1—3. а) Мүгәддәс руһ Булусу вә онун јолдашларыны неҹә истигамәтләндирди? б) Бу фәсилдә һансы һадисәләри нәзәрдән кечирәҹәјик?

 МАКЕДОНИЈАНЫН Филиппи шәһәри јахынлығында ахан кичик Гангит чајы бир чохлары үчүн ибадәт јеринә чеврилиб. Инди дә бир дәстә гадын шәһәрдән чыхыб ораја јолланыр. Онлар адәти үзрә чајын кәнарында әјләшиб Исраилин Аллаһына дуа едирләр. Сөзсүз ки, бу, Јеһованын нәзәриндән гачмыр (2 Салн. 16:9; Зәб. 65:2).

² Бу арада, Филиппидән тәхминән 800 километр шәргдә бир груп киши Галатијанын ҹәнуб шәһәри Листрадан чыхыб гәрбә доғру јол алыр. Бир нечә ҝүн сонра онлар ромалыларын салдығы јола чыхырлар. Даш дөшәнмиш бу јол Асија әјаләтинин ән сых мәскунлашмыш бөлҝәсинә, Ефесә вә диҝәр шәһәрләрә тәрәф узаныр. Сәјаһәтә чыхан — Булус, Сила вә Тимути ораја чатмаг арзусу илә алышыб-јанырлар. Ахы орада минләрлә инсан Мәсиһ һаггында хәбәри һәлә ешитмәјиб. Амма сәјаһәтә һәлә башламамыш мүгәддәс руһ бизә мәлум олмајан тәрздә онлары дајандырыб Асијада тәблиғ етмәји гадаған едир. Нә сәбәбә? Иса мүгәддәс руһ васитәсилә онлары башга истигамәтә јөнәлтмәк истәјир: онлар Кичик Асијаны, Еҝеј дәнизини кечәрәк Гангит чајынын кәнарына ҝетмәлидирләр!

³ Исанын Булусу вә онун јолдашларыны гејри-ади шәкилдә Македонијаја истигамәтләндирмәсиндән чох шеј өјрәнә биләрик. Буна ҝөрә дә Булусун тәхминән 49-ҹу илдә башладығы тәблиғ сәјаһәти заманы баш верән бәзи һадисәләри нәзәрдән кечирәҹәјик.

4, 5. а) Булус вә јолдашлары Битинија јахынлығында оланда Иса нә етди? б) Гардашлар нә етдиләр вә бунун сајәсиндә нә әлдә олунду?

⁴ Мүгәддәс руһ Булуса вә онун јолдашларына Асијаја ҝетмәји гадаған етдикдән сонра онлар шимала, Битинија әјаләтинә үз тутдулар. Ора чатмаг үчүн ҝүнләрлә сејрәк мәскунлашмыш Фриҝија вә Галатија бөлҝәләри арасындакы кәлә-көтүр, тозлу-торпаглы јолларла јол ҝетмәли идиләр. Лакин Битинијаја јахынлашанда Иса јенидән мүгәддәс руһ васитәсилә онлары дајандырды (Һәв. 16:6, 7). Јәгин гардашлар чашыб-галмышдылар.  Онлар билирдиләр нәји тәблиғ етмәлидирләр, неҹә тәблиғ етмәлидирләр, амма һарада тәблиғ етмәлидирләр, ону билмирдиләр. Онлар, мәҹази дилдә десәк, Асијаја ачылан гапыны дөјмүшдүләр, лакин гапы ачылмамышды. Битинијаја ачылан гапыны дөјмүшдүләр, амма нә хејри. Буна бахмајараг, Булус ачыг гапы тапана кими раһатлашан дејилди. Сонра гардашлар илк бахышдан ағласығмаз ҝөрүнән бир гәрар гәбул етдиләр. Онлар гәрбә үз тутдулар. Бир сыра шәһәрләрдән јан кечиб 550 километр јол ҝетдикдән сонра лиман шәһәри Троаса чатдылар. Бура Македонијаја ачылан гапы иди (Һәв. 16:8). Бурада Булус үчүнҹү гапыны дөјдү; вә будур, гапы тајбатај ачылды!

