1, 2. а) Ҝәнҹләр шәр руһи гүввәләрә гаршы дөјүшдә нәјин сајәсиндә галиб ҝәлирләр? (Мәгаләнин әввәлиндәки шәклә бахын.) б) Биз нәји арашдыраҹағыг?

ҺӘВАРИ БУЛУС мәсиһиләри әлбәјаха дөјүшән әсҝәрләрлә мүгајисә етмишди. Сөһбәт руһани дөјүшдән ҝетсә дә, дүшмәнләримиз реалдыр. Иблис вә онун ҹинләри узун илләрин тәҹрүбәли дөјүшчүләридир. Илк бахышдан адама елә ҝәлә биләр ки, бу дүшмәнләри јенмәк мүшкүл мәсәләдир, хүсусилә дә, ҝәнҹләр үчүн. Бәс ҝәнҹләр бу ҹүр ҝүҹлү шәр гүввәләрә галиб ҝәлә биләрми? Бәли, онлар бу дөјүшдә галиб ҝәлә биләрләр вә ҝәлирләр дә! Нәјин сајәсиндә? «Рәбдән вә Онун ҝүҹүнүн әзәмәтиндән гүввәт» алмағын сајәсиндә. Бундан әлавә, дөјүшә һазыр олмаг үчүн ҝәнҹләр јахшы тәлим кечмиш әсҝәр кими, «Аллаһын вердији бүтүн јараглары» ҝејинирләр. (Ефеслиләрә 6:10—12 ајәләрини охујун.)

² Булус чәкдији бу нүмунәдә, чох ҝүман ки, Рома әсҝәрләринин һәрби ҝејимини нәзәрдә тутмушду (Һәв. 28:16). Ҝәлин арашдыраг ҝөрәк Булусун чәкдији бу нүмунә нә үчүн јериндә иди. Мәгалә боју диггәт јетирин ки, бәзи ҝәнҹләр бу руһани јараглары ҝејинмәјин чәтинлији вә фајдасы барәдә нәләр сөјләјирләр.

3, 4. Һансы мәнада Мүгәддәс Китабдакы һәгигәти Рома әсҝәрләринин гуршағына бәнзәтмәк олар?

³ Ефеслиләрә 6:14 ајәсини охујун. Рома әсҝәринин тахдығы гуршағын үзәриндәки метал лөвһәҹикләр онун белини горујурду. Гуршаг һәмчинин әсҝәрин ҝејиндији ағыр зиреһи бәрк сахлајырды. Бәзи гуршагларын үзәриндә гылынҹ вә хәнҹәр тахмаг үчүн бәрк тутаҹаглар да олурду. Мөһкәм бәркидилмиш гуршаг сајәсиндә әсҝәр дөјүшдә өзүнү инамлы һисс едирди.

⁴ Ејнилә дә, Аллаһын Кәламындан өјрәндијимиз һәгигәтләр бизи јалан тәлимләрин вурдуғу руһани зәрәрдән мүдафиә едир (Јәһ. 8:31, 32; 1 Јәһ. 4:1). Илаһи һәгигәтләри нә гәдәр чох севсәк, зиреһимизи дашымаг, јәни Аллаһын адил ганунларына әмәл етмәк бир о гәдәр асан олаҹаг (Зәб. 111:7, 8; 1 Јәһ. 5:3). Бундан әлавә, Мүгәддәс Китабдакы һәгигәтләри јахшы билсәк, мөвгејимиздә мөһкәм галыб, бу һәгигәтләри мүдафиә едә биләҹәјик (1 Бут. 3:15).

5. Нә үчүн һәгигәти сөјләмәлијик?

⁵ Мүгәддәс Китаб һәгигәти гуршагтәк бизә сых бағлы олмалыдыр ки, һәгигәтә ујғун јашајаг вә һәр заман һәгигәти сөјләјәк. Нә үчүн јалан данышмамалыјыг? Она ҝөрә ки, јалан Шејтанын ән еффектив силаһларындан биридир. Јалан ону данышана да, она инана да хәтәр јетирир (Јәһ. 8:44). Буна ҝөрә дә камил олмасаг да, чалышмалыјыг ки, һеч вахт јалан данышмајаг (Ефес. 4:25). Лакин бу, бәзән чәтин ола биләр. 18 јашлы Абигаил адлы бир баҹы дејир: «Бәзән һәгигәти данышмаг инсана әл вермир, хүсусилә дә данышаҹағын јалан сәни чәтин вәзијјәтдән чыхарырса». Бәс Абигаил нәјә ҝөрә һәмишә һәгигәти данышмаға чалышыр? О дејир: «Һәгигәти данышанда Јеһованын гаршысында виҹданым тәмиз олур. Үстәлик, валидејнләрим вә достларым да билир ки, мәнә етибар етмәк олар». 23 јашлы Викторија адлы баҹы исә дејир: «Һәгигәти данышанда вә етигадыны мүдафиә едәндә сәни әлә сала биләрләр. Амма белә давранмағын хејри бөјүк олур: өзүнә инамын артыр, Јеһоваја даһа јахын олурсан вә сәни севәнләрин һөрмәтини газанырсан». Доғрудан да, һәгигәт гуршағыны һәмишә белимиздә сахламаға дәјәр.

