МӘН 1936-ҹы ил декабрын 10-да АБШ-ын Канзас штатынын Уичито шәһәриндә анадан олмушам. Аиләдә дөрд ушаг идик, ичләриндә ән бөјүјү мән идим. Атам Уилјам вә анам Ҹин Јеһоваја ибадәт едирдиләр. Атам јолдашлыг хидмәтчиси иди, о вахт јығынҹаға нәзарәт едән гардашлар белә адланырды. Анама Мүгәддәс Китабы анасы Емма Вагнер өјрәтмишди. Нәнәм чох адама Мүгәддәс Китабы өјрәтмишди, һәмчинин Пуерто-Рикода узун илләр хүсуси тәјинатлы мүждәчи кими хидмәт едән Гертруд Стил баҹыја *. Одур ки, әтрафымда мәнә нүмунә олан чохлу инсан вар иди.

Бир шәнбә ҝүнү ахшамүстү атамла күчәдә «Ҝөзәтчи гүлләси» вә «Тәсәлли» (инди «Ојанын!» адланыр) журналларыны пајлајырдыг. Онда мәним беш јашым вар иди. Һәмин вахт бизим өлкә Икинҹи Дүнја Мүһарибәсиндә иштирак едирди. Сәрхош бир һәким бизә јахынлашыб мүһарибәјә ҝетмәдији үчүн атамы сөјдү, ону горхаг вә фәрари адландырды. О, үзүнү атамын дүз үзүнә јахынлашдырыб деди: «Горхаг, нијә мәни вурмурсан?!» Мән чох горхдум, амма ејни заманда атамла фәхр едирдим. Атам она фикир вермирди, өз ишиндә иди, башына топлашан ҹамаата журнал пајлајырды. Јанымыздан бир әсҝәр кечирди, һәким она деди: «Бу горхағын дәрсини верин дә!» Әсҝәр онун сәрхош олдуғуну ҝөрүб деди: «Ҝет евә, өзүнә ҝәл!» Онларын икиси дә чыхыб ҝетди. Һәр дәфә о һадисәни јадыма саланда атама ҹәсарәт вердији үчүн Јеһоваја миннәтдарлығымы билдирирәм. Атамын Уичитода ики бәрбәрханасы вар иди. Һәмин һәким атамын мүштәриләриндән бири иди.

Сәккиз јашым оланда валидејнләрим евимизи вә бәрбәрханалары сатыб худмани тәкәрли ев тикдиләр вә тәләбат олан әразидә хидмәт етмәк мәгсәдилә Колорадоја көчдүләр. Биз Гранд-Ҹанкшен шәһәринин јахынлығында јурд салдыг. Валидејнләрим орада јарымҝүнлүк ишдә ишләјирдиләр, кәнд тәсәррүфаты илә вә  малдарлыгла мәшғул олурдулар. Јеһованын хејир-дуасы илә вә онларын әмәји сајәсиндә орада јығынҹаг јаранды. 1948-ҹи ил ијунун 20-дә атам мәни, Билл Николсу, онун һәјат јолдашыны вә Мүгәддәс Китабы өјрәнән даһа бир нечә нәфәри чајда вәфтиз етди. Сонралар Билл Николсла һәјат јолдашы сәјјар хидмәтә башладылар. Онларын оғлу вә ҝәлини дә онларын јолу илә ҝетдиләр.

Биз Падшаһлыг ишиндә фәал олан баҹы-гардашларла, хүсусилә Стил аиләси илә чохлу вахт кечирир вә руһани мөвзулары мүзакирә едирдик. Бу аиләнин үзвләринин — Дон, Ерлин, Дејв, Ҹулиа, Сај вә Мартанын мәним һәјатыма ҝүҹлү тәсири олуб. Онларын нүмунәсиндән Падшаһлығы һәр шејдән үстүн тутмағын һәјата неҹә мәна гатдығыны вә севинҹ ҝәтирдијини әјани шәкилдә ҝөрүрдүм.