⁵ Троасда Булусҝилә гошулан Лука сонра баш верәнләр һагда јазыр: «Булус ҝеҹә рөјада ҝөрдү ки, бир македонијалы дуруб она јалварыр: “Македонијаја ҝәл, бизә көмәк ет”. Булус бу рөјаны ҝөрән кими биз Македонијаја јола дүшдүк. Белә гәнаәтә ҝәлмишдик ки, Аллаһ мүждәни онлара чатдырмаг үчүн бизи ора чағырыр» a (Һәв. 16:9, 10). Нәһајәт, Булуса ајдын олду ки, онлар һарада тәблиғ етмәлидирләр. Јәгин, јолун јарысындан ҝери гајытмадығына ҝөрә о, инди чох севинирди. Гардашлар јубанмадан ҝәми илә Македонијаја ҝетдиләр.

6, 7. а) Булусун сәјаһәти заманы баш верәнләр бизә нәји ачыглајыр? б) Бу һадисә бизи нәјә әмин едир?

⁶ Бу һадисәдән нә өјрәнә биләрик? Бир шејә фикир вер: Булус Асијаја јола дүшәндән сонра Иса мүгәддәс руһ васитәсилә мәсәләјә мүдахилә етди. Бундан башга, Булус Битинијаја јахынлашандан сонра Иса ону дајандырды вә нәһајәт, о, Троаса чатдыгдан сонра Иса ону Македонијаја  ҝөндәрди. Јығынҹағын башы олан Иса бу ҝүн бизи дә ејни ҹүр истигамәтләндирә биләр (Кол. 1:18). Мәсәлән, тутаг ки, сән өнҹүл хидмәтинә башламаг вә ја тәблиғчиләрә тәләбат олан јерә көчмәк истәјирсән. Лакин ола биләр, Иса сәнә мәгсәдинә доғру мүәјјән аддымлары атдыгдан сонра јол ҝөстәрсин. Нијә мәһз сонра? Белә бир нүмунә үзәриндә дүшүн: машын јалныз һәрәкәт етдији тәгдирдә сүрүҹү ону саға вә ја сола дөндәрә биләр. Буна бәнзәр тәрздә, Иса бизә јалныз һәрәкәт етдијимиз, јәни хидмәтимизи ҝенишләндирмәк үчүн конкрет аддымлар атдығымыз һалда истигамәт верә биләр.

⁷ Бәс әҝәр илк ҹәһдләрдән мәгсәдимиз баш тутмурса, онда неҹә? Аллаһын руһунун бизә јол ҝөстәрмәдији гәнаәтинә ҝәләрәк руһдан дүшмәлијикми? Гәтијјән. Биз унутмамалыјыг ки, Булусда да һәр шеј биринҹи дәфәдән алынмамышды. Буна бахмајараг, о, ачыг гапы тапана кими тәслим олмады. Әмин ола биләрик ки, руһдан дүшмәјиб мәгсәдимизә доғру ирәлиләсәк, әввәл-ахыр бизим дә гаршымызда «бөјүк фәалијјәт гапысы» ачылаҹаг (1 Кор. 16:9).

8. а) Филиппи шәһәри нә илә сәҹијјәләнирди? б) Булусун дуа јериндә тәблиғ етмәси һансы ҝөзәл бәһрәни ҝәтирди?

