ФӘСИЛ 6
«Сизин ахырыныз ҝәлиб»
МӘЗМУН: Јеһованын Јерусәлимә кәсдији һөкм
1, 2. а) Һизгијал пејғәмбәр һансы гәрибә һәрәкәтләри едирди? (Фәслин әввәлиндәки шәклә бахын.) б) Онун һәрәкәтләри нәјин ҹарчысы иди?
БАБИЛДӘ әсарәтдә јашајан јәһудиләри мараг бүрүјүб. Аләмә сәс дүшүб ки, Һизгијал пејғәмбәр әҹаиб-гәраиб һәрәкәтләр едир. Бир һәфтә иди ки, о, өзүндә дејилди, ҹамаатын ичиндә лал-динмәз отурурду. Сонра гәфилдән галхыб евинә ҝирди, гапыны бағлајыб ичәридә отурду. Үстүндән хејли кечәндән сонра евдән чыхды, тәәҹҹүблә она бахан гоншулара мәһәл гојмајыб јердән кәрпиҹ ҝөтүрдү, габағына гојуб үстүндә нәсә ҹызмаға башлады. Сонра бир кәлмә дә демәдән кәрпиҹин әтрафында мүһасирә бәнди гурду (Һизг. 3:10, 11, 15, 24—26; 4:1, 2).
2 Ҝет-ҝедә ҹамаат онун башына јығылыр. Һамы үрәјинин ичини јејир: «Ҝөрәсән, бүтүн бунлар нә демәкдир?» Әсирликдә олан бу јәһудиләр Һизгијал пејғәмбәрин гәрибә һәрәкәтләринин мәнасыны сонралар анладылар. Сән демә бунлар ҝәләҹәкдән хәбәр верирмиш. Ҝөстәрирмиш ки, Јеһова Аллаһ гәзәбини јағдыраркән неҹә дәһшәтли һадисәләр олаҹаг. Ҝәлин ҝөрәк сөһбәт һансы һадисәләрдән ҝедир. Бу һадисәләр гәдим Исраил халгына неҹә тәсир етмишди? Һәмин һадисәләр бу ҝүн Аллаһа пак шәкилдә ибадәт едәнләр үчүн һансы мәнаны кәсб едир?
«Кәрпиҹ ҝөтүр,.. буғда... ҝөтүр,.. ити гылынҹ ҝөтүр»
3, 4. а) Һизгијал Аллаһын кәсдији һөкмүн һансы ҹәһәтләрини нүмајиш етдирди? б) Һизгијал Јерусәлимин мүһасирәсини неҹә тәсвир етди?
3 Ерамыздан әввәл тәхминән 613-ҹү илдә Јеһова Һизгијала бујурду ки, Јерусәлимә кәсдији һөкмү халга әламәтләрлә ҝөстәрсин. Бу әламәтләр һөкмү үч јөндән тәсвир едирди: шәһәрин мүһасирәсини, әһалинин изтирабларыны, шәһәрин вә әһалинин мәһвини *. Ҝәлин бу үч ҹәһәт һаггында әтрафлы данышаг.
4 Јерусәлимин мүһасирәси. Јеһова Һизгијал пејғәмбәрә деди: «Бир кәрпиҹ ҝөтүр габағына гој... Шәһәри мүһасирәјә ал». (Һизгијал 4:1—3 ајәләрини охујун.) Кәрпиҹ Јерусәлими, Һизгијал исә Јеһованын әлиндә аләт олан Бабил ордусуну тәмсил едирди. Аллаһ Һизгијала, һәмчинин мүһасирә бәнди гурмағы, тәпә, дивардәләнләр дүзәлтмәји бујурду. Бу шејләри о, кәрпиҹин әтрафында етмәли иди. Бунлар дүшмәнләрин Јерусәлими мүһасирәјә аланда вә һүҹум едәндә истифадә едәҹәји силаһлары тәмсил едирди. Дүшмән ордусунун дәмир кими мөһкәм олаҹағыны ҝөстәрмәк үчүн Һизгијал өзү илә шәһәр арасына дәмир тава гојмалы, сонра исә үзүнү «шәһәрә тәрәф» дөндәрмәли иди. Саваш руһлу бу һәрәкәтләр Исраил әһлинин ағлына белә ҝәлмәјәҹәк һадисәләрә әламәт иди. Јеһова халгынын әсас шәһәринин, мәбәдинин јерләшдији Јерусәлимин үстүнә дүшмән ордусуну ҝөндәрәҹәк. Бу орду шәһәри мүһасирәјә алаҹаг.
