ФӘСИЛ 24
«Ҹәсарәтли ол!»
Булус она гаршы гурулан суи-гәсддән гуртулур вә Феликсин гаршысында өзүнү мүдафиә едир
Һәвариләрин ишләри 23:11—24:27
1, 2. Нә үчүн Јерусәлимдә үзләшдији тәгибләр һәварини һејрәтә салмыр?
ЈЕРУСӘЛИМДӘ ҹамаатын әлиндән ҝүҹлә гуртулан Булус јенә дә һәбсдәдир. Бурада үзләшдији тәгибләр һәварини һејрәтләндирмир. Булуса ону бу шәһәрдә «гандаллар вә тәгибләр»ин ҝөзләдији габагҹадан дејилмишди (Һәв. 20:22, 23). Гаршыда нә олаҹағыны дәгиг билмәсә дә, о, бир шејә там әминдир: Исанын ады уғрунда о, бундан сонра да әзијјәт чәкәҹәк (Һәв. 9:16).
2 Һәтта мәсиһи пејғәмбәрләр дә Булусу хәбәрдар етмишдиләр ки, онун әл-голуну бағлајыб «башга халглардан оланларын әлинә верәҹәкләр» (Һәв. 21:4, 10, 11). Бу јахынларда јәһудиләр ону өлдүрмәјә ҹәһд етмишдиләр. Үстүндән чох кечмәмиш Синедрионун үзвләри Булусун үстүндә мүбаһисә едәндә ону аз гала парчалајаҹагдылар. Һәвари һазырда Рома әсҝәрләринин нәзарәти алтындадыр. Ону һәлә чох сорғу-суала чәкәҹәк, она гаршы һәлә чох иттиһамлар ирәли сүрәҹәкләр (Һәв. 21:31; 23:10). Инди һәваријә үрәк-дирәк вермәк лазымдыр.
3. Биз тәблиғ ишини давам етмәк үчүн ҝүҹү һарадан алырыг?
3 Биз билирик ки, ахыр ҝүнләрдә «Мәсиһ Исанын шаҝирди кими мөмин һәјат сүрмәк истәјәнләрин һамысы тәгиб олунаҹаг» (2 Тим. 3:12). Тәблиғ ишиндә сәјлә иштирак етмәк үчүн еһтијаҹ дујуруг ки, бизә дә вахташыры үрәк-дирәк версинләр. «Садиг вә ағыллы нөкәр»ин вахтлы-вахтында нәшрләр вә ҝөрүшләр васитәсилә бизи үрәкләндирдијинә ҝөрә она неҹә дә миннәтдарыг! (Мәт. 24:45). Јеһова бизи әмин едир ки, хош хәбәрә гаршы чыханларын арзусу ҝөзүндә галаҹаг. Онлар һеч вахт Аллаһын хидмәтчиләринин көкүнү кәсмәјә вә тәблиғ ишини дајандырмаға мүвәффәг олмајаҹаглар (Әшј. 54:17; Әрм. 1:19). Бәс һәвари Булус һаггында нә демәк олар? Тәгибләрә бахмајараг, әтрафлы шәһадәт вермәк үчүн ону кимсә руһландырдымы? Әҝәр руһландырдыса, неҹә? Бәс бунун мүгабилиндә Булус нә етди?
Суи-гәсд баш тутмур (Һәвариләрин ишләри 23:11—34)
4, 5. Иса Булуса неҹә үрәк-дирәк верди вә нә үчүн бу, дүз јеринә дүшмүшдү?
4 Синедрионда чахнашма дүшән ҝүнүн ҝеҹәси һәвари Булусу чох руһландыран бир һадисә баш верди. Мүгәддәс Китабда дејилир: «Ҝеҹә вахты Аға Булусун јанында дуруб деди: “Ҹәсарәтли ол! Неҹә ки мәним һаггымда Јерусәлимдә әтрафлы шәһадәт вердин, Ромада да еләҹә шәһадәт вермәлисән”» (Һәв. 23:11). Исанын бу сөзләри Булусу гуртулаҹағына әмин етди. О билди ки, сағ-саламат Ромаја чатаҹаг вә орада Иса һаггында шәһадәт верәҹәк.
