1, 2. Чох инсанлары һансы суал нараһат едир?

ЕЛӘ ҝүн олмур ки, бәдбәхт һадисәләр ешитмәјәк: сунами бир кәнди јерлә јексан едир. Әли силаһлы бир нәфәр килсәјә дахил олуб чохлу сајда инсаны ҝүлләләјир. Хәрчәнҝ ҝәнҹ бир ананын һәјатыны әлиндән алараг онун беш ушағыны ҝөзүјашлы гојур.

² Бу ҹүр фәлакәтләр вә бәдбәхтликләр баш верәндә әксәр инсанларда суал јараныр: «Ахы нијә? Ахы нијә дүнјада бу гәдәр дәрд, бу гәдәр нифрәт вар?» Сизи дә нә вахтса бу суал нараһат едиб?

3, 4. а) Һәбгуг пејғәмбәрдә һансы суал јаранмышды? б) Јеһова онун суалына неҹә ҹаваб верди?

³ Мүгәддәс Китабда јазылыб ки, Аллаһа мөһкәм иманы олан инсанларда да бу ҹүр суаллар јаранырды. Мәсәлән, бир дәфә пејғәмбәрләрдән бири Аллаһдан сорушмушду: «Нијә бу зүлм-ситәми ҝөтүрүрсән, нијә гојурсан ҝөзләрим јаманлыг ҝөрсүн? Ҝөзүм һеј виранәлик, зоракылыг ҝөрүр. Чәкишмәләрин, дава-далашын арды-арасы кәсилмир» (Һәбгуг 1:3).

⁴ Һәбгуг 2:2, 3 ајәләриндә Јеһова Аллаһ пејғәмбәрин суалларына ҹаваб верир вә вәд едир ки, вәзијјәти дүзәлдәҹәк. Јеһова Аллаһ инсанлары дәрин мәһәббәтлә севир. Мүгәддәс Китабда јазылыб: «О, гајғынызы чәкир» (1 Бутрус 5:7). Инсанларын ағры-аҹы чәкдијини ҝөрмәк бизә чох ағырдыр, Аллаһа исә биздән мин гат ағырдыр (Әшија 55:8, 9). Бәс онда нәјә ҝөрә дүнја әзаб-әзијјәтлә долудур?

5. Әксәр дин хадимләри әзаблар барәдә нә дејир? Бәс Мүгәддәс Китабда бунунла бағлы нә јазылыб?

⁵ Чох вахт дин хадимләри вә алимләри әзабларын Аллаһын һөкмү олдуғуну дејирләр. Бәзиләри иддиа едир ки, инсанын һәјатында баш верән һәр шеји, һәтта фәлакәтләри дә Аллаһ әввәлҹәдән онун алнына јазыб вә инсан Аллаһын ишләрини ахыра кими дәрк едә билмәз. Бәзиләринин фикринҹә исә, инсанлары, һәтта көрпәләри дә Аллаһ Өз јанына апарыр. Амма бу һеч дә белә дејил, писликләр әсла Аллаһдан ола билмәз. Мүгәддәс Китабда јазылыб: «Аллаһ гәтијјән пислик етмәз, Гүдрәт Саһиби һагсызлыг етмәз» (Әјјуб 34:10).

6. Нәјә ҝөрә чохлары дүнјадакы әзабларын Аллаһдан олдуғуну дүшүнүр?

⁶ Чохлары инаныр ки, дүнјаны Аллаһ идарә едир, буна ҝөрә дә әзабларын Ондан олдуғуну дүшүнүрләр. Амма 3-ҹү фәсилдән өјрәндијимиз кими, дүнја Шејтанын әлиндәдир.

7, 8. Нәјә ҝөрә дүнја әзаб-әзијјәтлә долудур?