Он доггуз јашым оланда аиләви достумуз Бад Һејсти мәнә Бирләшмиш Штатларын ҹәнубунда онунла бир јердә өнҹүл кими хидмәт етмәји тәклиф етди. Рајон нәзарәтчиси бизә Луизиана штатына, бир нечә гејри-фәал тәблиғчинин јашадығы Растан шәһәринә көчмәји мәсләһәт ҝөрдү. Бизә тапшырылмышды ки, ҝәлән олса да, олмаса да, бүтүн ҝөрүшләри кечирәк. Биз мүнасиб бир јер тапыб ораны сәлигә-сәһмана салдыг. Бүтүн ҝөрүшләри кечирирдик, амма бир мүддәт ҝөрүшләрдә биздән башга һеч ким олмурду. Мүзакирә үчүн олан бәндләри нөвбә илә апарырдыг. Сәһнәҹик олан бәндләрдә исә икимиз дә сәһнәјә чыхыб бош аудиторија үчүн сәһнәҹик ҝөстәрирдик. Нәһајәт бир ҝүн јашлы бир баҹы ҝөрүшләрә ҝәлмәјә башлады. Сонра Мүгәддәс Китабы өјрәнәнләр, гејри-фәал тәблиғчиләр ҝөрүшләрдә иштирак етмәјә башладылар вә гыса мүддәтдән сонра орада јығынҹаг јаранды.

Бир ҝүн Бадла мән хидмәтдә оланда Мәсиһин килсәси дининдән олан бир кешиш Мүгәддәс Китабдан мәним билмәдијим бир нечә ајә барәдә фикир јүрүтмәјә башлады. Бу сөһбәт мәни силкәләди вә иманым барәдә дәриндән дүшүнмәјә вадар етди. Бир һәфтә ҝеҹә јарысына гәдәр отуруб онун галдырдығы суаллара ҹаваб ахтардым. Бу, мәнә һәгигәти мәнимсәмәјә көмәк етди. О ҝүндән сонра елә истәјирдим ки, каш бир кешиш растыма чыхајды вә онунла бу барәдә даныша биләјдим.

Бу һадисәдән гыса мүддәт сонра рајон нәзарәтчиси мәнә Елдорадоја (Арканзас штаты) көчмәји тәклиф етди. Орадакы јығынҹаға көмәк лазым иди. Елдорадода јашадығым мүддәтдә һәрби учота дүшмәк үчүн тез-тез Колорадоја ҝетмәли олурдум. Бу сәфәрләримин бириндә өнҹүл әмәкдашларымла бирликдә Техасда јол гәзасына уғрадыг вә машыным јарарсыз һала  дүшдү. Бир гардашы көмәјә чағырдыг. О, бизи евинә, сонра исә јығынҹаға апарды. Башымыза ҝәләнләр барәдә јығынҹагда елан олунду вә баҹы-гардашлар бизә мадди јардым ҝөстәрдиләр. Бизә көмәјә ҝәлән гардаш машынымы 25 доллара сатды.

Ушагларла орадан Уичитоја ҝетдик. Бизим аиләнин досту Маккартни гардаш орада өнҹүл кими хидмәт едирди. Онун әкиз оғуллары вар иди. Биринин ады Франк, о биринин ады Франсис иди. Онларла индијә гәдәр јахын достам. Онларын көһнә бир машыны вар иди. Бу машыны мәнә 25 доллара, елә әввәлки машыны сатдығым гијмәтә сатдылар. Бу, биринҹи дәфә иди ки, Падшаһлығын ишини һәр шејдән үстүн тутдуғум үчүн Јеһованын еһтијаҹымы өдәдијини ајдын шәкилдә ҝөрүрдүм. Маккартни гардаш мәни Бетел адлы меһрибан бир баҹы илә таныш етди. Онун анасы Рут Веллингтонда (Канзас штаты) хидмәт едән чалышган тәблиғчиләрдән бири иди. О, узун илләр өнҹүл кими хидмәт етди, һәтта јашы 90-ны һаглајана гәдәр. Бетел вә мән бир илдән сонра, 1958-ҹи илдә евләндик вә бирликдә Елдорадода өнҹүл кими хидмәт етдик.

Бетеллә мән ушаглыгдан бәри бизә нүмунә олан инсанлардан өрнәк алмаг истәјирдик, буна ҝөрә дә гәрара ҝәлдик ки, Јеһованын тәшкилаты бизи һара ҝөндәрсә, ора да ҝедәҹәјик. Бизи Уолнат Риҹә (Арканзас штаты) хүсуси өнҹүл кими тәјин етдиләр. 1962-ҹи илдә севиндириҹи бир хәбәр алдыг, бизи Ҝилад Мәктәбинин 37-ҹи синфинә дәвәт етмишдиләр. Дон Стилин дә һәмин синифдә охудуғуну биләндә чох севиндик. Мәктәбдән сонра Бетеллә мәни Кенијанын Најроби шәһәринә тәјин етдиләр. Нју-Јоркдан ҝедәндә гәһәр бизи боғурду. Амма Најробинин һава лиманында бизи гаршылајан гардашлары ҝөрәндә бу гәһәри севинҹ әвәз етди.