⁸ Македонијаја чатдыгдан сонра Булус јолдашлары илә бирҝә Филиппијә ҝетди. Оранын сакинләри Рома вәтәндашы олмалары илә фәхр едирдиләр. Шәһәрдә истефаја чыхан Рома забитләри јашајырды. Онлар үчүн Филиппи санки кичик Италија, Македонијада салынмыш кичик Рома шәһәри иди. Дуа јерини ахтаран шөвглү мүждәчиләр шәһәр дарвазаларындан кәнара, чај гырағына ҝәләндә баша дүшдүләр ки, ахтардыглары јер бурадыр b. Онлар шәнбә ҝүнү һәмин јерә ҝетдиләр вә Аллаһа ибадәт етмәк үчүн орада топлашан гадынлара раст ҝәлдиләр. Гардашлар әјләшиб онларла сөһбәтә башладылар. Лидија адлы бир гадын онлары диггәтлә динләјирди. «Јеһова онун үрәјини ачды». Ешитдикләри Лидијаја елә дәрин тәсир бағышлады ки, о, евиндәкиләрлә бирликдә вәфтиз олду. Сонра Лидија јалвар-јахар едиб Булусу вә онун јолдашларыны евинә гонаг апарды c (Һәв. 16:13—15).

9. Бу ҝүн бир чохлары Булус кими нә едирләр вә бу онлара һансы немәтләри ҝәтирир?

⁹ Тәсәввүр ет, Лидијанын вәфтиз олмасы неҹә бөјүк севинҹә сәбәб олду! Шүбһәсиз, «Македонијаја ҝәл» дәвәтини гәбул етдијинә вә бу мөмин гадынларын дуаларына ҹаваб вермәк үчүн Јеһованын ону вә јолдашларыны сечдијинә ҝөрә Булусун севинҹинин һәдди-һүдуду јох иди. Бу ҝүн дә бир чох баҹы-гардашлар, һәм ҝәнҹләр, һәм јашлылар, һәм субајлар, һәм дә евлиләр Падшаһлығын тәблиғчиләринин аз олдуғу әразиләрә көчүр. Дүздүр, бу, чәтинликләрсиз өтүшмүр. Лакин онлар Лидија кими һәгигәти гәбул едән сәмими инсанлары тапанда бүтүн проблемләр јаддан чыхыр. Бәс  сән тәблиғчиләрә тәләбат олан јерә көчмәк үчүн нә исә едә биләрсәнми? Бунун мүкафаты бөјүк олаҹаг! Мәсәлән, ијирми јашларында олан Ерон адлы бир гардаш Мәркәзи Америка өлкәләриндән биринә көчмүшдү. О, һиссләрини бөлүшүр: «Башга өлкәдә хидмәт етмәк мәнә руһани ҹәһәтдән јеткинләшмәјә көмәк етди вә Јеһоваја даһа да јахынлашдырды. Тәблиғ хидмәтинә исә сөз јохдур: дүз сәккиз нәфәрлә Мүгәддәс Китабы өјрәнирәм!» Әслиндә, онун сөзләриндә чохларынын һиссләри әкс олунур.

10. Вәзијјәти Булусҝилә гаршы чевирмәк үчүн ҹинләр нә етди?

¹⁰ Шејтан, сөзсүз ки, бәрк гәзәбли иди. Ахы онун вә ҹинләринин ат ојнатдығы јерләрдә хош хәбәр инди көк салмаға башламышды. Буна ҝөрә дә, шүбһә јохдур ки, вәзијјәтин Булусҝилә гаршы чеврилмәсиндә онларын бармағы вар иди. Бир дәфә гардашлар дуа јеринә ҝедәндә фалчылыгла ағаларына чохлу ҝәлир ҝәтирән ҹинә тутулмуш гуллугчу гыз онларын далынҹа дүшүб гышгырырды: «Бунлар Аллаһ-Тааланын гулларыдыр, сизә хилас јолуну билдирирләр». Ола билсин, ҹин гыза бу сөзләри она ҝөрә дедиздирирди ки, һамы Булусун тәлимләри илә гызын етдији фалчылығын бир мәнбәдән ҝәлдијини фикирләшсин. Беләликлә дә, ҹамаатын диггәти Мәсиһин давамчыларындан јајынаҹагды. Лакин Булусун әмри илә ҹин гыздан чыхды вә гыз даһа һеч нә демәди (Һәв. 16:16—18).

11. Ҹин гыздан чыхдыгдан сонра Булус вә Сила илә нә баш верди?

