1—3. Бабиллиләр Јеһоваја ибадәт едән јәһудиләри неҹә әлә салырдылар вә нәјә ҝөрә?

 ТӘСӘВВҮР ЕДИН КИ, сиз Бабил шәһәриндә јашајан садиг јәһудисиниз. Һарадаса јарым әсрдир, бу өлкәјә сүрҝүн олунмусунуз. Сиз һәр шәнбә диндашларынызла бир јерә топлашыб Јеһоваја ибадәт едирсиниз. Бу ҝүн јенә шәнбәдир вә сиз јенә дә гәләбәлик күчәләрдән кечиб ҝедәрәк диндашларынызла ҝөрүшә тәләсирсиниз. Јол бојунҹа әзәмәтли мәбәдләри, сәҹдәҝаһлары бир-бир өтүб кечирсиниз. Бу ибадәт јерләринә о гәдәр адам јығышыб ки, ијнә атсан, јерә дүшмәз. Мардука вә диҝәр танрылара гурбанлар ҝәтирән, һәмдләр уҹалдан бу адамларын сәси гулағынызда ҹинҝилдәјир.

² Анҹаг бүтүн бу сәс-күј ҝеридә галыр. Сиз ҝәлиб сөзләшдијиниз јерә чатырсыныз. Бир нечә диндашыныз бурада сизи ҝөзләјир *. Чај кәнарында сакит бир јер тапыб отурурсунуз. Бу сүкунәти саһилә бәркидилмиш гајыгларын хәфиф ҹырылтысындан башга һеч нә позмур. Сиз бирликдә дуа едир, мәзмурлар охујур, Аллаһын кәламлары барәдә сөһбәт едирсиниз. Бу һүзур долу аб-һава гәлбинизә сәринлик ҝәтирир. Һеч олмаса бурада бир аз динҹлик тапырсыныз. Үрәјиниздән бир јалварыш гопур: каш һеч ким ҝәлиб бизи ҝөрмәјәјди,  ибадәтимизә мане олмајајды. О гәдәр олуб ки, јерли ҹамаат сизә ибадәт етмәјә имкан вермәјиб. Ахы нәјә ҝөрә?

³ Бабил чох дөјүшләрдә галиб чыхыб. Бабиллиләр инаныр ки, бу зәфәрләри онлара бәхш едән ситајиш етдикләри танрылардыр. Онларын тәсәввүрүндә Јерусәлимин јерлә-јексан едилмәси Мардукун Јеһовадан ҝүҹлү олдуғуна сүбутдур. Одур ки, онлар сизин Аллаһынызы вә халгынызы лаға гојурлар. Һәрдән ришхәндлә сизә әмр едирләр: «Бизә Сион барәдә нәғмә охујун» (Зәб. 137:3). Бир сыра мәзмурда Сионун Јеһованын дүшмәнләри үзәриндә гәләбәси тәрәннүм олунур. Бабиллиләрә һәмин мәзмурлары әлә салмаг хүсуси ләззәт верир. Диҝәр мәзмурларда исә бабиллиләрин өзләри һагда данышылыр. Мәсәлән, бир мәзмурда дејилир: «Јерусәлими харабалыға чевирдиләр... Бүтүн әр-әтраф бизи лаға гојур, әлә салыр» (Зәб. 79:1, 3, 4).

4, 5. Һизгијалын пејғәмбәрлијиндә һансы үмид хәбәри вар вә бу фәсилдә нә нәзәрдән кечирилир? (Фәслин әввәлиндәки шәклә бахын.)

⁴ Бабиллиләрдән чәкдикләриниз азмыш кими, бир јандан да дөнүк јәһудиләр сизи Јеһоваја вә Онун пејғәмбәрләринә иман етдијинизә ҝөрә әлә салырлар. Бу ришхәндләрә бахмајараг, аиләнизлә бирҝә пак ибадәт етмәк сизин сыныг гәлбинизә мәлһәм олур. Бирликдә дуа едәндә, мәзмурлар охујанда үрәјиниз ганад ачыр. Аллаһын кәламларыны охујанда исә һәр кәлмә пәришан көнлүнүзү овудур (Зәб. 94:19; Ром. 15:4). Ҝүнләрин бир ҝүнү диндашларыныздан бири кичик ибадәт мәҹлисинизә мүждә илә ҝәлир. Јеһова халгыны вәтәнә гајтараҹаг! Диндашынызын ҝәтирдији тумардан Һизгијалын пејғәмбәрлији охундугҹа гәлбиниз пәрвазланыб учур. Дүшүнҹәләриниз сизи ҝәләҹәјә апарыр. Ҝүн ҝәләҹәк аиләнизлә бирҝә вәтәнә гајыдаҹагсыныз, пак ибадәтин дирчәлмәсинә өз төһфәнизи верәҹәксиниз.

⁵ Һизгијал дөнә-дөнә дирчәлишлә бағлы пејғәмбәрликләр сөјләјиб. Ҝәлин бу үмидлә долу мөвзуну нәзәрдән кечирәк. О вәдләр сүрҝүндә олан јәһудиләр үчүн неҹә ҝерчәкләшди? Бу пејғәмбәрликләрин бизим дөврүмүзлә һансы әлагәси вар? Бу фәсилдә һәм бу суаллара ҹаваб тапаҹағыг, һәм дә бу пејғәмбәрликләрдән бәзиләринин ҝәләҹәкдә сон дәфә неҹә јеринә јетәҹәјини нәзәрдән кечирәҹәјик.