Биз Кенијаја тез бир заманда алышдыг вә бурада хидмәт етмәк чох хошумуза ҝәлирди. Мүгәддәс Китабы өјрәтдијимиз инсанларын арасында илк руһани аддым атан Крис вә Мери Канаја олду. Онлар индијә гәдәр Кенијада таммүддәтли хидмәтдә фәал иштирак едирләр. Нөвбәти ил бизи Уганданын Кампала шәһәринә тәјин етдиләр. Биз бурада илк хүсуси тәјинатлы мүждәчи идик. Бурада хидмәт олдугҹа мараглы иди, чүнки Мүгәддәс Китабы өјрәнмәк истәјәнләр чох иди. Сонралар онлар бизим баҹы-гардашымыз олду. Африкада үч ил јарым хидмәт едәндән сонра Бирләшмиш Штатлара гајытмалы олдуг, чүнки ушағымыз олаҹагды. Африканы тәрк едәндә бизи боған гәһәр даһа ҝүҹлү иди, нәинки Нју-Јоркдан ҝәләндә. Биз буранын ҹамаатына чох бағланмышдыг вә үмид едирдик ки, бир ҝүн бураја гајыдаҹағыг.

Биз Колорадонун гәрбинә, валидејнләримин јашадығы јерә көчдүк. Гыса мүддәт сонра биринҹи гызымыз Кимберли дүнјаја ҝәлди. Ондан 17 ај сонра исә Стефани доғулду. Бир валидејн кими алдығымыз јени тәјината мәсулијјәтлә јанашырдыг, чалышырдыг балаларымыза һәгигәтә севҝи ашылајаг. Истәјирдик бизим үчүн ҝөзәл нүмунә гојан инсанлар кими, биз дә онлара нүмунә олаг. Амма ејни заманда баша дүшүрдүк ки, јахшы нүмунә ушағын тәрбијәсинә ҝүҹлү тәсир етсә дә, онун Јеһованын јолунда галаҹағына зәманәт вермир. Чүнки мәндән кичик гардашым вә баҹым һәгигәти тәрк едибләр. Амма мән үмид едирәм ки, онлар нә вахтса гајыдыб мәним кими онлара да нүмунә олан инсанларын јолу илә ҝедәҹәкләр.

Гызларымызы тәрбијә етмәк бизә мәмнунлуг ҝәтирирди, бүтүн ишләри чалышырдыг бир јердә едәк. Аспен шәһәринин (Колорадо штаты) јахынлығында јашадығымыз үчүн вахташыры јығышыб аиләликҹә хизәк сүрмәјә  ҝедирдик. Истираһәт вахтлары гызларымызла үнсијјәт етмәк үчүн јахшы бир фүрсәт иди. Мәсәлән, канатла дағын башына галхана гәдәр онларла сөһбәт едирдик. Вахташыры тәбиәт гојнунда чадырда ҝеҹәләјирдик. Ахшамлар оҹаг башында отуруб хош үнсијјәтдән зөвг алырдыг. Јашлары аз олса да, онлар ҹидди мөвзулар барәдә фикирләширдиләр. Мәсәлән, «Мән бөјүјәндә ким олаҹағам?», «Неҹә инсана әрә ҝетмәк истәјирәм?» Јолдашымла мән чалышырдыг руһани дәјәрләри гызларымызын зеһнинә вә үрәјинә һәкк едәк. Гаршыларына руһани мәгсәдләр гојурдуг, истәјирдик бөјүјәндә таммүддәтли хидмәтдә олсунлар, онлар кими ејни мәгсәдә ҹан атан инсанларла аилә гурсунлар. Онлара баша салырдыг ки, чох ҝәнҹ јашларында аилә гурмаг јахшы дејил. Белә бир шүарымыз вар иди: «23-дән тез әрә ҝетди јохдур!»

