1, 2. а) Аиләнин тәмәли неҹә гојулуб? б) Аллаһ илк ҹүтлүјә никаһла бағлы нәји баша салмаг истәјирди? (Мәгаләнин әввәлиндәки шәклә бахын.)

НИКАҺ инсан һәјатында мүһүм јер тутур. Никаһын әсасынын неҹә вә һансы мәгсәдлә гојулдуғуну нәзәрдән кечирмәк бу гурулуша дүзҝүн јанашмаға вә аиләни даһа хошбәхт етмәјә көмәк едә биләр. Аллаһ илк инсан олан Адәми јаратдыгдан сонра һејванлары онун јанына ҝәтирирди ки, онлара ад гојсун. Амма «инсан үчүн мүнасиб бир көмәкчи тапылмады». Буна ҝөрә дә Аллаһ Адәми дәрин јухуја вериб онун габырғасынын бирини чыхарды, ондан гадын јаратды вә гадыны Адәмин јанына ҝәтирди. (Јарадылыш 2:20—24 ајәләрини охујун.) Беләликлә, Аллаһ никаһын тәмәлини гојду.

² «Инсан өз ата-анасыны тәрк едиб арвадына бағланаҹаг вә икиси бир бәдән олаҹаг» (Мәт. 19:4, 5). Иса тәсдиг етмишди ки, бу сөзләри дејән Јеһова Аллаһ иди. Аллаһ илк гадыны Адәмин габырғасындан јаратмагла, ола билсин, бу ҹүтлүјә онларын мөһкәм телләрлә бир-биринә бағлы олдуғуну ҝөстәрмәк истәјирди. Аллаһ аиләни јараданда әрлә-арвадын бошанмағыны,  јахуд инсанын һәјат јолдашы ола-ола бир нечә нәфәрлә аилә гурмасыны нијјәт етмәмишди.

3. Аллаһ никаһ гурулушуну һансы мәгсәдлә јаратмышды?

³ Адәм арвадыны чох севирди. О, сонралар онун адыны Һәвва гојду. Һәвва Адәмә мүнасиб һәјат јолдашы вә көмәкчи иди. Әр-арвад кими гоша өмүр сүрмәк онлара хошбәхтлик ҝәтирирди (Јар. 2:18). Никаһ гурулушуну јаратмагда Аллаһын мәгсәди о иди ки, бүтүн јер үзү инсанларла долсун (Јар. 1:28). Буна ҝөрә дә, өвладлар валидејнләрини чох севсәләр дә, бир ҝүн аилә гуруб онлардан ајрылмалы идиләр. Инсанлар дүнјаја јајылмалы вә бүтүн Јер күрәсини ҹәннәтә чевирмәли идиләр.

4. Илк никаһла нә баш верди?

⁴ Тәәссүфләр олсун ки, Адәмлә Һәвванын никаһы мәғлубијјәтә уғрады. Онлар ирадә азадлығындан суи-истифадә едәрәк Јеһованын сөзүндән чыхдылар. «Гәдим илан», јәни Шејтан Һәвваны инандырды ки, «хејирлә шәри билмә ағаҹынын» мејвәсиндән јесә, гејри-ади һикмәтә саһиб олаҹаг, јахшы илә писи ајырд етмәји баҹараҹаг. Һәвва әринин башчылығына һөрмәтсизлик етди, бу мәсәлә илә бағлы онунла мәсләһәтләшмәди. Адәм дә Аллаһа итаәт етмәк әвәзинә, арвадынын тәклиф етдији мејвәни једи (Вәһј 12:9; Јар. 2:9, 16, 17; 3:1—6).

5. Адәмлә Һәвванын Јеһоваја вердији ҹавабдан һансы ибрәт дәрсини алырыг?

⁵ Аллаһ Адәмлә Һәвваны сорғу-суал едәндә Адәм ҝүнаһы арвадынын бојнуна атды: «Сәнин мәнә вердијин гадын — о, мәнә ағаҹын мејвәсиндән верди, мән дә једим». Һәвва исә иланын ону алдатдығыны деди (Јар. 3:12, 13). Бу бош бәһанәләр онлара бәраәт газандырмады. Итаәтсизлик ҝөстәрдикләри үчүн Јеһова бу үсјанкарлара һөкм кәсди. Бу, бизим үчүн бир хәбәрдарлыгдыр: аиләнин хошбәхт олмасы үчүн әр дә, арвад да өз өһдәсинә дүшән вәзифәни јеринә јетирмәлидир вә Јеһоваја табе олмалыдыр.