6. Аллаһ үсјанкар халгыны дөнә-дөнә нәдән хәбәрдар етмишди?

⁶ Јеһова үсјанкарлығына ҝөрә халгыны неҹә ҹәзаландыраҹағыны Һизгијал пејғәмбәр васитәсилә ајдын шәкилдә билдирмишди. О демишди: «Онлар сүрҝүнә, әсирлијә ҝедәҹәкләр» (Һизг. 12:11). Бу нәшрин 6-ҹы фәслиндә јазылдығы кими, Һизгијал халга кәсилмиш бу һөкмү һәтта сәһнәләшдирмишди. Анҹаг бу, халга едилмиш биринҹи хәбәрдарлыг дејилди. Тәхминән мин ил әввәл Јеһова Муса пејғәмбәр васитәсилә халгыны хәбәрдар етмишди ки, әҝәр онлар  үсјанкарлыгдан әл чәкмәсәләр, әсир апарылаҹаглар (Ган. 28:36, 37). Әшија, Әрәмја вә диҝәр пејғәмбәрләр дә халга охшар хәбәрдарлыглар чатдырмышды (Әшј. 39:5—7; Әрм. 20:3—6).

7. Јеһова халгыны неҹә ҹәзаландырды?

⁷ Тәәссүфләр олсун ки, әксәр јәһудиләр бу хәбәрдарлыглары гулагардына вурдулар. Халг үсјанкарлығындан, бүтпәрәстлијиндән, хәјанәтиндән әл чәкмәди, мәнфур чобанларын тәсири алтына дүшүб позулду. Бу, о һәддә чатды ки, ахырда Јеһованын онлардан гәлби гырылды. Јеһова онлара аҹлыг чәкдирди. Бир вахтлар сүд-бал ахан дијар олан мәмләкәтдә аҹлыг чәкмәк һәм фәлакәт, һәм дә рүсвајчылыг иди (Һизг. 20:6, 7). Сонра исә Јеһова габагҹадан дедији кими, ипә-сапа јатмајан халгынын сүрҝүн олунмасына изин верди. Е. ә. 607-ҹи илдә Бабил падшаһы Навуходоносор сонунҹу зәрбәни вурду: мәбәди дағытды, Јерусәлими хараба гојду, сағ галан минләрлә јәһудини Бабилә әсир апарды. Фәслин әввәлиндә тәсвир олундуғу кими, јәһудиләр Бабилдә ришхәндләрлә, тәгибләрлә үзләширдиләр.

8, 9. Јеһова Аллаһ мәсиһи јығынҹағына һансы хәбәрдарлыглары вермишди?

⁸ Мәсиһи јығынҹағы да Бабилә сүрҝүн едилән јәһудиләрин јашадыгларыны јашајыб. Гәдимдәки јәһудиләр кими, Мәсиһин давамчылары да габагҹадан хәбәрдарлыглар алмышдылар. Иса Мәсиһ хидмәтинин әввәлиндә демишди: «Өзүнүзү јаланчы пејғәмбәрләрдән ҝөзләјин. Онлар јаныныза гојун ҹилдиндә ҝәлирләр, һалбуки дахилдә јыртыҹы ҹанавардырлар» (Мәт. 7:15). Үстүндән илләр кечәндән сонра һәвари Булус да охшар хәбәрдарлыг сөјләмишди: «Билирәм ки, мән ҝедәндән сонра араныза амансыз ҹанаварлар ҝирәҹәк, онлар сүрүјә рәһм етмәјәҹәкләр. Һәмчинин сизин араныздан адамлар пејда олаҹаг вә шаҝирдләри ардынҹа апармаг үчүн һәгигәти тәһриф едәҹәкләр» (Һәв. 20:29, 30).

⁹ Мәсиһиләрә бу ҹүр тәһлүкәли инсанлары мүәјјән етмәк вә онлардан узаг дурмагла бағлы мәсләһәтләр верилмишди. Мәсиһи ағсаггаллара дөнүкләри јығынҹагдан кәнар етмәк бујурулмушду (1 Тим. 1:19; 2 Тим. 2:16—19; 2 Бут. 2:1—3; 2 Јәһ. 10). Буна бахмајараг, гәдим Исраил вә Јәһуда әһли кими, мәсиһиләр дә тәдриҹән бу хәбәрдарлыглары гулагардына вурдулар. Биринҹи әсрин сонларына јахын дөнүклүк артыг јығынҹаға ајаг ачмышды. Һәмин вахт һәвариләрдән тәкҹә Јәһја сағ галмышды. О, јығынҹагда үсјанкарлығын вә дөнүклүјүн ҝениш јајылдығыны ҝөрүрдү. Бу зәһәрин јығынҹағы бүсбүтүн бүрүмәсинин гаршысыны алан һәвариләр иди, онлардан да тәкҹә Јәһја галмышды (2 Салон. 2:6—8; 1 Јәһ. 2:18). Бәс һәвари Јәһјанын өлүмүндән сонра нә баш верди?

10, 11. Исанын буғда вә алаг оту мәсәли ерамызын икинҹи әсриндән етибарән неҹә јеринә јетмәјә башлады?

