, тутарлы дәлилләр һәгиги иманла садәлөвһлүк арасындакы фәрги үзә чыхарыр. Әбәди һәјата наил олмаг үчүн әсл иманын олмасы лабүддүр (Јәһ. 3:16).

7. Иса тәлим вермәкдә вә тәблиғ етмәкдә давамчыларына һансы нүмунәни гојуб?

⁷ Иса һәмчинин «Аллаһын Падшаһлығы һаггында данышырды». Мәсәлән, о, Мәсиһин әзаб чәкәҹәјини вә өләҹәјини ҝөстәрән пејғәмбәрлији изаһ етди  (Лука 24:13—32, 46, 47). Мәсиһ кими ојнадығы ролу ачыглајанда диггәти Аллаһын Падшаһлығына јөнәлтди, чүнки о, һәмин Падшаһлығын Падшаһы тәјин олунмушду. Падшаһлыг һәмишә Исанын тәблиғинин әсас мөвзусу олуб вә онун мүасир давамчылары да бу һагда тәблиғ едирләр (Мәт. 24:14; Лука 4:43).

8, 9. а) Исанын һәвариләри һансы ики фикирдә јанылырдылар? б) Иса һәвариләрин дүшүнҹә тәрзинә неҹә дүзәлиш верди вә мүасир мәсиһиләр бундан нә өјрәнирләр?

⁸ Һәвариләрин Зејтун дағында Иса илә ҝөрүшү онларын јер үзүндәки сон ҝөрүшү иди. Онлар бөјүк һәјәҹанла сорушдулар: «Аға, Исраилдә падшаһлығы инди бәрпа едәҹәксән?» (Һәв. 1:6). Бу бир суал һәвариләрин ики шејдә јанылдыгларыны үзә чыхарырды. Биринҹиси, онлар дүшүнүрдүләр ки, Аллаһын Падшаһлығы Исраил халгы үчүн бәрпа олунаҹаг. Икинҹиси, онлар вәд олунан Падшаһлығын «инди», дәрһал идарә етмәјә башлајаҹағыны зәнн едирдиләр. Иса онларын дүшүнҹә тәрзинә неҹә дүзәлиш верди?

⁹ Еһтимал ки, Иса һәвариләрин биринҹи јанлыш фикринә тезликлә дүзәлиш вериләҹәјини билирди. Ҹәми он ҝүндән сонра онун шаҝирдләри јени халгын, руһани Исраилин јаранмасынын шаһиди олаҹагдылар! Аллаһын Исраил халгы илә мүнасибәтләри сона чатмаг үзрә иди. Икинҹи фикрә ҝәлдикдә исә Иса мүлајимликлә онлара хатырлатды: «Дөврләри вә тарихләри тәјин етмәк јалныз Атанын ихтијарындадыр, сизин бунлары билмәјинизә ҝәрәк јохдур» (Һәв. 1:7). Һадисәләрин вахтыны тәјин едән Јеһовадыр. Өлүмүндән әввәл Исанын өзү демишди ки, сонун ҝәләҹәји «ҝүнү вә сааты» һеч Оғул да билмир, «јалныз Ата билир» (Мәт. 24:36). Бизим ҝүнләрдә дә бу системин сонунун нә вахт ҝәләҹәји илә бағлы һәдсиз дәрәҹәдә нараһат олан мәсиһи, әслиндә, она аидијјәти олмајан бир ишә ҝөрә нараһатлыг кечирмиш олур.

10. Биз дә һәвариләр кими һансы әһвал-руһијјәдә олмалыјыг вә нәјә ҝөрә?

¹⁰ Лакин бу, бизә бөјүк иман саһиби олан һәвариләрә јухарыдан ашағы бахмаға әсас вермир. Ахы онлар едилән дүзәлишләри тәвазөкарлыгла гәбул етдиләр. Бундан башга, вердикләри суал јанлыш дүшүнҹә тәрзиндән ирәли ҝәлсә дә, онларын дүзҝүн әһвал-руһијјәдә олдугларыны үзә чыхарды. Иса шаҝирдләрини дәфәләрлә тәшвиг етмишди: «Ојаг галын» (Мәт. 24:42; 25:13; 26:41). Онлар руһани ҹәһәтдән ојаг идиләр, белә ки, Јеһованын һәрәкәтә кечәҹәјини ҝөстәрән сүбутлары сәбирсизликлә ҝөзләјирдиләр. Биз дә ејни әһвал-руһијјәдә олмалыјыг. Бу һәлледиҹи «ахырзаманда» белә әһвал-руһијјәдә олмағымыз һәмишәкиндән даһа ваҹибдир (2 Тим. 3:1—5).

