1, 2. а) Јунус пејғәмбәрин сәһви уҹбатындан нә баш верир? б) Јунус пејғәмбәрин әһвалатындан нә өјрәнирик?

ЈУНУС ПЕЈҒӘМБӘРИН әлиндә олсајды, бу дәһшәтли сәсләри кәсәрди. Бир тәрәфдән ҝәминин кәндирләри арасындан выјылдајан шиддәтли күләјин сәси, диҝәр тәрәфдән ҝәмијә һүҹум чәкәрәк онун тахта өртүјүнү ҹырылдадыб инләдән нәһәнҝ далғаларын сәси она әзаб верир. Амма она ән чох әзаб верән ҝәмини сујун үзүндә сахламаға чалышан ҝәмичиләрин, капитанын вә екипажын һарајыдыр. Пејғәмбәр әминдир ки, бу адамлары өлүм ҝөзләјир вә буна баис одур!

² Ахы о, нә едиб? О, Аллаһы Јеһованын сөзүндән чыхыб. Ҝөрәсән, онун бу сәһви Аллаһла мүнасибәтинә сон гојмајыб? Бу суалын ҹавабындан өзүмүзә чох шеј ҝөтүрә биләрик. Мәсәлән, Јунус пејғәмбәрин әһвалатындан ҝөрәҹәјик ки, һәтта ҝүҹлү иманы олан инсан белә, сәһв едә биләр, амма сонра сәһвини дүзәлдә биләр.

3-5. а) Јунус пејғәмбәрин ады чәкиләндә адәтән чохларынын јадына нә дүшүр? б) Јунус пејғәмбәрин мәншәји һагда нә мәлумдур? (Һәмчинин һашијәјә бах.) в) Нәјә ҝөрә Исраилдә пејғәмбәр олмаг Јунус пејғәмбәрә асан вә хош дејилди?

³ Адәтән Јунус пејғәмбәрин ады чәкиләндә чохларынын јадына онун итаәтсизлији вә тәрслији дүшүр. Лакин онун мүсбәт ҹәһәтләри мәнфи ҹәһәтләриндән чох иди. Билдијимиз кими, о, пејғәмбәр олуб. Әҝәр садиг вә салеһ инсан олмасајды, Јеһова Аллаһ ону Өз пејғәмбәри сечмәзди.

⁴ Мүгәддәс Китабда Јунус пејғәмбәрин мәншәји һагда ҹәми бир-ики сөз јазылыб. (2 Падшаһлар 14:25 ајәсини оху.) О, Насирә шәһәриндән  дөрд километр аралыда јерләшән Ҹат-Һәфәрдән иди *. (Јунус пејғәмбәрдән тәхминән сәккиз јүз ил сонра јашамыш Иса пејғәмбәр Насирә шәһәриндә боја-баша чатмышды.) Јунус пејғәмбәр онгәбиләли Исраил падшаһлығынын һөкмдары II Әрубамын һакимијјәти дөврүндә пејғәмбәр олуб. О, пејғәмбәр оланда Илјас пејғәмбәрин вахтындан узун илләр кечмишди. Илјас пејғәмбәрин хәләфи Әлјәсә пејғәмбәр Әрубамын атасынын һакимијјәти дөврүндә вәфат етмишди. Јеһова Аллаһ бу ики пејғәмбәр васитәсилә Исраилдән Баал дининин көкүнү кәсмишди, амма халг јенә дә јолуну азмышды. Инди өлкәни Јеһова Аллаһын бәјәнмәдији ишләр ҝөрән падшаһ идарә едирди, ҹамаат да онун јолу илә ҝедирди (2 Пад. 14:24). Бу сәбәбдән Јунус пејғәмбәрә белә мүһитдә пејғәмбәр олмаг нә асан иди, нә дә хош. Амма о, һеч нәјә бахмајараг, Аллаһын һәвалә етдији иши сәдагәтлә јеринә јетирирди.

⁵ Бир ҝүн Јунус пејғәмбәрин һәјаты көклү шәкилдә дәјишди. Јеһова Аллаһ она бир тапшырыг верди. Бу тапшырыг она чох чәтин ҝәлди. Ҝәлин ҝөрәк Аллаһ Јунус пејғәмбәрә нә бујурду.

6. Јеһова Аллаһ Јунус пејғәмбәрә һансы тапшырығы верди вә нәјә ҝөрә бу тапшырыг ону горхутду?