¹⁰ Һәвари Јәһјанын өлүмүндән сонра Исанын «буғда вә алаг оту» мәсәли јеринә јетмәјә башлады. (Мәтта 13:24—30 ајәләрини охујун.) Исанын габагҹадан дедији кими, Шејтан јығынҹаға алаг отларыны, јәни јаланчы мәсиһиләри сәпди вә јығынҹаг даһа  сүрәтлә позулмаға башлады. Тәсәввүр етмәк олар, Јеһова ҝөрәндә ки, Оғлунун јаратдығы јығынҹаг бүтпәрәстликлә, јалан диндән ҝәлән бајрам вә ајинләрлә, аллаһсыз философларын, шејтани динләрин еһкамлары илә ләкәләнир, үрәјини неҹә кәдәр чулғајырды. Бәс Јеһова нә етди? Хәјанәткар Исраили ҹәзаландырдығы кими, бу халгыны да ҹәзасыз гојмады. Онларын сүрҝүн едилмәсинә изин верди. Ерамызын икинҹи әсриндән башлајараг, буғдаја бәнзәр мәсиһиләр јаланчы мәсиһиләрин ичиндә итиб-батдылар. Һәгиги мәсиһи јығынҹағы јалан динләрин ҹәм олдуғу Бөјүк Бабилин бир нөв әсарәтинә дүшдү. Бөјүк Бабил јаланчы мәсиһиләри бүсбүтүн тәсири алтына салды. Ҝет-ҝедә јаланчы мәсиһиләр гол-будаг атды, беләҹә, Христиан дүнјасы пејда олду.

¹¹ Христиан дүнјасынын ағалыг етдији әсрләр әрзиндә дүнја руһани зүлмәтә гәрг олмушду. Амма бу дөврдә Исанын мәсәлиндә буғда илә тәмсил олунан һәгиги мәсиһиләр дә мөвҹуд иди. Һизгијал 6:9 ајәсиндә тәсвир олунан јәһуди әсирләр кими, онлар да Аллаһы јада салырдылар. Бәзиләри ҹәсарәтлә Христиан дүнјасынын јалан еһкамларыны ифша едирди. Онлар ришхәнд вә тәгибләрлә үзләширдиләр. Бәс Јеһова халгыны бу зүлмәтдә һәмишәлик сахламаг фикриндә  иди? Хејр! Гәдим Исраили ҹәзаландыранда олдуғу кими, бу дәфә дә Јеһованын гәзәби лазыми өлчүдә олду вә лазым олдуғу гәдәр давам етди (Әрм. 46:28). Үстәлик, Јеһова халгына үмид дә вермишди. Ҝәлин гәдим Бабилдә јашајан јәһуди әсирләрин дөврүнә гајыдаг вә ҝөрәк Јеһова онлара әсирлијин битмәси илә бағлы һансы үмиди вермишди.

12, 13. Јеһованын әсирликдә олан халгына гәзәбини нә сојутду?

¹² Дүздүр, Јеһова халгына гәзәбләниб онлары ҹәзаландырды, анҹаг ејни заманда онлары әмин етди ки, гәзәби әбәди сүрмәјәҹәк. Мәсәлән, бу сөзләрә фикир верин: «Онда һирсим јатаҹаг, онда гәзәбим сојујаҹаг, онда Мән сакитләшәҹәјәм. Гејзими онларын үстүнә төкүб гуртаранда биләҹәкләр ки, Мән Јеһова там сәдагәт тәләб едирдим» (Һизг. 5:13). Бәс Јеһованын гәзәбини нә сојудаҹагды?

¹³ Әсирләрин ичиндә садиг јәһудиләр дә вар иди. Онлар хәјанәткар сојдашларынын бадына ҝедиб әсир апарылмышдылар. Үстәлик, Јеһова Һизгијал васитәсилә демишди ки, халгын ичиндән бәзиләри әсирликдә оланда төвбә едәҹәк. Бу төвбәкар јәһудиләр Аллаһа гаршы  үсјан едәрәк тутдуглары ијрәнҹ әмәлләри јада салаҹаг, Јеһовадан әфв вә мәрһәмәт диләјәҹәкдиләр (Һизг. 6:8—10; 12:16). Һизгијал, Дәнјал пејғәмбәр вә онун үч досту да әсир апарылмыш садиг инсанлардан иди. Дәнјал узун өмүр сүрмүш, әсирлик дөврүнү әввәлдән ахыра кими ҝөрмүшдү. О, Исраилин ҝүнаһларына ҝөрә Аллаһа јалварыб төвбә етмишди. Онун дуасы «Дәнјал» китабынын 9-ҹу фәслиндә јазылыб. Бу дуа әсирликдә олан минләрлә јәһудинин һиссләрини әкс етдирирди. Бу инсанлар Јеһованын онлары әфв едәҹәји ҝүнү, јенидән башларындан немәтләр јағдыраҹағы дөвраны һәсрәтлә ҝөзләјирдиләр. Јәгин Һизгијал хәбәр верәндә ки, Аллаһ онлары азадлыға чыхараҹаг, дирчәлдәҹәк онлар синәдолусу, раһат нәфәс алмышдылар!

14. Нәјә ҝөрә Јеһова халгыны вәтәнә гајтараҹагды?

¹⁴ Лакин Јеһованын Өз халгыны азад етмәсинә вә дирчәлтмәсинә даһа ваҹиб сәбәб вар иди. Илләрлә сүрән әсарәт она ҝөрә битмәди ки, халг азадлыға чыхмаға лајиг иди. Сәбәб о иди ки, Јеһованын Өз адыны халгларын гаршысында мүгәддәс етмәсинин вахты чатмышды (Һизг. 36:22). Бабиллиләрә бирдәфәлик мәлум олаҹагды ки, онларын јалан аллаһлары, мәсәлән, Мардук Күлли-Ихтијар Јеһова илә мүгајисәјә ҝәлә билмәз. Ҝәлин Јеһованын Һизгијал васитәсилә сүрҝүндә олан јәһудиләрә вердији беш вәди нәзәрдән кечирәк. Әввәлҹә ҝөрәк бу вәдләрин һәр бири һәмин садиг инсанлар үчүн нә демәк иди. Сонра исә бу вәдләрин даһа ҝениш мигјасда неҹә јеринә јетдијини нәзәрдән кечирәҹәјик.

