Бир ҝүн гонаглардан бири оғландан сорушур: «Сән билмирсән ки, гызыл пул ҝүмүш пулдан икигат баһадыр?» Оғлан ҝүлүмсәјиб дејир: «Билирәм». «Онда нијә ҝүмүш пулу ҝөтүрүрсән?» — дејә гонаг сорушур, — «Гызыл пулу ҝөтүрсән, пулун ики дәфә чох олар». Оғлан дејир: «Гызыл пулу ҝөтүрсәм, ҹамаат мәнә даһа пул тәклиф етмәјәҹәк. Билирсән, мәним нә гәдәр ҝүмүш пулум вар?!» Бу оғлан бөјүкләрин дә өзүндә јетишдирмәли олдуғу ҝөзәл бир кејфијјәтә, һикмәтә саһиб иди.

Мүгәддәс Китабда дејилир: «Һикмәти, дүшүнҹәни гору,.. асудә, раһат ҝәзәрсән, ајағын һеч вахт бүдрәмәз» (Мәс. 3:21, 23). Һикмәтдән бизим фираванлығымыз асылыдыр вә онун сајәсиндә руһани ҹәһәтдән ајагда мөһкәм гала биләрик. Ҝәлин ҝөрәк һикмәт неҹә бир хүсусијјәтдир вә һикмәтли олдуғумузу әмәлдә неҹә ҝөстәрә биләрик.

Һикмәт билик вә дәрракәдән фәргләнир. Мәсәлән, чохлу мәлумат әлдә едән инсана биликли инсан дејилир. Бир мәлуматын о бириси илә неҹә бағлы олдуғуну баша дүшән инсан дәрракәли инсан сајылыр. Алдығы билији дәрк едиб әмәлдә ҝөстәрән инсана исә һикмәтли инсан дејилир.

Тутаг ки, дәрс кечдијиниз инсан әсас дәрс вәсаитиндән охудугларыны дәрһал дәрк едир. Дәрс заманы суаллара дәгиг ҹаваб верир, һәтта, ола билсин, ибадәт ҝөрүшләринә ҝәлир вә јахшы шәрһләр верир. Бүтүн бунлар онун руһани ҹәһәтдән инкишаф етдијини ҝөстәрә биләр. Бәс бу шејләрә әсасланыб ону һикмәтли инсан адландырмаг олар? Хејр! Садәҹә, ола билсин, онун һафизәси ҝүҹлүдүр. Амма билијини вә дәрракәсини ишә салараг өјрәндији һәгигәтләри һәјата кечирәндә о, һикмәтә јијәләнир; ҝәләҹәји фикирләшиб уғурлу гәрарлар верирсә, демәли о, һикмәтли инсандыр.

Мәтта 7:24—27 ајәләриндә Иса Мәсиһ ев тикән ики киши һагда данышыр. Онлардан бирини Иса ағыллы адландырыр. Чүнки бу киши ҝәләҹәји фикирләшәрәк еви даш үзәриндә тикир. О, узагҝөрән вә ағыллы инсандыр. Әҝәр киши еви гум үзәриндә тиксәјди, һәм уҹуз баша ҝәләрди, һәм дә тез гуртарарды. Амма о, бу ишин сонрасыны фикирләшди вә бундан ҝөрүнүр ки, о, һикмәтли инсандыр. Буна ҝөрә дә фыртына гопанда онун евинә һеч нә олмады. Бәс биз бу ҝөзәл хүсусијјәтә неҹә саһиб ола биләрик вә нә етмәлијик ки, ону итирмәјәк?

