ЧӘКИСИ һарадаса 1,4 килограмдыр. Лакин алимләрин дили илә десәк, дүнјада ән мүрәккәб гурулуша маликдир. Сөһбәт инсан бејниндән ҝедир. Бејин сөзүн әсил мәнасында мөҹүзәдир. Онун һаггында өјрәндикҹә инсан һејрәтамиз ишләринә ҝөрә Јеһоваја елә һеј һәмд-сәна етмәк истәјир (Зәб. 139:14). Ҝәлин бејинин габилијјәтләриндән биринә, тәхәјјүл габилијјәтинә бахаг. Тәхәјјүл нәдир? Бир лүғәтә әсасән, «тәхәјјүл инсанын јени, мараглы, јахуд һеч вахт башына ҝәлмәјән шејләрин сурәтини вә ја тәсәввүрүнү зеһниндә ҹанландырмаг габилијјәтидир». Бу тәрифи нәзәрә алсаг, јәгин разылашарсыныз ки, биз тәхәјјүлүмүзү чох тез-тез ишә салырыг. Мәсәлән, һансыса бир јер һаггында ешидәндә вә ја охујанда, һеч вахт орада олмасаг белә, ораны тәсәввүрүмүздә ҹанландыра билирик. Доғрудан да, ҝөрмәдијимиз, ешитмәдијимиз, тохунмадығымыз, гохусуну билмәдијимиз, дадына бахмадығымыз бир шеј һаггында дүшүнәндә тәхәјјүлүмүз ишә дүшүр. Мүгәддәс Китабдан өјрәнирик ки, Аллаһ инсаны Өз бәнзәриндә јарадыб (Јар. 1:26, 27). Бундан белә нәтиҹәјә ҝәлмәк олар ки, Јеһованын Өзү дә тәхәјјүлүнү ишә салыр. Әҝәр О, бизи белә бир габилијјәтлә јаратмағы мәсләһәт билибсә, демәли, истәјир ки, бу габилијјәтимиздән Онун ирадәсини дәрк етмәк үчүн истифадә едәк (Ваиз 3:11). Аллаһын ирадәсини гаврамаг үчүн тәхәјјүл фәалијјәтиндән ағылла неҹә истифадә едә биләрик? Бәс тәхәјјүл фәалијјәтинин һансы нөвләриндән узаг дурмалыјыг?

1) Лазым олмајан вахтда вә ја лазым олмајан шејләр барәдә хәјаллара далмаг.

Хәјала далмаг өз-өзлүјүндә зәрәрли шеј дејил. Әслиндә, хәјала далмаг фајдалыдыр. Лакин Ваиз 3:1 ајәсиндә дејилир ки, һәр шејин өз вахты вар. Демәли, елә ола биләр ки, һансыса иши лазым олмајан вахтда ҝөрәк. Мәсәлән, әҝәр јығынҹаг ҝөрүшләри заманы вә ја Мүгәддәс Китабы мүталиә едәркән фикримиз башга јердә долашырса, бу һалда тәхәјјүл габилијјәти бизә көмәк едир, јохса әнҝәл төрәдир? Иса Мәсиһ хәбәрдарлыг етмишди ки, инсанын тәсәввүрүндә пис шејләр, мәсәлән, әхлагсыз сәһнәләр ҹанландырмасы тәһлүкәлидир (Мәт. 5:28). Мәсиһинин өзүнә рәва билиб хәјалында ҹанландырдығы сәһнәләрин бәзиләри Јеһова Аллаһа чох ағыр ҝедә биләр. Инсанын тәсәввүрүндә әхлагсыз сәһнәләр ҹанландырмасы әхлагсызлығы әмәли шәкилдә реаллашдырмасына ҝәтириб чыхара биләр. Һеч вахт јол вермәјин ки, хәјалларыныз сизи Јеһовадан узаглашдырсын.

2) Вар-дөвләти өзүнә сипәр санмаг.