15. Әсирликдән гајыданларын ибадәтиндә һансы дәјишиклик олаҹагды?

¹⁵ БИРИНҸИ ВӘД. Бүтпәрәстлијә вә јалан динлә бағлы мурдар ајинләрә сон гојулаҹаг. (Һизгијал 11:18; 12:24 ајәләрини охујун.) Бу китабын 5-ҹи фәслиндә јазылдығы кими, Јерусәлим вә мәбәд јалан дини ајинләрлә, бүтпәрәстликлә мурдарланмышды. Халг позулмуш, Јеһовадан узаглашмышды. Јеһова Һизгијал васитәсилә билдирди ки, ҝүн ҝәләҹәк әсирликдә олан јәһудиләр јенидән Јеһоваја  пак, ләкәсиз ибадәт едәҹәкләр. Дирчәлишин өзү илә ҝәтирдији галан немәтләр исә бу әсас мәсәләдән, Аллаһын пак ибадәти бәрпа етмәсиндән асылы иди.

16. Јеһова халгына вәтәнләри илә бағлы һансы вәди вермишди?

¹⁶ ИКИНҸИ ВӘД. Халг вәтәнә дөнәҹәк. Јеһова әсирликдә олан јәһудиләрә демишди: «Исраил торпағыны сизә верәҹәјәм» (Һизг. 11:17). Бу, мөһтәшәм вәд иди. Чүнки Аллаһын халгыны лаға гојан бабиллиләр, сөзсүз ки, онлара вәтәнә гајыдаҹагларына зәррә гәдәр дә үмид вермирдиләр (Әшј. 14:4, 17). Үстәлик, нә гәдәр ки вәтәнә гајыданлар садиг галаҹагды, торпаг барлы-бәһәрли, бәрәкәтли олаҹагды. Онлар гида сарыдан корлуг чәкмәјәҹәк, һеч вахт ишсиз галмајаҹагдылар. Аҹлығын ҝәтирдији рүсвајчылыг вә мискинлик кечмишин аҹы хатирәси олаҹагды. (Һизгијал 36:30 ајәсини охујун.)

17. Јеһова гурбанларла бағлы һансы вәди вермишди?

¹⁷ ҮЧҮНҸҮ ВӘД. Јеһованын гурбанҝаһында јенидән бәхшишләр ҝәтириләҹәк. Бу нәшрин 2-ҹи фәслиндә арашдырылдығы кими, Төврата әсасән, гурбан вә тәгдимәләр пак ибадәтин ваҹиб шәртләриндән иди. Нә гәдәр ки вәтәнә дөнән јәһудиләр итаәткар галаҹагдылар вә руһани паклығы горујаҹагдылар, Јеһова онларын гурбанларыны гәбул едәҹәкди. Беләҹә, халгын ҝүнаһлары үчүн кәффарә вериләҹәкди вә онлар Аллаһа јахын олаҹагдылар. Јеһова вәд етмишди: «Бүтүн Исраил әһли, һамы мүгәддәс дағымда, Исраилин һүндүр дағында Мәнә ибадәт едәҹәк. Мән онлардан разы галаҹағам. Онда сиздән бәхшишләри, ән јахшы тәгдимәләри, мүгәддәс тәгдимәләри гәбул едәҹәјәм» (Һизг. 20:40). Бәли, пак ибадәт бәрпа олаҹаг вә Аллаһ халгынын башындан немәтләр јағдыраҹагды.

18. Јеһова халгыны неҹә бәсләјәҹәкди?

¹⁸ ДӨРДҮНҸҮ ВӘД. Залым чобанлар олмајаҹаг. Аллаһын халгынын дүз јолдан сапмасынын әсас сәбәби халгын мәнфур рәһбәрләри иди. Јеһова вәзијјәти дәјишәҹәјини вәд етмишди. Бу чобанларла бағлы О демишди: «Даһа гојунларымы онлара тапшырмајаҹағам... Гојунларымы онларын дишиндән гуртараҹағам».  Јеһова садиг бәндәләрини әмин етмишди: «Гојунларымы бәсләјәҹәјәм» (Һизг. 34:10, 12). Јеһова буну неҹә едәҹәкди? О, садиг, мөмин кишиләри чобан тәјин едәҹәкди.

19. Јеһова парчаланмыш халгына һансы вәди верди?

¹⁹ БЕШИНҸИ ВӘД. Јеһоваја ибадәт едәнләрин арасында бирлик һөкм сүрәҹәк. Тәсәввүр един, сүрҝүндән әввәл Аллаһын халгынын парчаландығыны ҝөрмәк мөмин инсанлары неҹә нараһат едирди. Јаланчы пејғәмбәрләрин, мәнфур чобанларын тәсири алтында халг Јеһованын адындан данышан пејғәмбәрләрә гаршы чыхырды. Халг һәтта бир-биринә мүхалиф чыхан ики ҹәбһәјә бөлүнмүшдү. Буна ҝөрә дә дирчәлиш вәдинин ән ҝөзәл ҹәһәтләриндән бири Јеһованын Һизгијал васитәсилә дедији нөвбәти сөзләр иди: «Мән сизә ваһид үрәк верәҹәјәм, дахилинизә јени руһ үфүрәҹәјәм» (Һизг. 11:19). Нә гәдәр ки вәтәнә дөнән јәһудиләр Јеһова Аллаһла вә бир-бирилә вәһдәтдә олаҹагдылар, һеч бир дүшмән онлара бата билмәјәҹәкди. Онлар бир халг кими, јенидән Јеһованы шәрәфләндирәҹәкдиләр, даһа Онун адына ләкә ҝәтирмәјәҹәкдиләр.

