1. Һансы сәбәбләрә ҝөрә кимәсә һөрмәт ҝөстәрилмәлидир вә бу мәгаләдә һансы суалы мүзакирә едәҹәјик?

КИМӘСӘ һөрмәт етмәк она хүсуси мүнасибәт бәсләмәк, еһтирам ҝөстәрмәк демәкдир. Буна ҝөрә дә һөрмәт ону газанан, хидмәтинә вә ја вәзифәсинә ҝөрә бу мүнасибәтә лајиг олан инсана ҝөстәрилмәлидир. Онда суал јараныр: биз кимә һөрмәт етмәлијик вә нәјә ҝөрә?

2, 3. а) Нәјә ҝөрә һөрмәтә, илк нөвбәдә, Јеһова лајигдир? (Мәгаләнин әввәлиндәки шәклә бахын.) б) Вәһј 5:13 ајәсиндә «Гузу» сөзү илә тәсвир олунан варлыг кимдир вә нәјә ҝөрә о, һөрмәтә лајигдир?

² Вәһј 5:13 ајәсиндә дејилир ки, тахтда отуран вә Гузу шәрәфә, јәни һөрмәтә вә еһтирама лајигдир. Јеһованын һөрмәтә лајиг олдуғуну тәсдиг едән сәбәбләрдән бири «Вәһј» китабынын дөрдүнҹү фәслиндә ҝәтирилир. Аллаһын дәрҝаһында али мөвге тутан варлыглар әбәди јашајан Јеһова Аллаһы уҹа сәслә алгышлајыб дејирләр: «Аллаһымыз Јеһова, Сән шана, шәрәфә, гүдрәтә лајигсән! Чүнки һәр шејин јараданы Сәнсән вә һәр шеј Сәнин ирадәнлә мөвҹуд олду вә јарадылды» (Вәһј 4:9—11).

³ «Вәһј» китабында «Гузу» сөзү илә тәсвир олунан варлыг «бәшәријјәтин ҝүнаһыны јујан Аллаһын Гузусу» Иса Мәсиһдир  (Јәһ. 1:29). Мүгәддәс Китаба әсасән, о, бүтүн падшаһлардан үстүндүр. Орада дејилир: «О, падшаһлар Падшаһы вә ағалар Ағасыдыр, өлмәзлијә јеҝанә малик олан, әлчатмаз нурда јашајан, инсанлардан һеч кәсин ҝөрмәдији вә ҝөрә билмәдији кәсдир» (1 Тим. 6:14—16). Бирдә ки Исадан башга һеч бир падшаһ бизи ҝүнаһдан азад етмәк үчүн ҹаныны гурбан вермәјиб. Бунлары фикирләшәндә инсан сајсыз-һесабсыз мәләкләрлә сәс-сәсә вериб демәк истәјир: «Өлдүрүлмүш Гузу гүдрәт, сәрвәт, һикмәт, ҝүҹ, шәрәф, шөһрәт вә алгыш алмаға лајигдир!» (Вәһј 5:12).

4. Јеһоваја вә Иса Мәсиһә еһтирам бәсләмәк нәјә ҝөрә мүтләгдир?

⁴ Јеһоваја вә Иса Мәсиһә еһтирам бәсләмәк мүтләгдир, чүнки бундан бизим әбәди һәјатымыз асылыдыр. Исанын Јәһја 5:22, 23 ајәләриндә дедији сөзләр бу фикри тәсдигләјир: «Ата һеч кәси мүһакимә етмир, О, бу сәлаһијјәти Оғула вериб ки, һамы Атаја еһтирам бәсләдији кими, Оғула да еһтирам бәсләсин. Оғула һөрмәт етмәјән ону ҝөндәрмиш Атаја да һөрмәт етмир». (Зәбур 2:11, 12 ајәләрини охујун.)

5. Нәјә ҝөрә инсанлара һөрмәт етмәлијик?

