Бу ҝүн Аллаһын халгына ким рәһбәрлик едир?
«Сизә рәһбәрлик едәнләри унутмајын» (ИБР. 13:7).
НӘҒМӘ: 125, 43
1, 2. Мәсиһ ҝөјә галхандан сонра һәвариләрдә һансы суал јарана биләрди?
МӘСИҺИН һәвариләри Зејтун дағында дуруб ҝөзләрини гырпмадан сәмаја бахырлар. Бир нечә дәгигә әввәл онларын ҝөзү гаршысында устадлары вә достлары Иса Мәсиһ булудларын арасында ҝөздән итиб гејбә чәкилди (Һәв. 1:9, 10). О, ики илдир ки шаҝирдләринә тәлим верир, руһландырыр вә јол ҝөстәрир. Инди исә онлары гојуб ҝедир. Бәс инди онлар нә едәҹәкләр?
2 Ҝөјә галхмаздан әввәл Мәсиһ давамчыларына белә бир бујруг верди: «Јерусәлимдә, бүтүн Јәһудијјәдә вә Сәмәријјәдә, һәтта јерин уҹгарларынадәк мәним шаһидим олаҹагсыныз» (Һәв. 1:8). Бәс онлар бу тапшырығы неҹә јеринә јетирәҹәкләр? Дүздүр, Иса сөз вермишди ки, Аллаһ тезликлә онлара мүгәддәс руһ верәҹәк (Һәв. 1:5). Амма мүждәнин дүнја мигјасында тәблиғ олунмасы үчүн рәһбәр лазым иди. Ахы гәдимдә дә Јеһова Өз халгына јердәки елчиләриндән кими исә рәһбәр тәјин едирди. Буна ҝөрә дә һәвариләрдә, мәнтигли олараг, суал јарана биләрди: «Ҝөрәсән, инди дә Јеһова кими исә башчы тәјин едәҹәк?»
3. а) Мәсиһ ҝөјә галхандан сонра һәвариләр һансы ваҹиб сечими етдиләр? б) Бу мәгаләдә һансы суаллара ҹаваб вериләҹәк?
Һәв. 1:15—26). Нәјә ҝөрә 12-ҹи һәваринин олмасы һәвариләр вә Јеһова үчүн әһәмијјәтли иди? Буна тәшкилати сәбәбләрдән еһтијаҹ вар иди *. Иса һәвариләри садәҹә ону хидмәтдә мүшајиәт етмәк үчүн сечмәмишди, онлар Аллаһын халгы арасында ваҹиб тапшырығы јеринә јетирәҹәкдиләр. Сөһбәт һансы тапшырыгдан ҝедир? Јеһова Мәсиһ васитәсилә онлара бу ишдә неҹә көмәк етмишди? Бу ҝүн Аллаһ Өз халгынын арасында кимләрәсә ејни тапшырығы верибми? Бизә рәһбәрлик едәнләри, хүсусән дә, «садиг вә ағыллы нөкәр»и унутмадығымызы неҹә ҝөстәрә биләрик? (Ибр. 13:7; Мәт. 24:45).
3 Бу һадисәдән ики һәфтә сонра шаҝирдләр Мүгәддәс Јазылары арашдырыр, дуа едиб Јеһовадан рәһбәрлик истәјир вә Мәттијаны Јәһуда Искәрјутун јеринә 12-ҹи һәвари тәјин едирләр (РӘҺБӘРЛИК ШУРАСЫНЫН ҜӨЗӘҜӨРҮНМӘЗ РӘҺБӘРИ
4. Һәвариләр вә Јерусәлимдәки диҝәр ағсаггаллар биринҹи әсрдә һансы иши иҹра едирдиләр?