¹¹ Гарабашын ағалары ҝәлиб ҝөрәндә ки, ҝәлир мәнбәји әлләриндән чыхыб, һирс башларына вурду. Онлар Булус вә Силаны базар мејданына ҝәтирдиләр. Бурада Рома һөкумәтинин нүмајәндәләри олан мәмурлар мәһкәмә гурурдулар. Һакимләрин вәтәнпәрвәрлик вә милләтчилик һиссләрини гызышдырмаг үчүн онлар маһијјәт етибары илә белә дедиләр: «Бу јәһудиләр шәһәримизин асајишини позур, өз адәт-әнәнәләрини тәблиғ едирләр». Онларын сөзләри дәрһал өз тәсирини ҝөстәрди. Базар мејданындакы «бүтүн ҹамаат бу гардашлара гаршы галхды» вә мәмурлар «онлары дәјәнәклә дөјмәји әмр етдиләр». Бундан сонра Булус вә Силаны сүрүјүб дустагханаја атдылар. Дустагхана ҝөзәтчиси јаралы гардашлары дустагхананын дахили бөлмәсинә салды вә ајагларына күндә вурду (Һәв. 16:19—24). Гапы бағлананда ичәријә елә зүлмәт гаранлыг чөкдү ки, ҝөз-ҝөзү ҝөрмүрдү. Амма Јеһова һәр шеји ҝөрүрдү (Зәб. 139:12).

12. а) Мәсиһин шаҝирдләри тәгибләрә неҹә јанашыр вә нә үчүн? б) Шејтан вә онун тәрәфдарлары һансы үсуллара әл атараг мәсиһиләри тәгиб едир?

¹² Илләр әввәл Иса Мәсиһ шаҝирдләринә демишди: «Сизи… тәгиб едәҹәкләр» (Јәһ. 15:20). Буна ҝөрә дә Булусҝил Македонијаја ҝәләндә тәгибләрлә гаршылашмаға һазыр идиләр. Ҝөзләдикләри доғруланда исә гардашлар Јеһованын онлардан үз дөндәрдијини фикирләшмәдиләр. Онлар баша дүшүрдүләр ки, белә етмәклә Шејтан өз гәзәбини онларын үстүнә төкүр. Бу ҝүн Шејтанын әлалтылары Филиппидәки кими ејни үсуллара әл атырлар. Бизә дүшмән  кәсилән адамлар ишдә, мәктәбдә јалан мәлуматлар јајараг инсанлары бизә гаршы тәһрик едирләр. Бәзи өлкәләрдә дин рәһбәрләри мәһкәмәдә бизи иттиһам едәрәк дејирләр: «Јеһованын Шаһидләри динимизә зидд ҝедән, халгымыза јарашмајан әнәнәләри тәблиғ едир, бунунла да асајиши позурлар». Елә дә олур ки, диндашларымыз дөјүлүр вә һәбсханаја атылыр. Амма бунларын һеч бири Јеһованын ҝөзүндән јајынмыр (1 Бут. 3:12).

13. Дустагхана ҝөзәтчисини: «Ҹәнаблар, мән нә едим ки, хилас олум?» — дејә сорушмаға нә вадар етди?

¹³ Булус илә Силаја кечирдикләри сарсынтыдан сонра өзләринә ҝәлмәк үчүн вахт лазым иди. Лакин чох кечмәмиш, ҝеҹә јарысы онлар артыг «дуа едиб маһны охујур, Аллаһы тәрәннүм едирдиләр». Гәфләтән зәлзәлә баш верди, дустагхана санки јериндән ојнады. Дустагхана ҝөзәтчиси ојаныб гапыларын ачыг олдуғуну ҝөрәндә елә билди ки, дустаглар гачыблар. Буна ҝөрә ҹәзаланаҹағыны билдији үчүн «гылынҹыны чыхарыб өзүнү өлдүрмәк истәди». Бу ан Булус: «Ҹанына гыјма, һамымыз бурадајыг!» — дејә гышгырды. Чашбаш галан дустагхана ҝөзәтчиси сорушду: «Ҹәнаблар, мән нә едим ки, хилас олум?» Нә Булус, нә дә Сила ону хилас етмәк игтидарында дејилди; бу адамын гуртулушу јалныз Исанын әлиндә иди. Гардашлар белә ҹаваб верди: «Аға Исаја иман ет, онда сән дә, евиндәкиләр дә хилас олаҹагсыныз» (Һәв. 16:25—31).