5. Һизгијал Јерусәлим сакинләринин башына ҝәләҹәк мүсибәти неҹә тәсвир етди?
5 Јерусәлим сакинләринин изтираблары. Јеһова Һизгијала әмр етди: «Буғда, арпа, пахла, мәрҹи, дары, пәринҹ ҝөтүр... Онлардан чөрәк бишир... Һәр ҝүн ијирми шекел чөрәк чәкиб... је». Сонра Јеһова бунун мәнасыны изаһ етди: «Мән Јерусәлимин әрзаг еһтијатларыны мәһв едирәм» (Һизг. 4:9—16). Бу сәһнәдә Һизгијал артыг Бабил ордусуну тәмсил етмирди. Бу дәфә о, Јерусәлим сакинләринин тимсалы кими чыхыш едирди. Пејғәмбәрин һәрәкәтләри ҝөстәрирди ки, мүһасирәјә ҝөрә шәһәрдә гида еһтијаты түкәнәҹәк. Ҹамаат әлләринә кечән дәнли биткиләри бир-биринә гатыб чөрәк биширәҹәк, јәни һәмин вахт нә тапса ону јемәјә мәҹбур олаҹаг. Аҹлыг о дәрәҹәдә шиддәтли олаҹагды ки, Һизгијал, санки, Јерусәлим сакинләринә мүраҹиәт едәрәк демишди: «Аталар оғулларыны, оғуллар аталарыны јејәҹәк». Сонда «аҹлығын өлдүрүҹү охлары» чохларына әзаб верәҹәк, ҹамаат әријиб ҝедәҹәкди (Һизг. 4:17; 5:10, 16).
6. а) Һизгијал ејни заманда һансы ики ролда чыхыш етди? б) «Түкләри чәкиб үч һиссәјә бөл» әмри нәјә әламәт иди?
6 Шәһәрин вә әһалинин мәһви. Пејғәмбәрлик сәһнәсинин бу һиссәсиндә Һизгијал ејни вахтда ики ролда чыхыш едирди. О, Јеһованын едәҹәји иши сәһнәләшдирди. Јеһова она деди: «Өзүнә бир ити гылынҹ ҝөтүр. Ондан дәлләк үлҝүҹү кими истифадә едәҹәксән». (Һизгијал 5:1, 2 ајәләрини охујун.) Бу, биринҹи рол иди. Һизгијалын гылынҹ тутан әли Јеһованын әлини, јәни Бабил ордусу васитәсилә иҹра етдији һөкмү тәмсил едирди. Икинҹи ролда Һизгијал јәһудиләрин башына ҝәләҹәк һадисәләри ҝөстәрди. Јеһова пејғәмбәрә деди: «Сачыны, саггалыны гырх». Һизгијалын башыны гырхмасы она әламәт иди ки, јәһудиләрә һүҹум едиб онлары гыраҹаглар. «Тәрәзи ҝөтүр вә түкләри чәкиб үч һиссәјә бөл» әмри исә о демәк иди ки, Јеһованын Јерусәлимә кәсдији һөкм неҹә ҝәлди јох, мәгсәдјөнлү шәкилдә вә нөгтәсинә кими иҹра олунаҹаг.
7. Нәјә ҝөрә Јеһова Һизгијала гырхдығы түкләри үч һиссәјә бөлүб һәрәси илә нә исә етмәји бујурду?