4 33-ҹү илин Әллинҹи ҝүн бајрамындан етибарән һәвариләр мәсиһи јығынҹағы үзәриндә рәһбәрлик ишини иҹра етмәјә башладылар. Мүгәддәс Китабда дејилир ки, Бутрус «он бир һәвари илә бирҝә ајаға галхыб» јәһудиләрдән вә прозелитләрдән ибарәт бөјүк бир күтләјә хилас хәбәрини чатдырды (Һәв. 2:14, 15). Хејли адам мәсиһилији гәбул етди. Сонра јениҹә мәсиһи олмуш бу инсанлар «һәвариләрдән һәвәслә тәлим алыр»ды (Һәв. 2:42). О вахт һәвариләр малијјә ишләринә нәзарәт едирдиләр (Һәв. 4:34, 35). Һәвариләрин «өзүмүзү дуаја вә Аллаһын сөзүнү өјрәтмәк ишинә һәср едәк» сөзләриндән ҝөрмәк олар ки, онлар һәмчинин Аллаһын халгына тәлим верирдиләр (Һәв. 6:4). Үстәлик, онлар тәҹрүбәли мәсиһиләри мүждәчи кими јени әразиләрә тәјин едирдиләр (Һәв. 8:14, 15). Бир мүддәт сонра јығынҹаглара нәзарәт етмәк ишиндә һәвариләрә диҝәр ағсаггаллар да көмәк етмәјә башлады. Бирликдә онлар рәһбәрлик шурасы гисминдә фәалијјәт ҝөстәрир, јығынҹаглара ҝөстәришләр верирдиләр (Һәв. 15:2).
5, 6. а) Мүгәддәс руһ рәһбәрлик шурасына неҹә көмәк едирди? (Мәгаләнин әввәлиндәки шәклә бахын.) б) Мәләкләр рәһбәрлик шурасына неҹә көмәк едирди? в) Аллаһын Кәламы рәһбәрлик шурасына неҹә көмәк едирди?
5 Биринҹи әсрдәки мәсиһиләр әмин идиләр ки, рәһбәрлик шурасыны Рәһбәрләри Мәсиһ васитәсилә Јеһова Аллаһ идарә едир. Онларда бу әминлик һарадан иди? Биринҹиси, Аллаһ рәһбәрлик шурасына мүгәддәс руһ вермишди (Јәһ. 16:13). Мәсһ олунмуш мәсиһиләрин һамысы мүгәддәс руһ алмышдылар, анҹаг мүгәддәс руһ һәвариләрә вә Јерусәлимдәки ағсаггаллара хүсуси шәкилдә тәсир етмишди, онлара нәзарәтчи ишини јеринә јетирмәк габилијјәти вермишди. Мисал үчүн, ерамызын 49-ҹу илиндә мүгәддәс руһун көмәји илә рәһбәрлик шурасы сүннәт мәсәләси илә бағлы гәрар гәбул етмишди. Јығынҹаглар онларын ҝөстәришинә әмәл едир, «иманда мөһкәмләнир вә ҝүнү-ҝүндән бөјүјүрдү» (Һәв. 16:4, 5). Сүннәт мәсәләси илә бағлы гәрарын јазылдығы мәктубдан рәһбәрлик шурасынын Аллаһдан мүгәддәс руһ алдығы, һәмчинин руһун бәһрәсинә дахил олан мәһәббәт вә иман кими ҝөзәл хүсусијјәтләри тәзаһүр етдирдији ајдын ҝөрүнүр (Һәв. 15:11, 25—29; Гал. 5:22, 23).
6 Икинҹиси, Аллаһ рәһбәрлик шурасына мәләкләр васитәсилә көмәк едирди. Сүннәтсиз гејри-јәһудиләрин арасындан илк мәсиһи Һәв. 11:13—18). Мәләкләрин рәһбәрлик шурасынын нәзарәти алтында олан тәблиғ ишинин вүсәт алмасында да бөјүк ролу олмушду (Һәв. 5:19, 20). Үчүнҹүсү, Аллаһ Өз Кәламы васитәсилә рәһбәрлик шурасына јол ҝөстәрирди. Мүгәддәс руһла мәсһ олунмуш бу ағсаггаллар һәм тәлимлә, һәм дә јығынҹағын ишләрилә бағлы мәсәләләрдә Мүгәддәс Јазылара әсасән гәрар верирдиләр (Һәв. 1:20—22; 15:15—20).