14. а) Булус вә Сила дустагхана ҝөзәтчисинә нәдә көмәк етдиләр? б) Тәгибләр заманы руһдан дүшмәдикләри үчүн Булусла Сила һансы мүкафаты алды?

¹⁴ Дустаг хана ҝөзәтчиси бу суалы сәмими-гәлбдәнми вермишди? Булус онун сәмимијјәтинә шүбһә етмирди. Бу киши јәһуди олмадығына ҝөрә Мүгәддәс Јазыларла таныш дејилди. Мәсиһи олмаг үчүн о, Аллаһын Кәламындакы әсас һәгигәтләри өјрәниб гәбул етмәли иди. Буна ҝөрә «Булусла Сила Јеһованын сөзүнү она... данышдылар». Гардашлар Мүгәддәс Јазылары елә һәвәслә баша салырдылар ки, алдыглары зәрбәләрин ағрысыны һисс етмирдиләр. Ҝөзәтчи исә онларын күрәјиндә ачылмыш дәрин јаралары ҝөрәндә гардашлары евинә апарыб јараларыны јуду. Сонра о, евиндәкиләрлә бирликдә «дәрһал вәфтиз олунду». Бәли, Булус вә Силанын тәгибләр заманы руһдан дүшмәмәсинин мүкафаты бөјүк олду! (Һәв. 16:32—34).

15. а) Бу ҝүн бәзи мәсиһиләр Булусла Силанын нүмунәсини неҹә изләјирләр? б) Саһәмиздә јашајан инсанлара нәјә ҝөрә тәкрар-тәкрар ҝетмәлијик?

¹⁵ Мүасир дөврдә дә бәзи мәсиһиләр иманлары уғрунда һәбсханада јатаркән Булус вә Сила кими хош хәбәри тәблиғ едиб ҝөзәл нәтиҹәләр әлдә етмишләр. Мәсәлән, бир вахтлар фәалијјәтимизин гадаған олундуғу өлкәдә Јеһованын Шаһидләринин гырх фаизини һәгигәти һәбсханада өјрәнәнләр тәшкил едирди (Әшј. 54:17). Буну да гејд етмәк лазымдыр ки, дустагхана ҝөзәтчиси јалныз зәлзәлә баш верәндән сонра гардашлардан көмәк истәди. Бу ҝүн дә бәнзәр һаллар баш верә биләр. Падшаһлыг хәбәринә һеч ҹүр һај  вермәјән инсанлардан бәзиләри сарсыдыҹы һадисә илә үзләшәндән сонра һәгигәти гәбул едә биләрләр. Буна ҝөрә дә саһәмиздә јашајан инсанларын јанына дәфәләрлә ҝетсәк, лазым олан вахтда јанларында олуб онлара көмәк едә биләрик.

16.  Булусла Силанын дөјүлдүјү ҝүнүн сәһәриси вәзијјәт неҹә дәјишилди?

