ҸАМААТ НӘ ДЕЈИР?

Бәзиләринин фикринҹә, һејванларла истәдијимиз кими рәфтар етмәк олар. Диҝәрләри исә дүшүнүр ки, һејванлар инсанларла ејни һүгуга маликдир.

• Һејван һүгугларынын мәшһур бир мүдафиәчисинин фикринә ҝөрә, һејванларын белә бир елементар һүгугу олмалыдыр: «Онларла сырф ресурс, јахуд тиҹари мәһсул кими рәфтар едилмәмәлидир». О әлавә едир: «Биз онлардан шәхси әмлакымыз кими истифадә етмәјә сон гојмалыјыг».

• Леона Һелмслеј адлы бир милјардер итинә 12 милјон доллар пул мирас сахлајыб. О, ити өләндән сонра онун гәбринин јанында басдырылмасыны вәсијјәт етмишдир. Чохларынын фикринҹә, бу, ифрата варан бир һәрәкәт иди.

Дүшүнүн: «Һејванлара неҹә мүнасибәт бәсләмәк лазымдыр?»

АЛЛАҺЫН КӘЛАМЫНДА НӘ ДЕЈИЛИР?

Һәјатын Баниси Јеһова Аллаһ илк инсанлара бујурмушду: «Дәниздәки балыгларын, ҝөјдәки ганадлы мәхлугларын вә јердәки диҝәр ҹанлыларын үзәриндә һөкмранлыг един» (Јарадылыш 1:28). Бу, ону ҝөстәрир ки, Аллаһын ҝөзүндә инсан һејвандан үстүндүр.

Бундан әввәлки ајәјә бахсаг, бу фикрин доғрулуғунун тәсдигини тапаҹағыг. Орада јазылыб: «Аллаһ инсаны Өз бәнзәриндә, Өзүнә охшар јаратды, онлары киши вә гадын олараг јаратды» (Јарадылыш 1:27).

Инсанлар Аллаһын бәнзәриндә јарадылдығы үчүн мүдриклик, әдаләт вә мәһәббәт кими илаһи хүсусијјәтләри һејрәтамиз шәкилдә тәзаһүр етдирә билирләр. Һәмчинин инсанларын анаданҝәлмә мәнәви вә руһани дәјәрләрә малик олмалары да бунун бариз сүбутудур. Һејванлар Аллаһын бәнзәриндә јарадылмајыблар, буна ҝөрә дә онларда бу хүсусијјәтләр јохдур. Онлар инсанлардан ашағы олдуғу үчүн инсанларла ејни сәвијјәдә тутулмамалыдырлар.

Бәс бу, о демәкдирми ки, һејванларла неҹә ҝәлди рәфтар етмәк олар? Хејр!

• Аллаһ Төвратда бујурмушду ки, исраиллиләр һејванлара истираһәт вермәли, једиздирмәли, сағалтмалы вә зәдәләрдән горумалы идиләр (Чыхыш 23:4, 5; Ганунун тәкрары 22:10; 25:4).

«Нә ишиниз варса, алты ҝүн әрзиндә ҝөрүн, једдинҹи ҝүн исә һеч бир иш ҝөрмәјин. Гојун өкүзүнүз, ешшәјиниз динҹәлсин, гул-гарабашыныз вә јурдунуздакы јаделли истираһәт етсин» (Чыхыш 23:12).

ҸАМААТ НӘ ДЕЈИР?

Овчулар вә балыгчылар һејванлары идман мәгсәдилә, овламаг үчүн вә ја рәгабәтдән вәҹдә ҝәләрәк өлдүрүрләр. Рус јазычысы Лев Толстој һејванларын өлдүрүлмәсини вә јејилмәсини «бирбаша әдәбсизлик» адландырмышды. Јәгин ки, бир груп инсан онун дедикләринә шәрикдирләр.

АЛЛАҺЫН КӘЛАМЫНДА НӘ ДЕЈИЛИР?

Ҝејим вә ја инсан һәјаты үчүн тәһлүкә јараданда өзүнү горумаг мәгсәдилә һејванлары өлдүрмәк Аллаһын ҝөзүндә ҝүнаһ сајылмыр (Чыхыш 21:28; Марк 1:6). Мүгәддәс Јазыларда јазылыб ки, һејванлары һәмчинин гида үчүн өлдүрмәк олар. Јарадылыш 9:3 ајәсиндә дејилир: «Јердә јашајан бүтүн һејванлары јејә биләрсиниз». Һәтта Иса пејғәмбәр дә јемәк үчүн балыг тутмаға шаҝирдләринә көмәк етмишди (Јәһја 21:4—13).

Амма бунунла белә, Мүгәддәс Китабда јазылыб ки, Аллаһ «зоракылығы севәнләрә нифрәт едир» (Зәбур 11:5). Демәли, Аллаһ истәмир ки, идман мәгсәдилә вә ја һәзз алмаг үчүн һејванлары өлдүрәк вә ја онлара хәсарәт јетирәк.

Аллаһын Кәламындан ҝөрмәк олар ки, һејванларын һәјаты Аллаһын ҝөзүндә дәјәрлидир.

• Төвратда дүнјанын јарадылмасы һагда дејилир: «Аллаһ ҹинсинә ҝөрә вәһши һејванлары, ҹинсинә ҝөрә ев һејванларыны вә ҹинсинә ҝөрә сүрүнән һејванлары јаратды. Аллаһ ҝөрдү ки, бу, јахшыдыр» (Јарадылыш 1:25).

• Зәбур 147:9 ајәсиндә дејилир ки, Јеһова «һејванлары... једиздирир». Һејванлар боллуҹа гида вә сығынаҹаг тапсынлар дејә Аллаһ екосистеми јарадыб.

• Исраил падшаһы Давуд белә дуа едирди: «Еј Јеһова, инсаны да, һејваны да Сәнсән горујан» (Зәбур 36:6). Мәсәлән, Јеһова Бөјүк Дашгын заманы пис инсанлары мәһв едәндә сәккиз адамы вә бүтүн нөв һејванлары гуртармышды (Јарадылыш 6:19).

Ајдын мәсәләдир ки, Јеһова Аллаһ һејванлары јаратдығына ҝөрә мәмнундур вә О, инсанлары һејванларла лајигинҹә давранмасыны истәјир.

«Салеһ адам һејванларынын да гајғысына галар» (Мәсәлләр 12:10).