АТАМ Артур мөмин инсан олуб. Буна ҝөрә дә о, методист килсәсинин кешиши олмаг истәјиб. Лакин Мүгәддәс Китаб Тәдгигатчыларынын нәшрләрини охујандан вә онларла үнсијјәт едәндән сонра фикриндән дашыныб. О, 1914-ҹү илдә 17 јашында вәфтиз олунуб. Һәмин вахт Биринҹи Дүнја мүһарибәси ҝет-ҝедә ҝүҹләнирди. Атамы һәрби хидмәтә чағырдылар. Анҹаг о, әлинә силаһ алмајаҹағыны билдирди, буна ҝөрә дә ону он ај мүддәтинә Кингстон һәбсханасына (Онтарио, Канада) ҝөндәрдиләр. Азадлыға бурахыландан сонра атам китабпајлајан (өнҹүл) кими хидмәт етмәјә башлады.

1926-ҹы илдә атам Һејзл Уилкинсонла, јәни анамла аилә гурур. Анамын анасы һәгигәти 1908-ҹи илдә өјрәниб. Мән 1931-ҹи ил апрелин 24-дә дүнјаја ҝөз ачмышам. Мән дөрд ушагдан икинҹиси идим. Бизим аиләмиздә Јеһова Аллаһа ибадәт һәмишә биринҹи јердә олуб. Атамызын Мүгәддәс Китаба дәрин һөрмәти бизи дә Аллаһын Кәламына рәғбәтлә јанашмаға тәшвиг едиб. Биз мүнтәзәм олараг аиләликҹә ев-ев тәблиғдә иштирак едирдик (Һәв. 20:20).

1939-ҹу илдә Икинҹи Дүнја мүһарибәси башлады. Нөвбәти ил исә Канадада Јеһованын Шаһидләринин фәалијјәти гадаған едилди. Мәктәбләрдә бајраға тәзим едилир вә дөвләт һимни охунурду. Бөјүк баҹымла мәнә һәмин вахт синифдән чыхмаға иҹазә верилмишди. Анҹаг бир ҝүн мүәллим мәни утандырмаг үчүн мәнә горхаг деди. Дәрсдән сонра исә бир нечә синиф јолдашым үстүмә һүҹум чәкиб мәни јерә јыхды. Бу һадисә «инсанлара јох, һөкмдарымыз Аллаһа итаәт етмәлијик» әмринә табе олмаг әзмими даһа да ҝүҹләндирди (Һәв. 5:29).

 1942-ҹи илин ијул ајында, 11 јашым оланда, ферманын чәниндә вәфтиз олундум. Јај тәтилиндә көмәкчи өнҹүл кими хидмәт етмәји хошлајырдым. Тәтилләрин бириндә үч гардаша гошулуб Онтарионун шималына, тәјин олунмамыш әразидә ағаҹкәсәнләрә тәблиғ етмәјә ҝетдим.

1949-ҹу ил мај ајынын бириндә өнҹүл хидмәтинә башладым. Һәмин вахт филиалда тикинти ишләри ҝедирди. Мәни орада көмәк етмәјә дәвәт етдиләр, декабрын бириндә исә Канададакы Бејтел аиләсинин үзвү тәјин олундум. Мән чапханада ишләјирдим. Јаваш-јаваш чап машыныны ишләтмәји өјрәндим. Бир нечә һәфтә ҝеҹә нөвбәсинә дүшдүм. Һәмин әрәфәдә Јеһованын халгынын Канадада үзләшдији тәгибләр һаггында буклет чап едирдим.

Сонра хидмәт шөбәсиндә ишләмәјә башладым. Мәним ишимә Квебекә ҝедән өнҹүлләрлә сөһбәт етмәк дә дахил иди. Һәмин әразидә тәгибләр чох шиддәтли иди. Бу өнҹүлләрин арасында Едмонтондан (Канаданын Алберта штаты) олан Мери Зазула адлы бир баҹы вар иди. Мерини вә бөјүк гардашы Ҹону Мүгәддәс Китабы өјрәндикләри үчүн Православ килсәсинә мәнсуб олан валидејнләри евдән говмушду. Һәр икиси 1951-ҹи илин ијун ајында вәфтиз олунуб алты ајдан сонра өнҹүл хидмәтинә башламышды. Мери илә сөһбәт едәндә онун иманынын нә гәдәр ҝүҹлү олдуғуну ҝөрүб һејран галдым. Өз-өзүмә дедим: «Әҝәр бир әнҝәл чыхмаса, бу гызла евләнәҹәјәм». Доггуз ај сонра 1954-ҹү ил јанварын 30-да евләндик. Тојдан бир һәфтә сонра бизи сәјјар хидмәтлә бағлы тәлим кечмәјә дәвәт етдиләр. Нөвбәти ики ил әрзиндә биз Онтарионун шималында сәјјар хидмәтдә иштирак етдик.