⁵ «Аллаһ инсаны Өз бәнзәриндә» јарадыб (Јар. 1:27). Бу сәбәбдән, демәк олар ки, бүтүн инсанларда мүәјјән мәнада Аллаһа хас хүсусијјәтләр вар. Мәсәлән, инсанлар бир-биринә мәһәббәт, хејирхаһлыг вә шәфгәт ҝөстәрирләр. Һәмчинин һәр бир инсан ҝүнаһы савабдан, јанлышы доғрудан ајырмаға көмәк едән виҹдан адлы һисслә доғулур (Ром. 2:14, 15). Тәәссүф ки, бәзиләриндә бу һисс заманла күтләшир. Әксәр инсанлар тәмизлији, ҝөзәллији севир, инсанларла меһрибан олмаға ҹан атыр. Онлар буну дәрк етмәсәләр дә, бунунла мүәјјән дәрәҹәдә Аллаһын ҹалалыны әкс етдирирләр. Буна ҝөрә дә онлар һөрмәтә лајигдирләр (Зәб. 8:5).

6, 7. Инсанлара һөрмәт мәсәләсиндә әсл мәсиһиләр дүнјадакы инсанлардан неҹә фәргләнирләр?

⁶ Инсанлара һөрмәт мәсәләсиндә таразлы олмаг ваҹибдир. Биз билмәлијик онлара неҹә вә нә дәрәҹәдә һөрмәт ҝөстәрмәлијик. Әксәр инсанлар Шејтан дүнјасынын тәсири алтында олдуғу үчүн мүәјјән инсанлара һөрмәт ифрат дәрәҹәјә чатыб, онлар илаһиләшдирилибләр. Инсанлар дини вә сијаси хадимләри, идманчылары, шоу аләминдәки улдузлары вә диҝәр танынмыш инсанлары һәддән артыг уҹалдыр, онлары аллаһ сәвијјәсинә галдырырлар. Беләҹә, ҹаванларла јанашы јашлылар да өзләрини бу инсанлара бәнзәдир, онларын һәрәкәтләрини, ҝејим тәрзини, давранышыны јамсылајырлар.

⁷ Әсл мәсиһиләр исә инсанлара һөрмәт мәсәләсиндә таразлығы горујурлар. Бизим үчүн мүкәммәл нүмунә јалныз Иса Мәсиһдир (1 Бут. 2:21). Инсанлара лајиг олдугларындан артыг һөрмәт ҝөстәрмәклә Аллаһын разылығыны итирә биләрик. Һеч вахт јаддан чыхармамалыјыг ки, «һамы ҝүнаһ ишләјиб, һеч кәс Аллаһын ҹалалыны әкс етдирә билмир» (Ром. 3:23). Бәли, һеч бир инсан Аллаһа мәхсус һөрмәтә лајиг дејил.

8, 9. а) Јеһованын Шаһидләри дөвләт нүмајәндәләринә неҹә јанашырлар? б) Һансы вәзијјәтләрдә дөвләтә табе олмаја биләрик?

⁸ Мүәјјән инсанлар дөвләтдә јүксәк вәзифә дашыјырлар. Онларын вәзифәси ганунун кешијиндә дурмаг вә вәтәндашларын еһтијаҹларыны өдәмәкдир. Бу, бүтүн өлкә әһалисинин рифаһына хидмәт едир. Буна ҝөрә дә һәвари Булус мәсиһиләрә мәсләһәт ҝөрүрдү ки,  һөкумәтә табе олдуглары кими, һөкумәт нүмајәндәләринә дә табе олсунлар. О демишди: «Беләҹә, һәр кәсә һаггыны верин: верҝидирсә — верҝини,.. һөрмәтдирсә — һөрмәти» (Ром. 13:1, 7).

⁹ Бу сәбәбдән биз һөкумәт нүмајәндәләринә һөрмәт ҝөстәрмәлијик. Тәбии ки, һөрмәт мәсәләсиндә һәр өлкәнин өзүнәмәхсус адәт-әнәнәси вар, бир өлкәдә мәгбул сајылан шеј, диҝәри үчүн мәгбул олмаја биләр. Һөкумәт нүмајәндәләри вәзифә башында оланда биз онлара табе олмалыјыг. Амма онлара һөрмәтимиз вә табечилијимиз Мүгәддәс Китаб чәрчивәсиндән кәнара чыхмамалыдыр. Аллаһын ганунуну вә мәсиһи битәрәфлијини позан мәсәләләрдә ҝүзәштә ҝетмәмәлијик. (1 Бутрус 2:13—17 ајәләрини охујун.)