11, 12. а) Иса давамчыларына һансы тапшырығы вермишди? б) Нәјә ҝөрә Иса тәблиғ етмәји тапшырмаздан әввәл мүгәддәс руһдан данышды?

¹¹ Иса һәвариләринә әсас нәји етмәли олдугларыны хатырлатды. О деди: «Мүгәддәс руһ үзәринизә ҝәләндә сиз гүввәт алаҹагсыныз вә Јерусәлимдә, бүтүн Јәһудијјәдә вә Сәмәријјәдә, һәтта јерин уҹгарларынадәк мәним шаһидим олаҹагсыныз» (Һәв. 1:8). Исанын дирилмәси һагда хәбәр илк олараг  онун едам олундуғу јердә, Јерусәлимдә бәјан едилмәли иди. Орадан бу хәбәр бүтүн Јәһудијјәјә, сонра Сәмәријјәјә, даһа сонра исә та дүнјанын о башына кими тәблиғ олунаҹагды.

¹² Мараглыдыр ки, Иса јалныз көмәк үчүн мүгәддәс руһу ҝөндәрәҹәји вәдини тәкрарладыгдан сонра шаҝирдләринә тәблиғ етмәји тапшырды. «Һәвариләрин ишләри» китабында бу ајә дә дахил олмагла, «мүгәддәс руһ» ифадәсинә 40 дәфәдән чох раст ҝәлинир. Мүгәддәс Китабын бу бөлмәсиндә дөнә-дөнә ачыгланыр ки, мүгәддәс руһун көмәји олмадан Јеһованын ирадәсини јеринә јетирмәк гејри-мүмкүндүр. Белә исә мүнтәзәм олараг дуада мүгәддәс руһ диләмәк неҹә дә ваҹибдир! (Лука 11:13). Инди мүгәддәс руһ бизә һәмишәкиндән даһа чох ҝәрәкдир.

13. Аллаһын халгына верилән тәблиғ етмәк тапшырығы бу ҝүн нә дәрәҹәдә ҝениш мигјасда һәјата кечирилир вә нәјә ҝөрә бу иши ҹанла-башла јеринә јетирмәлијик?

¹³ О вахтдан бәри «јерин уҹгарларынадәк» анлајышынын мәнасы дәјишиб. Лакин кечән фәсилдә гејд олундуғу кими, Јеһованын Шаһидләри шәһадәт етмәк тапшырығыны ҹанла-башла јеринә јетирирләр, чүнки онлар билирләр ки, Аллаһ бүтүн инсанларын Падшаһлыг һагда хош хәбәри ешитмәсини истәјир (1 Тим. 2:3, 4). Сән бу хиласедиҹи ишлә фәал сурәтдә мәшғул олурсанмы? Һеч бир јердә бу гәдәр севинҹ вә мәмнунлуг ҝәтирән иш тапмаг мүмкүн дејил! Бу иши јеринә јетирмәк үчүн Јеһова лазым олан ҝүҹү верәҹәк. «Һәвариләрин ишләри» китабындан бизә хидмәтдә мүвәффәгијјәтли олмаға көмәк едәҹәк үсуллар вә әһвал-руһијјә һаггында чох шеј өјрәнәҹәјик.

14, 15. а) Мәләкләр Мәсиһин гајыдышы илә бағлы нә дедиләр вә бу сөзләр һансы мәнаны дашыјыр? (Һәмчинин һашијәјә бах.) б) Мәсиһ ҝөјә галхдығы кими «ејни тәрздә» неҹә гајытды?

¹⁴ Фәслин әввәлиндә гејд олундуғу кими, Иса ҝөјә галхды вә ҝөздән итди. Анҹаг 11 һәвари ҝөзләрини сәмаја дикәрәк јерләриндән тәрпәнмирдиләр. Ики мәләк пејда олуб онлары мүлајимликлә мәзәммәт етди: «Еј ҹәлиләлиләр! Нијә дуруб ҝөјә бахырсыныз? Сиздән ҝөјә ҝөтүрүлән бу Исанын ҝөјә неҹә ҝетдијини ҝөрдүнүзсә, елә дә ҝери ҝәләҹәк» (Һәв. 1:11). Мәләкләр бәзи динләрин өјрәтдији кими, Исанын ејни бәдәндә ҝәләҹәјиними нәзәрдә тутурдулар? Хејр. Буну һарадан билирик?