7 Нәјә ҝөрә Јеһова Һизгијала дејир ки, гырхдығы түкләри үч јерә бөлүб һәр һиссә илә нә исә етсин? (Һизгијал 5:7—12 ајәләрини охујун.) Һизгијал түкләрин бир һиссәсини шәһәрин ичиндә јандырмагла ҹамаата билдирмәк истәјирди ки, Јерусәлим әһлинин бир гисми шәһәрдә өләҹәк. Түкүн башга бир һиссәсини шәһәрин әтрафында гылынҹла кәсиб-доғрамасы она әламәт иди ки, шәһәр сакинләринин диҝәр гисми шәһәрдән кәнарда гәтлә јетириләҹәк. Түкләрин ахырынҹы һиссәсини күләјә вермәклә ҝөстәрди ки, јердә галан сакинләр халгларын арасына сәпәләнәҹәк, лакин гылынҹ онларын архасынҹа ҝедәҹәк. Беләликлә, сағ галан һәмин адамлар һарада јашајырлар-јашасынлар, динҹлик тапмајаҹаглар.
8. а) Һизгијалын ҝөстәрдији сәһнәдә һансы үмид гығылҹымы вар иди? б) Јеһова вердији үмиди неҹә доғрултду?
8 Лакин Һизгијалын ҝөстәрдији пејғәмбәрлик сәһнәсиндә үмид гығылҹымы да вар иди. Јеһова Һизгијала деди: «Ахырынҹы һиссәдән бир аз түк ҝөтүрүб палтарынын әтәјинә бүк» (Һизг. 5:3). Бу әмр билдирирди ки, халглар арасына сәпәләнмиш јәһудиләрин аз бир гисми сағ галаҹаг. Онлардан бәзиләри Бабилдә јетмиш ил сүрән әсарәтдән сонра Јерусәлимә дөнән халгын арасында олаҹаг (Һизг. 6:8, 9; 11:17). Бәс бу пејғәмбәрлик сөзләри јеринә јетди? Сөзсүз! Бабил әсарәти битәндән илләр сонра Һәггај пејғәмбәр јазмышды ки, халглар арасына сәпәләнмиш јәһудиләрдән бәзиләри, һәгигәтән дә, Јерусәлимә дөндүләр. Онлар әввәлки еви, јәни Сүлејманын тикдији мәбәди ҝөрмүш јашлы нәслин нүмајәндәләри иди (Үзр. 3:12; Һәг. 2:1—3). Јеһова вәд етдији кими, пак ибадәти горуду. Һәмин вахт пак ибадәтин неҹә дирчәлдији барәдә бу китабын 9-ҹу фәслиндә данышылыр (Һизг. 11:17—20).
Ҝәләҹәк һадисәләрә нишанә
9, 10. Һизгијалын ҝөстәрдији пејғәмбәрлик сәһнәси ҝәләҹәкдә баш верәҹәк һансы һадисәләри јадымыза салыр?
9 Һизгијалын ҝөстәрдији пејғәмбәрлик сәһнәсини охујанда Мүгәддәс Китабда јахын ҝәләҹәклә бағлы дејилән мүһүм һадисәләр јадымыза дүшүр. Гәдим Јерусәлими мәһв едәндә олдуғу кими, Јеһова ҝәләҹәкдә сијаси гүввәләрдән истифадә едәрәк ағласығмаз бир иш ҝөрәҹәк — онларын әли илә дүнјадакы бүтүн јалан дини тәшкилатлары мәһв едәҹәк (Вәһј 17:16—18). Јерусәлимин мәһви «ҝөрүнмәмиш мүсибәт» олдуғу кими, «бөјүк мүсибәт» вә онун кулминасија нөгтәси олан Армаҝеддон да ҝөрүнмәмиш һадисә олаҹаг (Һизг. 5:9; 7:5; Мәт. 24:21).