Маддијјат инсан үчүн лазымлыдыр. Лакин биз хошбәхтлијин вә динҹлијин ондан асылы олдуғуну хәјал етсәк, онда мәјус олаҹағыг. Һикмәтли инсан олан Сүлејман јазмышды: «Варлынын дөвләти онунчүн истеһкамлы шәһәрдир, онун хәјалында гала диварыдыр» (Мәс. 18:11).  2009-ҹу илин сентјабр ајында лејсанлар уҹбатындан Филиппинин Манила шәһәринин 80 фаизиндән чохуну сел басмышды. Һеч кимин вар-дөвләти ону гуртармамышды. Һәмин лејсан вахты чох шеји мәһв олан варлы бир киши демишди: «Дашгын варлыларла касыблары бәрабәрләшдирди. Һәм варлылары, һәм дә касыблары јаман ҝүнә гојду». Инсана елә ҝәлә биләр ки, хошбәхтлик, әмин-аманлыг маддијјатдан асылыдыр. Әслиндә исә бу, белә дејил!

3) Бәлкә дә һеч вахт олмајаҹаг шејләрин дәрдини чәкмәк.

Иса Мәсиһ мәсләһәт ҝөрмүшдү ки, һәддиндән артыг нараһат олмајаг (Мәт 6:34). Һәмишә нараһатчылыг кечирән адам тәхәјјүлүнә динҹлик вермир. Елә ола биләр ки, биз һәлә баш вермәјән, бәлкә дә һеч вахт баш вермәјәҹәк шејләрә ҝөрә нараһат олуб өзүмүзү үзәк. Мүгәддәс Китабда ҝөстәрилир ки, бу ҹүр нараһатчылыг инсаны руһдан салыр, онун үрәјини сыхыр (Мәс. 12:25). Исанын мәсләһәтинә әмәл едиб һәддән артыг нараһат олмамаг чох ваҹибдир. Елә јашадығымыз ҝүнүн дәрдини чәксәк, бәсдир.

1) Тәһлүкәни габагҹадан ҝөрүб ондан јан ҝәзин.

Мүгәддәс Јазыларда мәсләһәт ҝөрүлүр ки, узагҝөрән олаг, һәр шеји габагҹадан өлчүб-бичәк (Мәс. 22:3). Биз һәр һансы бир гәрары вермәздән әввәл тәхәјјүлүмүзү ишә салыб онун нәтиҹәләри барәдә фикирләшә биләрик. Мәсәлән, әҝәр сизи һансыса мәҹлисә дәвәт едибләрсә, ҝедиб-ҝетмәмәји гәрара алмаг үчүн отуруб фикирләшин: Ора кимләр дәвәт олунуб? Нә гәдәр адам олаҹаг? Мәҹлис һарада вә нә вахт кечириләҹәк? Орада нә баш верә биләр? Бу мәгамлары ҝөтүр-гој едәндән сонра һәмин мәҹлисин Мүгәддәс Китаб принсипләринә ујғун кечириләҹәјини тәсәввүр едә билирсиниз? Беләҹә һәмин мәҹлиси тәсәввүрүнүздә ҹанландыраҹагсыныз. Тәхәјјүлүнүзү ишә салыб ағыллы гәрар версәниз, бир чох руһани тәһлүкәләрдән өзүнүзү горујаҹагсыныз.

2) Мүшкүл вәзијјәтләри јолуна гојмағы әглән мәшг един.

Тәхәјјүл һәмчинин «проблемлә үз-үзә ҝәлиб ону һәлл етмәк баҹарығыдыр». Тутаг ки, јығынҹагда киминләсә аранызда анлашылмазлыг јараныб. Мүнасибәтләринизи дүзәлтмәк үчүн һәмин баҹыја, ја гардаша неҹә јахынлашаҹагсыныз? Бу мәсәләдә бир нечә амили нәзәрә алмаг лазымдыр. Онун данышыг тәрзи неҹәдир? Нә вахт јахынлашыб данышмаг мүнасиб олар?  Нә дејәҹәксиниз, һансы тонда данышаҹагсыныз? Хәјалынызда онунла сөһбәтинизи ҹанландырын, мүхтәлиф ҹүр вәзијјәтләри тәсәввүр един. Сонра исә мәсәләни јолуна гојмаға көмәк едәҹәк ән мүнасиб варианты сечин (Мәс. 15:28, һашијә). Мүшкүл вәзијјәтләри бу ҹүр јолуна гојмаг јығынҹагда сүлһү горумаға көмәк едәҹәк. Сөзсүз ки, бу һалда тәхәјјүл әсил немәтдир.