олан Корнили вәфтиз олмаздан әввәл мәләк она һәвари Бутрусун далынҹа адам ҝөндәрмәји бујурмушду. Бутрус Корнилијә вә онун ев әһлинә тәблиғ едәндән сонра мүгәддәс руһ онларын үзәринә енмишди, бахмајараг ки, онлар сүннәтсиз идиләр. Бу, һәвариләри вә диҝәр гардашлары Аллаһын ирадәсинә табе олмаға вә гејри-јәһудиләри бир мәсиһи кими гәбул етмәјә тәшвиг етмишди (7. Нәјә әсасән дејә биләрик ки, биринҹи әсрдә мәсиһиләрә рәһбәрлик едән Иса Мәсиһ иди?
7 Биринҹи әсрдә рәһбәрлик шурасы мәсиһи јығынҹағы үзәриндә сәлаһијјәт дашыса да, шураја дахил олан гардашлар баша дүшүрдү ки, јығынҹаға рәһбәрлик едән Мәсиһдир. Һәвари Булус јазмышды ки, һәвариләри бу вәзифәјә Мәсиһ тәјин едиб. Сонра о әлавә етмишди: «Ҝәлин һәгигәти сөјләјәрәк бәдәнин башы олан Мәсиһә доғру һәр шејдә мәһәббәтлә инкишаф едәк» (Ефес. 4:11, 15). Шаҝирдләр өзләринә һансыса ҝөркәмли һәваринин адыны ҝөтүрмәдиләр, онлар «Аллаһын һөкмү илә... мәсиһи адланмаға башладылар» (Һәв. 11:26). Һәвари Булус һәвариләрин вә јығынҹаға рәһбәрлик едән диҝәр ағсаггалларын өјрәтдији шејләрә, јәни Мүгәддәс Јазылара әсасланан тәлимләрә садиг галмағын ваҹиб олдуғуну вурғуламышды. Лакин, ејни заманда, о демишди: «Амма буну да билмәјинизи истәјирәм ки, һәр кишинин [еләҹә дә рәһбәрлик шурасынын һәр бир үзвүнүн] башы Мәсиһ,.. Мәсиһин башы исә Аллаһдыр» (1 Кор. 11:2, 3). Бәли, јығынҹаг үзәриндә рәһбәрлији Јеһова Аллаһ Иса Мәсиһә һәвалә етмишди.
«БУ ИШИ ҜӨРӘН ИНСАН ДЕЈИЛ, АЛЛАҺДЫР»
8, 9. XIX әсрин сонларында Чарлз Тејз Рассел һансы иши һәјата кечирирди?
8 XIX әсрин сонларында Чарлз Тејз Рассел вә онун әмәкдашлары пак мәсиһилији дирчәлтди. Мүгәддәс Китабдакы һәгигәтин башга дилләрдә дә јајылмасы үчүн Сион Ҝөзәтчи Гүлләси вә Трактатлар Ҹәмијјәти 1884-ҹү илдә рәсми гејдијјатдан кечди вә Чарлз Тејз Рассел ҹәмијјәтин президенти тәјин олунду *. О, Мүгәддәс Китабы дәриндән арашдырыр, Үч үгнум, өлмәз руһ кими јалан тәлимләри ҹәсарәтлә ифша едирди. Арашдырмалар нәтиҹәсиндә о гәнаәтә ҝәлмишди ки, Мәсиһин зүһуру ҝөзәҝөрүнмәз шәкилдә олмалы вә «халглара верилән вахт» 1914-ҹү илдә баша чатмалыдыр (Лука 21:24). Чарлз Рассел вахтыны, ҝүҹүнү вә пулуну мүждәнин јајылмасына сәрф едирди. Ајдындыр ки, тарихин бу мүһүм мәрһәләсиндә Јеһова Аллаһ вә јығынҹағын башы олан Иса Мәсиһ јығынҹаға башчылыг етмәк ишини Расселә тапшырмышды.