⁷ Мүгәддәс Китабда јазылыб ки, «бүтүн дүнја... Шәририн әлиндәдир» (1 Јәһја 5:19). Дүнјанын ағасы олан Шејтан гәддар вә амансыздыр. О, бүтүн дүнјаны алдадыр (Вәһј 12:9). Буна ҝөрә дә әксәр инсанлар Шејтан хисләтлидир. Дүнјанын бу гәдәр јаланла, нифрәтлә вә зүлмлә долу олмасынын сәбәбләриндән бири будур.

⁸ Дүнјада бу гәдәр зүлм-зилләтин олмасына башга сәбәбләр дә вар. Мәсәлән, Аллаһа гаршы чыхан Адәмлә Һәвва ҝүнаһы өвладларына өтүрдүләр. Ҝүнаһлы олдуглары үчүн инсанлар бир-биринә ағры-аҹы јашадыр. Адәтән, инсан башгаларындан үстүн олмаг истәјир. Бу исә дава-далаша, мүһарибәјә сәбәб олур, инсанлар бир-бирини әзмәјә чалышыр (Ваиз 4:1; 8:9). Һәрдән исә инсанларын башына ҝәлән бәдбәхтликләрә «вахт вә тәсадүф» сәбәб олур (Ваиз 9:11). Јәни инсан  јанлыш заманда јанлыш јердә олдуғу үчүн башына бәдбәхт һадисә вә фәлакәт ҝәлә биләр.

9. Нәјә ҝөрә әмин ола биләрик ки, Јеһованын әзаб-әзијјәтә сон гојмамасына әсаслы сәбәб вар?

⁹ Дүнјадакы әзаб-әзијјәт, мүһарибә, ҹинајәткарлыг, зоракылыг, еләҹә дә зәлзәләләр, гасырғалар вә дашгынлар Аллаһдан дејил. Амма сиздә суал јарана биләр ки, нәјә ҝөрә һәдсиз гүдрәт саһиби олан Аллаһ бүтүн бу әзаб-әзијјәтә сон гојмур? Мүгәддәс Китабда дејилир ки, Аллаһ бизи чох севир. Әҝәр О, индијә кими әзаб-әзијјәтә сон гојмајыбса, демәли, буна әсаслы сәбәби вар (1 Јәһја 4:8).

10. Шејтан Јеһова Аллаһа неҹә мејдан охуду?

¹⁰ Әдән бағында Иблис өз јаланлары илә Адәмлә Һәвваны јолдан чыхартды. Шејтан Аллаһы пис һөкмдар кими гәләмә вермәк истәди. О иддиа етди ки, ҝуја Аллаһ Адәмлә Һәввадан јахшы бир шеј ҝизләдир. Шејтан онлары инандырмаға чалышырды ки, онларын Аллаһа еһтијаҹы јохдур вә о өзү Јеһова Аллаһдан даһа јахшы рәһбәр ола биләр (Јарадылыш 3:2—5; 26-ҹы әлавәјә бахын).

11. Һансы суалын ҹавабыны билмәк ваҹибдир?

¹¹ Адәмлә Һәвва Аллаһа итаәтсизлик едиб Она аси чыхдылар. Онлар дүшүнүрдүләр ки, нәјин јахшы, нәјин пис олдуғуна өзләри гәрар верә биләр. Тәбии ки, бу үсјанкарлар һагсыз идиләр, ахы инсан үчүн нәјин јахшы, нәјин пис олдуғуну анҹаг Аллаһ билир. Бәс буну неҹә сүбут етмәк оларды? Ҝәлин ҝөрәк Аллаһ буну неҹә етди.

12, 13. а) Нәјә ҝөрә Јеһова үсјанкарлары дәрһал мәһв етмәди? б) Нәјә ҝөрә Јеһова изин верди ки, Шејтан бу дүнјанын һөкмдары олсун вә инсанлар өз идарә системләрини гурсунлар?