¹⁵ Мәләкләр Исанын ејни формада јох, «ејни тәрздә» гајыдаҹағыны сөјләдиләр b. О, һансы тәрздә ҝөјә галхмышды? Мәләкләр шаҝирдләрлә данышанда Иса ҝөздән итмишди. Јалныз һәвариләр Исанын ҝөјә галхдығынын вә Атасынын јанына ҝетдијинин шаһиди олмушдулар. Онун гајыдышы да ејни тәрздә олаҹагды. Бу, белә дә олду. Бу ҝүн јалныз Мүгәддәс Китабы баша дүшән вә һансы дөврдә јашадығымызы дәрк едән инсанлар Исанын падшаһ олдуғуну анлајыр (Лука 17:20). Биз онун һүзуруну ҝөстәрән әламәтләри сезмәли вә инсанлара бу һагда данышмалыјыг ки, неҹә мүһүм бир дөврдә јашадығымызы онлар да анласынлар.

16—18. а) Һәвариләрин ишләри 1:13, 14 ајәләриндән мәсиһи ҝөрүшләри һаггында нә өјрәнирик? б) Исанын анасы Мәрјәмин нүмунәсиндән нә өјрәнирик? в) Нәјә ҝөрә мәсиһи ҝөрүшләри бу ҝүн олдугҹа ваҹибдир?

¹⁶ Тәбии ки, һәвариләр «бөјүк севинҹлә Јерусәлимә гајытдылар» (Лука 24:52). Бәс онлар Мәсиһин рәһбәрлијинә вә ҝөстәришинә неҹә һај верәҹәкләр? «Һәвариләрин ишләри» китабынын 1-ҹи фәслинин 13 вә 14-ҹү ајәләриндән онларын «үст мәртәбәдә» јығышдыгларыны охујуруг, еләҹә дә бу јығынҹаг һагда мараглы тәфсилатлары өјрәнирик. Кечмишдә Фәләстиндәки евләрин адәтән үст мәртәбәси олурду вә ораја бајыр тәрәфдән пилләкәнлә галхырдылар. Ола билсин, шаҝирдләрин јығышдығы јер Һәвариләрин ишләри 12:12 ајәсиндә хатырланан вә Маркын анасына мәхсус олан евин үст мәртәбәси иди. Һәр неҹә олурса олсун, бура Мәсиһин давамчыларынын јығышмасы үчүн худмани, раһат јер иди. Бәс ора кимләр јығышмышды вә онлар нә едирдиләр?

¹⁷ Диггәт јетир ки, ораја јығышанлар јалныз һәвариләр вә ја кишиләр дејилди. Орада, Исанын анасы Мәрјәм дә дахил олмагла, «бәзи гадынлар» да вар иди. Мүгәддәс Китабда Мәрјәмин ады сонунҹу дәфә бурада чәкилир. Онун өзүнү башгаларындан үстүн тутмајараг тәвазөкарлыг ҝөстәриб руһани баҹы-гардашлары илә бир јердә ибадәт етмәк үчүн бура ҝәлмәсиндә гејри-ади һеч нә јохдур. Иса јер үзүндә оланда она иман ҝәтирмәјән дөрд оғлунун инди бурада олмасы јәгин Мәрјәми руһландырырды (Мәт. 13:55; Јәһ. 7:5). Исанын өлүмүндән вә дирилмәсиндән сонра өҝеј гардашларынын дүшүнҹә тәрзи дәјишмишди (1 Кор. 15:7).

¹⁸ Һәвариләрин һансы мәгсәдлә бир јерә јығышдыгларына да диггәт јетир: «Онларын һамысы јекдилликлә вә арамсыз дуа едирдиләр» (Һәв. 1:14). Бирликдә јығышмаг һәмишә мәсиһи хидмәтинин ајрылмаз һиссәси олуб. Бир јерә јығышмагда мәгсәдимиз бир-биримизи руһландырмаг, тәлим вә мәсләһәт алмаг, ән әсасы исә сәмави Атамыз Јеһоваја ибадәт етмәкдир. Һәмин вахт етдијимиз дуалар вә охудуғумуз һәмд нәғмәләри һәм Јеһоваја хош ҝедир, һәм дә бизим үчүн ваҹибдир. Ҝәл һеч вахт бу мүгәддәс вә руһландырыҹы ҝөрүшләри тәрк етмәјәк! (Ибр. 10:24, 25).

19—21. а) Бутрусун јығынҹагда фәал рол ојнамасындан нә өјрәнирик? б) Нәјә ҝөрә Јәһуданы әвәз етмәк лазым ҝәлди вә бу мәсәләнин һәлл едилмә үсулундан нә өјрәнә биләрик?

