• Мүгәддәс Китаб нүфузлу инсанларын амансыз һүҹумларына синә ҝәриб. Мәсәлән, орта әсрләрдә елә христиан өлкәләринин өзүндә «Библијаја саһиб оланлары вә ону доғма дилдә [ади инсанларын данышдығы дилдә] охујанлары “кафир”, “үсјанкар” һесаб едирдиләр» («An Introduction to the Medieval Bible»). Мүгәддәс Китабы доғма дилә тәрҹүмә етмәк вә ја ону тәблиғ етмәклә алимләр һәјатларыны тәһлүкә алтына гојурдулар. Бәзиләри һәтта буна ҝөрә гәтлә јетирилмишди.

• Мүгәддәс Китабын дүшмәнләринин чох олмасына бахмајараг, о, бүтүн дөврләрин ән ҝениш јајылмыш китабы олараг галыр. Бу китаб там вә ја гисмән 2800 дилдә беш милјард тиражла нәшр олунур. Бәли, Мүгәддәс Китабы мәһдуд тиражы олан вә тез дәбдән дүшән фәлсәфә, елм вә диҝәр саһәләрлә бағлы китабларла мүгајисә етмәјә белә дәјмәз.

• Мүгәддәс Китаб һәмчинин тәрҹүмә олундуғу бәзи дилләрин горунуб сахланмасына вә һәмин дилләрин инкишафына бөјүк тәкан вериб. Мартин Лүтерин тәрҹүмәси алман дилинин инкишафында мүһүм рол ојнамышдыр. «Крал Јаковун Мүгәддәс Китабы»нын биринҹи нәшри инҝилис дилиндә «индијә кими чап олунан ән санбаллы китаб» һесаб олунур.

• Мүгәддәс Китаб Гәрб мәдәнијјәтиндә «дини инанҹлар вә адәтләрдән әлавә, инҹәсәнәт, әдәбијјат, ганун, сијасәт вә бир чох диҝәр саһәләрдә дә дәрин из гојуб» («The Oxford Encyclopedia of the Books of the Bible»).

Бүтүн бунлар Мүгәддәс Китабы фәргләндирән амилләрдән јалныз бир нечәсидир. Бәс ҝөрәсән, нәјә ҝөрә Мүгәддәс Китаб бу дәрәҹәдә мәшһурдур? Нә үчүн инсанлар онун уғрунда һәјатларыны тәһлүкәјә атыблар? Бунун бир сыра сәбәбләри вар. Бәзиләри бунлардыр: Мүгәддәс Китабда әхлаг гајдаларына вә руһани тәлимләрә даир јазыланлар али һикмәти әкс етдирир. Аллаһын Кәламы изтирабларын вә мүнагишәләрин јаранма сәбәбини баша дүшмәјә көмәк едир. Бундан әлавә, Мүгәддәс Китабда проблемләрин арадан галхаҹағы вәд едилир вә бу вәдин неҹә ҝерчәкләшәҹәји изаһ олунур.

Тәһсил алмаг ваҹибдир. Амма тәһсилин сајәсиндә «газанылан ад вә титуллар јахшы әхлагдан хәбәр вермир» («Ottawa Citizen», Канада гәзети). Еделман адлы иҹтимаи әлагәләр ширкәти тәрәфиндән нәшр едилән бејнәлхалг арашдырмаја әсасән, әксәр алитәһсилли инсанлар, о ҹүмләдән һөкумәт вә бизнес нүмајәндәләри фырылдагчылыгла, јалан вә оғурлугла мәшғул олдуглары үчүн инсанларда «ҹидди етибарсызлыг бөһраны» јараныб.