9 Чарлз Рассел инсанлардан шәрәф ҝөзләмирди. О, 1896-ҹы илдә јазмышды: «Јаздығымыз мәгаләләрә ҝөрә иззәт, һөрмәт ҝөзләмирик; инсанларын бизә “мүгәддәс ата”, “раввин” дејә мүраҹиәт етмәсини, бизим ардыҹылларымыз кими танынмасыны истәмирик». Сонра о әлавә етмишди: «Бу иши ҝөрән инсан дејил, Аллаһдыр».
10. а) Иса Мәсиһ «садиг вә ағыллы нөкәр»и нә вахт тәјин едиб? б) Рәһбәрлик Шурасынын вә Ҝөзәтчи Гүлләси Ҹәмијјәтинин фәргли анлајышлар олдуғу неҹә ајдын олду?
10 1919-ҹу илдә, Расселин вәфатындан үч ил сонра, Иса Мәсиһ бир груп мәсһ Мәт. 24:45). Һәмин илләрдә Бруклиндәки (Нју-Јорк) баш идарәдә чалышан бир нечә мәсһ олунмуш мәсиһи Иса Мәсиһин давамчыларыны Мүгәддәс Китаб елми илә маарифләндирирди. «Рәһбәрлик шурасы» ифадәси 1940-ҹы илләрдә нәшрләримиздә јазылмаға башлајыб. Һәмин дөврдә бу ифадә, әсасән, Ҝөзәтчи Гүлләси, Мүгәддәс Китаб вә Трактатлар Ҹәмијјәтинин рәһбәрләринә аид едилирди. Лакин 1971-ҹи илдә белә бир нәтиҹәјә ҝәлинди ки, Рәһбәрлик Шурасы илә Ҝөзәтчи Гүлләси Ҹәмијјәти фәргли анлајышлардыр, чүнки бу ҹәмијјәт «јемәк вермәклә» јох, јалныз һүгуги ишләрлә мәшғул олур. О вахтдан етибарән Рәһбәрлик Шурасына ҹәмијјәтин рәһбәри олмајан мәсһ олунмуш гардашлар үзв сечилир. Артыг бир нечә илдир ки, ҹәмијјәтин вә Јеһованын Шаһидләринә аид олан диҝәр һүгуги шәхсләрин рәһбәрләри «башга гојунлар»ын сырасындан олан мәсул гардашлардан сечилир. Бунун сајәсиндә Рәһбәрлик Шурасы бүтүн диггәтини Аллаһын халгына елм вермәјә вә рәһбәрлик етмәјә ҹәмләјә билир (Јәһ. 10:16; Һәв. 6:4). «Ҝөзәтчи гүлләси» журналынын 2013-ҹү ил 15 ијул сајында изаһ олунурду ки, «садиг вә ағыллы нөкәр» бир нечә мәсһ олунмуш гардашдан ибарәт Рәһбәрлик Шурасыдыр.
олунмуш гардашы «садиг вә ағыллы нөкәр» тәјин едир. Мәгсәд «евиндәки гуллугчулара вахтлы-вахтында јемәк вермәк» иди (11. Рәһбәрлик Шурасы неҹә фәалијјәт ҝөстәрир?
