«БУ АДАМ адымы халглара, о ҹүмләдән һөкмдарлара... билдирмәк үчүн сечдијим аләтдир» (Һәв. 9:15). Иса Мәсиһ бу сөзләри јениҹә мәсиһи олмуш вә сонралар һәвари Булус кими танынан бир јәһуди һагда демишди.

Булусун Исанын адыны билдирдији һөкмдарлардан бири Рома императору Нерон иди. Сиз иманынызы бу ҹүр императорун гаршысында мүдафиә етмәли олсајдыныз, һансы һиссләри кечирәрдиниз? Мүгәддәс Китаб мәсиһиләри Булусдан нүмунә ҝөтүрмәјә тәшвиг едир (1 Кор. 11:1). Мәсәлән, бу саһәдә нүмунә ҝөтүрә биләрик: Булус кими јашадығымыз өлкәнин ганунларыны јахшы билмәлијик.

Исраил әразисиндә јашајанлар Мусанын гануну алтында идиләр вә дүнјанын истәнилән јериндә јашајан јәһуди бу гануна әсасән јашамалы иди. 33-ҹү илин Әллинҹи ҝүн бајрамындан сонра Јеһоваја ибадәт едәнләрдән Мусанын ганунуна табе олмаг тәләб олунмурду (Һәв. 15:28, 29; Гал. 4:9—11). Амма бунунла белә, нә Булус, нә дә диҝәр мәсиһиләр бу ганун һаггында һөрмәтсиз данышмырдылар вә буна ҝөрә дә онлар јәһуди иҹмаларында манеәсиз тәблиғ едә билирдиләр (1 Кор. 9:20). Булус дәфәләрлә синагогларда тәблиғ етмишди. Ора ҝәлән инсанлар Ибраһимин Аллаһыны таныјырдылар вә Булус онларла Төврата әсасланараг сөһбәт апара билирди (Һәв. 9:19, 20; 13:5, 14—16; 14:1; 17:1, 2).

Һәвариләр тәблиғ ишинин мәркәзи кими Јерусәлими сечмишдиләр. Онлар мүнтәзәм олараг мәбәддә тәлим верирдиләр (Һәв. 1:4; 2:46; 5:20). Һәрдән Булус Јерусәлимә ҝәлирди вә бу сәфәрләринин бириндә ону һәбс етмишдиләр. Беләҹә, она гаршы иш ачылды вә нәтиҹәдә, ону Ромаја апардылар.

Ҝөрәсән, Рома рәсмиләри Булусун тәблиғ етдији инанҹлара неҹә јанашаҹаглар? Бу суала ҹаваб тапмаг үчүн ромалыларын динләрә неҹә јанашдыгларына диггәт јетирмәк лазымдыр. Ромалылар империјаларынын әразисиндә јашајан етник груплары өз динләриндән дөнмәјә мәҹбур етмирдиләр, амма јалныз бир һалда, әҝәр онларын дини империја вә ја ҹәмијјәт үчүн тәһлүкә јаратмырдыса.

 Ромалылар империјаларында јашајан јәһудиләрә ҝениш һүгуглар вермишди. Бир китабда бунунла бағлы дејилир: «Јәһуди дини Рома империјасында үстүн мөвгејә саһиб иди... Јәһудиләр сәрбәст шәкилдә өз динләринә ситајиш едә биләрдиләр. Онлардан Рома аллаһларына ибадәт етмәк тәләб олунмурду. Онлара өз иҹмалары дахилиндә өзләринин ганунларына әсасән јашамаг һүгугу верилмишди» («Backgrounds of Early Christianity»). Јәһудиләр һәмчинин һәрби хидмәтдән азад идиләр *. Булус Рома мәмурлары гаршысында мәсиһилији мүдафиә едәндә империјанын јәһудиләрә вердији дини һүгуглардан истифадә етмишди.

