Контентә кеч

Мүндәриҹаты ҝөстәр

Јеһованын Шаһидләри Семарангда (Јава), тәхминән 1937-ҹи ил

ИНДОНЕЗИЈА

«Бах, бурадан башлајардым!»

«Бах, бурадан башлајардым!»

Австралијада филиал хидмәтчиси олан Александр Макгилливреј фикирли һалда офисиндә вар-ҝәл едирди. Нечә ҝүн иди ки, бир мәсәлә үзәриндә баш сындырырды. Нәһајәт, һәллини тапды. Бирҹә Франк Рајсла данышмаг галырды.

Франк 28 јашлы ҹәсарәтли китабпајлајан (өнҹүл) иди. О, бир нечә һәфтә иди ки, филиалда галырды. Франк һәгигәти јенијетмә икән өјрәнмиш вә тез бир заманда китабпајлајан олмушду. О, он илдән чох иди ки атла, велосипедлә, мотосиклетлә вә мүһәррикли фургонла сәјаһәт едәрәк Австралијанын әксәр әразиләриндә тәблиғ едирди. Франк бир аз Бејтелдә галыб тәјин олдуғу нөвбәти әразијә јола дүшәҹәкди.

Александр гардаш Франкы өз офисинә чағырыб хәритәдә Австралијанын шималындакы адалара ишарә едәрәк: «Бурада тәблиғә башламаға неҹә бахырсан? Бу адаларда бир нәфәр дә олсун гардаш јохдур», — деди.

Франкы Һинд океанында мирвари кими парлајан адалар силсиләси — Нидерланд Шәрги Һинд (индики Индонезија) * адалары ҹәлб етди. Бу адаларда Аллаһын Падшаһлығы һагда мүждәни һеч вахт ешитмәјән милјонларла инсан јашајырды. Франк хәритәдә Батавијаны (индики Ҹакарта) ҝөстәрәрәк: «Бах, бурадан башлајардым!» — деди.

Јавада тәблиғ

1931-ҹи илдә Франк Рајс Јава адасынын бөјүк, гајнашан шәһәринә, Ҹакартаја ҝәлди. Шәһәрин мәркәзинә јахын кирајә бир отаг тутду вә ора Мүгәддәс Китаб әдәбијјатыјла долу гутулар јығды. Ев саһибәси буну ҝөрүб чох тәәҹҹүбләнмишди.

Франк Рајс вә Клем Дешамп Ҹакартада

Франк хатырлајыр: «Әввәл-әввәл өзүмү тәнһа һисс едирдим, евдән өтрү бурнумун уҹу ҝөјнәјирди. Әтрафымдакы инсанлар ағ кәтан палтарда, башларында јај шлјапасы ҝәзишдикләри һалда, мән галын Австралија ҝејиминдә истидән биширдим. Нидерланд вә Индонезија дилиндә бир кәлмә дә билмирдим. Дуа едиб Јеһова Аллаһдан мәнә јол ҝөстәрмәсини истәдим. Онда ағлыма ҝәлди ки, иш јерләриндә инҝилис дилини билән инсанлар тапа биләрәм. Тәблиғә елә ордан башладым. Бура неҹә дә бәһрәли саһә олду!»

Ҹакарта сакинләринин әксәријјәти Нидерланд дилиндә данышдығы үчүн Франк мәгсәд гојуб бу дили орта сәвијјәдә өјрәнди вә ев-ев тәблиғә башлады. Сонра Индонезија дилини өјрәнмәјә кечди вә јаваш-јаваш бу дили дә өјрәнди. Франк дејир: «Проблем онда иди ки, Индонезија дилиндә бир дәнә дә олсун әдәбијјат јох иди. Јеһова мәни индонезијалы мүәллимин јанына јөнәлтди. О, һәгигәтә мараг ҝөстәрмәјә башлады вә “Өлүләр һарададыр?” адлы буклети тәрҹүмә етмәјә разы олду. Бундан сонра башга буклетләр дә тәрҹүмә олунду вә тезликлә чохлу индонезијадилли инсан һәгигәтә мараг ҝөстәрди».

1931-ҹи илин нојабр ајында даһа ики өнҹүл Австралијадан Ҹакартаја көчдү. Онлар 25 јашлы Клем Дешамп вә 19 јашлы Бил Һантер иди. Клемлә Бил өзләрилә тәкәрли өнҹүл еви, јәни мүһәррикли фургон ҝәтирмишдиләр. Бу, Индонезијаја ҝәлән илк өнҹүл евләриндән бири иди. Онлар Нидерланд дилиндә бир нечә ифадә өјрәниб дәрһал Јаванын бөјүк шәһәрләриндә тәблиғ етмәјә башладылар.