11 Рәһбәрлик Шурасынын үзвләри гәрарлары бирҝә гәбул едирләр. Онлар һәр һәфтә ҝөрүш кечирир. Бу ҝөрүшләр онлара бир-бири илә јахшы мүнасибәт гурмаға вә јекдил олмаға көмәк едир (Мәс. 20:18). Рәһбәрлик Шурасынын бир үзвү о бириндән үстүн олмадығы үчүн һәр ил шуранын сәдри дәјишир, онларын һәр бири нөвбә илә шураја сәдрлик едир (1 Бут. 5:1). Рәһбәрлик Шурасынын алты комитәсинин һәр биринин сәдри дә ејни гајдаја ујғун олараг дәјишир. Шуранын һеч бир үзвү өзүнү диҝәр гардашларын үзәриндә рәһбәр сајмыр, әксинә, о да өзүнү садиг нөкәр тәрәфиндән гида алан евдәки гуллугчулара аид едир вә онун башчылығына табе олур.
«САДИГ ВӘ АҒЫЛЛЫ НӨКӘР, ҜӨРӘСӘН, КИМДИР?»
12. Рәһбәрлик Шурасынын үзвләри Аллаһдан вәһј алмадығы вә гејри-камил олдуғу үчүн һансы суаллар ортаја чыхыр?
12 Рәһбәрлик Шурасынын үзвләри нә Аллаһдан вәһј алмырлар, нә дә камил дејилләр. Буна ҝөрә дә тәлимләрин изаһатында вә тәшкилати мәсәләләрдә һәрдән сәһвләр едирләр. Мәсәлән, «Ҝөзәтчи Гүлләси нәшрләринин индекси»ндә (инҝ.) «Тәлимләримизә ҝәтирилән ајдынлыг» адлы мөвзу јер алыр. Орада 1870-ҹи илдән бәри јениләнән тәлимләрин сијаһысы ҝәтирилир *. Ахы Иса Мәсиһ демәмишди ки, садиг нөкәрин һазырладығы «јемәк» мүкәммәл олаҹаг. Инди Исанын «садиг вә ағыллы нөкәр, ҝөрәсән, кимдир?» суалына неҹә ҹаваб верәрдиниз? (Мәт. 24:45). Нәјә әсасән дејә биләрик ки, бу иши мәһз Рәһбәрлик Шурасы һәјата кечирир? Ҝәлин бу суала ҹаваб тапмаг үчүн биринҹи әсрдәки рәһбәрлик шурасына Аллаһын халгына башчылыг етмәјә көмәк едән үч амили нәзәрдән кечирәк.
13. Мүгәддәс руһ Рәһбәрлик Шурасына неҹә көмәк едир?
13 Мүгәддәс руһун көмәји. Рәһбәрлик Шурасы мүгәддәс руһун сајәсиндә әввәлләр гаранлыг галан һәгигәтләри баша дүшдү. Буна сүбут кими әввәлки абзасда сөз ачылан јениләнән тәлимләрин сијаһысыны нәзәрдән кечирә биләрсиниз. Сөзсүз ки, һеч бир инсан өз ағлы илә «Аллаһын дәрин сирләрини» анлаја билмәз! (1 Коринфлиләрә 2:10 ајәсини охујун.) Рәһбәрлик Шурасы һәвари Булусун нөвбәти сөзләринә шәрикдир: «Биз дә бунлар барәсиндә инсан мүдриклијинин дејил, руһун өјрәтдији сөзләрлә данышырыг» (1 Кор. 2:13). Әсрләр әрзиндә һәгигәтин зүлмәтдә галдығыны вә дөнүклүјүн вүсәт алдығыны нәзәрә алсаг, 1919-ҹу илдән бәри сүрәтлә ачылан һәгигәтләри мүгәддәс руһдан башга нә ача биләрди?!
14. Вәһј 14:6, 7 ајәләринә әсасән, мәләкләр Аллаһын халгына неҹә көмәк едир?