«Онларын гырхдан чох адамы Булуса пусгу гурмаг истәјир» (Һәвариләрин ишләри 23:21)
5 Иса лап вахтында Булуса үрәк-дирәк вермишди. Дүз һәмин ҝеҹәнин сәһәри 40 нәфәрдән чох јәһуди суи-гәсд һазырлады вә анд ичди ки, Булусу өлдүрмәјинҹә нә су ичәҹәк, нә дә чөрәк јејәҹәкләр. Анд ичмәкләриндән ҝөрүнүр ки, јәһудиләр Булусу өлдүрмәк фикриндә сон дәрәҹәдә ҹидди идиләр. Онлар фикирләширдиләр ки, әҝәр бу планларыны һәјата кечирә билмәсәләр, башларына бәла ҝәләҹәк (Һәв. 23:12—15). Онларын планыны баш каһин вә ағсаггаллар да дәстәкләјирди. Бу плана ҝөрә онлар мәсәләни даһа дәгиг арашдырмаг ады илә Булусу Синедриона ҝәтиздирәҹәк, өзләри исә јолда пусгу гуруб ону гәтлә јетирәҹәкдиләр.
6. Суи-гәсдин үстү неҹә ачылды вә бу һадисәдә ҝәнҹләр үчүн һансы нүмунә вар?
6 Булусун баҹысы оғлу бу пландан хәбәр тутуб Булусу ондан аҝаһ еләди. О да бу ҝәнҹ оғланы Рома сәркәрдәси Клавди Лисинин јанына ҝөндәрди ки, ҝедиб һәр шеји она данышсын (Һәв. 23:16—22). Сөзсүз ки, Јеһова ады чәкилмәјән бу ҝәнҹ кими Аллаһын халгынын рифаһыны өз шәхси мәнафејиндән үстүн тутан вә Падшаһлығын ишинин ирәлиләмәси үчүн әлиндән ҝәләни едән ҹәсарәтли вә садиг ҝәнҹләри севир.
7, 8. Булусу горумаг мәгсәди илә Клавди Лиси нә етди?
7 Суи-гәсддән хәбәр тутан кими сәркәрдә Клавди Лиси әмр етди ки, әсҝәрләрдән, низәли әсҝәрләрдән вә атлылардан ибарәт 470 нәфәрлик гвардија јарадылсын вә онларын мүһафизәси алтында Булус Јерусәлимдән Гејсәријјәјә апарылыб сағ-саламат вали Феликсин јанына чатдырылсын a. Јәһудијјәнин пајтахты олан Гејсәријјәдә јәһудиләрин сајы чох олса да, оранын сакинләрини әсас етибарилә гејри-јәһудиләр тәшкил едирди. Бурадакы вәзијјәт, чохларынын дини дөзүмсүзлүк нүмајиш етдирдији вә чәкишмәләрдә иштирак етдији Јерусәлимдән фәргләнирди. Гејсәријјәдә һәмчинин Романын Јәһудијјәдәки һәрби гүввәләринин баш гәрарҝаһы јерләширди.
8 Рома ганунуна ујғун олараг, Лиси Феликсә мәктуб јазыб ону мәсәләдән аҝаһ етди. Орада Лиси јазырды ки, Булусун Рома вәтәндашы олдуғуну билән кими, ону јәһудиләрин әлиндән хилас етди. О һәмчинин гејд едирди ки, Булусда «гандала вә ја өлүмә лајиг» һеч бир шеј тапмајыб. Јәһудиләр суи-гәсд һазырладыгларындан Булусу онун јанына ҝөндәрди ки, иттиһамчылары динләјиб мәсәлә илә бағлы һөкм чыхарсын (Һәв. 23:25—30).
9. а) Булусун Рома вәтәндашы кими малик олдуғу һүгуглары неҹә позулмушду? б) Биз нә үчүн вәтәндаш һүгугларындан истифадә етмәлијик?
9 Лиси һәр шеји олдуғу кими јазмышды? Һеч дә јох. О, өзүнү ҝөзә сохмаг истәјирди. Әслиндә, о, Булусу Рома вәтәндашы олдуғу үчүн хилас етмәмишди. Үстәлик, Лиси мәктубда Булусу ики зәнҹирлә гандалламағы, сонра исә гамчылајыб сорғу-суала тутмағы әмр етдијини јазмамышды (Һәв. 21:30—34; 22:24—29). Бунунла Лиси Булусун Рома вәтәндашы кими малик олдуғу һүгуглары позмушду. Бу ҝүн Шејтан дини фанатизмдән истифадә едәрәк тәгибләри аловландырыр. Белә олан һалда бизим вәтәндаш һүгугларымыз тапдалана биләр. Лакин Аллаһын халгы Булусдан нүмунә ҝөтүрәрәк чох вахт дөвләтин бир вәтәндаш кими онлара вердији һүгуглардан истифадә едир вә ганунун һимајәсинә сығыныр.