10. Јеһованын кечмишдә јашамыш хидмәтчиләри һөкумәтә вә дөвләт нүмајәндәләринә һөрмәт етдикләрини неҹә ҝөстәрирдиләр?

¹⁰ Јеһованын кечмишдә јашамыш хидмәтчиләри һөкумәтә вә дөвләт нүмајәндәләринә һөрмәт ҝөстәрмәкдә бизә нүмунә гојублар. Мәсәлән, Рома империјасында әһалинин сијаһыјаалынмасы илә бағлы фәрман вериләндә Јусифлә Мәрјәм гејдијјатдан кечмәк үчүн Бејтләһмә ҝетмишдиләр, бахмајараг ки, һәмин вахт Мәрјәм биринҹи ушағыны доғмаг үзрә иди (Лука 2:1—5). Булус да бу саһәдә ҝөзәл нүмунәдир. Она гаршы ҹидди иттиһамлар ирәли сүрүләндә о, падшаһ Һирод Агриппа вә Романын Јәһудијјә әјаләтинин валиси Фестин һүзурунда өзүнү һөрмәтҹил шәкилдә мүдафиә етмишди (Һәв. 25:1—12; 26:1—3).

11, 12. а) Нәјә ҝөрә биз дин хадимләринә хүсуси мүнасибәт бәсләмирик? б) Австријалы гардашын бир сијасәтчијә һөрмәтлә јанашмасы нә илә нәтиҹәләнмишди?

¹¹ Әсл мәсиһиләр һамыја олдуғу кими, дин хадимләринә дә һөрмәт ҝөстәрирләр, амма онлара хүсуси мүнасибәт бәсләмирләр, бахмајараг ки, дин хадимләри буну тәләб едә биләрләр. Сахта дин Аллаһ һаггында јаланлар өјрәдир вә Онун Кәламыны тәһриф едир. Буна ҝөрә дә биз дин хадимләринә бир инсан кими һөрмәт едирик, амма онлары уҹалтмырыг. Јадыныздадырса, Иса бу ҹүр дин хадимләрини икиүзлүләр вә кор бәләдчиләр адландырмышды (Мәт. 23:23, 24). Дөвләт нүмајәндәләринә һөрмәт ҝөстәрмәк исә һәрдән ҝөзләмәдијимиз ҝөзәл нәтиҹәләр ҝәтирир.

¹² Икинҹи Дүнја мүһарибәси заманы Леополд Енглајтнер адлы австријалы бир гардаш насистләр тәрәфиндән һәбс олунуб Бухенвалд һәбс дүшәрҝәсинә ҝөндәрилир. Насист һөкумәтинин гәзәбинә туш ҝәлмиш Һајнрик Глајснер адлы бир сијасәтчи дә онунла бир гатарда ҝедирди. Леополд гардаш она һөрмәтҹил шәкилдә өз етигады барәдә данышды, ҹәнаб Глајснер ону диггәтлә динләди. Мүһарибәдән сонра Һајнрик Глајснер сәлаһијјәтли шәхс кими Австријадакы Јеһованын Шаһидләринә дәфәләрлә көмәк етмишди. Јәгин сиз баҹы-гардашларын дөвләт нүмајәндәләринә һөрмәтлә јанашмасынын јахшы нәтиҹәләр ҝәтирдијини тәсвир едән башга һадисәләр дә ешитмисиниз.

13. Хүсусилә кимләр һөрмәтә лајигдир вә нәјә ҝөрә?