10 Аллаһын Кәламы ҝөстәрир ки, јалан динин етигадчыларындан бәзиләри дини тәшкилатлар мәһв едиләндә сағ галаҹаглар. Лакин онлар горхуја дүшүб бүтүн тәбәгәләрдән олан инсанларла бирҝә ҝизләнмәјә јер ахтараҹаглар (Зәк. 13:4—6; Вәһј 6:15—17). Бу вәзијјәт гәдим Јерусәлим мәһв оларкән сағ галан вә «күләјә верилән» шәһәр сакинләрини хатырладыр. Ҝәлин јадымыза салаг онларла нә баш верди. Једдинҹи абзасдан ҝөрдүјүмүз кими, онлар һәмин вахт ҹанларыны гуртарсалар да, Јеһова гылынҹыны гынындан чыхарыб онларын архасынҹа ҝөндәрди (Һизг. 5:2). Ејнилә, динләрә һүҹум олунан вахт сағ галан адамлар һарада ҝизләнирләрсә-ҝизләнсинләр, Јеһованын гылынҹындан гуртула билмәјәҹәкләр. Армаҝеддонда онлар кечијәбәнзәр диҝәр инсанларла бирҝә мәһв едиләҹәкләр (Һизг. 7:4; Мәт. 25:33, 41, 46; Вәһј 19:15, 18).
Мүждәнин тәблиғинә ҝәлдикдә лал олаҹағыг
11, 12. а) Һизгијалын Јерусәлимин мүһасирәси һаггында пејғәмбәрлији хидмәтә олан мүнасибәтимизә неҹә тәсир ҝөстәрир? б) Бизим тәблиғ ишимиз вә тәблиғ етдијимиз хәбәр неҹә дәјишә биләр?
11 Бу пејғәмбәрлији баша дүшмәјимиз бизим хидмәтә мүнасибәтимизә дә тәсир ҝөстәрир. Биз баша дүшүрүк ки, бу иш чох тәҹилидир вә вар ҝүҹүмүзлә чалышыб инсанлара Јеһованын хидмәтчиси олмаға көмәк етмәлијик. Чүнки бүтүн халгларын ичиндә шаҝирд һазырламаг үчүн ајрылан вахт битмәк үзрәдир (Мәт. 28:19, 20; Һизг. 33:14—16). «Ҹәза дәјәнәји»нин (сијаси гүввәләр) динләрә һүҹуму башлајанда биз артыг хилас хәбәрини тәблиғ етмәјәҹәјик (Һизг. 7:10). Неҹә ки, Һизгијал лал олмушду, јәни бир мүддәт халга хәбәр чатдырмамышды, биз дә мүждәнин тәблиғинә ҝәлдикдә лал олаҹағыг (Һизг. 3:26, 27; 33:21, 22). Јалан динләр мәһв едилдикдән сонра әлләри һәр јандан үзүлмүш инсанлар мәҹази мәнада «пејғәмбәрдән вәһј истәјәҹәк», лакин онлара өјүд-нәсиһәт вериб ниҹат јолу ҝөстәрән олмајаҹаг (Һизг. 7:26). Бу ҹүр өјүд-нәсиһәтләр алыб Мәсиһин давамчысы олмаг үчүн ајрылмыш вахт битмиш олаҹаг.
12 Лакин бир тәблиғчи кими бизим ишимиз битмәјәҹәк. Бөјүк мүсибәт вахты, ола билсин, биз һөкм хәбәри бәјан едәҹәјик. Долу кими јаған бу хәбәр инсанлар үчүн, санки, бәла олаҹаг. Бу хәбәр ајдын шәкилдә ҝөстәрәҹәк ки, шәр дүнјанын сону артыг чатыб (Вәһј 16:21).
«Будур, ҝәлир!»
13. Нәјә ҝөрә Јеһова Һизгијала әввәлҹә сол, сонра исә сағ бөјрү үстә узанмағы бујурду?