«Өзүмү мүдафиә етмәјә һазырам» (Һәвариләрин ишләри 23:35—24:21)
10. Булуса гаршы һансы ҹидди иттиһамлар ирәли сүрүлдү?
10 Јерусәлимдән иттиһамчылар ҝәләнә гәдәр Булусу Гејсәријјәдә «Һиродун сарајына апарыб мүһафизә алтында» сахладылар (Һәв. 23:35). Беш ҝүндән сонра баш каһин Һәнәнја, Тертулл адлы натиг вә бир нечә ағсаггал ҝәлиб чыхды. Тертулл әввәлҹә Феликсин хошуна ҝәлмәк үчүн јәһудиләрә етдији јахшылыглара ҝөрә јалтагҹасына ону тәрифләди b. Сонра исә мәтләбә кечәрәк Булус һаггында белә деди: «Бу адам ҹәмијјәт үчүн бир бәладыр. О, јер үзүндә јашајан бүтүн јәһудиләри гијама галдырыр, өзү дә нәсрани тәригәтинин башчысыдыр. Биз ону мәбәди мурдарламаг истәјәндә тутдуг». Диҝәр «јәһудиләр дә бу иттиһамларын доғру олдуғуну иддиа едәрәк Булуса гаршы һүҹума кечдиләр» (Һәв. 24:5, 6, 9). Ҹамааты гијама галдырмаг, тәһлүкәли тәригәтин башчысы олмаг, мәбәди мурдарламаг. Бүтүн бунлара ҝөрә адама өлүм һөкмү кәсилә биләрди.
11, 12. Булус она гаршы сүрүлән иттиһамлары неҹә тәкзиб етди?
11 Сонра Булуса данышмаға иҹазә верилди. «Гаршында өзүмү мүдафиә етмәјә һазырам»,— дејә Булус сөзә башлады. О, иттиһамлары гәти шәкилдә тәкзиб етди. Һәвари нә мәбәди мурдарламыш, нә дә јәһудиләри гијама галдырмаға чалышмышды. О, узун илләр Јерусәлимдә олмадығыны вә ора аҹлыг, тәгибләр уҹбатындан јохсуллашан мәсиһиләрә ианәләр ҝәтирмәк үчүн ҝәлдијини сөјләди. Булус исрар едирди ки, мәбәдә ҝирмәздән әввәл пакланмышды вә вар ҝүҹү илә Аллаһа вә инсанлара гаршы ҝүнаһ ишләмәмәјә чалышырды (Һәв. 24:10—13, 16—18).
12 Бунунла белә, Булус етираф етди ки, о, дәдә-бабаларынын Аллаһына «“тәригәт” адландырдыглары јола әсасән» ибадәт едир. Лакин о, «Төвратда вә Пејғәмбәрләрин китабында јазылмыш һәр шејә» инанырды. Бир дә ки, иттиһамчылары кими о да һәм салеһләрин, һәм дә гејри-салеһләрин дириләҹәјинә үмид едирди. Булус иттиһамчылардан сүбут тәләб етди: «Синедрион гаршысында дурдуғум заман мәндә һансы ҝүнаһы тапдыгларыны гој бу адамлар бурада десинләр. Онларын гаршысында дураркән: “Мәни бу ҝүн өлүләрин дирилмәсинә инандығым үчүн гаршынызда иттиһам едирләр”,— сөзләриндән башга һеч нә демәмишәм» (Һәв. 24:14, 15, 20, 21).
13—15. Һаким даирәләр гаршысында ҹәсарәтлә шаһидлик вермәкдә нә үчүн Булус ҝөзәл нүмунәдир?
13 Булусдан чох шеј өјрәнә биләрик. Ибадәтимизә ҝөрә бизи наһагдан һаким даирәләрин гаршысында асајиши позмагда, гијам галдырмагда вә ја «тәһлүкәли тәригәтин» үзвү олмагда иттиһам едәндә онун нүмунәсинин бизә көмәји дәјә биләр. Булус валинин рәғбәтини газанмаг үчүн Тертулл кими она јалтагланмады. О, тәмкинини горуду вә һөрмәтҹил тәрздә давранды. Нәзакәтлә данышараг, һәр шеји олдуғу кими вә ајдын шәкилдә чатдырды. Булус гејд етди ки, ону мәбәди мурдарламагда иттиһам едән «Асија әјаләтиндән олан јәһудиләр» орада јохдурлар, гануна ҝөрә исә онлар ҝәлиб иттиһамларыны онун үзүнә демәли идиләр (Һәв. 24:18, 19).