⁶ Јеһова Аллаһ Јунус пејғәмбәрә деди: «Дур, Нејнәваја, о бөјүк шәһәрә ҝет вә һөкм хәбәрини орада бәјан ет, чүнки онларын шәр әмәлләри дәрҝаһыма јетишиб» (Јун. 1:2). Бу тапшырыг пејғәмбәри горхуја салды. Ону баша дүшмәк олар. Нејнәва 800 километр шәргдә јерләширди. Ора чатмаг үчүн пијада һарадаса бир ај јол ҝетмәк лазым иди. Лакин әсас проблем јолун узаглығы дејилди, Јунус пејғәмбәр Аллаһын һөкм хәбәрини ашшурлулара, гәддар, ганичән бир халга чатдырмалы иди. Әҝәр Аллаһын халгынын арасында она гулаг асан аз идисә, бу бүтпәрәстләрдән нә ҝөзләмәк оларды?! Пејғәмбәр о бојда Нејнәвада, «ганлар шәһәриндә» Аллаһын тапшырығыны тәкбашына неҹә јеринә јетирәҹәкди? (Наһ. 3:1, 7).

7, 8. а) Аллаһын тапшырығыны јеринә јетирмәмәк үчүн Јунус пејғәмбәр нә етмәјә һазыр иди? б) Нәјә ҝөрә Јунус пејғәмбәрин горхаг олдуғуну дүшүнмәмәлијик?

⁷ Биз билмирик, бәлкә дә, Јунус пејғәмбәрин ағлындан бу ҹүр фикирләр кечмишди. Мүгәддәс Китабда тәкҹә бу јазылыб ки, Јунус пејғәмбәр гачыб ҝетди. Јеһова Аллаһ ону шәргә ҝөндәрди, о исә  гәрбә доғру, мүмкүн гәдәр узаға үз тутду. Дәниз саһилиндәки Јаффа адланан лиман шәһәринә ениб Таршишә ҝедән бир ҝәми тапды. Бәзи алимләрин фикринҹә, Таршиш Испанијанын әразисиндә јерләширди. Әҝәр беләдирсә, онда Јунус пејғәмбәр Нејнәвадан тәхминән 3500 километр узаға үз тутмушду. Бөјүк дәнизин о бири тајына сәјаһәт һарадаса бир ил чәкирди. Аллаһын тапшырығыны јеринә јетирмәмәк үчүн пејғәмбәр бу гәдәр јол ҝетмәјә һазыр иди! (Јунус 1:3 ајәсини оху.)

⁸ Белә чыхыр ки, Јунус пејғәмбәр горхаг иди? Ҝәлин нәтиҹә чыхартмаға тәләсмәјәк. Ирәлидә ҝөрәҹәјик ки, о, бир сыра ҹәсарәтли аддымлар атмышды. Амма Јунус пејғәмбәр дә бизим кими зәиф ҹәһәтләри илә мүбаризә апарырды (Зәб. 51:5). Мәҝәр елә инсан вар ки, һеч вахт һеч нәдән горхмасын?!

9. Һәрдән биздә Јеһова Аллаһын тапшырығына неҹә мүнасибәт јарана биләр вә бу вахт нәји јадда сахламалыјыг?

⁹ Һәрдән бизә елә ҝәлә биләр ки, Аллаһын тапшырығыны јеринә јетирмәк чәтиндир, һәтта мүмкүн дејил. Аллаһын Падшаһлығыны мүждәләмәк бизим ән үмдә ишимиздир. Амма бәзән бу иши иҹра етмәјә горха биләрик (Мәт. 24:14). Бу заман Иса пејғәмбәрин дедији бу сөзләр асанлыгла јаддан чыха биләр: «Аллаһ үчүнсә мүмкүн олмајан шеј јохдур» (Марк 10:27). Белә анларда Јунус пејғәмбәрин нә һиссләр кечирдијини баша дүшмәк олар. Бәс јахшы, Јунус пејғәмбәр ҝәмијә минәндән сонра нә олду?

10, 11. а) Ҝәми саһилдән узаглашанда Јунус пејғәмбәр нә фикирләшир? б) Ҝәмидәкиләри һансы тәһлүкә ҝөзләјирди?

¹⁰ Ҝәлин бу сәһнәни хәјалымызда ҹанландыраг: Јунус пејғәмбәр еһтимал ки, финикијалыларын јүк ҝәмисинә минир. Капитан, ҝәми һејәти јола чыхмаға һазырлашыр. Ҝәми јаваш-јаваш саһилдән узаглашыр, саһил ҝөздән итир. Ола билсин, Јунус пејғәмбәр дүшүнүр ки, Нејнәваја ҝетмәкдән ҹаныны гуртарыб. Амма бирдән һава дәјишир.