Валидејнләримиз кими, биз дә әлимиздән ҝәләни едирдик ки, аиләликҹә јығынҹаг ҝөрүшләриндән галмајаг вә хидмәтдә фәал олаг. Чалышырдыг таммүддәтли хидмәтчиләрә евимиздә јер ајыраг. Гызларымыза Африкадакы хидмәтимиз барәдә һәвәслә данышырдыг. Онлара дејирдик ки, бир ҝүн јығышыб бирликдә Африкаја ҝетмәк истәјәрдик. Бу фикир онларын чох хошуна ҝәлирди.

Биз мүнтәзәм олараг аиләви ибадәт кечирирдик, мәктәбдә јарана биләҹәк вәзијјәтләри сәһнәләшдирирдик. Гызлар һәмишә тәблиғчинин ролуну ојнајырды. Бу, гызларын чох хошуна ҝәлирди вә онлара ҹәсарәтли олмаға көмәк едирди. Анҹаг бөјүдүкҹә онлар һәрдән аиләви ибадәтдә отурмаға тәнбәллик едирдиләр. Бир дәфә чарәм кәсилиб гызлары отагларына говуб дедим ки, аиләви ибадәт кечирмәјәҹәјик. Онлар мәәттәл галдылар, башладылар ағламаға вә хаһиш етдиләр ки, аиләви ибадәт кечирәк. Онда јолдашымла мән баша дүшдүк ки, руһани дәјәрләр онларын көрпә үрәкләриндә јува салыб. Онлар ҝет-ҝедә аиләви ибадәти севмәјә башладылар. Биз елә шәраит јарадырдыг ки, гызларымыз фикирләрини чәкинмәдән сөјләјә билсинләр. Анҹаг һәрдән онлары динләмәк чәтин олурду, чүнки мүәјјән тәлимләрлә разылашмадыгларыны сөјләјирдиләр. Амма диҝәр тәрәфдән бу јахшы иди, чүнки бунунла онларын үрәјиндә оланлары ҝөрә билирдик. Гызларла мүлаһизә јүрүдәндән сонра онлар Јеһованын мүәјјән мәсәләјә мүнасибәтини гәбул едә билирдиләр.

Вахт елә тез кечди ки, гызларымызын неҹә бөјүдүјүнү һеч һисс етмәдик. Јеһованын тәшкилатынын көмәји сајәсиндә биз онлара Јеһова Аллаһа мәһәббәт ашылаја билдик. Гызларын икиси дә мәктәбдән сонра өнҹүл хидмәтинә башлајанда чох севиндик. Үстәлик, онлар өзләрини доландыра да билирдиләр. Гызлар ики баҹыјла Кливленд шәһәринә (Теннесси штаты), тәблиғчиләрә еһтијаҹ олан јерә көчдүләр. Онлар үчүн бурнумузун уҹу ҝөјнәјирди. Амма бизә чох хош иди ки, онлар һәјатларыны бош јерә сәрф етмирдиләр, таммүддәтли хидмәтдә иштирак едирләр. Бетеллә мән јенидән өнҹүл хидмәтинә башладыг вә бунун сајәсиндә гаршымызда диҝәр гапылар ачылды: мән һәм рајон нәзарәтчисинин көмәкчиси кими хидмәт едирдим, һәм дә топланты ишләринә бахырдым.

Теннессијә көчмәздән әввәл гызларымыз Лондондакы (Инҝилтәрә) филиалы зијарәт етмишдиләр. О вахт Стефанинин 19 јашы вар иди. Филиалда о, Пол Нортон адлы ҝәнҹ бир бејтелли гардашла таныш олмушду. Нөвбәти дәфә Лондона сәјаһәт едәндә Кимберли Полун иш јолдашы Брајан Левелинлә таныш олур. Стефанинин 23 јашы оланда Полла аилә гурду. Брајанла Кимберли исә онлардан бир ил сонра евләндиләр, онда Кимберлинин 25 јашы вар иди. Гызларын икиси дә шүарымыза ујғун олараг 23 јашдан тез аилә гурмадылар. Онларын сечими бизим үрәјимизҹә иди.