13 Һизгијал тәкҹә Јерусәлимин неҹә мәһв едиләҹәјини јох, һәмчинин бунун нә вахт баш верәҹәјини дә ҝөстәрди. Јеһова Һизгијала деди ки, 390 ҝүн сол бөјрү үстә, 40 ҝүн сағ бөјрү үстә узансын. Һәр ҝүн бир илә бәрабәр тутулурду. (Һизгијал 4:4—6 ајәләрини охујун; Сај. 14:34.) Јәгин ки, Һизгијал бу пејғәмбәрлик сәһнәсини бүтүн ҝүнү јох, јалныз ҝүнүн бир һиссәсиндә ҝөстәрирди вә бу сәһнә Јерусәлимин мәһвинин дәгиг илинә ишарә едирди. Исраилин ҝүнаһлы олдуғу 390 ил, ҝөрүнүр, е. ә. 997-ҹи илдә, 12 гәбиләли падшаһлыг ики јерә бөлүнәндә башламышды (1 Пад. 12:12—20). Јәһуданын ҝүнаһлы олдуғу 40 ил исә, еһтимал ки, е. ә. 647-ҹи илдә башламышды. Һәмин ил Јеһова Әрәмјаны пејғәмбәр тәјин етмишди. О, Јәһуда падшаһлығында сәрт һөкм хәбәрләрини ҹар чәкиб онун мәһв олаҹағыны бәјан етмәли иди (Әрм. 1:1, 2, 17—19; 19:3, 4). Беләликлә, һәр ики дөвр е. ә. 607-ҹи илдә битәҹәкди. Мәһз һәмин ил Јеһованын дедији кими, Јерусәлим ишғал олунуб јерлә јексан едилди *.
14. а) Һизгијал Јеһованын дүз вахтында һәрәкәтә кечәҹәјинә әмин олдуғуну неҹә ҝөстәрмишди? б) Јерусәлим мәһв едилмәздән габаг һансы һадисәләр баш вермәли иди?
14 Һизгијал 390 вә 40 ҝүнлә бағлы пејғәмбәрлији аланда, бәлкә дә, баша дүшмәмишди ки, бу, Јерусәлимин мәһв едиләҹәји или ҝөстәрир. Буна бахмајараг, бу илләр әрзиндә о, дөнә-дөнә јәһудиләри Јеһованын һөкмүнүн јахынлашдығындан хәбәрдар едирди. О бәјан едирди: «Сизин ахырыныз ҝәлиб». (Һизгијал 7:3, 5—10 ајәләрини охујун.) Һизгијал әмин иди ки, Јеһова дедији вахтда һәрәкәтә кечәҹәк (Әшј. 46:10). Пејғәмбәр, һәмчинин Јерусәлимин мәһвиндән габаг һансы һадисәләрин баш верәҹәјини дә демишди: «Бәла үстүндән бәла... ҝәләҹәк». Бу бәлалар ҹәмијјәти, өлкәнин дини вә сијаси гурулушуну сарсыдаҹагды (Һизг. 7:11—13, 25—27).
15. Е. ә. 609-ҹу илдән етибарән Һизгијалын пејғәмбәрлијинин һансы һиссәси јеринә јетмәјә башлады?