20, 21. Аллаһын вәдләри вәтәнә дөнән јәһудиләрин вахтында неҹә јеринә јетди?

²⁰ Бәс бу беш вәд әсирликдән гајыдан јәһудиләрин вахтында јеринә јетди? Јеһованын садиг бәндәси Јушәнин сөзләрини јадымыза  салаг: «Аллаһыныз Јеһованын сизә вердији ҝөзәл вәдләрдән һеч бири боша чыхмады, һамысы јеринә јетди. Јеринә јетмәјән бир сөз белә, галмады» (Јуш. 23:14). Демәли, Јушәнин дөврүндә олдуғу кими, вәтәнә дөнән јәһудиләрин дә дөврүндә Јеһова вәдләрини јеринә јетирәҹәкди.

²¹ Јәһудиләр бир вахтлар онлары Јеһовадан узаг салан бүтпәрәстликдән вә јалан динлә бағлы мурдар ајинләрдән әл чәкдиләр. Нә гәдәр мүмкүнсүз ҝөрүнсә дә, онлар өз вәтәнләриндә јурд-јува салдылар, торпағы әкиб-беҹәрдиләр, орада мәналы һәјат сүрдүләр. Вәтәнә дөнәндә етдикләри илк иш Јерусәлимдә Јеһованын гурбанҝаһыны бәрпа етмәк вә орада гурбанлар ҝәтирмәк олду (Үзр. 3:2—6). Јеһова онлара јахшы чобанлар, мәсәлән, каһин вә мирзә Үзејири, вали Нәһәмја вә Зәрубабили, баш каһин Јушәни, ҹәсарәтли Һәггај, Зәкәријјә вә Мәлаки пејғәмбәри јетирди. Нә гәдәр ки, халг Јеһованын бујурдуғу јолла ҝедирди, онлар арасында бирлик һөкм сүрүрдү. Онларын чох-чох гәдимләрдә ҝөрдүјү бирлик бу бирликлә мүгајисәјә белә ҝәлә билмәзди (Әшј. 61:1—4; Әрәмја 3:15 ајәсини охујун).

22. Дирчәлиш һагда пејғәмбәрликләрин илк дәфә јеринә јетмәсинин ҝәләҹәкдәки һадисәләрин ишартысы олдуғуну һарадан билирик?

 ²² Шүбһәсиз, Јеһованын дирчәлишлә бағлы вәдләринин илк дәфә јеринә јетмәси инсаны руһландырыр! Амма бу, ҝәләҹәкдә баш верәҹәк һадисәләрин садәҹә кичик бир ишартысы иди. Буну һарадан билирик? Јеһова бу вәдләри мүәјјән шәртләр алтында јеринә јетирәҹәкди. Халг итаәткар галдығы тәгдирдә Јеһова бу вәдләри һәјата кечирәҹәкди. Вахт кечдикҹә јәһудиләр јенидән итаәтсизлик вә үсјанкарлыг јолуна гәдәм гојдулар. Амма Јушә бошуна демәмишди ки, Јеһованын сөзү һәмишә јеринә јетир. Одур ки, бу вәдләр даһа бөјүк мигјасда јеринә јетмәли иди. Үстәлик, онларын ҝәтирдији немәтләр әбәди сүрмәли иди. Ҝәлин ҝөрәк бу неҹә олду.

23, 24. «Һәр шејин бәрпа едиләҹәји вахт» нә заман вә һансы һадисә илә башлады?

²³ Мүгәддәс Китаб ајдын ҝөстәрир ки, 1914-ҹү илдән етибарән бу шәр дүнја тәнәззүл едир. Лакин Јеһованын хидмәтчиләри үчүн бу, кәдәрли дөвр олмады. Мүгәддәс Китаба әсасән, 1914-ҹү илдән мөһтәшәм бир дөвр, «һәр шејин бәрпа едиләҹәји вахт» башлајыб (Һәв. 3:21). Буну һарадан билирик? 1914-ҹү илдә ҝөјдә нә баш вердијини јадымыза салаг. Иса Мәсиһ Падшаһ тахтына әјләшди! Бәс бу һадисә илә бәрпа вахты арасында һансы әлагә вар? Јадыныздадырса, Јеһова Давуд падшаһа сөз вермишди ки, онун нәслинин падшаһлығы әбәди сүрәҹәк (1 Салн. 17:11—14). Лакин е. ә. 607-ҹи илдә бу падшаһлыг јыхылды. Һәмин ил бабиллиләр Јерусәлими дармадағын едиб Давуд сүлаләсинин һакимијјәтинә сон гојдулар.

²⁴ Иса «инсан Оғлу» олараг Давудун нәслиндә доғулду. Беләликлә, о, Давудун падшаһлығынын гануни вариси олду (Мәт. 1:1; 16:13—16; Лука 1:32, 33). 1914-ҹү илдә Јеһова Исаја сәмави тахт-таҹы верәндә «һәр шејин бәрпа едиләҹәји вахт» башлады. Беләликлә, Јеһова бу камил Падшаһын васитәсилә бәрпа ишләрини давам етдирәҹәкди.