14 Мәләкләрин көмәји. Рәһбәрлик Шурасы сәккиз милјондан чох тәблиғчинин ҹәлб олундуғу үмумдүнја тәблиғ ишинә нәзарәт етмәк кими ваҹиб тапшырығы јеринә јетирир. Бәс бу иш нәјин сајәсиндә бу ҹүр уғур газаныб? Уғура апаран амилләрдән бири мәләкләрин көмәјидир. (Вәһј 14:6, 7 ајәләрини охујун.) Чох һаллар олуб ки, инсан дуа едиб Аллаһдан көмәк истәјиб вә демәк олар, дәрһал сонра тәблиғчиләр онун гапысыны дөјүбләр *. Бүтүн дүнјада, һәтта амансыз тәгибләрин түғјан етдији өлкәләрдә шаҝирд һазырламаг ишинин вүсәт алмасы јалныз фөвгәлбәшәр гүввәнин сајәсиндә мүмкүндүр.
15. Рәһбәрлик Шурасы илә Христиан руһаниләри арасында һансы кәскин фәрг мүшаһидә олунур? Нүмунә чәкин.
15 Аллаһын Кәламынын көмәји. (Јәһја 17:17 ајәсини охујун.) «Ҝөзәтчи гүлләси» журналынын 1973-ҹү ил 1 ијун сајында (инҝ.) белә бир суал верилмишди: «Сигарет чәкән инсан вәфтиз ола биләр?» Ҹаваб белә иди: «Мүгәддәс Китаба әсасән, ола билмәз». Бу иддиаја сүбут олараг Мүгәддәс Китабдан бир нечә ајә ҝәтирилмишди вә сонра изаһ олунмушду ки, нәјә ҝөрә сигарети атмајан мәсиһи јығынҹагдан кәнар олунмалыдыр (1 Кор. 5:7; 2 Кор. 7:1). Журналда јазылмышды: «Бу гәти гәрары верән инсан дејил, Аллаһдыр. Аллаһ исә ирадәсини Өз Кәламы васитәсилә билдирир». Јалныз Јеһованын Шаһидләри өз динләринин үзвләриндән киминсә зијанына олса белә, Аллаһын Кәламына әсасланараг гәрар верир. Башга һеч бир дин белә давранмыр. Бирләшмиш Штатлардакы динләрлә бағлы бу јахынларда дәрҹ олунан бир китабда дејилир: «Христиан руһаниләри һәр заман тәлимләрини килсә үзвләринин, ҹәмијјәтин инанҹ вә фикирләринә ујғунлашдырырлар». Амма Рәһбәрлик Шурасы гәрарлары иҹтимаијјәтин јох, Аллаһын Кәламына әсасландырыр. Бундан белә нәтиҹәјә ҝәлирик ки, бу ҝүн халгына рәһбәрлик едән Аллаһын Өзүдүр.
«СИЗӘ РӘҺБӘРЛИК ЕДӘНЛӘРИ УНУТМАЈЫН»
16. Рәһбәрлик Шурасыны унутмадығымызы неҹә ҝөстәрә биләрик?
16 Ибраниләрә 13:7 ајәсини охујун. Бу ајәдә «унутмамаг» кими тәрҹүмә олунан јунан сөзү «хатырламаг» мәнасыны да дашыјыр. Дуаларымызда Рәһбәрлик Шурасыны хатырламагла бизә рәһбәрлик едәнләри унутмадығымызы ҝөстәрә биләрик (Ефес. 6:18). Нәзәрә алсаг ки, Аллаһын халгына билик вермәк, үмумдүнја тәблиғ ишинә нәзарәт етмәк, ианәләрдән һикмәтлә истифадә етмәк нә гәдәр мәсулијјәтли ишдир онларын бизим дуаларымыза, доғрудан да, бөјүк еһтијаҹы вар.
17, 18. а) Рәһбәрлик Шурасыны унутмадығымызы даһа неҹә ҝөстәрә биләрик? б) Тәблиғ ишиндә иштирак етмәк нәјә ҝөрә ваҹибдир?