6, 7. Салеһлик нә үчүн зиреһлә мүгајисә едилир?

⁶ Биринҹи әсрдә Рома әсҝәринин ҝејиндији зиреһ нөвләриндән бири бир-биринин үстүнә дүшән үфүги дәмир лајлардан ибарәт иди. Бәдән гурулушуна ујғун әјилмиш бу лајлар гармаглардан кечирилән дәри кәмәрләрлә бир-биринә бирләшдирилирди. Зиреһин чијин һиссәси дә дәри илә бәркидилмиш дәмир лајлардан ибарәт иди. Бу ҹүр ҝејим әсҝәрин һәрәкәтини мүәјјән дәрәҹәдә мәһдудлашдырырды, үстәлик, о, лајларын јериндән ојнамадығыны тез-тез јохламалы иди. Бунунла белә, зиреһ гылынҹын, јахуд охун әсҝәрин үрәјинә вә ја диҝәр органына сапланмасындан горујурду.

⁷ Јеһованын салеһ ганунларынын зиреһ кими мәҹази үрәјимизи горудуғуну ҝөстәрән неҹә дә ҝөзәл мүгајисәдир! (Мәс. 4:23). Әсҝәр һеч вахт дәмирдән дүзәлдилмиш зиреһи кејфијјәтсиз металдан дүзәлдилмиш зиреһлә әвәз етмәзди. Ејнилә, биз дә Јеһованын нәјин дүзҝүн олмасы илә бағлы вердији ганунлары өзүмүзүн дүз һесаб етдијимиз ганунларла әвәз етмәк истәмәздик. Чүнки үрәјимизи горуја биләҹәк дәрракәјә саһиб дејилик (Мәс. 3:5, 6). Одур ки, үрәјимизи горујан бу зиреһин јериндән ојнајыб-ојнамадығыны даима јохламалыјыг.

8. Јеһованын ганунларына бағлы галмағымыз нә үчүн ваҹибдир?

 ⁸ Ола билсин, һәрдән Јеһованын салеһ ганунларынын азадлығынызы мәһдудлашдырдығыны, истәдијинизи етмәјә мане олдуғуну дүшүнүрсүнүз. 21 јашлы Даниел дејир: «Мүгәддәс Китаба әсасән јашадығым үчүн мүәллимләрим вә ушаглар мәни әлә салырдылар. Бу сәбәбдән бир мүддәт өзүмә әминлијими итирмишдим, чох үзҝүн идим». Бәс Даниелә бу вәзијјәтин өһдәсиндән ҝәлмәјә нә көмәк еләди? О дејир: «Јеһованын ганунларына ујғун јашамағын фајдасыны ҝөрдүм. Бәзи “достларым” наркотик гәбул етмәјә башладылар, диҝәрләри мәктәбдән говулду. Онларын һәјатынын бу вәзијјәтә ҝәлиб чатдығыны ҝөрәндә пис олурдум. Јеһова, доғрудан да, бизи горујур». 15 јашлы Мадисон дејир: «Јеһованын ганунларына бағлы галмаг, һәмјашыдларымын “супер”, “әјләнҹәли” һесаб етдији шејләри дәстәкләмәмәк мәним үчүн әсл мүбаризәдир». Бәс Мадисон белә вәзијјәтләрдә неҹә давраныр? О дејир: «Белә мәгамларда Јеһованын адыны дашыдығымы вә бу сынаглар заманы Шејтанын мәни нишан алдығыны јадыма салырам. Бу мүбаризәдә галиб ҝәләндә өзүмлә гүрур дујурам».

9—11. а) Мәсиһиләр мәҹази мәнада ајагларына нә ҝејинмәлидирләр? б) Сүлһ мүждәсини даһа раһат тәблиғ етмәк үчүн нә етмәк лазымдыр?

⁹ Ефеслиләрә 6:15 ајәсини охујун. Ајаггабысыны ҝејинмәјән Рома әсҝәрини дөјүшә һазыр һесаб етмәк олмазды. Әсҝәрин сәндәлә бәнзәр ајаггабысынын алтлығы 3 гат дәридән ибарәт олдуғундан мөһкәм вә дөзүмлү олурду. Үстәлик, раһат олдуғу үчүн әсҝәр бүдрәмәдән һәрәкәт едә билирди.