¹² Јеһова Аллаһ Адәмлә Һәвваны дәрһал мәһв етмәди,  әксинә, онлара дүнјаја өвлад ҝәтирмәјә изин верди. Сонра Аллаһ-Таала онларын өвладларына имкан верди ки, кимә гуллуг етмәк истәдикләринә өзләри гәрар версинләр. Јеһованын нијјәти о иди ки, бүтүн јер үзүндә камил инсанлар јашасын. Шејтан нә етсә дә, Аллаһ Өз нијјәтини мүтләг һәјата кечирәҹәкди (Јарадылыш 1:28; Әшија 55:10, 11).

¹³ Шејтан Јеһова Аллаһа милјонларла мәләјин гаршысында мејдан охуду (Әјјуб 38:7; Дәнјал 7:10). Буна ҝөрә дә Јеһова Шејтана иттиһамларынын доғрулуғуну сүбут етмәк үчүн мөһләт верди. О инсанлара да мөһләт верди ки, Шејтанын һакимијјәти алтында өз идарә системләрини гурсунлар. Бунун сајәсиндә ајдын олаҹагды: Аллаһын көмәји олмадан инсанлар уғур газана биләр, ја јох.

14. Заман нәји сүбут етди?

¹⁴ Мин илләр әрзиндә инсанларын сүрдүјү һакимијјәт, демәк олар ки, һеч бир јахшы нәтиҹә ҝәтирмәјиб. Бу да Шејтанын јаланчы олдуғуну сүбут едир вә ајдын олур ки, инсанлар Аллаһын көмәјинә мөһтаҹдыр. Әрәмја пејғәмбәр нөвбәти сөзләри дејәндә һаглы имиш: «Јеһова, билирәм ки, инсанын јолу өз әлиндә дејил, аддымларыны јөнәлтмәк инсанын ихтијарында дејил» (Әрәмја 10:23).

15, 16. а) Нәјә ҝөрә Јеһова Аллаһ зүлм-ситәми узун илләрдир ҝөтүрүр? б) Нәјә ҝөрә Аллаһ Шејтанын сәбәб олдуғу проблемләри һәлл етмир?

¹⁵ Нәјә ҝөрә Јеһова Аллаһ узун илләрдир бу гәдәр зүлм-ситәми ҝөтүрүр? Нијә бәдбәхтликләрин, фәлакәтләрин гаршысыны алмыр? Шејтанын һакимијјәтинин уғурсуз олдуғуну сүбута јетирмәк үчүн вахт тәләб олунурду. Инсанлар мүхтәлиф һакимијјәт формаларыны сынагдан кечирибләр, лакин, демәк олар ки, бүтүн ҹәһдләри боша чыхыб.  Елм вә технолоҝија саһәләриндә тәрәггијә наил олунса да, әдаләтсизлик, јохсуллуг, ҹинајәткарлыг вә мүһарибәләрин сајы ҝөрүнмәмиш һәддә чатыб. Ајдындыр ки, бәшәр өвлады Аллаһсыз уғур газана билмәз.

¹⁶ Јеһова Аллаһ Шејтанын сәбәб олдуғу проблемләри һәлл етмир. О, буну етсәјди, биринҹиси, Шејтанын дәјирманына су төкмүш оларды, јәни онун һакимијјәтини дәстәкләмиш оларды. Икинҹиси, инсанлар Шејтанын иддиа етдији кими, өз һакимијјәтләринин уғурлу олдуғуну дүшүнәрдиләр. Амма бу иддиа ачыг-ајдын јаландыр. Аллаһ проблемләрин һәлли үчүн һансыса аддым атсајды, јаланы дәстәкләмиш оларды. Јеһова јаландан узаг Аллаһдыр (Титуса 1:2).

17, 18. Јеһова Аллаһ Шејтанын вурдуғу зәрәри неҹә арадан галдыраҹаг?