Ашағыда сағда: Чарлз Һарис велосипед вә фургон евлә тәблиғ едәркән

Клем вә Билин ардынҹа бура ҹәсарәтли австралијалы өнҹүл Чарлз Һарис гардаш ҝәлди. 1935-ҹи илдән башлајараг Чарлз Һарис фургон евлә вә велосипедлә Јаванын чох һиссәсини ҝәзиб беш дилдә — чин, әрәб, Индонезија, инҝилис вә Нидерланд дилләриндә әдәбијјат пајлады. Елә илләр олуб ки, о, тәхминән 17 000 нүсхә әдәбијјат пајлајыб.

Чарлз гардашын бу гәдәр әдәбијјат пајламасы инсанларын диггәтиндән јајынмады. Ҹакартада бир мәмур Клем гардашдан сорушду:

— Шәрги Јавада нечә нәфәр бу иши ҝөрүр?

— Ҹәми бир нәфәр.

— Кимә ҝәлирсән?! — дејә мәмур гышгырды: — Һара бахырсан, сизин әдәбијјатларыныздыр. Сизин һардаса бир орду ишчиниз вар!

Еркән өнҹүлләр мүмкүн гәдәр чох инсана хош хәбәри чатдырмаг үчүн даима бир јердән о бири јерә көчүрдүләр. «Биз аданы башдан ајаға ишләдик. Надир һалларда киминләсә икинҹи дәфә сөһбәт едирдик», — дејә Бил Һантер гардаш бөлүшүр. Јол боју бу гардашлар чохлу руһани тохум сәпмишдиләр. Сонрадан бу тохумлар бол-бол мәһсул верди (Ваиз 11:6; 1 Кор. 3:6).

Суматра хош хәбәри ешидир

Тәхминән 1936-ҹы илдә Јавадакы өнҹүлләр Суматрада тәблиғ ишини ҝенишләндирмәјин јолларыны мүзакирә едирдиләр. Дүнјанын ән бөјүк алтынҹы адасы олан бу дәрәли-тәпәли ада екваторда јерләшир. Аданын ири шәһәрләри, плантасијалары, бөјүк батаглыглары вә тропик мешәләри вар.

Өнҹүлләр бу әразијә Франк Рајс гардашы ҝөндәрмәји мәсләһәт билдиләр. Онлар әлләриндә олан ҹүзи мигдарда пулу јығыб гардашын јол пулуну өдәдиләр. Тезликлә, Франк Медана (Шимали Суматра) ҝәлиб чыхды. Онун ики тәблиғ чантасындан, 40 гуту әдәбијјатдан вә бир аз пулдан савајы һеч нәји олмаса да, сарсылмаз иманы вар иди. Франк бура чатар-чатмаз ишә башлады. О әмин иди ки, тәјинатыны јеринә јетирмәк үчүн Јеһова ону лазым олан һәр шејлә тәмин едәҹәк (Мәт. 6:33).

Медандакы тәблиғинин сон һәфтәси Франк гардаш нидерландлы бир киши илә таныш олду. Киши ону гәһвә ичмәјә дәвәт етди. Орада Франк гардаш кишијә деди ки, бүтүн адаја хош хәбәри тәблиғ етмәк үчүн она машын лазымдыр. Киши һәјәтиндәки сыныг-салхаг машыныны ҝөстәрәрәк деди:

— Бу машыны тәмир едә билсән, ону сәнә 100 гулденә * сатарам.

— Мәним о гәдәр пулум јохдур.

Киши Франка диггәтлә бахараг сорушду:

— Сән доғрудан да, бүтүн Суматраја тәблиғ етмәк истәјирсән?

— Бәли!

— Јахшы. Машыны дүзәлдә биләрсәнсә, ҝөтүр апар, пулун оланда верәрсән.

Франк машыны тәмир едиб ону саз вәзијјәтә ҝәтирди. О сонрадан јазыр: «Әдәбијјатла долу салон, бензинлә долу чән вә иманла долу үрәклә мән Суматраја јолландым».

Һенри Кокман вә Ҹејнлә Клем Дешамп Суматрада, 1940-ҹы ил

Франк бир ил аданы башдан ајаға долашандан сонра Ҹакартаја гајытды. Орада машыны 100 гулденә сатыб пулу Медандакы һәмин кишијә ҝөндәрди.

Үстүндән бир нечә һәфтә кечмәмиш Франка Австралијадан мәктуб ҝәлди. Мәктубда онун јени тәјинат алдығы дејилирди. Франк вахт итирмәдән пал-палтарыны јығыб Һинд-Чиндә (индики Камбоҹа, Лаос, Вјетнам) тәблиғ ишинә башламаг үчүн ора јолланды.

^ абз. 6 Индонезијанын кечмиш ады һәмчинин Һолландија Шәрги Һинд олуб. Һолландлар 300 ил бундан өнҹә бура ҝәлиб ҝәлирли әдвијјат тиҹарәти әсасында колониал империја јаратмышлар. Бундан сонра мүасир адлардан истифадә олунаҹаг.

^ абз. 22 Индики пулла 1100 АБШ доллары.