Гызларымыз бизә дедиләр ки, бизим вә валидејнләримизин нүмунәси онлара мадди чәтинликләр јашајанда Иса Мәсиһин Падшаһлығы һәр шејдән үстүн тутмаг тапшырығына ујғун давранмаға көмәк едиб (Мәт. 6:33). 1998-ҹи илин апрел ајында Полла Стефани Ҝилад мәктәбинин 105-ҹи синфинә дәвәт алдылар. Мәктәби битирдикдән сонра онлар Малавијә (Африка) тәјин олундулар. Һәмин вахт Брајанла Кимберли Лондондакы филиалда хидмәт етмәјә дәвәт олундулар. Бир мүддәт сонра исә онлары Малавидәки Бејтелә тәјин етдиләр. Бүтүн бунлар бизи чох севиндирирди, чүнки бу, ҝәнҹләр үчүн ән доғру һәјат јолудур.

2001-ҹи илин јанвар ајында мәнә зәнҝ ҝәлди. Мәгаләнин әввәлиндә јазыланлар һәмин телефон сөһбәтиндәндир. Тәрҹүмә хидмәтләри шөбәсинин нәзарәтчиси  Исак Мареј гардаш деди ки, тәшкилат бүтүн филиаллардакы тәрҹүмәчиләрин инҝилис дилини тәкмилләшдирмәк үчүн курслар тәшкил едиб. 64 јашым олса да, мәним бу курслары кечирмәјими истәјирдиләр. Јолдашымла мән бу барәдә чохлу дуа етдик вә мәсәләни јашлы аналарымызла мүзакирә етдик. Онлар бу тәклифи гәбул етмәјимиз үчүн тәкид етдиләр, бахмајараг ки, онлардан узагда олаҹагдыг, онлара көмәк едә билмәјәҹәкдик. Мән гардаша зәнҝ едиб бу ҝөзәл тәклифи мәмнунијјәтлә гәбул етдијимизи дедим.

Сонра анамда хәрчәнҝ хәстәлији тапдылар. Мән анама дедим ки, онун јанында галыб баҹым Линдаја она бахмаға көмәк едәҹәјик. Анам бизә деди: «Буну ағлына белә ҝәтирмә. Бунунла сиз мәнә јахшылыг етмәјәҹәксиниз, әксинә, мән өзүмү даһа бетәр һисс едәҹәјәм». Линда да бизим ҝетмәјимизи истәјирди. Биз баҹымла анамын фәдакарлығыны вә дост-танышларымызын көмәјини чох гијмәтләндиририк. Патерсондакы Ҝөзәтчи Гүлләсинин Тәлим Мәркәзинә ҝедәндән бир ҝүн сонра Линда зәнҝ едиб анамын вәфат етдијини деди. О, диггәтимизи јени тәјинатымыза ҹәмләмәјә тәшвиг етди.

Бизим илк тәјинатымызы Малави филиалына верәндә севинҹимизин һәдди һүдуду јох иди, чүнки гызларымыз јолдашлары илә бирликдә һәмин филиалда хидмәт едирдиләр. Јенидән аиләликҹә бир јердә олмаг чох хош иди. Нөвбәти тәјинатларымыз Зимбабве вә Замбија олду. Бундан үч ил јарым сонра бизи јенидән Малавијә ҝөндәрдиләр. Орада мәсиһи битәрәфлијини горудугларына ҝөрә чәтинликләрлә үзләшән Шаһидләрин башларына ҝәләнләри гәләмә алмаг лазым иди *.

2005-ҹи илдә Африканы тәрк едәндә јенә дә гәһәр бизи боғурду. Бетеллә бирликдә Колорадонун Базалт шәһәринә гајытдыг вә өнҹүл хидмәтини давам етдирдик. 2006-ҹы илдә Брајанла Кимберли ики гызыны, Маккензи вә Елизабети бөјүтмәк үчүн гоншулуғумуза көчдүләр. Пол вә Стефани исә һәлә дә Малави филиалында хидмәт едирләр. Пол филиал комитәсинин үзвү кими хидмәт едир. Инди мәним 80-ә јахын јашым вар. Ҝөрәндә ки, узун илләр мәнимлә бирҝә хидмәт едән ҝәнҹ гардашлар инди мәним ҝөрдүјүм ишләри ҝөрүрләр чох севинирәм. Ән чох бизи севиндирән вә хошбәхт едән исә одур ки, бизә ҝөзәл нүмунә гојан инсанлар кими, биз дә ушагларымыза вә нәвәләримизә ҝөзәл нүмунә гоја билирик.