¹¹ Ҝүҹлү күләк башлајыр. Күләк дәнизи чалхалајыр, далғалар шаһә галхыр. Бу далғалар һәтта мүасир ҝәмиләри белә, ојунҹаг кими атыб-тутарды. Бәс уҹсуз-буҹагсыз дәниздә бапбалаҹа ҝөрүнән, тахтадан дүзәлдилмиш бу ҝәми нәһәнҝ далғалар гаршысында нә гәдәр давам ҝәтирәҹәк? Јунус пејғәмбәр сонралар јазмышды ки, дәнизин үзәринә ҝүҹлү күләк ҝөндәрән Јеһова Аллаһ иди. Ҝөрәсән, һәмин ан о, буну билирди? Дәгиг дејә билмәрик. Амма бир шеј мәлумдур: ҝәмичиләрин һәрәси өз аллаһына јалваранда Јунус пејғәмбәр баша дүшүрдү ки, бунун һеч бир хејри јохдур (Лав. 19:4). Мүгәддәс  Китабда јазылыб: «Ҝәми аз гала батаҹагды» (Јун. 1:4). Бәс Јунус пејғәмбәр һансы үзлә Јеһова Аллаһа дуа етсин?! О ки Аллаһын сөзүндән чыхмышды.

12. а) Нә үчүн Јунус пејғәмбәри фыртына вахты јатдығына ҝөрә гынамамалыјыг? (Һәмчинин һашијәјә бах.) б) Фыртынаја кимин сәбәбкар олдуғуну Јеһова Аллаһ неҹә ачыр?

¹² Јунус пејғәмбәр ҝөрәндә ки, әлиндән һеч нә ҝәлмир ҝәминин анбарына ениб јатыр, дәрин јухуја ҝедир *. Ҝәминин капитаны ҝәлиб ону ојадыр вә дејир ки, дуруб һамы кими аллаһына дуа етсин. Ҝәмичиләр баша дүшүрләр ки, бу, ади фыртына дејил, буна ҝөрә дә пүшк атыб сәбәбкары тапмаг гәрарына ҝәлирләр. Шүбһәсиз, һәр дәфә пүшк кимдәнсә јан кечәндә Јунус пејғәмбәрин үрәји даһа да сүрәтлә дөјүнүр. Тезликлә һәр шеј ајдын олур. Јеһова Аллаһ фыртынанын сәбәбкарыны үзә чыхарыр, пүшк Јунус пејғәмбәрә дүшүр. (Јунус 1:5—7 ајәләрини оху.)

13. а) Јунус пејғәмбәр нәји бојнуна алыр? б) Јунус пејғәмбәр ҝәмичиләрә нә дејир вә нә үчүн?

¹³ Јунус пејғәмбәр һәр шеји ачыб ҝәмичиләрә данышыр. Дејир ки, о, Гадир Аллаһ Јеһованын гулудур вә Аллаһын вердији тапшырыгдан бојун гачырыб Ону аҹыгландырдығы үчүн бу фәлакәт онларын башына ҝәлиб. Һамыны дәһшәт бүрүјүр, ҝөзләрдә горху охунур. Ҝәмичиләр Јунус пејғәмбәрдән сорушурлар ки, хилас олмаг үчүн нә етсинләр. Пејғәмбәр дејир: «Мәни галдырыб дәнизә атын, дәниз сакитләшәҹәк. Чүнки билирәм, бу ҝүҹлү фыртына мәним уҹбатымдан сизи јахалады» (Јун. 1:12). Јәгин пејғәмбәр ҹошгун дәниздә, бумбуз суда батдығыны ҝөзүнүн габағына ҝәтирир, ҹанына титрәтмә дүшүр. Амма онлары хилас етмәлидир, бу, онун әлиндәдир. Ахы билә-билә бу гәдәр адамы неҹә өлүмә версин?!

14, 15. а) Јунус пејғәмбәрин иманыны неҹә өрнәк ала биләрик? б) Пејғәмбәрин сөзләриндән сонра ҝәмичиләр нә етдиләр?

¹⁴ Сизҹә, горхаг адам дејә биләрди ки, ону ҝөтүрүб дәнизә атсынлар? Јәгин Јунус пејғәмбәрин бу чәтин анда ҝөстәрдији ҹәсарәт вә фәдакарлыг Јеһова Аллаһы севиндирмишди. Бурадан пејғәмбәрин ҝүҹлү иман саһиби олдуғу да ҝөрүнүр. Биз ондан өрнәк алыб башгаларынын рифаһыны өзүмүзүнкүндән үстүн тутмалыјыг (Јәһ. 13:34, 35). Киминсә көмәјә, тәсәллијә, јахуд руһани дәстәјә еһтијаҹы оланда ҝәлин фәдакарлыг ҝөстәриб онлара көмәк едәк. Онда Јеһова Аллаһы шад етмиш оларыг!