15 Һизгијал Јерусәлимин сүгут едәҹәјини бәјан едәндән бир нечә ил сонра пејғәмбәрлик јеринә јетмәјә башлады. Е. ә. 609-ҹу илдә о хәбәр тутду ки, Јерусәлимә гаршы һүҹум башлајыб. Һәмин вахт кәрәнај сәси сакинләри шәһәрин мүдафиәсинә чағырса да, Һизгијалын дедији кими, һеч ким дөјүшә ҝетмәди (Һизг. 7:14). Јерусәлим сакинләри әлләринә силаһ алыб шәһәри Бабил ишғалчыларындан мүдафиә етмәдиләр. Ола билсин, бәзи јәһудиләр дүшүнүрдү ки, Јеһова онлары хилас едәҹәк. Ахы әввәлләр ашшурлулар халгы Јерусәлими ишғал етмәклә һәдәләјәндә Јеһова ишә гарышмышды. Онун мәләји Ашшур ордусунун бөјүк бир һиссәсини мәһв етмишди (2 Пад. 19:32). Анҹаг бу дәфә мәләкләрдән көмәк ҝәлмәди. Чох кечмәмиш мүһасирәдә олан шәһәр, санки, оҹаг үстүнә гојулмуш газана, сакинләри исә газандакы әт тикәләринә дөндү (Һизг. 24:1—10). Он сәккиз ај сүрән дәһшәтли мүһасирәдән сонра Јерусәлим мәһв едилди.
«Хәзинәнизи ҝөјдә топлајын»
16. Јеһованын дүз вахтында һәрәкәтә кечәҹәјинә әмин олдуғумузу неҹә ҝөстәрә биләрик?
16 Һизгијалын пејғәмбәрлијинин бу һиссәсиндән нә өјрәнирик? Бунун бизим ҹар чәкдијимиз хәбәрә, инсанларын бу хәбәрә мүнасибәтинә аидијјәти вармы? Јеһова јалан динләри мәһв едәҹәји вахты тәјин едиб. О, бу дәфә дә дедији вахтда һәрәкәтә кечәҹәк (2 Бут. 3:9, 10; Вәһј 7:1—3). Бунун нә вахт баш верәҹәји бизә мәлум дејил. Лакин Һизгијал кими, биз дә Јеһованын әмринә бојун әјиб инсанлары дөнә-дөнә хәбәрдар едирик: «Сизин ахырыныз ҝәлиб». Нәјә ҝөрә бу хәбәри дурмадан тәблиғ едирик? Бизи буна Һизгијалы тәшвиг едән сәбәб тәшвиг едир *. Һизгијал Јерусәлимин мәһви барәдә хәбәри ҹар чәкәндә инсанларын әксәријјәти она инанмамышды (Һизг. 12:27, 28). Амма сонралар Бабилдә олан јәһуди әсирләринин бәзиләри дүшүнҹәләрини дүзәлтмиш вә вәтәнләринә гајытмышды (Әшј. 49:8). Биз дә бу ҝүн дүнјанын сонунун јахын олдуғуну бәјан едирик, амма чохлары бу хәбәрә әһәмијјәт вермир (2 Бут. 3:3, 4). Буна бахмајараг, нә гәдәр ки, Аллаһын хәбәрини гәбул етмәк үчүн ајрылмыш вахт гуртармајыб, биз Аллаһы севән инсанлара әбәди һәјата апаран јолу тапмаға көмәк етмәлијик (Мәт. 7:13, 14; 2 Кор. 6:2).
17. Бөјүк мүсибәт вахты һансы вәзијјәтин вә һадисәләрин шаһиди олаҹағыг?
17 Һизгијалын пејғәмбәрлији һәмчинин бизә хатырладыр ки, дини тәшкилатлара һүҹум олунан вахт килсә үзвләри дини мүдафиә етмәк үчүн дөјүшә ҝетмәјәҹәк. Онлар «Аға, Аға» дејә имдад диләјәркән фәрјадларынын ҹавабсыз галдығыны баша дүшәндә әлләри јанларына дүшәҹәк, ҹанларыны әсмәҹә тутаҹаг (Һизг. 7:3, 14, 17, 18; Мәт. 7:21—23). Бәс ҝөрәк онлар башга нә едәҹәкләр. (Һизгијал 7:19—21 ајәләрини охујун.) Јеһова дејир: «Ҝүмүшләрини күчәләрә төкәҹәкләр». Гәдим Јерусәлим сакинләри барәдә дејилмиш бу фикир бөјүк мүсибәтдә нә баш верәҹәјини ајдын шәкилдә ҝөстәрир. Һәмин вахт инсанлар баша дүшәҹәк ки, пул онлары гаршыдакы фәлакәтдән гуртара билмәјәҹәк.