3) Мүгәддәс Китабын мүталиәсини мараглы един.

Мүгәддәс Китабы һәр ҝүн охумаг сон дәрәҹә ваҹибдир. Лакин тәкҹә охумагла һәр шеј битмир. Биз Мүгәддәс Китабын сәһифәләриндәки һикмәтдән өзүмүзә дәрс ҝөтүрмәлијик, өјрәндикләримизи һәјатымызда тәтбиг етмәјә һәвәсләнмәлијик. Мүгәддәс Китабы охумағын сајәсиндә Јеһованын ишләрини даһа чох дәјәрләндирмәлијик. Бу ишдә тәхәјјүлүн бизә бөјүк көмәји дәјә биләр. Нүмунә үчүн ҝөтүрәк «Иман өрнәкләри» китабыны. Китабдакы әһвалатлары охудугда Мүгәддәс Китабын һәр бир персонажынын вәзијјәтини, мәншәјини тәсәввүрүмүздә ҹанландыра билирик, санки мәнзәрәләри ҝөрүрүк, сәсләри ешидирик, гохулары дујуруг. Һәмин персонажларын кечирдији һиссләри баша дүшүрүк. Бунун сајәсиндә, һәтта јахшы билдијимиз әһвалатдан да өзүмүзә чох шеј ҝөтүрүр, руһландырыҹы фикирләр тапырыг. Тәхәјјүлүмүзү бу ҹүр ишә салсаг, Мүгәддәс Китабын мүталиәси бизә бөјүк фајда ҝәтирәҹәк.

4) Шәфгәтли олун.

Шәфгәт елә бир ҝөзәл кејфијјәтдир ки, бу заман инсан башгасынын ағры-аҹысыны өз үрәјиндә һисс едир. Јеһова да, Иса да шәфгәтлидир. Јахшы оларды ки, биз дә Онлара бәнзәјәк (Чых. 3:7; Зәб. 72:13). Шәфгәтли олмаг үчүн ән ҝөзәл үсуллардан бири тәхәјјүлү ишә салмагдыр. Ола билсин, биз һеч вахт диндашымызын дүшдүјү вәзијјәтә дүшмәмишик. Анҹаг өзүмүздән соруша биләрик: «Мән онун јериндә олсајдым, өзүмү неҹә һисс едәрдим? Нәјә еһтијаҹым оларды?» Тәхәјјүлүмүзү ишә салыб бу суалларын үзәриндә дүшүнсәк, шәфгәтли ола биләрик. Истәр хидмәтдә олсун, истәрсә дә башга мәсиһиләрлә мүнасибәтдә, шәфгәтли олмағын фајдасыны мәсиһи һәјатынын һәр бир саһәсиндә ҝөрәҹәјик.

5) Јени дүнјадакы һәјаты тәсәввүрүнүздә ҹанландырын.

Мүгәддәс Китабда Аллаһын вәд етдији јени дүнја илә бағлы чох шеј тәсвир олунуб (Әшј. 35:5—7; 65:21—25; Вәһј 21:3, 4). Бизим нәшрләрдә дә һәмин һәјаты тәсвир едән ҝөзәл шәкилләр вар. Бу шәкилләрин чәкилмәсиндә мәгсәд одур ки, тәсәввүрүмүздә образлар јарансын вә биз өзүмүзү һәмин вәдләрин ҝерчәкләшдији вахтда тәсәввүр едәк. Тәхәјјүлүн Јараданы олан Јеһова Аллаһ бу габилијјәтин неҹә бөјүк ҝүҹә малик олдуғуну һамыдан јахшы билир. Тәхәјјүлүмүзү ишә салыб Онун вәдләри барәдә дүшүнсәк, онларын јеринә јетәҹәјинә иманымыз артаҹаг вә һәтта чәтинликләр вахты белә, Она садиг галаҹағыг.

Бәли, тәхәјјүл Јеһованын бизә бөјүк мәһәббәтлә бәхш етдији немәтдир. О, бизә Јеһоваја хидмәт етмәјә көмәк едә биләр. Ҝәлин һәр ҝүн тәхәјјүл карванынын јахшы сарваны олаг вә бунунла да Јарадана миннәтдар олдуғумузу ҝөстәрәк.