Мүгәддәс Китаб исә әхлаги вә руһани тәһсилә өнәм верир. Бу китаб бизә «доғрулуғу, һагг-әдаләти, хејрин бүтүн јолларыны» дәрк етмәјә көмәк едир (Мәсәлләр 2:9). Мисал үчүн, 23 јашлы Стефан Полшада һәбсдә иди. Һәбсдә оларкән о, Мүгәддәс Китабы өјрәнмәјә вә тәдриҹән онун һикмәтини ҝөрмәјә башлады. Стефан дејир: «“Атана вә анана һөрмәт ет” әмринин әслиндә нә олдуғуну инди баша дүшдүм. Һәмчинин өзүмү әлә алмағы, хүсусилә дә, гәзәбими ҹиловламағы өјрәндим» (Ефеслиләрә 4:31; 6:2).

Стефанын әмәл етдији мәсләһәт Мәсәлләр 19:11 ајәсиндә јерләшир. Орада јазылыб: «Анлајыш һиддәти ләнҝидәр, ҝүнаһын үстүндән кечмәк инсанын јарашығыдыр». Инди о, чәтин вәзијјәтлә үзләшәндә мәсәләни тәмкинлә тәһлил етмәјә вә Мүгәддәс Китабын мүвафиг принсипләрини тәтбиг етмәјә чалышыр. Стефан бөлүшүр: «Доғрудан да, Мүгәддәс Китаб ән ҝөзәл бәләдчидир».

Бир дәфә бир гадын сәс-күј салыб һамынын јанында Марија адлы Јеһованын Шаһидини тәһгир етди. Амма Марија она ҹаваб вермәдән сакитҹә јолуна давам етди. Сонрадан һәмин гадын өз һәрәкәтинә ҝөрә пешман олуб Јеһованын Шаһидләрини ахтармаға башлады. Нәһајәт, тәхминән бир ај сонра бу гадын Марија илә растлашанда ону гуҹаглајыб үзр истәди. Бундан әлавә, о баша дүшдү ки, Марија дини инанҹындан ирәли ҝәләрәк өзүнү мүлајим  вә тәмкинлә апармышды. Нәтиҹәдә, Јеһованын Шаһидләринә гәрәзли јанашан бу гадын вә онун беш аилә үзвү Јеһованын Шаһидләри илә Мүгәддәс Китабы өјрәнмәјә башлады.

Мүгәддәс Китабда дејилир ки, «һикмәт әмәлләри сајәсиндә һаглы чыхыр» (Лука 7:35). Бәли, Аллаһын Кәламындакы мәсләһәтләр һәмишә ишә јарајыр! Бу мәсләһәтләр биздә ҝөзәл хүсусијјәтләр јетишдирир, «нашы адамы мүдрик едир», «үрәји севиндирир», һәмчинин әхлаг вә руһани мәсәләләри ајдын ҝөрмәк үчүн «ҝөзләрә нур верир» (Зәбур 19:7, 8).

Тәдгигатчылар һансыса јолухуҹу хәстәлији арашдыранда чалышырлар илк нөвбәдә онун көкүнү, јәни сәбәбини тапсынлар. Ејнилә, сөһбәт изтираб вә мүнагишәләрдән ҝедәндә әввәлҹә онларын һарадан гајнагландығыны билмәк лазымдыр. Бу мәсәләдә көмәјимизә Мүгәддәс Китаб чатыр. Чүнки орада бәшәр тарихинин та башланғыҹындан, проблемләрин илк јарандығы вахтлардан бәһс олунур.

Мүгәддәс Китабын Јарадылыш бөлмәсиндә дејилир ки, бәшәријјәтин әзаб-әзијјәти Адәмлә Һәвванын Аллаһа гаршы чыхмасындан сонра башлады. Онлар нәјин јахшы, нәјин пис олдуғуну өзләри мүәјјән етмәк истәдиләр. Һалбуки бу ихтијар јалныз Јарадана мәхсусдур (Јарадылыш 3:1—7). Тәәссүфләр олсун, о вахтдан бәри бүтүн бәшәријјәт үсјанкарлыг руһуну әкс етдирир. Нәтиҹә ҝөз габағындадыр! Бәшәр тарихи азадлыг вә хошбәхтлији илә јох, мүнагишәләр, зүлм, һабелә әхлаги вә руһани ифласы илә јадда галыб (Ваиз 8:9). Аллаһын Кәламында әбәс јерә јазылмајыб: «Аддымларыны јөнәлтмәк инсанын ихтијарында дејил» (Әрәмја 10:23). Амма сизә хош хәбәримиз вар: бәшәријјәтдә һөкм сүрән өзбашыналығын өмрүнә лап аз галыб.