Булусун дүшмәнләри һәр үсула әл атырдылар ки, ҹамааты вә дөвләт мәмурларыны она гаршы галдырсынлар (Һәв. 13:50; 14:2, 19; 18:12, 13). Ҝәлин бир һадисәни нәзәрдән кечирәк. Јерусәлим јығынҹағындакы ағсаггаллар ешитмишди ки, јәһудиләр арасында шајиә јајылыб, ҝуја Булус Мусанын Ганунундан дөнмәји тәблиғ едир. Бу ҹүр шајиәләр јениҹә мәсиһи олмуш јәһудиләрдә јанлыш тәәссүрат јарада биләрди, санки, Булус Аллаһын ганунуна һөрмәт етмир. Һәмчинин Синедрион мәсиһилијин иудаизмә гаршы чыхан дин олдуғуну елан едә биләрди. Әҝәр бу баш версәјди, мәсиһиләрлә әлагәси олан јәһудиләр ҹәзаланарды. Һәм онлар, һәм дә мәсиһиләр ҹәмијјәтдән говулар, онлара мәбәддә вә синагогларда тәблиғ етмәк гадаған олунарды. Буна ҝөрә дә ағсаггаллар Булуса мәсләһәт ҝөрдүләр ки, бу сөз-сөһбәтин јалан олдуғуну сүбут етмәк үчүн мәбәдә ҝетсин вә Аллаһын тәләб етмәдији, ејни заманда ҝүнаһ олмајан бир ајини иҹра етсин (Һәв. 21:18—27).

Булус ағсаггалларын дедијини етди вә бу һадисә мүждәнин мүдафиәсинә вә гануни танынмасына сәбәб олду (Филип. 1:7). Мәбәддә јәһудиләр Булуса гаршы галхдылар вә ону өлдүрмәк истәдиләр. Вәзијјәти белә ҝөрән Рома сәркәрдәси ону һәбс етди. О, Булусу гамчылатмаг истәјәндә Булус Рома вәтәндашы олдуғуну деди. Буна ҝөрә дә ону Гејсәријјәјә апардылар. Ромалылар Јәһудијјәни Гејсәријәдән идарә едирдиләр. Бурада Булусун гаршысында дөвләт нүмајәндәләринә шаһидлик етмәк кими надир имкан ачылды. Бунун сајәсиндә мәсиһи дини барәдә аз мәлуматы олан инсанлар әтрафлы шәһадәт ала билди.

«Һәвариләрин ишләри» китабынын 24-ҹү фәслиндә Булусун Јәһудијјәнин Рома валиси Феликсин һөкм күрсүсү гаршысында дурдуғу тәсвир олунур. Феликсин мәсиһи дини барәдә артыг мүәјјән мәлуматы вар иди. Јәһудиләр Булусу Рома ганунларыны ән азы үч шејдә позмагда иттиһам едирдиләр. Иддиа едирдиләр ки, Булус бүтүн империјада јашајан јәһудиләри гијама галдырыр, тәригәт башчысыдыр вә Рома империјасынын идарәси алтында олан мәбәди мурдарламаг истәјир (Һәв. 24:5, 6). Онларын бу иттиһамлары сүбута јетирилсәјди, Булуса өлүм һөкмү кәсиләрди.

Буҝүнкү мәсиһиләрә Булусун бу иттиһамлар гаршысында неҹә даврандығына диггәт јетирмәк фајдалы оларды. Булус тәмкинини позмады вә өзүнү һөрмәтҹил шәкилдә апарды. О, Төврата вә Пејғәмбәрләрин китабына истинад етди вә ата-бабаларынын Аллаһына ибадәт етмәк һүгугунун олдуғуну сөјләди. Рома ганунлары бүтүн јәһудиләрә бу һүгугу верирди (Һәв. 24:14). Бир мүддәт сонра Булусун гаршысында әгидәсини башга бир дөвләт мәмурунун, Порси Фестин, һәмчинин падшаһ Һирод Агриппанын һүзурунда мүдафиә етмәк вә тәблиғ етмәк имканы ачылды.

Сонда Булус әдаләтли мәһкәмә арашдырмасына наил олмаг үчүн деди: «Мән Сезарын мәһкәмәсини тәләб едирәм!» (Һәв. 25:11). Һәмин дөврдә Сезар ән нүфузлу рәһбәр иди.