¹³ Иман баҹы-гардашларымыз, хүсусән дә, ағсаггаллар һөрмәтә лајигдирләр. (1 Тимутијә 5:17 ајәсини охујун.) Бу гардашлара һөрмәтимиз онларын миллијәтиндән, тәһсилиндән, ҹәмијјәтдә тутдуғу мөвгедән вә мадди вәзијјәтиндән асылы дејил. Аллаһын Кәламында  ағсаггаллар «инсан тимсалында һәдијјәләр» адланыр. Јеһова онларын васитәсилә халгынын гејдинә галыр (Ефес. 4:8). Биринҹи әсрдәки мәсиһиләр кими, биз дә бу ҝүн бизә рәһбәрлик едән гардашлара дәрин һөрмәт бәсләјирик. Бизә рәһбәрлик едәнләрин сырасына јығынҹаг ағсаггаллары, рајон нәзарәтчиләри, филиал комитәсинин вә Рәһбәрлик Шурасынын үзвләри дахилдир. Анҹаг биз арамызда јахшы танынан гардашлары илаһиләшдирмир, онлара бир мәләк кими јанашмырыг. Амма чәкдикләри ағыр зәһмәтә вә тәвазөкарлыгларына ҝөрә бу гардашлара бөјүк һөрмәтимиз вар. (2 Коринфлиләрә 1:24; Вәһј 19:10 ајәләрини охујун.)

14, 15. Јеһованын Шаһидләринин ағсаггаллары дүнјадакы дин рәһбәрләриндән нәдә фәргләнир?

¹⁴ Бу ағсаггаллар чох тәвазөкардырлар, онлар өзләринә гаршы хүсуси мүнасибәт ҝөзләмирләр. Бунунла онлар буҝүнкү вә Иса Мәсиһин дөврүндәки дин хадимләриндән јерлә-ҝөј гәдәр фәргләнирләр. Иса о дин хадимләри барәдә демишди: «Онлар мәҹлисләрдә јухары башда, синагогларда габаг ҹәрҝәләрдә отурмағы севирләр, базар мејданларында ҹамаатдан салам алмағы... хошлајырлар» (Мәт. 23:6, 7).

¹⁵ Мәсиһи јығынҹағындакы ағсаггаллар Исанын нөвбәти сөзләринә тәвазөкарҹасына табе олурлар: «Гојмајын сизи “Рабби” чағырсынлар, чүнки сизин бир Устадыныз вар, сиз исә бир-биринизә гардашсыныз. Һәмчинин јер үзүндә һеч кәси “Ата” чағырмајын, чүнки бир Атаныз вар, О да ҝөјдәдир. Гојмајын сизи рәһбәр адландырсынлар, чүнки бир Рәһбәриниз вар, о да Мәсиһдир. Анҹаг аранызда ән бөјүк кимдирсә, гој сизә нөкәр олсун. Өзүнү јүксәлдән алчалдылаҹаг, өзүнү алчалдан јүксәлдиләҹәк» (Мәт. 23:8—12). Мәһз буна ҝөрә Јеһованын Шаһидләринин јығынҹагларында хидмәт едән ағсаггаллар баҹы-гардашларын мәһәббәтини вә һөрмәтини газаныблар.

16. Нәјә ҝөрә Мүгәддәс Китабда һөрмәтлә бағлы верилән мәсләһәтләри гаврамаг вә онлара әмәл етмәк үчүн ҝүҹ сәрф етмәлијик?

¹⁶ Тәбии ки, һөрмәт мәсәләсиндә таразлы олмаг бирдән-бирә алынмајаҹаг, бунун үчүн вахт лазымдыр. Биринҹи әсрдә јашајан мәсиһиләр дә буну заманла өјрәнмишдиләр (Һәв. 10:22—26; 3 Јәһ. 9, 10). Амма чәтин дә олса, Мүгәддәс Китабда һөрмәтлә бағлы верилән мәсләһәтләрә әмәл етмәјә дәјәр, чүнки бу, ҝөзәл нәтиҹәләр ҝәтирир.

17. Дөвләт гуллугчуларына һөрмәтлә јанашмаг һансы фајданы ҝәтирир?