¹⁰ Рома әсҝәрләринин ајаггабысы онлары дөјүшә јарарлы едирди, мәсиһиләрин ҝејиндији мәҹази ајаггабы исә онлара сүлһ мүждәсини бәјан етмәјә көмәк едир (Әшј. 52:7; Ром. 10:15). Бунунла белә, мүждәни тәблиғ етмәк үчүн бәзән ҹәсарәт лазым ҝәлир. 20 јашында олан бир гардаш дејир: «Синиф јолдашларыма тәблиғ етмәјә горхурдум, бәлкә дә, утанырдым. Амма инди ҝеријә баханда дүшүнүрәм, бурада нә вар иди ки?! Һал-һазырда һәмјашыдларыма тәблиғ еләмәкдән севинҹ дујурам».

¹¹ Бәзи ҝәнҹләр фикир верибләр ки, јахшы һазырлашанда хош мүждәни тәблиғ етмәк даһа раһат олур. Бәс сиз неҹә һазырлыглы ола биләрсиниз? 16 јашлы Ҹулиа дејир: «Мәктәб чантамда һәмишә нәшрләримизи ҝәздирирәм. Чалышырам синиф јолдашларымын фикринә, нәјә инандығына диггәтлә гулаг асым. Бунун сајәсиндә онлара нәјин көмәк едә биләҹәјини гәрарлашдыра билирәм. Габагҹадан һазырлыглы оланда онлар үчүн фајдалы олаҹаг мөвзулар һагда данышырам». 23 јашлы Макензи дејир: «Адам меһрибан, динләмәји баҹаран оланда һәмјашыдларынын һансы проблемләрлә үзләшдијинә даир тәсәввүрү олур. Чалышырам ки, ҝәнҹләр үчүн олан бүтүн мәгаләләри охујум. Бунун сајәсиндә һәмјашыдларымы Мүгәддәс Китабдакы фикирләрә вә ја jw.org сајтына јөнәлдә билирәм». Бу ҝәнҹ баҹы-гардашларын сөзләриндән ҝөрдүјүмүз кими, тәблиғ етмәјә јахшы һазырлашмаг ајаға раһат ајаггабы ҝејинмәјә бәнзәјир.

12, 13. Шејтанын атдығы «аловлу охлардан» бәзиләрини садалајын.

¹² Ефеслиләрә 6:16 ајәсини охујун. Рома әсҝәринин әлиндә тутдуғу галхан дүзбуҹаглы формасында иди вә ону чијниндән дизинә гәдәр өртүрдү. Галхан әсҝәри силаһ зәрбәләриндән вә она тушланан охлардан горујурду.

¹³ Шејтан да «аловлу охлар» атыр. Ола билсин, о, сизә Јеһова һагда јалан охлары атараг инандырмаға чалышыр ки, Јеһова сизи  севмир вә сиз һеч ким үчүн мараглы дејилсиниз. 19 јашлы Ида бу ҹүр фикирләрлә мүбаризә апарыр. О бөлүшүр: «Тез-тез мәнә елә ҝәлир ки, Јеһова мәндән узагдыр вә мәним кимисинин досту олмаг истәмәз». Бәс о, Шејтанын бу һүҹумларына неҹә гаршы дура билир? О дејир: «Ибадәт ҝөрүшләри иманымы чох мөһкәмләндирир. Әввәлләр анҹаг јеримдә әјләшәр вә һеч бир шәрһ вермәздим. Дүшүнүрдүм, дедикләрим кимин нәјинә лазымдыр ки?! Амма инди мән јығынҹаг ҝөрүшләринә габагҹадан һазырлашыб ҝәлирәм вә чалышырам, һеч олмаса, ики-үч дәфә шәрһ верим. Дүздүр, бу чәтиндир, амма шәрһ верәндән сонра өзүмү даһа јахшы һисс едирәм. Баҹы гардашлар да о гәдәр меһрибандырлар ки! Һәр дәфә јығынҹагдан гајыданда Јеһованын мәни севдијинә даир дахилимдә әминлик олур».

14. Иданын һадисәси һансы һәгигәти вурғулајыр?

¹⁴ Иданын һадисәсиндән ваҹиб бир шеј өјрәнирик: әсҝәрин галханынын конкрет өлчүләри олурду. Бизим иман галханымызын өлчүләри исә ја кичилә, ја да бөјүјә биләр. Бу, биздән асылыдыр (Мәт. 14:31; 2 Салон. 1:3). Одур ки, иманымызы артырмаг вә мөһкәмләндирмәк олдугҹа ваҹибдир!

15, 16. «Хилас дәбилгәси» дејиләндә нә нәзәрдә тутулур?

¹⁵ Ефеслиләрә 6:17 ајәсини охујун. Рома пијадасынын тахдығы дәбилгә ону башына, бојнуна вә үзүнә тушланан зәрбәләрдән горујурду. Бәзи дәбилгәләрин тутаҹағы вар иди, белә ки, әсҝәр ону әлиндә дашыја биләрди.