¹⁶ Дөјүлдүкләри ҝүнүн сәһәриси мәмурлар әмр етдиләр ки, Булусла Силаны азад етсинләр. Анҹаг Булус деди: «Сән бир бунлара бах! Бизи, Рома вәтәндашларыны мәһкәмәсиз-филансыз ҹамаатын габағында дөјүб зиндана атыблар, инди дә хәлвәти говмаг истәјирләр? Јох! Гој өзләри ҝәлиб бизи бурадан чыхартсынлар!» Булусҝилин Рома вәтәндашы олдуғуну биләндә мәмурлар «бәрк горхдулар», чүнки онларын һүгугларыны позмушдулар d. Вәзијјәт көкүндән дәјишди. Шаҝирдләр ҹамаатын ҝөзү гаршысында дөјүлмүшдү, инди һамынын ҝөзү гаршысында да мәмурлар онлардан үзр истәмәли идиләр. Онлар Булусла Силаја јалвардылар ки, Филиппидән чыхыб ҝетсинләр. Гардашлар разылашдылар, лакин ҝетмәздән әввәл сајы ҝет-ҝедә артан јени шаҝирдләрлә бир гәдәр вахт кечириб онлары руһландырдылар.

17. Булусла Силанын дөзүм нүмунәсиндән јени шаҝирдләр һансы ваҹиб шеји өјрәнә биләрдиләр?

¹⁷ Әҝәр гардашлар Рома вәтәндашлары кими малик олдуглары һүгуглара һөрмәт едилмәсини лап әввәлдән тәләб етсәјдиләр, јәгин һеч дөјүлмәјәҹәкдиләр (Һәв. 22:25, 26). Анҹаг белә олан һалда Филиппидәки шаҝирдләрдә елә тәәссүрат ојанаҹагды ки, хош хәбәрин шөвглү тәблиғчиләри өз мөвгеләриндән истифадә едиб Мәсиһ уғрунда әзаб чәкмәкдән гачынырлар. Бу, Рома вәтәндашы олмајан шаҝирдләрин иманына неҹә тәсир едәрди? Ахы ганун онлары дөјүлмәкдән мүдафиә етмирди. Буна ҝөрә дә ҹәзаја бојун әјмәклә Булус вә Сила јени шаҝирдләрә ҝөстәрдиләр ки, Мәсиһин давамчысы тәгибләрә гатлашараг иманда мөһкәм гала биләр. Сонрадан исә вәтәндаш һүгугларынын танынмасыны тәләб етмәклә Булусла Сила мәмурларын ганун позунтусуна јол вердијини һамыја ашкар етдиләр. Бу да өз нөвбәсиндә мәмурлары ҝәләҹәкдә Булусун диндашлары илә пис давранмагдан чәкиндирә биләрди. Һәмчинин гардашлары бу кими һүҹумлара гаршы мүәјјән дәрәҹәдә гануни мүдафиә илә тәмин едә биләрди.

18. а) Мүасир дөврдә мәсиһи ағсаггаллар Булусдан неҹә нүмунә ҝөтүрүрләр? б) «Мүждәнин мүдафиәсиндә вә гануни танынмасында» биз нә едирик?

¹⁸ Бу ҝүн дә нәзарәтчиләр неҹә давранмаға даир мәсиһи јығынҹағына нүмунә верирләр. Мәсиһи ағсаггаллар башгаларындан ҝөзләдикләри шејләри, биринҹи нөвбәдә өзләри едирләр. Булус кими, биз дә өз һүгугларымыздан неҹә вә нә вахт истифадә етмәји јүз өлчүб бир бичирик. Лазым ҝәләндә  сәрбәст ибадәт едә билмәк үчүн мүхтәлиф инстансијалы өлкәдахили вә һәтта бејнәлхалг мәһкәмәләрә дә мүраҹиәт едирик. Бизим мәгсәдимиз иҹтимаи ислаһат апармаг јох, Булусун дедији кими, мүждәнин мүдафиәсинә вә гануни танынмасына наил олмагдыр. Јери ҝәлмишкән, о, бу сөзләри Филиппидәки һәбсиндән тәхминән он ил сонра орадакы јығынҹаға јазмышды (Филип. 1:7). Бунунла белә, мәһкәмәләрин чыхардығы гәрардан асылы олмајараг, биз Булусун вә онун јолдашларынын нүмунәсини изләјир вә хош хәбәри Аллаһын руһунун бизи јөнәлтдији һәр јердә тәблиғ етмәјә давам едирик (Һәв. 16:10).