25, 26. а) Аллаһын халгы Бөјүк Бабилин әсарәтиндән нә вахт гуртулду вә буну һарадан билирик? (Һәмчинин «Нәјә ҝөрә мәһз 1919-ҹу ил?» адлы чәрчивәјә бахын.) б) 1919-ҹу илдән етибарән һансы пејғәмбәрлик јеринә јетмәјә башлады?

 ²⁵ Мәсиһин Падшаһ кими ҝөрдүјү илк ишләрдән бири нә олду? О, Атасы илә бирҝә јер үзүндәки садиг мәсиһиләрин ибадәтини јохлады (Мәл. 3:1—5). Исанын «буғда вә алаг оту» мәсәлиндә дедији кими, узун мүддәт буғданы алаг отундан, јәни һәгиги мәсһ олунмуш мәсиһиләри јаланчы мәсиһиләрдән ајырмаг мүмкүн дејилди *. 1914-ҹү илдә исә бичин вахты јетишмишди вә фәрг ајдын ҝөрүнүрдү. 1914-ҹү илә гәдәрки онилликләр әрзиндә садиг Мүгәддәс Китаб Тәдгигатчылары Христиан дүнјасындакы ҹидди сәһвләри ифша едир вә бу корланмыш тәшкилатдан јаваш-јаваш ајрылырдылар. Онлары дирчәлтмәк үчүн Јеһованын тәјин етдији вахт артыг јетишмишди. «Бичин вахты» һәлә тәзә-тәзә башлајанда, 1919-ҹу илин әввәлиндә Аллаһын халгы Бөјүк Бабилин әсарәтиндән тамамилә азад олду (Мәт. 13:30). Нәһајәт, әсирлик дөврү сона јетди!

²⁶ Һизгијалын дирчәлишлә бағлы пејғәмбәрликләри гәдимдәкиндән гат-гат бөјүк мигјасда јеринә јетмәјә башлады. Ҝәлин јухарыда нәзәрдән кечирдијимиз беш вәдин даһа ҝениш мигјасда неҹә јеринә јетдији арашдыраг.

27. Аллаһ халгыны бүтпәрәстликлә бағлы ајинләрдән неҹә тәмизләди?

²⁷ БИРИНҸИ ВӘД. Бүтпәрәстлијә вә јалан динлә бағлы мурдар ајинләрә сон гојулаҹаг. XIX әсрин сону XX әсрин әввәлләриндә садиг мәсиһиләр бирликдә топлашыр вә јалан динлә бағлы ајинләрдән тәмизләнирдиләр. Онлар үч үгнум, руһун өлмәзлији, ҹәһәннәм тәлиминин Мүгәддәс Китаба әсасланмадығыны, јалан диндән гајнагландығыны баша дүшүб бу тәлимләри рәдд етдиләр. Сурәтләрә ситајиш етмәјин бүтпәрәстлик олдуғуну ифша етдиләр. Тәдриҹән Аллаһын халгы ибадәтдә хачдан истифадә етмәјин дә бүтпәрәстлик олдуғуну баша дүшдү (Һизг. 14:6).

28. Јеһованын халгы һансы мәнада вәтәнә гајытды?

²⁸ ИКИНҸИ ВӘД. Аллаһын халгы руһани вәтәнә дөнәҹәк. Садиг мәсиһиләр Бөјүк Бабилә аид диндән чыхдыгдан сонра руһани вәтәнә дөндүләр. Бу, Аллаһын мүбарәк гылдығы бир вәзијјәт, мүһит  иди. Бурада онлар артыг һеч вахт руһани аҹлыг чәкмәјәҹәкдиләр. (Һизгијал 34:13, 14 ајәләрини охујун.) Бу нәшрин 19-ҹу фәслиндә Јеһованын бу руһани дијара ҝөрүнмәмиш мигјасда руһани бәрәкәт јағдырдығы барәдә данышылыр (Һизг. 11:17).

29. 1919-ҹу илдә тәблиғ ишинә неҹә тәкан верилди?

²⁹ ҮЧҮНҸҮ ВӘД. Јеһованын гурбанҝаһында јенидән бәхшишләр ҝәтириләҹәк. Биринҹи әсрдә мәсиһиләрә ашыланырды ки, онлар Аллаһа һејван гурбаны јох, ондан гат-гат дәјәрли олан мәдһ гурбаны ҝәтирмәлидирләр. Бу мәдһ гурбанларына онларын Јеһоваја сөјләдији һәмдләр, инсанлара Онун һаггында данышаркән дедикләри сөзләр дахил иди (Ибр. 13:15). Аллаһын халгынын әсирликдә олдуғу јүзилликләр әрзиндә бу ҹүр гурбанларын мүтәшәккил сурәтдә ҝәтирилмәси үчүн һеч бир гурулуш јох иди. Лакин әсирлијин сонуна јахын онлар артыг Аллаһа мәдһ гурбаны ҝәтирирдиләр. Онлар тәблиғ  едир вә ҝөрүшләрдә Аллаһа һәмдләр сөјләјирдиләр. 1919-ҹу илдән етибарән «садиг вә ағыллы нөкәр» тәблиғ ишинин ваҹиблијини даһа чох вурғуламаға башлады вә бу ишин даһа мүтәшәккил һәјата кечирилмәси үчүн тәдбирләр ҝөрдү (Мәт. 24:45—47). Беләликлә, Јеһованын мүгәддәс адына һәмдләр сөјләјән, сајы ҝүнү-ҝүндән артан бөјүк бир орду Онун гурбанҝаһында сајсыз-һесабсыз гурбанлар ҝәтирмәјә башлады.