Мүгәддәс Китаб әмин едир ки, Аллаһ Онун һакимијјәтинә табе олан вә гајда-ганунларына әмәл едән инсанлара ҝөрә пислији вә онун нәтиҹәси олан изтираблары мәһв едәҹәк. Залым инсанлар «әмәлләринин бәһрәсини бичәҹәкләр» (Мәсәлләр 1:30, 31). Амма «һәлимләр јер үзүнә саһиб олаҹаг, әмин-аманлығын боллуғундан һәзз алаҹаглар» (Зәбур 37:11).

Аллаһ Өз Падшаһлығы васитәсилә јер үзүндә сүлһү бәргәрар едәҹәк (Лука 4:43). Бу Падшаһлыг бүтүн дүнјаны идарә едәҹәк вә Аллаһ бу Падшаһлығын васитәсилә бәшәријјәт үзәриндә гануни һакимијјәтә саһиб олдуғуну ҝөстәрәҹәк. Иса пејғәмбәр Падшаһлығы јер үзү илә әлагәләндирәрәк демишди: «Гој Падшаһлығын ҝәлсин. Гој Сәнин ирадән... јердә дә јеринә јетсин» (Мәтта 6:10).

Бәли, Аллаһын Падшаһлығынын вәтәндашлары Аллаһын ирадәсини јеринә јетирәҹәк вә һансыса инсанын јох, Јараданын гануни Һөкмдар олдуғуну гәбул едәҹәкләр. Коррупсија, тамаһкарлыг, игтисади бәрабәрсизлик, ирги ајры-сечкилик вә мүһарибә артыг олмајаҹаг. Сөзүн әсил мәнасында, бир дүнја, бир һөкумәт олаҹаг. Вә һәм әхлаг, һәм дә руһани бахымдан бәшәријјәтдә бир гајда-ганун һөкм сүрәҹәк (Вәһј 11:15).

Амма белә бир дүнјаны ҝөрмәк үчүн руһани тәһсил алмаг ҝәрәкдир. Мүгәддәс Китабын тәбиринҹә десәк, Аллаһ «истәјир ки, һәр ҹүр инсан хилас олуб һәгигәт барәсиндә дәгиг билијә  јијәләнсин» (1 Тимутијә 2:3, 4). «Һәгигәт» дејиләркән Мүгәддәс Китабдакы тәлимләр, башга сөзлә, Падшаһлығын конститусијасы нәзәрдә тутулур. Бу Падшаһлыг һәмин ганун вә принсипләр әсасында идарә олунаҹаг. Онларын бәзиләрини Иса пејғәмбәрин Дағүстү вәзиндән охумаг олар (Мәтта, 5—7 фәсилләр). Бу үч фәсли охујаркән дүшүнүн: һамы орада јазыланлара әмәл етмәјә башлајанда дүнјада һансы шәраит һөкм сүрәҹәк?

Бәс Мүгәддәс Китабын дүнјада ән ҝениш јајылмыш китаб олмасы бизи тәәҹҹүбләндирмәлидир? Әлбәттә ки, јох! Орадакы тәлимләр бу китабын Јеһова Аллаһдан илһам алдығыны сүбут едир. Мүгәддәс Китабын бүтүн дүнјаја јајылмасы исә ҝөстәрир ки, Аллаһ дилиндән, милләтиндән асылы олмајараг, бүтүн инсанларын Онун һаггында өјрәнмәсини вә Падшаһлығынын ҝәтирәҹәји наз-немәтләри дадмасыны истәјир (Һәвариләрин ишләри 10:34, 35).