6. Јарадылыш 3:15 ајәсини неҹә изаһ едәрдиниз?

⁶ Иблис Әдән бағында Јеһованын нијјәтини позмаға чалышса да, Јеһова Мүгәддәс Китабдакы илк пејғәмбәрлик васитәсилә бәшәријјәтә үмид верди. (Јарадылыш 3:15 ајәсини охујун.) Һәмин ајәдә дејилир ки, «гадын»ын «өвлад»ы Шејтаны, үсјанкар мәләји мәһв едәҹәк. Бу пејғәмбәрликдә Јеһова Аллаһ ҝөјдәки садиг мәләкләрлә арасындакы јахын мүнасибәти мүәјјән мәнада тәсвир етмишди. Мүгәддәс Китабда Аллаһын садиг мәләкләрдән ибарәт тәшкилаты гадына бәнзәдилир. Аллаһ бу руһани варлыглардан бирини ҝөндәрәҹәкди ки, Иблиси мәһв етсин вә итаәткар инсанлара Адәмлә Һәвванын итирдији ҝөзәл ҝәләҹәји, јәни әбәди һәјаты бәхш етсин (Јәһ. 3:16).

7. а) Адәмлә Һәвванын үсјаны никаһ гурулушуна неҹә тәсир етди? б) Мүгәддәс Китабда әрләрә вә арвадлара нә бујрулур?

⁷ Адәмлә Һәвванын үсјаны һәм онларын аиләсинә, һәм дә онлардан сонра гурулан бүтүн аиләләрә зәрбә вурду. Мәсәлән, Һәвва вә ондан сонра дүнјаја ҝәлән бүтүн гадынлар һамиләлик вахты вә доғуш заманы ҝүҹлү ағрылар кечирәҹәкди. Гадынлар әрләринә бөјүк еһтијаҹ дујаҹаг, әрләри исә онларын үзәриндә ағалыг едәҹәкди, һәтта онларла гәддарҹасына давранаҹагды вә бу һал дөврүмүздә бир чох аиләләрдә мүшаһидә олунур (Јар. 3:16). Мүгәддәс Китабда әрләрә мәһәббәтлә башчылыг етмәк,  гадынлара исә әрләринә табе олмаг бујрулур (Ефес. 5:33). Үрәјиндә Аллаһа мәһәббәт олан әр вә арвад әл-әлә вериб бирҝә чалышарса, чох сөз-сөһбәтин гаршысыны ала биләр, һәтта бу кими һаллары тамамилә арадан галдырмаг олар.

8. Адәмдән Нуһа гәдәрки дөврдә гурулан никаһлар барәдә данышын.

⁸ Адәм вә Һәвванын оғул-гызлары дүнјаја ҝәлди (Јар. 5:4). Онларын илк оғлу Габил доғмаларындан бири илә евләнди. Габилин нәслиндән олан Ләмек Мүгәддәс Китабда ады чәкилән илк икиарвадлы киши олуб (Јар. 4:17, 19). Адәмдән Дашгына гәдәр јашајан нәслин ичиндә Јеһоваја ибадәт едән ҹәми бир нечә нәфәрин, мәсәлән, Һабил, Һәнуг, Нуһ вә онун аиләсинин ады чәкилир. Мүгәддәс Китабда дејилир ки, Нуһ пејғәмбәрин дөврүндә «Аллаһ оғуллары инсан гызларына фикир вермәјә башладылар вә ҝөрдүләр ки, чох ҝөзәлдирләр. Онлар бәјәндикләри гызлары өзләринә арвад етмәјә башладылар». Инсан ҹилдинә ҝирмиш мәләкләр вә гадынлар арасындакы анормал јахынлыг нәтиҹәсиндә зоракылыг төрәдән нәһәнҝ адамлар дүнјаја ҝәлди. Бу азмыш кими, о дөврдә инсанлар тамам позулмушду, «үрәкләриндәки фикирләр вә нијјәтләр анҹаг пислијә мејилли» иди (Јар. 6:1—5).

