Контентә кеч

Мүндәриҹаты ҝөстәр

МҮСАҺИБӘ | ЈАН-ДЕ-КСҮ

Ембриолог иманы һагда данышыр

Ембриолог иманы һагда данышыр

ТАЈВАНЫН Елм вә Техника үзрә Милли Пиндун Университетинин профессору Јан-Де-Ксү рүшејм үзәриндә апарылан тәдгигатлара рәһбәрлик едир. Әввәлләр о, тәкамүл нәзәријјәсинә инанырды, лакин елми тәдгигатчы оландан сонра фикрини дәјишди. Бунун сәбәбини о, «Ојанын!» журналына данышыр.

Өзүнүз һагда бир аз мәлумат верин.

Мән 1966-ҹы илдә Тајванда доғулуб боја-баша чатмышам. Валидејнләрим даосистләр вә буддистләр кими ибадәт едирди. Биз әҹдадларымыза ибадәт едиб сурәтләрә дуа едирдик. Анҹаг һеч вахт фикирләшмирдик ки, һәр шеји јарадан бир Аллаһ вар.

Нијә мәһз биолоҝија елми?

Ушаг икән ев һејванларынын гајғысына галмағы хошлајырдым. Хәстә инсанлары вә һејванлары сағалтмаг истәјирдим. Бир ара бајтарлығы өјрәнирдим. Сонра исә ембриолоҝијаја үз тутдум. Үмид едирдим ки, бу, мәнә һәјатын неҹә јарандығыны баша дүшмәјә көмәк едәҹәк.

Әввәлләр тәкамүлә инанырдыныз. Буна сәбәб нә иди?

Университетдә профессорлар тәкамүлү өјрәдирдиләр вә дејирдиләр ки, буна даир әсаслы дәлилләр вар. Мән дә онлара инанырдым.

Нәјә ҝөрә Мүгәддәс Китабы охумаға башладыныз?

Бунун ики сәбәби вар иди. Биринҹиси, фикирләширдим ки, инсанларын ибадәт етдији аллаһлар арасында бири диҝәрләриндән үстүн олмалыдыр. Буна ҝөрә дә мәндә суал јаранмышды: «Бәс ҝөрәсән о һансы аллаһдыр?» Икинҹиси, инсанларын Мүгәддәс Китаба бөјүк дәјәр вермәси иди. Елә бу ики сәбәбә ҝөрә Мүгәддәс Китабы өјрәнмәк истәдим.

1992-ҹи илдә Белчиканын Лөвен Католик Университетиндә охумаға башладым. Һәмин вахт бир католик килсәсинә ҝедиб кешишдән хаһиш етдим ки, мәнә Мүгәддәс Китабы баша салсын. Анҹаг о имтина етди.

Бәс суалларыныза неҹә ҹаваб тапдыныз?

Ики ил сонра Белчикада елми тәдгигат апардығым заман Рут адлы полшалы бир гадынла таныш олдум. О, Јеһованын Шаһиди иди. Рут Аллаһ һагда өјрәнмәк истәјән тәләбәләрә көмәк етмәк үчүн чин дилини өјрәнмишди. Онунла таныш олдуғума шад идим, чүнки чохдан иди бу ҹүр көмәк ахтарырдым.

Рут мәнә ҝөстәрди ки, Мүгәддәс Китаб елми китаб олмаса да, онунла узлашыр. Мәсәлән, орада Давуд пејғәмбәр Аллаһа дуа едәрәк дејир: «Ҝөзләрин рүшејмими ҝөрмүшдү. Һәлә һеч бири јох икән бәдәнимин бүтүн һиссәләри, онларын әмәлә ҝәләҹәји ҝүнләр Сәнин китабында јазылмышды» (Зәбур 139:16). Давуд поетик дилдән истифадә етсә дә, тамамилә һаглы иди. Бәдән үзвләри әввәлҹәдән мүәјјән олунмуш план әсасында формалашыр. Мүгәддәс Китабдакы дәгиглик мәни әмин етди ки, о, Аллаһын Кәламыдыр. Һәмчинин тәкҹә Јеһованын јеҝанә һәгиги Аллаһ олдуғуну баша дүшдүм. 1

Һәјатын Аллаһ тәрәфиндән јарадылдығына сизи нә әмин етди?

Елми тәдгигатларын мәгсәди гәбул олунмуш фикирләри дәстәкләмәк јох, һәгигәти тапмагдыр. Рүшејмин инкишафыны өјрәнмәјим мәни әмин етди ки, һәјат өзбашына јаранмајыб. Буну баша дүшмәк үчүн јығым конвејеринә бахмаг олар. Мүһәндисләр ону елә јарадыр ки, о, лазым олан һиссәләри дүзҝүн вахтда вә дүзҝүн тәрздә бир-биринә бирләшдирсин. Рүшејмин инкишафы да бунун кимидир, анҹаг даһа мүрәккәбдир.

Бүтүн просес мајаланмыш һүҹејрәдән башлајыр?

Бәли. Мајаланмыш микроскопик һүҹејрә бөлүнүр вә бунунла да һүҹејрәләрин бөлүнмәси просеси башлајыр. Бир мүддәт һүҹејрәләрин сајы һәр 12—24 саат әрзиндә икигат артыр. Бу просесин әввәлиндә һүҹејрәләр көк һүҹејрәләр адланыр. 2 Көк һүҹејрәләр бәдәнин формалашмасы үчүн ган, сүмүк, синир һүҹејрәләри дә дахил олмагла, тәхминән 200 өнәмли һүҹејрә әмәлә ҝәтирир.

Рүшејмин инкишафыны өјрәнмәјим мәни әмин етди ки, һәјат өзбашына јаранмајыб

Лазым олан һүҹејрәләр лазыми вахтда вә лазыми јердә әмәлә ҝәлмәлидир. Һүҹејрә јығымындан тохумалар јараныр. Тохумалар исә органлары вә бәдән үзвләрини әмәлә ҝәтирир. Һеч бир мүһәндис бу ҹүр просес јаратмағы хәјалына белә ҝәтирә билмәз! Һалбуки рүшејмин инкишафы һаггында мәлумат мүкәммәл шәкилдә ДНТ-дә јазылыб. Бүтүн бунларын үзәриндә дүшүнәндә һәјатын Аллаһ тәрәфиндән јарадылдығына әмин олурам.

Нијә Јеһованын Шаһиди олдунуз?

Бир сөзлә десәк, мәһәббәтә ҝөрә. Иса пејғәмбәр демишди: «Аранызда мәһәббәт олса, һамы биләҹәк ки, сиз мәним шаҝирдимсиниз» (Јәһја 13:35). Бу ҹүр мәһәббәтә инсанын нә миллијјәти, нә мәдәнијјәти, нә дә ки дәрисинин рәнҝи тәсир едир. Мән Јеһованын Шаһидләри илә бир јердә оланда белә мәһәббәти һәм ҝөрүр, һәм дә үзәримдә һисс едирдим.

^ 2. Мәсиһи виҹданына ҝөрә профессор Јан-Де-Ксү инсан рүшејминин көк һүҹејрәләри үзәриндә тәдгигат апармыр.