Бүтүн дүнјада тәблиғ иши ҝениш вүсәт алдығы үчүн хүсуси тәјинатлы мүждәчиләрә бөјүк тәләбат вар иди. Фикирләшдик ки, әҝәр Канаданын шахталы гышына вә ағҹаганадла долу јајына дөзә билириксә, һарада олса хидмәт едә биләрик. Беләликлә, 1956-ҹы илин ијул ајында биз Ҝилад Мәктәбинин 27-ҹи синфини битириб Бразилијаја тәјинат алдыг. Нојабр ајында исә Бразилијаја ҝетдик.

Бразилијадакы филиала ҝәләндә португал дилини өјрәнмәјә башладыг. Португал дилиндә саламлашмағы өјрәнәндән вә журналын бирдәгигәлик тәгдимәсини әзбәрләјәндән сонра хидмәтә чыхдыг. Планлашдырмышдыг ки, ев сакини мараг ҝөстәрәрсә, она Аллаһын Падшаһлығынын бәхш едәҹәји немәтләр барәдә ајәләр охујаг. Хидмәтә чыхдығымыз илк ҝүн бир гадын бизи марагла динләди. Мән она Вәһј 21:3, 4 ајәләрини охудум, амма бирдән һушуму итирдим. Сәбәб о иди ки, исти вә бүркүлү һаваја өјрәшмәмишдим. Бу чәтинлијә һәлә узун мүддәт дөзмәли олдум.

Бизи Кампус шәһәринә тәјин етдиләр. Һал-һазырда орада 15 јығынҹаг вар. Амма биз бу шәһәрә ҝедәндә  орада ҹәми бир дәнә балаҹа груп вә хүсуси тәјинатлы мүждәчи кими хидмәт едән дөрд баҹы вар иди. Бунлар Естер Трејси, Рамона Бауер, Луиза Шварч вә Лорејн Брукс (инди Волен) иди. Онлар хүсуси тәјинатлы мүждәчиләр үчүн ајрылмыш евдә јашајырдылар. Бу евдә мәним ишим ҹамашырханада көмәк етмәк вә мәтбәхи одунла тәмин етмәк иди. Бир ҝүн «Ҝөзәтчи гүлләси» мүзакирәсиндән сонра чағырылмамыш «гонағымыз» ҝәлди. Арвадым Мери диванда узаныб динҹәлирди вә биз ҝүн әрзиндә оланлар барәдә данышырдыг. Мери башыны јастыгдан галдыранда јастығын алтындан илан чыхды. Евә бир чахнашма дүшдү ҝәл ҝөрәсән! Мән иланы өлдүрәндән сонра һамы сакитләшди.

Бир ил португал дилини өјрәнәндән сонра рајон нәзарәтчиси тәјин олундум. Биз садә һәјат тәрзи сүрүрдүк: хидмәт етдијимиз әразидә ишыг јох иди, јерә дөшәк салыб јатырдыг, бир јердән о бири јерә ат арабасында ҝедирдик. Бир дәфә тәјин олунмамыш әразидә тәблиғ етмәк үчүн гатарла дағларда јерләшән кичик шәһәрә ҝетмишдик; ҝеҹәләмәк үчүн исә кирајәјә отаг ҝөтүрмүшдүк. Филиал бизә тәблиғдә истифадә етмәк үчүн 800 журнал ҝөндәрмишди. Журналларла долу гутулары галдығымыз евә ҝәтирмәк үчүн почт мәнтәгәсинә дәфәләрлә ҝедиб-ҝәлмәли олмушдуг.