9. Јеһова Аллаһ Нуһун дөврүндәки шәр инсанлара нә етди вә о дөврдә баш верәнләрдән өзүмүзә һансы дәрси ҝөтүрмәлијик?

⁹ Јеһова Аллаһ Дашгын ҝөндәриб Нуһун дөврүндәки шәр инсанлары мәһв етди. О вахт инсанларын башы өз ишләринә о гәдәр гарышмышды ки, мәһвин јахынлашдығыны хәбәр верән «салеһлик ҹарчысы... Нуһу» веҹләринә алмырдылар (2 Бут. 2:5). Иса бизим дөврү о дөврә бәнзәтмишди. (Мәтта 24:37—39 ајәләрини охујун.) Бу ҝүн дә сон ҝәлмәздән әввәл Аллаһын Падшаһлығы һаггындакы мүждә халглара шәһадәт олсун дејә дүнјанын һәр јериндә тәблиғ олунур вә әксәр инсанлар бу хәбәрә гулаг асмыр. Ҝәлин јол вермәјәк ки, никаһ вә ушаглары бөјүтмәк кими гајғылар Јеһованын ҝүнүнүн јахын олдуғу бу дөврдә бизи руһани ҹәһәтдән јухуја версин.

10. а) Бир чох халгларда әхлагсызлыг нә дәрәҹәдә ҝениш јајылмышды? б) Ибраһим вә Сара аиләли инсанлар үчүн һансы нүмунәни гојублар?

¹⁰ Нуһ да, онун үч оғлу да бир арвад алмышды, буна бахмајараг, пејғәмбәрләрин дөврүндә чохарвадлылыг ҝениш јајылмышды. Бир чох халгларда әхлагсызлыг нормал сајылырды, һәтта дини ајинләрә дахил иди. Мәсәлән, Ибрам (Ибраһим) вә һәјат јолдашы Сарајын (Сара) Аллаһа итаәт едәрәк көчдүјү Кәнан дијарынын сакинләри әхлагсыз һәјат тәрзи сүрүр вә никаһа һөрмәт етмирдиләр. Сәдум вә Әмурәнин әһалиси о дәрәҹәдә әхлагсыз иди ки, Јеһова Аллаһ ораны мәһв етмәк гәрарына ҝәлди. Амма Ибраһим пејғәмбәр нүмунәви аилә башчысы иди. Арвады Сара да әринин башчылығына һөрмәт етмәклә гадынлара ҝөзәл нүмунә гојуб. (1 Бутрус 3:3—6 ајәләрини охујун.) Ибраһим пејғәмбәр тәдбир ҝөрмүшдү ки, оғлу Исһаг Јеһоваја ибадәт едән гызла аилә гурсун. Исһаг да оғлу Јагубла бағлы ејни тәдбири ҝөрмүшдү. Исһагын бу оғлундан Исраилин он ики гәбиләси төрәмишди.

11. Мусанын гануну исраиллиләри нәдән мүдафиә едирди?

¹¹ Сонралар Јеһова Аллаһ Јагубун  (Исраилин) өвладлары илә әһд бағлады. Муса пејғәмбәрә верилән ганун о дөврдә, чохарвадлылыг да дахил олмагла, никаһла бағлы мөвҹуд олан гајда-ганунлары тәнзимләмишди. Ганун һәмчинин исраиллиләрә бүтпәрәстләрлә аилә гурмағы гадаған едирди, бунунла да онлары руһани ҹәһәтдән мүдафиә етмиш олурду. (Ганунун тәкрары 7:3, 4 ајәләрини охујун.) Адәтән, аиләдә проблемләр јарананда исраиллиләр ағсаггаллара мүраҹиәт едирдиләр. Јеһова онлара хәјанәт вә гысганҹлыг мәсәләси илә, һәмчинин һәјат јолдашынын сәдагәтинә шүбһә јаранан һалларла бағлы гајдалар вермишди. Бошанмаға иҹазә верилирди, амма мүәјјән шәртләр алтында. Мәсәлән, киши арвадында ләјагәтсизлик ҝөрәрдисә, ону бошаја биләрди (Ган. 24:1). Ганунда јазылмамышды, «ләјагәтсизлик» дејиләндә конкрет нә нәзәрдә тутулур. Анҹаг әминликлә демәк олар ки, сөһбәт хырда мәсәләләрдән ҝетмирди (Лав. 19:18).