¹⁷ Дөвләт гуллугчуларына һөрмәтлә јанашсаг, чох еһтимал ки, онлар манеәсиз тәблиғ етмәјимиз үчүн һүгугларымызы мүдафиә едәрләр. Чох вахт елә олуб ки, бу инсанлара һөрмәтлә јанашдығымыз үчүн онлар бизим етигадымыза мүсбәт јанашыблар. Мәсәлән, Алманијадан олан Бирҹит адлы өнҹүл баҹы бир нечә ил әввәл гызынын мәктәби битирмәси мүнасибәти илә кечирилән тәдбирә ҝедир. Мүәллимләр баҹыја дејир ки, Јеһованын Шаһидләринин ушагларына дәрс демәк бизә зөвг верир, әҝәр бу ушаглар бизим мәктәбдә охумасајды, биз чох шеј итирәрдик. Бирҹит онлара дејир: «Биз ушагларымыза Аллаһын гајда-ганунларына әмәл етмәји, еләҹә дә мүәллимләрә һөрмәтлә јанашмағы өјрәдирик». Мүәллимләрдән бири баҹыја дејир: «Мәктәбдәки бүтүн шаҝирдләр сизин ушаглар кими олсајды, мәктәб ҹәннәт оларды». Бу сөһбәтдән бир нечә һәфтә сонра мүәллимләрдән бири Лејпсигдә кечирилән топлантыја ҝедир.

18, 19. Нәјә ҝөрә ағсаггаллара һөрмәт мәсәләсиндә һәдди ашмамалыјыг?

¹⁸ Аллаһын Кәламында јазылан мүкәммәл принсипләр бизә јығынҹаг ағсаггалларына һөрмәт мәсәләсиндә таразлы олмаға көмәк едир. (Ибраниләрә 13:7, 17 ајәләрини охујун.) Биз онлары чәкдикләри ағыр зәһмәтә ҝөрә тәрифләмәли, вердикләри ҝөстәришләрә итаәт етмәлијик. Бунунла онлара өһдәләринә дүшән иши севинҹлә ҝөрмәјә көмәк едәрик. Амма еһтијатлы олмалыјыг ки, «севимли» ағсаггалымызын ҝејим тәрзини, мәрузә сөјләмәк вә данышыг үслубуну јамсыламајаг. Чүнки кәнардан јанлыш тәәссүрат јарана биләр, санки, биз Исанын јох, һәмин ағсаггалын ардынҹа ҝедирик. Јаддан чыхармајаг ки, ағсаггал да бизим кими гејри-камил инсандыр. Мүкәммәл нүмунә јалныз Иса Мәсиһдир.

¹⁹ Ағсаггаллара һөрмәт мәсәләсиндә һәдди ашмамагла, хүсуси мүнасибәт ҝөстәрмәмәклә, әслиндә, онлара көмәк етмиш олуруг. Онда онлара гүрурланмамаг, өзләри һаггында јүксәк фикирдә олмамаг вә өзләрини һамыдан салеһ сајмамаг даһа асан олаҹаг.

20. Инсанлара таразлы шәкилдә һөрмәт етмәјин шәхсән бизә һансы фајдасы вар?

²⁰ Һөрмәтә лајиг инсанлара таразлы шәкилдә һөрмәт етмәклә биз һәмчинин өзүмүзә көмәк етмиш олуруг, өзүмүзү худбинликдән горујуруг. Бунун сајәсиндә сабаһ кимсә бизә хүсуси мүнасибәт ҝөстәрәндә биздә гүрур јаранмајаҹаг. Бу, бизә һәмчинин диндашларымыза вә кәнар инсанлара һөрмәт мәсәләсиндә тәшкилатын нөгтеји-нәзәри илә јанашмаға, бу мәсәләдә һәдди ашмамаға көмәк едәҹәк. Бунун бир фајдасы да одур ки, һөрмәт етдијимиз инсан һансыса сәһвә јол верәндә иманда бүдрәмәјәҹәјик.

21. Инсанлара таразлы шәкилдә һөрмәт етмәјин ән бөјүк фајдасы һансыдыр?

²¹ Инсанлара таразлы шәкилдә һөрмәт етмәклә биз, ән әсасы, Аллаһымызы разы салыр, Онун ирадәсини јеринә јетирир, бунунла да Она вәфалы галырыг. Бунун сајәсиндә Јеһова Она мејдан охујан һәр кәсин лајигли ҹавабыны верәҹәк (Мәс. 27:11). Дүнјадакы инсанларын чохунда һөрмәт һисси ифрат дәрәҹәјә чатыб. Јеһоваја шүкр олсун ки, бизә бу мәсәләјә Онун кими јанашмаға көмәк едир!