18. Һизгијалын пејғәмбәрлији нәјә үстүнлүк вермәли олдуғумузу неҹә ҝөстәрир?
18 Һизгијалын пејғәмбәрлијинин бу һиссәсиндән һансы ибрәти ҝөтүрүрүк? Биз һәјатда үстүнлүјү һәгиги дәјәрә малик олан шејләрә вермәлијик. Фикир верин, Јерусәлим сакинләри башлары дашдан-даша дәјәндән сонра нәјин әсл дәјәрә малик олдуғуну баша дүшдүләр. Онлар шәһәрин мәһв олмаг үзрә олдуғуну, һәјатларынын сона чатдығыны, вар-дөвләтин онлары хилас етмәјәҹәјини дәрк едәндән сонра гызыл-ҝүмүшләрини туллајыб пејғәмбәрдән вәһј истәдиләр. Анҹаг артыг чох ҝеҹ иди (Һизг. 7:26). Биз исә индидән баша дүшүрүк ки, бу шәр дүнјанын сону артыг астанададыр. Аллаһын вәдләринә иман етдијимиз үчүн индидән һәјатда үстүнлүјү әсл дәјәрә малик олан шејләрә веририк. Бунун сајәсиндә биз руһани сәрвәт топлајырыг. Бу сәрвәт һеч вахт дәјәрини итирмәјәҹәк вә һеч вахт күчәләрә атылмајаҹаг. (Мәтта 6:19—21, 24 ајәләрини охујун.)
19. Һизгијалын сөјләдији пејғәмбәрликләрдән өзүмүз үчүн һансы нәтиҹәни чыхарырыг?
19 Хүласә, Һизгијалын Јерусәлимин мәһви илә бағлы сөјләдији пејғәмбәрликләрдән өзүмүз үчүн һансы нәтиҹәни чыхардырыг? Инсанларын Аллаһын хидмәтчиси ола билмәси үчүн ајрылмыш вахт битмәк үзрәдир. Буна ҝөрә дә шаҝирд һазырламаг иши тәҹили ишдир. Һәгигәти ахтаран инсанлар Атамыз Јеһоваја ибадәт етмәјә башлајанда биз чох севинирик. Лакин бу аддымы атмајанлара да Һизгијалын халга чатдырдығы хәбәрдарлығы сөјләмәјә давам едирик: «Сизин ахырыныз ҝәлиб» (Һизг. 3:19, 21; 7:3). Өзүмүзә ҝәлдикдә исә биз нә олурса-олсун, Јеһоваја етибар етмәк, пак ибадәти һәјатда һәр шејдән үстүн тутмаг әзминдә гәтијик (Зәб. 52:7, 8; Мәс. 11:28; Мәт. 6:33).
^ Һизгијалын бүтүн бу сәһнәләри ҹамаатын ҝөзү гаршысында ҝөстәрдији гәнаәтинә ҝәлмәк мәнтигәујғундур. Чүнки бәзи пејғәмбәрлик сәһнәләрини, мәсәлән, чөрәк биширмәји вә јүк дашымағы Јеһова пејғәмбәрә «һамынын ҝөзү гаршысында» етмәји тапшырмышды (Һизг. 4:12; 12:7).
^ Јерусәлимин мәһв едилмәсинә изин вермәклә Јеһова тәкҹә икигәбиләли Јәһуда падшаһлығына гаршы дејил, һәмчинин онгәбиләли Исраил падшаһлығына гаршы да һөкмүнү иҹра етди (Әрм. 11:17; Һизг. 9:9, 10).
^ Һизгијал 7:5—7 ајәләриндә Јеһова хәбәрин ваҹиблијини вурғуламаг үчүн «ҝәлир», «јахынлашыр», «һаглајаҹаг», «чатыб», «јахындыр» кими сөзләр ишләдир.