12, 13. а) Мәлаки пејғәмбәрин дөврүндә әксәр кишиләр арвадларына неҹә хәјанәт едирдиләр? б) Мәсиһи башгасынын һәјат јолдашы илә әхлагсызлыг едәрсә, ону һансы агибәт ҝөзләјир?

¹² Мәлаки пејғәмбәрин дөврүндә әксәр јәһудиләр арвадларына хәјанәт едирди, мин бир бәһанә ҝәтирәрәк онлары бошајырдылар. Ола билсин, бу кишиләр ҹаванлыгда евләндикләри гадынлары бошајырдылар ки, даһа ҹаваны илә вә һәтта бүтпәрәст гадынла евләнсинләр. Иса Мәсиһ јер үзүндә јашадығы дөврдә јәһуди кишиләр арвадлары илә хаинҹәсинә давраныб онлары «һәр сәбәбә ҝөрә» бошајырдылар (Мәт. 19:3). Јеһова Аллаһ бу ҹүр бошанма һалларына нифрәт едирди. (Мәлаки 2:13—16 ајәләрини охујун.)

¹³ Бу ҝүн мәсиһи аиләләрдә хәјанәтә јер јохдур. Мисал үчүн, тәсәввүр един, бир мәсиһи башгасынын һәјат јолдашы илә әхлагсызлыг едир вә өз һәјат јолдашы илә бошаныб онунла аилә гурур. Әҝәр о төвбә етмирсә, јығынҹағын руһани ҹәһәтдән тәмиз галмасы үчүн јығынҹагдан кәнар едилир (1 Кор. 5:11—13). Бәрпа олунмаздан әввәл бу инсан «төвбәјә јарашан бәһрәләр» ҝәтирмәлидир (Лука 3:8; 2 Кор. 2:5—10). Дүздүр, ҝүнаһкарын бәрпа олунмасы үчүн конкрет мүддәт гојулмур. Амма һәрдән инсанын үрәкдән төвбә етмәси вә јығынҹагда бәрпа олунмасы бир вә ја бир нечә ил чәкә биләр. О бәрпа олунса да, һәлә дә «Аллаһын һөкм күрсүсү гаршысында» дурур, јәни, доғрудан да, пешман олдуғуну сүбут етмәлидир. (Ром. 14:10—12; «Ҝөзәтчи гүлләси» журналынын 2006-ҹы ил 15 сентјабр сајынын 29 вә 30-ҹу сәһифәләринә (рус.) бахын.)

14. Мусанын гануну һансы мәгсәдә хидмәт едирди?

¹⁴ Исраиллиләр 1500 илдән чох Мусанын гануну алтында јашајыблар. Бу ганун Аллаһын халгына никаһла, һәмчинин диҝәр шејләрлә бағлы мәсәләләри һәлл етмәјә көмәк едирди вә онлары Мәсиһин ҝәлишинә һазырлајырды (Гал. 3:23, 24). Иса Мәсиһин өлүмү илә бу ганун ләғв олунду вә Јеһова Аллаһ јени бир гурулуш тәсис етди (Ибр. 8:6). Мусанын ганунунда олан бәзи шејләрә артыг јол верилмирди.

15. а) Мәсиһиләр никаһла бағлы һансы гануна әмәл етмәлидирләр? б) Мәсиһи јалныз һансы һалда бошана биләр?

¹⁵ Бир дәфә фәрисиләр Исаја бошанма илә бағлы суал верәндә о, ҹавабында демишди ки, Муса пејғәмбәр арвады бошамаға  иҹазә версә дә, «башланғыҹдан белә олмајыб» (Мәт. 19:6—8). Бунунла Иса ҝөстәрмишди ки, Әдән бағында никаһла бағлы гојулан ганун мәсиһи јығынҹағында да ганун олаҹаг (1 Тим. 3:2, 12). Әрлә-арвад «бир бәдән» олмалы, јәни бир-биринә бағлы олмалыдыр. Аллаһа вә бир-биринә бәсләдикләри мәһәббәт онлар арасындакы бағлары мөһкәм, сарсылмаз етмәлидир. Мәсиһи зинадан башга һеч бир сәбәбә ҝөрә бошаныб башгасы илә евләнә билмәз (Мәт. 19:9). Амма о, истәсә, зина етдијинә ҝөрә пешман олан һәјат јолдашыны бағышлаја биләр, неҹә ки, Һушә пејғәмбәр әхлагсыз арвады Ҝүмәри бағышламышды. Јеһова Аллаһ да руһани ҹәһәтдән јолуну азмыш Исраил халгына онлар төвбә едәндән сонра мәрһәмәт ҝөстәрмишди (Һушә 3:1—5). Анҹаг әҝәр мәсиһи хәјанәт етмиш һәјат јолдашы илә јахынлыг едәрсә, бу, ону бағышладығыны ҝөстәрир вә Мүгәддәс Китаба әсасән, артыг онунла бошана билмәз.