17 Рәһбәрлик Шурасыны унутмадығымызы тәкҹә онлар үчүн дуа етмәклә јох, онларын ҝөстәришинә бојун әјмәклә дә ҝөстәрә биләрик. Рәһбәрлик Шурасы нәшрләр, јығынҹаг ҝөрүшләри вә топлантылар васитәсилә бизә јол ҝөстәрир. Рајон нәзарәтчиләрини дә бу шура тәјин едир, рајон нәзарәтчиләри исә јығынҹаға ағсаггаллар тәјин едирләр. Рајон нәзарәтчиләри вә ағсаггаллар Рәһбәрлик Шурасыны унутмадыгларыны ондан алдыглары ҝөстәришләрә итаәт етмәклә ҝөстәрә биләрләр. Һәр биримиз рәһбәримиз Иса Мәсиһин бу ҝүн бизә јол ҝөстәрмәк үчүн тәјин етдији гардашлара табе олмагла онун өзүнә табе олмуш олуруг (Ибр. 13:17).
18 Тәблиғ ишиндә иштирак етмәклә дә Рәһбәрлик Шурасыны унутмадығымызы ҝөстәририк. Булус мәсиһиләри онлара рәһбәрлик едәнләрин иманыны өрнәк ҝөтүрмәјә тәшвиг едир. Садиг нөкәр Падшаһлыг һаггындакы мүждәнин јајылмасы үчүн вар ҝүҹүнү сәрф етмәклә иманынын нә гәдәр ҝүҹлү олдуғуну ҝөстәриб. Әҝәр сиз мәсһ олунмуш мәсиһиләри бу мүһүм ишдә дәстәкләјирсинизсә, бәхтәвәр инсансыныз, чүнки Мәсиһдән бу сөзләри ешидәҹәксиниз: «Буну бу гардашларымдан ән кичији үчүн етдијинизә ҝөрә, елә һесаб едирәм ки, мәним үчүн етмисиниз» (Мәт. 25:34—40).
19. Нәјә ҝөрә Мәсиһин ардынҹа ҝетмәк гәтијјәтиндәсиниз?
19 Иса ҝөјә галхса да, давамчыларыны тәк гојмады (Мәт. 28:20). О, јер үзүндә оланда мүгәддәс руһун, мәләкләрин вә Аллаһын Кәламынын көмәји илә давамчыларына рәһбәрлик етмишди. О өзү дә бу ҝүн садиг нөкәрә ејни васитәләрлә көмәк едир. Садиг нөкәр «гузу һара ҝетсә,.. онун ардынҹа ҝедир» (Вәһј 14:4). Биз онун ҝөстәрдији јолла ҝетмәклә рәһбәримиз Иса Мәсиһин ардынҹа ҝетмиш олуруг. Тезликлә Иса һеч бир инсанын гадир олмадығы бир шеји едәҹәк, бизи ҹәннәтин гапыларындан кечирәҹәк! (Вәһј 7:14—17).
^ абз. 3 Ҝөрүнүр, Јеһова 12 һәварини ҝәләҹәкдә Јени Јерусәлимин бүнөврәсини тәшкил едәҹәк «он ики даш» гисминдә сечмишди (Вәһј 21:14). Одур ки, садиг һәвариләрдән һансыса јердәки һәјатыны баша вуранда онун јеринә башгасыны сечмәјә еһтијаҹ јох иди.
^ абз. 8 1955-ҹи илдән етибарән бу ҹәмијјәт Ҝөзәтчи Гүлләси, Мүгәддәс Китаб вә Трактатлар Ҹәмијјәти (Пенсилванија) адланыр.
^ абз. 12 «Јеһованын Шаһидләринин нәшрләри үзрә ахтарыш» вәсаитиндә «Тәлимләримизә ҝәтирилән ајдынлыг» мөвзусуна баха биләрсиниз.
^ абз. 14 «Аллаһын Падшаһлығы һаггында әтрафлы шәһадәт верин» адлы китабын 58 вә 59-ҹу сәһифәләринә бахын.