1962-ҹи илдә Бразилијада гардашлар вә хүсуси тәјинатлы мүждәчи баҹылар үчүн Падшаһлыг Хидмәти Мәктәби кечирилирди. Мәни бу мәктәбдә дәрс демәјә тәјин етдиләр. Алты ај әрзиндә Мерисиз бир мәктәбдән о биринә ҝедирдим. Мән Манаус, Белен, Форалеза, Ресифи вә Салвадор шәһәрләриндә кечирилән мәктәбләрдә дәрс дејирдим. Бир дәфә Манаус шәһәринин мәшһур опера театрында вилајәт топлантысы тәшкил етмишдим. Шиддәтли јағышлар уҹбатындан ичмәли сујун, демәк олар ки, һамысы јарарсыз һала дүшмүшдү. Јағыша ҝөрә јемәк јемәк үчүн јарарлы јер дә јох иди. (Һәмин дөврдә топлантыларда јемәји тәшкилат верирди.) Мән бир һәрби забитлә әлагә сахлајыб она бу проблем барәдә данышдым. О, хејирхаһлыг ҝөстәриб бизи су илә тәмин етди, һәмчинин бир нечә әсҝәр ҝөндәрди ки, ики бөјүк чадыр гурсунлар, бири јемәк һазырламаг, бири наһар етмәк үчүн.

Бу мүддәт әрзиндә Мери португалијалы таҹирләрин ишләдији әразидә тәблиғ едирди. Орадакы инсанларын фикри-зикри анҹаг пул газанмаг иди дејә, Мери бир нәфәрлә дә олсун Мүгәддәс Китаб һаггында сөһбәт едә билмәмишди. Буна ҝөрә дә о, бир нечә бејтеллијә демишди: «Бу дүнјада јашамаг истәдијим ахырынҹы јер Португалијадыр». Лакин һәјат сүрпризләрлә долудур. Мери бу сөзләри дејәндән гыса мүддәт сонра бизи Португалијаја тәјин етдиләр. Мери буну ешидәндә нитги гуруду. Һәмин вахтлар Португалијада тәблиғ фәалијјәтимиз гадаға алтында иди. Биз һеч нәјә бахмајараг, дәвәти гәбул етдик.

Биз Португалијанын пајтахты Лиссабона 1964-ҹү илин август ајында ҝәлдик. Баҹы-гардашлар Португалијанын ҝизли полиси (ПИДЕ) тәрәфиндән ҝүҹлү тәгибләрә мәруз галырдылар. Буна ҝөрә дә мәсләһәт ҝөрүлдү ки, өлкәјә ҝәләндә бизи һеч ким гаршыламасын, биз дә һеч кимлә әлагә сахламајаг. Өлкәдә галмаг үчүн бизә иҹазә вериләнә гәдәр кичик отелдә галырдыг. Виза аландан сонра кирајә мәнзил тутдуг. Нәһајәт, 1965-ҹи илин јанвар ајында филиалла әлагә сахлаја билдик. Ибадәт ҝөрүшләринә нә аз, нә чох дүз беш ај ҝедә билмәмишдик, буна ҝөрә дә јығынҹаға ҝедәндә чох севинирдик.

Тәблиғ ишимиз гадаған олундуғу үчүн ибадәт евләримиз бағлы иди, буна ҝөрә дә ҝөрүшләр шәхси евләрдә кечирилирди. Полисләр һәр ҝүн баҹы-гардашларын евинә рејдләр едирдиләр. Јүзләрлә Јеһованын Шаһиди бөлмәјә апарылыб сорғу-суала тутулурду. Јығынҹаг ҝөрүшләрини апаран гардашларын кимлијини өјрәнмәк үчүн гардашлара гаршы ҝүҹ тәдбиг олунурду. Буна ҝөрә дә гардашлар бир-биринә фамилија илә јох, адла мүраҹиәт едирдиләр.

Һәмин дөврдә бизим әсас мәгсәдимиз баҹы-гардашлары әдәбијјатла тәмин етмәк иди. Мери «Ҝөзәтчи гүлләси» журналынын мәгаләләринин вә диҝәр нәшрләрин трафаретини һазырлајырды. Сонра һәмин трафаретләрин көмәји илә мәтн мимеографда чап олунурду.

1966-ҹы илин ијун ајында Лиссабонда мүһүм бир мәһкәмә просеси баш тутду. Фејжу јығынҹағынын 49 үзвүнүн һамысы шәхси евдә гејри-гануни кечирилән јығынҹаг ҝөрүшүндә иштирак етмәкдә тәгсиркар билинирди. Мәһкәмәдән әввәл мән прокурор ролуну ојнајараг онлары динләмәјә вә чарпаз диндирмәјә һазырламышдым. Иши удузаҹағымызы билирдик, анҹаг әмин идик ки, бу мәһкәмә просеси ҝөзәл шаһидлик олаҹаг. Вәкилимиз мүдафиәни Гәмлаилин сөзләрини ситат ҝәтирәрәк битирди (Һәв. 5:33—39). Хәбәрләрдә анҹаг бу мәһкәмә барәдә данышылырды. 49 баҹы-гардаша 45 ҝүндән беш ај јарыма гәдәр һәбс ҹәзасы кәсилмишди. Бизи мүдафиә едән вәкил Мүгәддәс Китабы өјрәнмәјә вә өлүмүндән әввәл јығынҹаг ҝөрүшләринә ҝәлмәјә башламышды.