Сонралар мәләк Булуса демишди: «Сән Сезарын һүзурунда дурмалысан» (Һәв. 27:24). Рома императору Нерон һакимијјәтинин әввәлиндә гејд етмишди ки, бүтүн мәһкәмә ишләринә шәхсән өзү бахмајаҹаг. Һакимијјәтинин илк сәккиз илини о, демәк олар ки, бүтүн мәһкәмә ишләрини башгаларына тапшырырды. Бир китабда дејилир ки, Нерон өзү бахдығы мәһкәмә ишләрини сарајында динләјирди вә она тәҹрүбәли, нүфузлу мәсләһәтчиләр көмәк едирди («The Life and Epistles of Saint Paul»).

 Мүгәддәс Китабда јазылмајыб, Булусун ишинә Нерон шәхсән өзү бахмышды, јохса онун тапшырығы илә башга кимсә мәсәләни динләјиб Нерона мәлумат вермишди. Һәр неҹә олса да, ҝөрүнүр, Булус јәһудиләрин Аллаһына ибадәт етдијини вә һамыны һөкумәтә табе олмаға тәшвиг етдијини изаһ едә билмишди (Ром. 13:1—7; Тит. 3:1, 2). Нәјә ҝөрә буну иддиа етмәк олар? Чүнки Булусун јүксәк рүтбәли шәхсләрин гаршысында мүждәни мүдафиә етмәси јахшы бәһрә ҝәтирмишди, Сезарын мәһкәмәси Булусу сәрбәст бурахмышды (Филип. 2:24; Флм. 22).

Иса Мәсиһ шаҝирдләринә демишди: «Мәндән өтрү сизи һөкмдарларын вә падшаһларын өнүнә ҝәтирәҹәкләр. Беләҹә, онлара вә диҝәр халглара шәһадәт верәҹәксиниз» (Мәт. 10:18). Иса һаггында бу ҹүр шәһадәт вермәк шәрәфдир. Адәтән, мүждәни мүдафиә етмәк үчүн ҝөстәрдијимиз ҹәһдләр гәләбә илә нәтиҹәләнир. Амма гејри-камил инсанын вердији гәрарлар мүждәнин там шәкилдә гануни танынмасыны тәмин едә билмәз. Јалныз вә јалныз Аллаһын Падшаһлығы тәгибләрин вә әдаләтсизлијин гаршысыны бирдәфәлик алаҹаг (Ваиз 8:9; Әрм. 10:23).

Бу ҝүн дә мәсиһиләр өз иманларыны мүдафиә едәндә Јеһованын ады уҹалыр. Бу ҹүр вәзијјәтләрә дүшәндә, Булус кими, биз дә тәмкинли вә дүрүст олмалы, әминликлә данышмалыјыг. Иса давамчыларына демишди: «Өзүнүзү мүдафиә етмәк үчүн нә дејәҹәјинизи габагҹадан дүшүнмәјин, чүнки мән сизин дилинизә елә сөзләр гојаҹағам, сизә елә һикмәт верәҹәјәм ки, дүшмәнләриниз сизә бата билмәјәҹәк, сөзүнүзүн габағында сөз дејә билмәјәҹәк» (Лука 21:14, 15; 2 Тим. 3:12; 1 Бут. 3:15).

Мәсиһиләр өз иманларыны һөкмдарларын, дөвләт нүмајәндәләринин гаршысында мүдафиә едирләр вә бунунла онлар мүждәни башга јолла ешитмәк шансы аз олан инсанлара тәблиғ едирләр. Бәзән мәһкәмәләрдә бизим хејримизә верилән гәрарлар ганунда мүәјјән дәјишикликләрә сәбәб олур, бизләрә сөз азадлығы вә сәрбәст ибадәт етмәк һүгугу верир. Мәһкәмә ишләринин нәтиҹәсиндән асылы олмајараг, Јеһованын хидмәтчиләринин мәһкәмә гаршысында ҝөстәрдији ҹәсарәт Јеһованы севиндирир.