Әввәлҹә ҝәлин Микә 6:9 ајәсинә диггәт јетирәк. Орада јазылыб: «Һикмәтли адамлар [Аллаһын] адындан горхаҹаг». Јеһованын адындан горхмаг Она һөрмәт етмәк демәкдир. Јәни Онун ады илә бағлы олан шејләрә, һәмчинин Онун ганунларына еһтирамла јанашмаг лазымдыр. Кимәсә һөрмәт етмәк үчүн ҝәрәк ону јахшы таныјасан.  Инсаны јахындан таныјандан сонра она етибар едирсән, ондан нүмунә ҝөтүрүрсән вә онун наилијјәтләрини тәкрарлајырсан. Әҝәр һәрәкәтләримизин Јеһова илә мүнасибәтләримизә неҹә тәсир едәҹәјини дүшүнүрүксә вә Онун принсипләринә әсасән гәрарлар веририксә, бу ҝөстәрир ки, биз һикмәтә јијәләнирик.

Инди исә Мәсәлләр 18:1 ајәсини охујаг. «Тәнһалыға гапылан худбинлијинин далынҹа дүшүр, һәр ҹүр һикмәти рәдд едир». Еһтијатлы олмасаг, Јеһовадан вә Онун халгындан узаглаша биләрик. Бу агибәтә дүшмәмәк үчүн Аллаһын адына еһтирам едән вә Онун гајда-ганунларыны јүксәк тутан инсанларла вахт кечирмәлијик. Ибадәт ҝөрүшләринә ҝедиб Аллаһын халгы илә үзбәсурәт үнсијјәт етмәлијик. Ҝөрүш заманы имкан вермәлијик ки, сәсләнән фикирләр зеһнимизә вә үрәјимизә тәсир етсин.

Биз һәмчинин дуада үрәјимизи Јеһоваја бошалданда Она јахынлашырыг (Мәс. 3:5, 6). Мүгәддәс Китабы вә Јеһованын тәшкилатынын тәгдим етдији нәшрләри охујанда зеһнимизи вә үрәјимизи ишә саларыгса, бу, бизә һәрәкәтләримизин нәтиҹәсини әввәлҹәдән ҝөрмәјә вә буну нәзәрә алараг давранмаға көмәк едәҹәк. Биз, еләҹә дә јеткин гардашларын вердији мәсләһәтләри гәбул етмәлијик (Мәс. 19:20). Онда ҝөстәрәҹәјик ки, һикмәти рәдд етмирик, әксинә, бу ваҹиб хүсусијјәти артырмаға чалышырыг.

Аиләни горумаг үчүн һикмәтли олмаг ваҹибдир. Мисал үчүн, Мүгәддәс Китабда гадынлара мәсләһәт ҝөрүлүр ки, әрләринә дәрин һөрмәт бәсләсинләр (Ефес. 5:33). Бәс әр бу һөрмәти неҹә газана биләр? Әҝәр тәләб едәрсә, арвадынын она һөрмәти узун чәкмәјәҹәк. Ола билсин, гадын сөз-сөһбәт јаранмасын дејә, әринин јанында она һөрмәт едәҹәк. Бәс әри јанында олмајанда арвады онун һөрмәтини сахлајаҹаг? Чәтин ки! Әр узагҝөрән олмалыдыр. О, руһун бәһрәсини тәзаһүр етдирмәли, арвады илә мәһәббәтлә вә хејирхаһ шәкилдә давранмалыдыр ки, онун һөрмәтини газансын. Тәбии ки, мәсиһи гадынлардан, әрләри лајиг олсалар да, олмасалар да, онлара һөрмәт етмәк тәләб олунур (Гал. 5:22, 23).

Аллаһын Кәламында һәмчинин әрләрә арвадларыны севмәк бујрулур (Ефес. 5:28, 33). Ола билсин, гадын әринин мәһәббәтини итирмәмәк үчүн ондан билмәјә һаггы чатан шејләри ҝизләтмәк истәјәр. Демәк олармы ки, бу гадын һикмәтлә давраныр? Әри бундан хәбәр тутанда неҹә олаҹаг? Арвадына мәһәббәти артаҹаг? Чәтин ки! Амма гадын мүнасиб вахт сечиб вәзијјәти мүлајим шәкилдә әринә баша саларса, чох еһтимал ки, әри онун дүрүстлүјүнә гијмәт верәҹәк вә арвадына мәһәббәти ҝүҹләнәҹәк.