¹⁷ Јеһова Аллаһын әлиндә мүмкүн олмајан һеч нә јохдур. О, Шејтанын вә инсанларын үсјанынын вурдуғу бүтүн зәрәри арадан галдырмаға гадирдир. Аллаһын тәјин етдији вахтда Шејтанын галдырдығы суаллара там ҹаваб вериләҹәк. Сонра Аллаһ әзәлдән нијјәт етдији кими, јер үзүнү ҹәннәтә чевирәҹәк. «Гәбирләрдә оланларын һамысы» дириләҹәк (Јәһја 5:28, 29). Даһа хәстәлик вә өлүм олмајаҹаг. Иса Мәсиһ Шејтанын вурдуғу бүтүн зәрәри арадан галдыраҹаг. Јеһова Аллаһ Мәсиһин васитәсилә Иблисин ишләрини дармадағын едәҹәк (1 Јәһја 3:8). Һәләлик исә Јеһова сәбир едир ки, биз Ону таныјаг вә Онун адил һакимијјәтини сечәк. (2 Бутрус 3:9, 10 ајәләрини охујун.) Аллаһ истәјир ки, биз Онун һаггында дәгиг билијә јијәләнәк. Үзләшдијимиз ағрылара, бәлалара ҝәлинҹә исә, онлара таб ҝәтирмәк үчүн О, бизә ҝүҹ верир (1 Тимутијә 2:4; 1 Коринфлиләрә 10:13 ајәсини охујун).

¹⁸ Јеһова һеч кими Она бојун әјмәјә мәҹбур етмир.  О, инсанлара ирадә азадлығы вериб. Ҝәлин бу барәдә бир аз данышаг.

19. Јеһова бизә һансы немәти бәхш едиб? Нәјә ҝөрә бу бәхшиш чох дәјәрлидир?

¹⁹ Бизи һејвандан фәргләндирән әсас ҹәһәтләрдән бири мәһз Аллаһын бәхшиши олан ирадә азадлығыдыр. Һејван шүурсуз варлыг кими, әсас етибарилә, инстинктлә һәрәкәт едир, онларын јахшыны писдән ајырмаг баҹарығы јохдур. Инсана исә сечим верилиб: һәјатыны неҹә гурсун, Аллаһын јолу илә ҝетсин, ҝетмәсин (Мәсәлләр 30:24—28). Инсан робот дејил ки, програмлашдырылмыш шәкилдә ишләсин. Биз өзүмүз сечирик неҹә инсан олаҹағыг, һансы пешәјә јијәләнәҹәјик, киминлә достлуг едәҹәјик, һәјатымызы нәјә сәрф едәҹәјик. Јеһова бизим һәјатдан һәзз алмағымызы истәјир.

20, 21. Бу ҝүн һансы сечими етсәниз, ағыллы давранмыш оларсыныз?

²⁰ Јеһова Аллаһ бизим Ону севмәјимизи истәјир (Мәтта 22:37, 38). Ушаг атасына сәмими гәлбдән мәһәббәтини изһар едәндә ата неҹә севинирсә, Јеһова да бизим мәһәббәтимизи дујанда о ҹүр севинир. Јеһова Она гуллуг едиб-етмәмәк ихтијарыны һәр бир инсанын өз өһдәсинә бурахыб. Шејтан, Адәм вә Һәвва өз сечимләрини етдиләр, онлар Аллаһдан үз дөндәрдиләр. Бәс сиз һансы сечими едәҹәксиниз?

²¹ Ирадә азадлығындан дүзҝүн истифадә един, Јеһова Аллаһа гуллуг един. Милјонларла инсан артыг өз сечимини едиб, онлар Шејтана «јох» дејиб Јеһова Аллаһын тәрәфини тутублар (Мәсәлләр 27:11). Бәс билмәк истәјирсиниз, Јеһова Аллаһын гураҹағы ҹәннәтдә, зүлм-зилләтин олмајаҹағы бир дүнјада јашамаг үчүн нә етмәк лазымдыр? Нөвбәти фәсилдә бу суалын ҹавабы вар.