 ¹⁵ Ола билсин, Јунус пејғәмбәрин сөзләрини ешидәндә ҝәмичиләрин она јазығы ҝәлди, чүнки әввәлҹә ону дәнизә атмаг истәмәдиләр. Онлар фыртыналы дәниздә јолларына давам етмәк үчүн әлләриндән ҝәләни етдиләр, амма хејри олмады. Фыртына ҝет-ҝедә ҝүҹләнирди. Ахырда ҝөрдүләр ки, башга чыхыш јолу јохдур. Јунус пејғәмбәрин Аллаһы Јеһованы чағырыб Ондан мәрһәмәт диләдиләр вә пејғәмбәри галдырыб дәнизә атдылар (Јун. 1:13—15).

16, 17. Дәнизә атыландан сонра Јунус пејғәмбәрин башына нә ҝәлир? (Һәмчинин шәкилләрә бах.)

¹⁶ Јунус пејғәмбәр ҹошгун далғаларын ағушуна дүшүр. Јәгин о, батмамаг үчүн чапалајыр вә көпүкләрин, әтрафа сычрајан дамҹыларын арасындан сүрәтлә узаглашан ҝәмијә бахыр. Будур, нәһәнҝ далғалар үстүнә ашыб ону суја батырыр. Пејғәмбәр јаваш-јаваш суја гәрг олур вә дүшүнүр ки, артыг сону чатыб.

¹⁷ Јунус пејғәмбәр һәмин вахт кечирдији һиссләри сонралар гәләмә алмышды. О вахт бүтүн һәјаты бир ан ичиндә ҝөзүнүн габағындан ҝәлиб кечмишди. О, Јеһова Аллаһын Јерусәлимдәки ҝөзәл мәбәдини бир даһа ҝөрмәјәҹәјини дүшүнүб кәдәрләнирди. Она елә ҝәлирди  ки, ҝет-ҝедә дәнизин дибинә чөкүр, дағларын дибинә енир, јосунлар она сарылыр, бура онун гәбри олаҹаг. (Јунус 2:2—6 ајәләрини оху.)

18, 19. а) Дәнизин дибиндә Јунус пејғәмбәрин башына нә ҝәлир? б) Пејғәмбәри һансы ҹанлы удур вә бу ҹанлыны ким јетирмишди? (Һәмчинин һашијәјә бах.)

¹⁸ Амма бирдән ҝөзләнилмәз бир шеј баш верир. Нәһәнҝ, гара бир шеј она сары үзүр. Онун үстүнә шығыјыр вә ири ағзыны ачыб ону удур!

¹⁹ Бу да сон! Амма јох, о, сағдыр! Ону һејрәт бүрүјүб. Онун нә сүмүкләри сыныб, о нә һәзм олунур, нә дә боғулур. Әслиндә, бу јер онун гәбри олмалыдыр, амма о, бурада дири галыб. Ҝет-ҝедә Јунус пејғәмбәрин һејрәти даһа да артыр. Шүбһәсиз, бу нәһәнҝ балығы Јеһова Аллаһ јетирмишди * (Јун. 1:17).

20. Јунус пејғәмбәрин дуасындан онун һаггында нә өјрәнирик?

²⁰ Саатлар дәгигәләри әвәз едир. Һәр јан зүлмәт гаранлыгдыр. Јунус пејғәмбәр олуб-кечәнләри дүшүнмәјә башлајыр, Јеһова Аллаһа дуа едир. Онун дуасы «Јунус» китабынын икинҹи фәслиндә јазылыб. Бу дуадан Јунус пејғәмбәр барәдә чох шеј өјрәнмәк олар. Мәсәлән, онун дуасыны охујанда ајдын олур ки, о, Мүгәддәс Јазылары јахшы билирди, белә ки, дуасында «Зәбур»дан чохлу ситатлар ҝәтирмишди. Һәмчинин бу ајәләрдән ҝөрүнүр ки, о, һәр шејә ҝөрә Аллаһа шүкүр едирди. Пејғәмбәр дејирди: «Мән исә Сәнә шүкранларла гурбан ҝәтирәҹәјәм, нәзирими јеринә јетирәҹәјәм, гуртулуш Сәндәндир, еј Јеһова» (Јун. 2:9).