30. Иса сүрүсүнү јахшы чобанларла неҹә тәмин етди?

³⁰ ДӨРДҮНҸҮ ВӘД. Залым чобанлар олмајаҹаг. Мәсиһ Аллаһын халгыны Христиан дүнјасынын виҹдансыз, өз мәнфәәтини ҝүдән чобанларынын ҹајнағындан гуртарды. Мәсиһин сүрүсүндә һәмин јаланчы чобанлар кими давранан чобанлар да мөвгеләриндән узаглашдырылды (Һизг. 20:38). Јахшы Чобан олан Иса Мәсиһ тәдбир ҝөрдү ки, сүрүсү гајғыдан кәнар галмасын. О, 1919-ҹу илдә садиг вә ағыллы нөкәр тәјин етди. Садиг мәсһ олунмуш мәсиһиләрдән ибарәт олан бу кичик груп Аллаһын халгына руһани гиданын верилмәсинә рәһбәрлик етмәјә башлады. Беләликлә, Аллаһын халгы даһа руһани гида сарыдан корлуг чәкмәди. Вахт кечдикҹә ағсаггаллар Аллаһын сүрүсүнүн гејдинә јахшы галмаг үчүн тәлим алмаға башладылар (1 Бут. 5:1, 2). Һизгијал 34:15, 16 ајәләри васитәсилә тез-тез мәсиһи ағсаггаллара сүрүнүн гејдинә галмагла бағлы Јеһова Аллаһын вә Иса Мәсиһин тәләбләри хатырладылыр.

31. Јеһова Һизгијал 11:19 ајәсиндәки пејғәмбәрлији неҹә јеринә јетирди?

³¹ БЕШИНҸИ ВӘД. Јеһоваја ибадәт едәнләрин арасында бирлик һөкм сүрәҹәк. Әсрләр әрзиндә Христиан дүнјасы бир-биринә мүхалиф он минләрлә голлара, сајсыз-һесабсыз ҹәрәјан вә тәригәтләрә парчаланмышдыр. Лакин Јеһова бәрпа етдији халгын арасында харигүладә бир иш ҝөрдү. О, Һизгијал васитәсилә сөјләдији вәди, халгына «ваһид үрәк» верәҹәји вәдини мөһтәшәм сурәтдә ҝерчәкләшдирди (Һизг. 11:19). Һазырда Мәсиһин бүтүн дүнјада милјонларла давамчысы вар. Онлар бүтүн халглардан, сосиал тәбәгәләрдән олан, мүхтәлиф динләрдән чыхмыш инсанлардыр. Бу фәргә бахмајараг, онларын һамысы ејни тәлимләри өјрәнир вә ҝөрүнмәмиш вәһдәт ичиндә ејни иши иҹра едир. Јер үзүндәки һәјатынын сон ҝеҹәси Иса Атасына һәрарәтлә дуа етмишди ки, давамчылары арасында бирлик олсун. (Јәһја 17:11, 20—23 ајәләрини охујун.) Бу ҝүн Јеһова һәмин хаһиши мөһтәшәм сурәтдә јеринә јетириб.

32. Дирчәлишлә бағлы пејғәмбәрликләрин јеринә јетмәси сиздә һансы һиссләри доғурур? (Һәмчинин «Әсарәт вә дирчәлишлә бағлы пејғәмбәрликләр» адлы чәрчивәјә бахын.)

³² Бәрпа вахтында јашадығыны дүшүндүкҹә инсанын гәлби ҹуша ҝәлир. Бу ҝүн ибадәтимизин һәр саһәсиндә Һизгијалын сөјләдији пејғәмбәрликләрин ҝерчәкләшдијинин шаһиди олуруг. Әмин ола биләрик ки, Јеһова Һизгијал васитәсилә дедији кими халгындан разыдыр (Һизг. 20:41). Бәли, бу ҝүн Јеһованын халгы әсрләрлә давам едән руһани әсарәтдән азадлыға чыхыб. Онлар руһани боллуг ичиндә јашајыр, бирлик ичиндә, һәмаһәнҝ сурәтдә бүтүн дүнјада Јеһоваја мәдһ гурбаны ҝәтирирләр. Белә бир халга аид олмаг  чох бөјүк шәрәфдир! Анҹаг Һизгијалын дирчәлишлә бағлы сөјләдији пејғәмбәрликләрдән бәзиләринин бундан да бөјүк мигјасда јеринә јетәҹәјини ҝөрәҹәјик.

33—35. а) Һизгијал 36:35 ајәләриндә јазылмыш пејғәмбәрлик сүрҝүндә олан јәһудиләр үчүн нә демәк иди? б) Бу пејғәмбәрлик Јеһованын мүасир халгы үчүн һансы мәнаны кәсб едир? (Һәмчинин «Һәр шејин бәрпа едиләҹәји вахт» адлы чәрчивәјә бахын.)

³³ Ҝөрдүјүмүз кими, «һәр шејин бәрпа едиләҹәји вахт» Иса 1914-ҹү илдә тахта чыханда Давуд сүлаләсинин бәрпа едилмәси илә башланды (Һизг. 37:24). Нөвбәти аддым олараг, Јеһова Мәсиһә сәлаһијјәт верди ки, јүзилликләрлә давам едән руһани әсарәтдән сонра халгы арасында пак ибадәти бәрпа етсин. Бәс бәрпа ишләри бунунла битдими? Хејр! Бу иш ҝәләҹәкдә мөһтәшәм сурәтдә давам едәҹәк. Һизгијалын пејғәмбәрликләриндә бунун мараглы тәфәррүатлары јазылыб.