¹⁹ Мәсиһин бу давамчылары ваҹиб тәшкилати мәсәлә илә үзләшдиләр. Һәвари Бутрус бу ишдә мәсулијјәти өз үзәринә ҝөтүрдү (15—26 ајәләр). Ағасыны үч дәфә инкар етдикдән сонра бу һәфтәләр әрзиндә Бутрусун өз дүшүнҹәсиндә, бахышларында вә һәјатында дәјишиклик етмәси мәҝәр руһландырыҹы дејил? (Марк 14:72). Һамымыз ҝүнаһа мејиллијик вә јадда сахламалыјыг ки, Јеһова сәмими-гәлбдән төвбә едәнләрә гаршы кәрамәтли вә бағышлајандыр (Зәб. 86:5).

²⁰ Бутрус баша дүшүрдү ки, Исаја хәјанәт едән Јәһуданы кимсә  әвәз етмәлидир. Амма ким? Јени һәвари Исанын хидмәти боју онун ардынҹа ҝетмиш вә дирилмәсинин ҹанлы шаһиди олмуш шаҝирдләрдән бири олмалыдыр (Һәв. 1:21, 22). Бу, Исанын «мәним ардымҹа ҝәлән сизләр дә он ики тахтда отуруб Исраилин он ики гәбиләсинә һакимлик едәҹәксиниз» вәдинә ујғун ҝәлирди (Мәт. 19:28). Ҝөрүнүр, Јеһованын нијјәти о иди ки, јер үзүндәки хидмәти заманы Исаны мүшајиәт едән 12 һәвари Јени Јерусәлимин диварынын «бүнөврәсиндә он ики даш»ы тәшкил етсин (Вәһј 21:2, 14). Буна ҝөрә дә Јеһова Бутруса «вәзифәсини башгасы тутсун» пејғәмбәрлијинин Јәһудаја аид олдуғуну анламаға көмәк етди (Зәб. 109:8).

²¹ Он икинҹи һәвари неҹә сечилди? Мүгәддәс Китабын јазылдығы дөврдә ҝениш јајылмыш бир үсулла, пүшк атмагла (Мәс. 16:33). Анҹаг пүшк атмагла сечим едилдији һагда сонунҹу дәфә Мүгәддәс Китабын бу јериндә јазылыб. Ҝөрүнүр, мүгәддәс руһ верилдикдән сонра бу үсулдан истифадә едилмәди. Пүшкүн нәјә ҝөрә атылдығына диггәт јетир. Һәвариләр дуа етдиләр: «Еј Јеһова! Сән һәр кәсин үрәјини билирсән. Бу ики нәфәрдән кими сечдијини бизә ҝөстәр» (Һәв. 1:23, 24). Онлар истәјирдиләр ки, сечими Јеһова етсин. Јеһова Мәттијаны сечди. Еһтимал ки, о, Исанын тәблиғ етмәјә ҝөндәрдији 70 шаҝирдин арасында иди. Беләликлә, Мәттија «он ики һәвари»дән бири олду c (Һәв. 6:2).

22, 23. Нәјә ҝөрә јығынҹагда рәһбәрлији үзәринә ҝөтүрәнләрә табе олмалыјыг?

²² Бу һадисә бизә Аллаһын халгынын тәшкил олунмуш шәкилдә фәалијјәт ҝөстәрмәсинин ваҹиблијини хатырладыр. Бизим ҝүнләрдә мәсулијјәтли кишиләр јығынҹагда нәзарәтчи олмаг үчүн сечилирләр. Ағсаггаллар Мүгәддәс Китабда нәзарәтчиләр үчүн олан тәләбләри диггәтлә нәзәрдән кечирир вә мүгәддәс руһун рәһбәрлик етмәси үчүн дуа едирләр. Јығынҹаг белә кишиләрә мүгәддәс руһла тәјин олунмуш инсанлар кими бахыр. Һәр биримиздән исә итаәтли олмаг вә онларын рәһбәрлијинә табе олмаг ҝөзләнилир. Бу, јығынҹагда әмәкдашлыг руһунун олмасына көмәк едир (Ибр. 13:17).

²³ Исанын дирилмәсинин ҹанлы шаһиди олмалары вә тәшкилати дәјишикликләр бу шаҝирдләрин иманыны мөһкәмләндирмиш вә онлары баш верәҹәк мүһүм һадисәјә һазырламышды. Нөвбәти фәсилдә бу һадисәни арашдыраҹағыг.