21. Јунус пејғәмбәр нәји баша дүшдү вә биз бундан һансы ваҹиб шеји өјрәнирик?

²¹ Јунус пејғәмбәр баша дүшдү ки, Јеһова Аллаһ һәтта «балығын гарнында» ону горудуса, демәли, хидмәтчиси һарада олурса-олсун, һансы вәзијјәтә дүшүрсә-дүшсүн, Аллаһ онун дадына чатаҹаг (Јун. 1:17). Јалныз Јеһова Аллаһ инсаны нәһәнҝ балығын гарнында үч ҝүн-үч ҝеҹә сағ сахлаја биләр. Биз дә јадда сахламалыјыг ки,  нәфәсимиз Јеһова Аллаһын әлиндәдир (Дән. 5:23). Алдығымыз нәфәсә ҝөрә, һәјатымыза ҝөрә Аллаһа борҹлујуг. Бәс буна ҝөрә Аллаһа шүкүр едирик? Она табе олуруг?

22, 23. а) Јунус пејғәмбәр Аллаһа миннәтдар олдуғуну неҹә ҝөстәрди? б) Сәһвә јол верәндә Јунус пејғәмбәрдән неҹә өрнәк алмалыјыг?

²² Бәс Јунус пејғәмбәр һагда нә демәк олар? О, Јеһова Аллаһа миннәтдар олдуғуну әмәлдә ҝөстәрди? Она итаәт етди? Бәли. Үч ҝүн-үч ҝеҹә кечәндән сонра балыг Јунус пејғәмбәри саһилә, «гуруја гајтарды» (Јун. 2:10). Бу гәдәр шејдән сонра Јеһова Аллаһ јенә Јунус пејғәмбәрә көмәк етди. Она үзүб гуруја чыхмаг лазым ҝәлмәди. Амма саһилдән о јана ҝедәҹәји јолу өзү тапмалы иди. Чох кечмәмиш Јунус пејғәмбәр Аллаһа доғрудан да миннәтдар олдуғуну сүбут етмәли олду. Јунус 3:1, 2 ајәләриндә дејилир: «Јеһованын сөзү икинҹи дәфә Јунуса назил олду: “Дур, Нејнәваја, о бөјүк шәһәрә ҝет. Сәнә дејәҹәјим сөзләри ҹар чәкиб онлара сөјлә”». Јунус пејғәмбәр бу дәфә нә етди?

²³ Мүгәддәс Китабда јазылыб: «Јунус Јеһоваја итаәт етди вә дуруб Нејнәваја ҝетди» (Јун. 3:3). Бәли, о, сөзсүз-совсуз Аллаһа табе олду. Ҝөрүндүјү кими, о, сәһвиндән дәрс ҝөтүрмүшдү. Бурада да Јунус пејғәмбәрин иманыны өрнәк ала биләрик. Һамымыз ҝүнаһлыјыг вә һамымыз сәһв едирик (Ром. 3:23). Амма руһдан дүшмәмәлијик, сәһвләримиздән дәрс ҝөтүрмәли, Аллаһа итаәткар олуб хидмәтимизә давам етмәлијик.

24, 25. а) Јунус пејғәмбәр һансы мүкафаты алды? б) Ҝәләҹәкдә ону һансы немәтләр ҝөзләјир?

²⁴ Аллаһ Јунус пејғәмбәрә итаәткарлығынын әвәзини верди. Әввәла, Јунус пејғәмбәр сонралар хәбәр тутмушду ки, ҝәмичиләр сағ галыблар. Онун фәдакар аддымындан дәрһал сонра фыртына јатмыш, ҝәмичиләр Јеһова Аллаһдан бәрк горхмушдулар вә өз аллаһларыны гојуб Она гурбан ҝәтирмишдиләр (Јун. 1:15, 16).

²⁵ Ән бөјүк мүкафаты исә пејғәмбәр сонралар алды. Иса Мәсиһ өзүнүн гәбирдә нечә ҝүн галаҹағыны дејәркән Јунус пејғәмбәрин нәһәнҝ балығын гарнында галдығы ҝүнләри мисал чәкмишди. (Мәтта 12:38—40 ајәләрини оху.) Јунус пејғәмбәр Ҹәннәтдә дирилиб буну ешидәндә, сөзсүз ки, чох севинәҹәк (Јәһ. 5:28, 29). Јеһова Аллаһ һәр биримизә мүкафат вермәк истәјир. Ҝәлин Јунус пејғәмбәр кими сәһвләримиздән дәрс алаг, Аллаһа итаәткар олаг вә башгаларынын рифаһыны дүшүнәк.