Ушаглардан валидејнләринә итаәт етмәк ҝөзләнилир. Валидејн ушағы Јеһованын тәрбијәси илә бөјүтмәлидир (Ефес. 6:1, 4). Бәс бу о демәкдирми ки, ушаға олар-олмазлар сијаһысы вермәк лазымдыр? Ушаға јалныз валидејнләрин гајда-ганунлары вә сәһв едәндә алаҹағы ҹәза барәдә мәлумат вермәк аздыр. Һикмәтли валидејн өвладына баша салмалыдыр ки, нәјә ҝөрә о, ата-анаја табе олмалыдыр.

Мәсәлән, туталым ушағыныз сизинлә һөрмәтсиз шәкилдә данышыр. Ола билсин, үстүнә гышгырмагла вә ҹәзаландырмагла ушағы утандыра вә ја сусдура биләҹәксиниз. Амма о, сиздән инҹијә биләр вә нәтиҹәдә, сизинлә мүнасибәти сојујар.

Һикмәтли валидејн ушағына вердији тәрбијә үсулу вә онун ушаға тәсири барәдә дүшүнүр. Ушаг нә исә едәндә валидејн һиссләрә гапылыб һәрәкәт етмәмәлидир. Ушагла тәкликдә данышмаг мәсләһәтдир. Ону сакит вә меһрибан шәкилдә баша салын ки, Јеһова Аллаһ ондан валидејнләринә һөрмәт етмәји ҝөзләјир вә бу, она өмүр боју фајда ҝәтирәҹәк. Изаһ един ки, валидејнә һөрмәт етмәклә о, Јеһоваја һөрмәт етдијини ҝөстәрир (Ефес. 6:2, 3). Ушағы бу ҹүр баша салсаныз, онун үрәјинә тәсир едә биләрсиниз. Онда ушаг һисс едәҹәк ки, сиз ону фикирләширсиниз вә сизә һөрмәти артаҹаг. Бунун сајәсиндә өвладыныз ҝәләҹәкдә ҹидди мәсәләләр јарананда чәкинмәдән сизә јахынлашаҹаг.

Бәзи валидејнләр хәтринә дәјмәмәк үчүн ушаға ҝүлдән ағыр сөз демирләр. Бәс бу ушаг бөјүјәндә неҹә олаҹаг? О, Јеһовадан горхаҹаг, Онун ганунларына табе олмағын ағыллы һәрәкәт олдуғуну баша дүшәҹәк? Јол верәҹәкми ки, Јеһова Аллаһ онун үрәјинә вә зеһнинә тәсир етсин, јохса Ондан вә Онун халгындан узаглашаҹаг? (Мәс. 13:1; 29:21).

Јахшы һејкәлтәраш јаратмаг истәдији һејкәли әввәлҹәдән фикирләшир. О, ортаја бир шеј чыхармаг үмиди илә, дашы һарадан ҝәлди, неҹә ҝәлди јонмур. Һикмәтли валидејн Јеһованын гајда-ганунларыны өјрәнмәк үчүн вахтыны әсирҝәмир вә өјрәндикләрини һәјата кечирир, бунунла да, Аллаһын адындан горхдуғуну ҝөстәрир. О, өзүнү Јеһовадан вә Онун тәшкилатындан узаг салмыр, һикмәтли олмағы өјрәнир вә бу һикмәти әмәлдә ҝөстәриб аиләсини мөһкәмләндирир.

Тез-тез ҝәләҹәјимизә тәсир ҝөстәрән гәрарлар вермәли олуруг. Дәрһал, дүшүнмәдән вә һиссләрә гапылараг гәрар вермәмәлијик, јахшы оларды ки, дајаныб фикирләшәк, гәрарымызын нәтиҹәси барәдә ҹидди дүшүнәк. Јеһовадан көмәк истәмәлијик вә Ондан ҝәлән һикмәтлә һәрәкәт етмәлијик. Онда һикмәти горумуш оларыг вә бу һикмәт бизә һәјат верәҹәк (Мәс. 3:21, 22).