³⁴ Мәсәлән, ҝөтүрәк бу сөзләри: «Һамы дејәҹәк: “Харабалыглар Әдән бағына чеврилиб”» (Һизг. 36:35). Бу вәд Һизгијал вә сүрҝүндә олан јәһудиләр үчүн нә демәк иди? Сөзсүз ки, онлар бу сөзләрин там шәкилдә вә һәрфи мәнада јеринә јетәҹәјини ҝөзләмирдиләр. Дүшүнмүрдүләр ки, онларын вәтәни Јеһованын Өз әли илә салдығы ҹәннәт бағына бәрабәр олаҹаг (Јар. 2:8). Әксинә, онлар анлајырдылар ки, Јеһова бу сөзләрлә онлары бәрпа едилмиш вәтәнләринин ҝөзәл вә бәрәкәтли олаҹағына әмин едир.

³⁵ Бәс бу вәд бизим үчүн һансы мәнаны кәсб едир? Биз бу вәдин инди, Шејтанын идарә етдији бу шәр дүнјада һәрфи мәнада чин олаҹағыны ҝөзләмирик. Биз баша дүшүрүк ки, һазырда бу сөзләр руһани мәнада јеринә јетир. Јеһованын хидмәтчиләри олан бизләр бәрпа едилмиш руһани дијарда, јәни мүһитдә јашајыр, сәмәрәли шәкилдә хидмәт едирик, бүтүн һәјатымыз мүгәддәс хидмәтин әтрафында ҹөвлан едир. Бу руһани мәмләкәт ҝет-ҝедә даһа чох ҹәннәтә чеврилир. Бәс ҝәләҹәк барәдә нә демәк олар?

36, 37. Ҝәләҹәкдә Ҹәннәтдә һансы вәдләр јеринә јетәҹәк?

³⁶ Армаҝеддон мүһарибәсиндән сонра Иса бәрпа ишини јер үзүндә һәрфи мәнада һәјата кечирәҹәк. Миниллик һакимијјәти заманы онун рәһбәрлији алтында инсанлар бүтүн Јер планетини Әдән бағына чевирәҹәк вә беләликлә, Јеһованын әзәли нијјәти чин олаҹаг (Лука 23:43). О заман инсанлар һәм бир-бири илә, һәм дә Јер күрәси илә вәһдәтдә олаҹаглар. Һеч јанда тәһлүкә, горху олмајаҹаг. Ҝерчәкләшән вәдләрин ичиндә белә бир вәд дә олаҹаг: «Онларла сүлһ әһди бағлајаҹағам. Онлар чөллүкдә асудә јашасынлар, мешәләрдә јатсынлар дејә, өлкәдән вәһши һејванлары говаҹағам» (Һизг. 34:25).

³⁷ Тәсәввүр едирсиниз, сиз горху-һүркү билмәдән дүнјанын истәнилән јеринә ҝедә биләҹәксиниз. Һеч бир һејван сизә хәтәр јетирмәјәҹәк. Әмин-аманлығынызы һеч нә позмајаҹаг. Тәкбашына сых мешәнин ән дәрин ҝушәсинә ҝедә биләҹәксиниз. Мешәнин  һејрәтамиз ҝөзәллијини сејр едәҹәксиниз. Һәтта истәсәниз, орада ҝеҹәләјә дә биләҹәксиниз. Сәһәр исә ҝүмраһ вә сағ-саламат ојанаҹагсыныз.

38. Һизгијал 28:26 ајәсиндәки вәди охујанда сиздә һансы һиссләр јараныр?

³⁸ Биз һәмчинин бу вәдин дә јеринә јетдијини ҝөрәҹәјик: «Орада әмин-аманлыгда јашајаҹаг, евләр тикәҹәк, үзүм бағлары салаҹаглар. Онлара һәгарәтлә јанашан әтраф халглары ҹәзаландыранда онлар динҹлик ичиндә өмүр сүрәҹәкләр. Онда биләҹәкләр ки, Мән онларын Аллаһы Јеһовајам» (Һизг. 28:26). Јеһованын бүтүн дүшмәнләри дүнја сәһнәсиндән јох оландан сонра биз бүтүн дүнјада сүлһ вә әмин-аманлыгдан һәзз алаҹағыг. Биз һәм јер күрәсинә гуллуг едәҹәјик, һәм өзүмүзүн, һәм дә доғмаларымызын гејдинә галаҹағыг. Раһат евләр тикәҹәк, үзүм бағлары салаҹағыг.

39. Нәјә әсасән әмин ола биләрсиниз ки, Һизгијалын Ҹәннәтлә бағлы сөјләдији пејғәмбәрликләр мүтләг ҝерчәкләшәҹәк?

³⁹ Бу вәдләр сизин үчүн садәҹә бир хүлја кими сәсләнир? Әҝәр беләдирсә, онда һәр шејин бәрпа едилдији бу вахт әрзиндә шаһиди олдуғунуз һадисәләри јадыныза салын. Шејтанын амансыз тәгибләринә бахмајараг, Иса Јеһовадан алдығы сәлаһијјәтлә бу дүнјанын ән зүлмәт дөврүндә пак ибадәти бәрпа едиб. Бу, Аллаһын Һизгијал васитәсилә вердији бүтүн вәдләрин ҝерчәкләшәҹәјинә тутарлы бир сүбутдур!