АИЛӘЛӘРӘ КӨМӘК | ҜӘНҸЛӘР
Месажлашаркән етика гајдаларына әмәл едирсән?
ПРОБЛЕМ
Достунла үз-үзә сөһбәт едәркән бирдән телефонуна месаж ҝәлир. Нә едәҹәксән?
Достунла даныша-даныша охујаҹагсан.
Достуна «бағышла» дејиб, охујаҹагсан.
Фикрини јајындырмадан сөһбәтинизә давам едәҹәксән.
Фәрги вар, сән бу вариантлардан һансыны сечәҹәксән? Бәли, вар!
НӘЈИ БИЛМӘЛИСӘН?
Достунла даныша-даныша месаж охумаг билирсән нәјә охшајыр? Елә бил, сән севдијин идман ојнуну гајдаларына әмәл етмәдән ојнајырсан. Дејә биләрсән, «ахы о, мәним достумдур». Елә бунун өзү нәзакәтли олмағын үчүн бөјүк сәбәбдир. Дүздүр, достла мүнасибәт ҹидди вә рәсми олмалы дејил. Амма бир факт вар ки, әҝәр она гаршы һөрмәтсизлик етсән, достлуғунуз чох чәкмәз.
Билирсән нијә? Чүнки инсанлар өзләринә гаршы кобуд рәфтары севмирләр. Бану * адлы ҝәнҹ бир гадын дејир: «Мән данышан вахт рәфигәмин јахшы нәсә ҝөзләјирмиш кими бир ҝөзүнүн телефонда галмасы әсәбләримә ишләјир!» Сәнҹә, Бану белә рәфигәјә нә гәдәр сәбир едәр?
Телефондан истифадә едәркән етика гајдаларынын сәнә ҝөрә нә олдуғуну ҝөрмәк үчүн «Проблем» чәрчивәсинә јенидән бахаг. Сәнә ҝөрә ән јахшы вариант һансыдыр? Чох еһтимал ки, А вариантынын һөрмәтсизлик олдуғуну баша дүшүрсән. Бәс Б вә В вариантлары һагда нә дејә биләрсән? Сәнә ҝөрә нәзакәтсизлик нәдир: достунла сөһбәти кәсиб месажы охумаг, јохса месажа әһәмијјәт вермәјиб сөһбәтә давам етмәк?
Фикир вердијин кими, нәзакәтли олмаг бир аз мүшкүл мәсәлә ола биләр. Амма Мүгәддәс Китаб бу ишдә сәнә көмәк едә биләр. Орада јазылыб: «Инсанларын сизинлә неҹә рәфтар етмәсини истәјирсинизсә, сиз дә онларла елә рәфтар един» (Лука 6:31). Сән бу мәсләһәти месажлашан вахты тәтбиг едә биләрсән. Неҹә?
НӘ ЕДӘ БИЛӘРСӘН?
Мүнасиб вахтда месажлаш. Ричард адлы бир ҝәнҹ оғлан дејир: «Бәзән ҝеҹәнин бир вахты мәнә месаж ҝәлир. Һеч о гәдәр дә ваҹиб шеј олмур, үстәлик, јухума һарам гатыр!» Өзүнә суал вер: «Бәс мән инсанларын истираһәт етдији бир вахтда онлара месаж јазырам?» (Мүгәддәс Китаб принсипи: Ваиз 3:1.)
Сөз сечиминдә еһтијатлы ол. Үнсијјәт өзүнә сөзләри, интонасијаны, үз вә бәдән ифадәләрини дахил едир. Амма һејиф ки, месажлашаркән үнсијјәт бунларын әксәријјәтиндән мәһрум олур. Бәс онлары неҹәсә әвәз етмәк олар? Жасмин тәклиф едир: «Ади әдәб-әркан гајдаларына риајәт един. Мәсәлән, һал-әһвал тутун, “зәһмәт олмаса”, “чох сағ ол” кими сөзләрдән истифадә един». (Мүгәддәс Китаб принсипи: Колослулара 4:6.)
Һәр шејин өз јери олдуғуну унутма. Ҝәл «Проблем» чәрчивәсиндә тәсвир олунан вәзијјәтә бир дә бахаг. Әҝәр сән ваҹиб бир месаж ҝөзләјирсәнсә, ола билсин ки, истәр-истәмәз сөһбәти јарымчыг кәсмәли олаҹагсан. Амма әксәр һалларда месаж ҝөзләјә биләр. 17 јашлы Еми дејир: «Достун сөзүнү гуртарана кими телефонун өз јериндә дураҹаг, амма сән јазыб гуртарана кими достун јериндә олмаја биләр». Дост-танышла бир јерә јығыланда да буну нәзәрә ала биләрсән. 18 јашлы Ҹејн дејир: «Ики дәгигәдән бир месаж јазма, белә едәндә, санки, јанындакы адама дејирсән: “Сәнинлә сөһбәт мәнә ләззәт еләмир, башгасы даһа мараглыдыр”».
«Ҝөндәр» дүјмәсинә басмамышдан габаг фикирләш. Бәлкә, месажы ҝөндәрдијин адам ону сәһв баша дүшдү? Лазым олан һиссләри неҹә чатдыра биләрсән? 21 јашлы Амбер дејир: «Зарафат етмәк истәјәндә “смајлик” гој. Әкс һалда, инсан буну зарафат кими јох, ҹидди гәбул едә биләр. О инҹијә биләр, һәлә, үстәлик, араныз да дәјәр». (Мүгәддәс Китаб принсипи: Сүлејманын мәсәлләри 12:18.)
Ҝөрүндүјү кими, телефондан истифадә едәркән етика гајдаларына риајәт етмәк, һәгигәтән дә, чох ваҹибдир!
Фикирләш. Нәзакәтли олмағын әсасында мәһәббәт дурур. Бәс мәһәббәти әмәлдә неҹә ҝөстәрмәк олар? Мүгәддәс Китабда дејилир: «Мәһәббәт сәбирли вә хејирхаһдыр. Мәһәббәт пахыл дејил, ловғаланмыр, јекәханалыг етмир, налајиг давранмыр, өз хејрини ҝүдмүр, әсәбиләшмир» (1 Коринфлиләрә 13:4, 5). Сән мәһәббәтин һансы саһәсинин үзәриндә ишләмәлисән?
^ абз. 11 Бәзи адлар дәјишдирилмишдир.