16. Иса субајлыгла бағлы нә демишди?

¹⁶ Иса Мәсиһ гејд етмишди ки, мәсиһи јалныз зинаја ҝөрә бошана биләр. Сонра о, «илаһи әнам» олан субајлыг барәдә сөз ачмыш вә демишди: «Бу ҹүр јашамағы баҹаран гој бу ҹүр јашасын» (Мәт. 19:10—12). Бүтүн диггәтләрини Јеһоваја хидмәтә ҹәмләмәк үчүн бир чохлары субај галмаг гәрарына ҝәлирләр. Буна ҝөрә онлар тәрифәлајигдирләр.

17. Мәсиһијә евләниб-евләнмәмәклә бағлы гәрар вермәјә нә көмәк едә биләр?

¹⁷ Инсана евләниб-евләнмәмәклә бағлы гәрар вермәјә нә көмәк едә биләр? О ҝөтүр-гој етмәлидир, субај галмағы баҹараҹаг ја јох. Һәвари Булус субај галмағы мәсләһәт ҝөрсә дә, демишди: «Әхлагсызлыг баш алыб ҝетдији үчүн гој һәр кишинин өз арвады, һәр гадынын да өз әри олсун». О һәмчинин гејд етмишди: «Өзләрини сахлаја билмирләрсә, гој евләнсинләр, чүнки еһтирас ичиндә говрулмагданса, евләнмәк јахшыдыр». Аилә гурмаг инсаны мастурбасијадан вә әхлагсызлыгдан горуја биләр. Һәваринин нөвбәти сөзләринә әсасән, субајлар јашы да нәзәрә алмалыдырлар: «Кимсә еһтирасыны ҹиловлаја билмирсә вә артыг ҝәнҹлијинин гајнар чағы өтүбсә, гој белә етсин: евләнмәк истәјирсә, гој евләнсин. О, ҝүнаһ етмир» (1 Кор. 7:2, 9, 36; 1 Тим. 4:1—3). Амма мәсиһи јалнызҹа ҝәнҹлијә хас истәјини, еһтирасыны сахлаја билмәдији үчүн аилә гурмамалыдыр. О, аилә мәсулијјәти дашымаг үчүн һазыр олмалыдыр.

18, 19. а) Мәсиһи аиләсинин тәмәли неҹә гојулмалыдыр? б) Нөвбәти мәгаләдә нәји арашдыраҹағыг?

¹⁸ Мәсиһи аиләсинин тәмәли өзүнү Јеһоваја һәср етмиш вә Ону үрәкдән севән ики шәхс тәрәфиндән гојулмалыдыр. Онлар бир-бириләрини о дәрәҹәдә мөһкәм севмәлидирләр ки, өмүр боју бир јердә јашамаға һазыр олсунлар. Тәбии ки, мәсиһи аилә гуранда Аллаһын хејир-дуасыны алмаг истәјирсә, аилә гурдуғу адам «Ағанын јолунда олмалыдыр» (1 Кор. 7:39). Аиләсинин хошбәхт олмасы үчүн мәсиһи Мүгәддәс Китабда никаһла бағлы верилән мәсләһәтләрә әмәл етмәлидир.

¹⁹ Ахырзаманда јашадығымыз үчүн инсанларын чохунда никаһы хошбәхт едән кејфијјәтләр јохдур (2 Тим. 3:1—5). Нөвбәти мәгаләдә мәсиһиләрә һәјатдакы чәтинликләрә бахмајараг, никаһда хошбәхт олмаға көмәк едән принсипләри нәзәрдән кечирәҹәјик. Бу, онлара Аллаһын халгы илә бирликдә һәјата апаран јолда јеримәјә көмәк едәҹәк (Мәт. 7:13, 14).