МҮГӘДДӘС КИТАБ ЕЛМИ КИТАБ ОЛМАСА ДА, ӨЗ ДӨВРҮНҮ ГАБАГЛАЈАН ФАКТЛАРЫ ЕҺТИВА ЕДИР. БИР НЕЧӘ НҮМУНӘЈӘ НӘЗӘР САЛАГ.

Бир вахтлар габагҹыл алимләр гәти әмин идиләр ки, ҹаваб «хејр»дир. Инди исә елм адамлары Каинатын башланғыҹы олдуғуну бирмәналы шәкилдә гәбул едирләр. Мүгәддәс Китабда исә бу суалын ҹавабы чохдан верилиб (Јарадылыш 1:1).

Јерин формасы неҹәдир?

Гәдимдә инсанлар јерин мүстәви шәклиндә олдуғуну дүшүнүрдү. Б. е. ә. V әсрдә јунан алимләри онун күрәшәкилли олдуғу фикрини ирәли сүрдүләр. Лакин бундан әсрләр өнҹә, б. е. ә. VIII әсрдә Мүгәддәс Китаб јазары Әшијанын истифадә етдији «Јерин даирәси» ифадәси јерин күрә шәклиндә олдуғуну ајдын ҝөстәрирди (Әшија 40:22).

Ҝөјләр дағылмаға мәруз галыр?

Ерамыздан әввәл дөрдүнҹү әсрдә јашамыш јунан алими Аристотелин зәннинҹә, јалныз јер дағылмаја мәруз гала биләр, ҝөјләр исә нә дәјишә, нә дә дағыла биләр. Бу нәзәријјә әсрләр боју гүввәдә галды. Лакин XIX әсрдә алимләр ентропија нәзәријјәсини ирәли сүрдүләр. Бу нәзәријјәјә әсасән, бүтүн материја — ҝөјдә вә јердә олан һәр шеј дағылмаја мејиллидир. Бу нәзәријјәнин әсасыны гојан алимләрдән бири Уилјам Келвин Мүгәддәс Китабда ҝөј вә јер һаггында дејиләнләри вурғулајыр: «Һамысы палтар кими көһнәләр» (Зәбур 102:25, 26). Лакин о инанырды ки, Мүгәддәс Китабда дејилдији кими, Аллаһ хилгәтин бу ҹүр дағылмасынын гаршысыны алмаға гадирдир (Ваиз 1:4).

Јер күрәсини вә диҝәр планетләри фәзада нә сахлајыр?

Аристотел өјрәдирди ки, бүллур сфераларла әһатә олунмуш бүтүн сәма ҹисимләри мәркәздә Јер күрәси олмагла бир-биринин ичиндә јерләшир. Ерамызын XVIII әсриндә алимләр улдузларын вә планетләрин бошлугдан асыла биләҹәји фикрини гәбул етди. Лакин ерамыздан әввәл XV әсрдә гәләмә алынмыш Әјјуб китабында ачыг-ајдын јазылыб ки, Јарадан «Јери һечликдә асыб» (Әјјуб 26:7).

МҮГӘДДӘС КИТАБ ТИББИ КИТАБ ОЛМАСА ДА, ОРАДА ӨЗ ДӨВРҮНҮ ГАБАГЛАЈАН ТИББИ БИЛИКЛӘР ЈЕР АЛЫР.

  Хәстәләрин карантинә алынмасы.

Төвратда ҹүзама јолухмуш инсанлары диҝәрләриндән тәҹрид етмәк ҝөстәриши верилмишдир. Һәкимләр бу үсулу тәтбиг етмәји јалныз орта әсрләрдә епидемијалар баш галдырандан сонра өјрәндиләр. Бу үсул һәлә дә еффективдир (Лавилиләр, 13 вә 14-ҹү фәсилләр).

Мејитә тохунандан сонра јујунмағын ваҹиблији.

XIX әсрин сонларына гәдәр һәкимләр ҹәсәдләри јардыгдан сонра әлләрини јумадан диҝәр хәстәләри мүајинә едирдиләр. Бу, чохлу инсанын өлүмүнә сәбәб олурду. Лакин әсрләр өнҹә јазылмыш Төвратда гејд олунурду ки, өлүјә тохунан һәр кәс натәмиздир. Һәтта орада һәмин инсанын пакланмаг үчүн мүтләг судан истифадә етмәси бујрулурду. Сөзсүз ки, бу дини ајинләр инсанларын сағламлығыны горујурду (Сајлар 19:11, 19).

Нәҹисин торпагла өртүлмәси.

Инсан нәҹисинин јох едилмәси илә бағлы санитарија гајдаларына дүзҝүн риајәт олунмамасы һәр ил јарым милјондан чох ушағын исһалдан өлмәсинә сәбәб олур. Төвратда верилән ганунда јашајыш јериндән кәнар бир јердә чухур газыб, нәҹисин үстүнү торпагла өртмәк бујрулурду (Ганунун тәкрары 23:13).

Сүннәт.

Төвратда јазылан ганун оғлан ушагларынын сәккизинҹи ҝүн сүннәт олунмасыны тәләб едирди (Лавилиләр 12:3). Һал-һазырда мәлумдур ки, јени доғулан ушагларда ганын лахталанмасы биринҹи һәфтәдән сонра нормал сәвијјәјә чатыр. Төвратын јазылдығы дөврдә һәлә тиббин инкишаф етмәдијини нәзәрә алсаг, бир һәфтәдән сонра сүннәт олунмасы көрпәнин һәјаты үчүн тәһлүкә јаратмырды.

Емосионал вә физики сағламлыг арасында әлагә.

Алимләр вә тибб мүтәхәссисләри билдирир ки, севинҹ, үмид, миннәтдарлыг вә бағышламаға мејиллилик кими мүсбәт һиссләр инсанын сәһһәтинә јахшы тәсир ҝөстәрир. Мүгәддәс Китабда јазылыб: «Шад үрәк ҹана мәлһәмдир, сыныг гәлб ҹаны үзәр» (Мәсәлләр 17:22).