14 Ән мараглысы исә о иди ки, Булус иманы һаггында шаһидлик вермәкдән чәкинмәди. Һәвари ҹәсарәтлә дирилмәјә инандығыны бир даһа тәкрар етди, бахмајараг ки, Синедрионда гарма-гарышыглыг салан елә мәһз бу мөвзу олмушду (Һәв. 23:6—10). Нә үчүн өзүнү мүдафиә едәркән Булус дирилмә үмидини вурғулады? Чүнки о, Иса һаггында вә онун дирилмәси барәдә шаһидлик едирди, әлејһдарлар исә һеч бир вәҹһлә буну гәбул етмирдиләр (Һәв. 26:6—8, 22, 23). Бәли, мүбаһисәнин әсас сәбәби дирилмә мөвзусу, даһа дәгиг десәк, Исаја вә онун дирилмәсинә инам иди.
15 Булус кими биз дә ҹәсарәтлә шаһидлик верә биләрик. Исанын шаҝирдләринә дедији сөзләр бизи дә гүввәтләндирә биләр. О демишди: «Мәним адыма ҝөрә һамы сизә нифрәт едәҹәк. Лакин ахыра кими дөзән хилас олаҹаг». Чәтинә дүшәндә нә дејәҹәјимизә ҝөрә нараһат олмамалыјыг. Ахы Иса давамчыларыны әмин етмишди: «Сизи һәбс едиб апаранда нә дејәҹәјиниз барәсиндә габагҹадан нараһат олмајын. Һәмин ан мүгәддәс руһ сизә нә билдирәҹәксә, онлары дејәрсиниз, чүнки данышан сиз јох, мүгәддәс руһ олаҹаг» (Марк 13:9—13).
Феликс бәрк горхду (Һәвариләрин ишләри 24:22—27)
16, 17. а) Булусун мәсәләсини һәлл едәндә Феликс неҹә давранды? б) Феликсин горхуја дүшмәсинә сәбәб нә ола биләрди вә нә үчүн о, дөнә-дөнә Булусу чағыртдырыб онунла данышырды?
16 Вали Феликс мәсиһи етигадлары һаггында артыг ешитмишди. Мүгәддәс Китабда дејилир: «Феликс бу јол [илк мәсиһилији тәсвир етмәк үчүн ишләдилән сөз] һаггында һәр шеји јахшы билсә дә, мәсәләни тәхирә салыб деди: “Сәркәрдә Лиси ҝәләндә мәсәләнизи һәлл едәрәм”. О, јүзбашыја әмр етди ки, Булусу һәбсдә сахласын, она бир аз сәрбәстлик версин вә достларынын јанына ҝәлиб она гуллуг етмәсинә мане олмасын» (Һәв. 24:22, 23).
17 Бир нечә ҝүндән сонра Феликс миллијјәтҹә јәһуди олан арвады Друсилла илә ҝәлди вә Булусу чағыртдырыб онун «Мәсиһ Исаја олан иман һаггында дедикләринә гулаг асды» (Һәв. 24:24). Лакин Булус «салеһлик, тәмкин вә ҝәләҹәкдәки һөкм һаггында данышдығындан Феликс бәрк» горхду, јәгин она ҝөрә ки, пис һәјат тәрзи сүрдүјүндән бу кими сөһбәтләр онун виҹданыны сызылдадырды. Буна ҝөрә дә: «Сән һәләлик ҝет, имкан тапан кими сәни јенә чағыртдырарам»,— дејәрәк Булусу јанындан ҝөндәрди. Ондан сонра Феликс Булусла чох данышды, амма һәгигәти өјрәнмәк үчүн јох, ондан рүшвәт умдуғу үчүн (Һәв. 24:25, 26).
18. Нә үчүн Булус Феликслә вә онун арвады илә «салеһлик, тәмкин вә ҝәләҹәкдәки һөкм һаггында» данышды?