1966-ҹы илин декабр ајында филиал нәзарәтчиси тәјин олундум. Бу тәјинатда вахтымын әсас һиссәси һүгуги ишләрә ҝедирди. Јеһованын Шаһидләринин Португалијада гануни танынмасы үчүн әлимиздән ҝәләни едирдик (Филип. 1:7). Нәһајәт, 1974-ҹү ил декабрын 18-и бу арзумуза чатдыг. Мәркәзи идарәдән Нејтан Норр вә Фредерик Франс гардаш бизим севинҹимизә шәрик олмаг үчүн Портуда вә Лиссабонда кечирилән топлантыја ҝәлмишди. Бу топлантыда 46 870 нәфәр иштирак етмишди.

 Јеһованын көмәји илә португал дилли адаларда, мәсәлән, Азор адалары, Кабо-Верде, Мадејра, Сан-Томе вә Принсипидә тәблиғ иши ҝенишләнди. Тәблиғчиләрин сајы артдыгҹа филиалын бөјүмәсинә еһтијаҹ јаранды. 1988-ҹи ил апрелин 23-ү филиалын јени биналарынын һәсролунма мәрасими кечирилди. Милтон Һеншел гардаш биналары Јеһоваја һәср етмәк үчүн мәрузә сөјләди. Һәмин ҝөрүшдә 45 522 адам иштирак етмишди. Португалијада әввәлләр хүсуси тәјинатлы мүждәчи кими хидмәт етмиш 20 баҹы-гардашы бу мәрасимдә ҝөрмәк чох хош иди.

Садиг диндашларымызла узун илләр чијин-чијинә хидмәт етмәк һәјатымызы зәнҝинләшдирди. Мәркәзи идарәнин нүмајәндәси Теодор Јарач гардашы филиаллары зијарәт етмәк ишиндә мүшајиәт едәндә ондан ваҹиб бир дәрс өјрәндим. Зијарәт етдијимиз филиаллардан бири ҹидди проблемлә үзләшмишди. Филиал комитәсинин үзвләри әлләриндән ҝәләни етсәләр дә, проблеми һәлл едә билмирдиләр. Теодор гардаш онлары сакитләшдирәрәк деди: «Инди исә гојун мүгәддәс руһ өз ҝүҹүнү ҝөстәрсин». Бир дәфә Меријлә Бруклиндә оланда бир ахшам мән, Фредерик Франс вә бир нечә гардаш јығышыб сөһбәт едирдик. Фредерик гардашдан хаһиш етдик ки, хидмәтдә кечирдији узун илләрин она нә өјрәтдијини данышсын. О деди: «Бир шеји дәгиг дејә биләрәм: һеч вахт Јеһованын тәшкилатындан ајрылмајын. Һәмишә, һәм хош ҝүндә, һәм дар ҝүндә тәшкилатдан мөһкәм јапышын, чүнки јалныз бу тәшкилат Мәсиһин шаҝирдләринә тапшырдығы иши јеринә јетирир, Аллаһын Падшаһлығы һаггында мүждәни дүнјаја јајыр!»

Бу мәсләһәтә әмәл етмәк һәјат јолдашымла мәнә хошбәхтлик ҝәтирди. Филиаллары зијарәт едәндә јашадығымыз хош хатирәләр бизим үчүн чох әзиздир. Бу зијарәтләр вахты биз өмрүнү таммүддәтли хидмәтә һәср едән һәм ҹаван, һәм јашлы баҹы-гардашлара миннәтдарлығымызы билдирир, онлары бу шәрәфли хидмәти давам етдирмәјә тәшвиг едирдик.

Јел ганадлы илләр өтүб-кечди, биз јаша долдуг. Һазырда икимизин дә 80-дән јухары јашы вар. Меринин сәһһәтиндә чохлу проблемләр вар (2 Кор. 12:9). Һәјатда гаршылашдығымыз чәтинликләр иманымызы вә Јеһоваја садиг галмаг әзмимизи мөһкәмләндирди. Ҝеријә бојланыб кечдијимиз һәјат јолуна баханда ҝөрүрүк ки, Јеһова бизә дөнә-дөнә, дәфәләрлә лүтф ҝөстәриб *.