18 Бәс нә үчүн Булус Феликслә вә онун арвады илә «салеһлик, тәмкин вә ҝәләҹәкдәки һөкм һаггында» данышырды? Јадындадырса, онлар «Мәсиһ Исаја олан иман һаггында» өјрәнмәк истәјирдиләр. Онларын әхлагсыз һәрәкәтләриндән, гәддарлығындан вә әдаләтсизлијиндән хәбәрдар олан Булус бу мөвзуда данышараг Исанын давамчысы олмаг истәјән адамдан нә тәләб олундуғуну онлара баша салырды. Булусун дедикләри ачыг-ајдын ҝөстәрирди ки, Феликсин вә онун арвадынын сүрдүјү һәјат тәрзи Аллаһын салеһ нормаларына тамамилә зидд ҝедир. Онлар баша дүшмәли идиләр ки, һамы фикирләринә, сөзләринә вә һәрәкәтләринә ҝөрә Аллаһ гаршысында ҹаваб верәҹәк, һәмчинин Аллаһын онлар үчүн чыхараҹағы һөкм Феликсин Булус үчүн чыхараҹағы һөкмдән даһа бөјүк әһәмијјәт кәсб едир. Буна ҝөрә дә Феликсин горхуја дүшмәси тәәҹҹүблү дејил.
19, 20. а) Тәблиғ етдијимиз инсанын өзүнү һәгигәтлә марагланан кими ҝөстәрдијини, әслиндә исә өз кефи үчүн јашадығыны ҝөрәндә биз нә етмәлијик? б) Феликсин Булуса достҹасына јанашмадығыны һарадан билирик?
19 Биз дә хидмәт заманы Феликс кими адамларла растлаша биләрик. Өз кефләри үчүн јашадыглары һалда онлар өзләрини елә ҝөстәрә биләрләр ки, ҝуја һәгигәтлә марагланырлар. Белә адамларла еһтијатлы олмаг лазымдыр. Буна бахмајараг, Булус кими биз дә онлара нәзакәтлә Аллаһын салеһ нормалары һаггында даныша биләрик. Нә билмәк олар, бәлкә һәгигәт онларын үрәјинә тәсир едәҹәк? Лакин ајдын олса ки, пис һәрәкәтләриндән әл чәкмәк фикирләри јохдур, бу заман биз онлары дилә тутмаға чалышмамалыјыг. Беләләри илә вахт итирмәкдәнсә, јахшы олар ки, һәгигәтә сусајан инсанлары ахтарыб тапаг.
20 Мүгәддәс Китабда јазылыб ки, ики илдән сонра Феликсин јеринә Порси Фест ҝәлди. Феликс јәһудиләрин ҝөзүндән дүшмәмәк үчүн Булусу дустаг сахламышды (Һәв. 24:27). Бу, Феликсин ич үзүнү ачыб ҝөстәрир. О, Булуса достҹасына јанашмырды. Феликс јахшы билирди ки, «бу јола» аид оланлар нә гијамчыдырлар, нә дә асајиши позурлар (Һәв. 19:23). О, һәмчинин Булусун Рома ганунларыны позмадығына да әмин иди. Бунунла белә, Феликс «јәһудиләрин ҝөзүндән дүшмәмәк үчүн Булусу дустаг сахламышды».
21. Порси Фест вали олдугдан сонра Булусла нә баш верди вә Булуса ҝүҹ верән нә иди?
21 «Һәвариләрин ишләри» китабынын 24-ҹү фәслинин сон ајәсиндән ҝөрүнүр ки, Феликсин јеринә Порси Фест вали оланда Булус һәлә дә дустаг иди. Инди дә јени вали Булусу сорғу-суала тутмаға башлады. Доғрудан да, бу горхмаз һәвари «падшаһларын вә валиләрин өнүнә» ҝәтирилирди (Лука 21:12). Ҝөрәҹәјимиз кими, сонралар о, һәмин дөврүн ән нүфузлу рәһбәринә шаһидлик верди. Бүтүн баш верәнләр Булусун иманыны сарсытмады. Шүбһәсиз, Исанын: «Ҹәсарәтли ол!» сөзләри Булуса гүввәт верирди.
a « Јәһудијјәнин валиси Феликс» адлы чәрчивәјә бах.
b Тертулл Феликсә халгын арасында һөкм сүрән бөјүк әмин-аманлыға ҝөрә миннәтдарлығыны билдирди. Әслиндә исә, Ромаја гаршы үсјанадәк Јәһудијјәдә һәлә һеч вахт Феликсин вали олдуғу вахтдакы гәдәр гарма-гарышыглыг олмамышды. Һәмчинин етдији ислаһатлара ҝөрә јәһудиләрин Феликсә чох миннәтдар олмалары да һәгигәтдән узаг иди. Әслиндә, һәјатларыны аҹынаҹаглы етдији вә үсјанларыны амансызҹасына јатырдығы үчүн, демәк олар ки, бүтүн јәһудиләр Феликсә нифрәт едирдиләр (Һәв. 24:2, 3).