¹⁶ Дәбилгә әсҝәрин башыны горудуғу  кими, «хилас үмиди» дә бизим дүшүнҹәмизи горујур (1 Салон. 5:8; Мәс. 3:21). Үмид бизә диггәтимизи Јеһованын вәдләринә ҹәмләмәјә вә проблемләрә дүзҝүн јанашмаға көмәк едир (Зәб. 27:1, 14; Һәв. 24:15). Амма «дәбилгәмизин» бизи горумасыны истәјириксә, ону әлимиздә јох, башымызда ҝәздирмәлијик.

17, 18. а) Шејтан һансы үсулларла дәбилгәни башымыздан чыхармаға сөвг едир? б) Шејтанын јаланларына ујмадығымыз нәдән ҝөрүнәҹәк?

¹⁷ Шејтан һансы үсулларла дәбилгәни башымыздан чыхармаға сөвг едир? Онун Иса Мәсиһи нәјә сөвг етдији һагда дүшүнүн. Шејтан билирди ки, Иса Мәсиһин ҝәләҹәкдә бүтүн бәшәријјәти идарә етмәк үмиди вар. Лакин Иса Мәсиһ Јеһованын тәјин етдији вахта гәдәр ҝөзләмәли, ондан өнҹә исә әзаб чәкиб өлмәли иди. Одур ки, Шејтан Исаја үмидини тез ҝерчәкләшдирмәк шансы верир. О дејир ки, Иса Мәсиһ диз чөкүб она сәҹдә етсә, һакимијјәти о андаҹа она верәҹәк (Лука 4:5—7). Буна бәнзәр шәкилдә, Шејтан билир ки, Јеһова бизә јени дүнјада бол-бол немәтләр бәхш едәҹәк. Буну әлдә етмәк үчүн бизә ҝөзләмәк вә ола билсин, бәзи чәтинликләрә гатлашмаг лазымдыр. Буна ҝөрә дә Шејтан бизә белә бир һәјаты инди тәклиф едир. О истәјир ки, биз мадди шејләрә үстүнлүк вериб һәр шејә инди саһиб олмаға ҹан атаг. О, Аллаһын Падшаһлығыны икинҹи плана атмағымызы истәјир (Мәт. 6:31—33).

¹⁸ Бир чох ҝәнҹ бу јаланлара алданмыр. Мәсәлән, 20 јашы олан Кијана дејир: «Билирәм ки, јалныз Аллаһын Падшаһлығы бүтүн проблемләри һәлл едәҹәк». Бәс бу мөһкәм үмид онун дүшүнҹәсинә вә һәрәкәтләринә неҹә тәсир едир? О дејир: «Ҹәннәтә олан үмидим дүнјәви мәгсәдләрә реал бахмаға көмәк едир. Мән истедадымын далынҹа ҝедиб јахшы пул газанмаг, бүтүн баҹарығымы карјера гурмаға сәрф етмәк истәмирәм. Әксинә, бүтүн ҝүҹүмү вә вахтымы руһани мәгсәдләрә сәрф едирәм».

19, 20. Аллаһын Кәламындан мәһарәтлә истифадә етмәји неҹә өјрәнә биләрик?

¹⁹ Булус ефеслиләрә мәктубуну јазан дөврдә Рома пијадаларынын истифадә етдији гылынҹын узунлуғу 50 сантиметр иди. Рома әсҝәрләринин гылынҹдан јахшы истифадә етмәсинин сирри һәр ҝүн мәшг етмәк иди.

²⁰ Булус Аллаһын Кәламыны гылынҹла мүгајисә едир. Биз ондан мәһарәтлә истифадә етмәји өјрәнмәлијик ки, етигадымызы мүдафиә едә биләк вә дүшүнҹә тәрзимиздә дүзәлиш едәк (2 Кор. 10:4, 5; 2 Тим. 2:15). Бәс сиз бу саһәдә неҹә тәкмилләшә биләрсиниз? 25 јашлы Себастијан дејир: «Мән Мүгәддәс Китабы охудугҹа һәр фәсилдән бир ајәни дәфтәрә јазырам. Беләҹә, севимли ајәләримдән ибарәт сијаһы тәртиб едирәм. Бу јолла Јеһованын бахышыны даһа јахшы гаврајырам». Јухарыда ады чәкилән Даниел дејир: «Мүгәддәс Китабы охујанда тәблиғдә гаршылашаҹағым инсанлара көмәк едәҹәк ајәләр сечирәм. Бир шејә фикир вермишәм. Инсанлар ҝөрәндә ки, Мүгәддәс Китаб һагда шөвглә данышырсан вә онлара көмәк етмәјә чалышырсан, даһа јахшы динләјирләр».

21. Нә үчүн Шејтандан вә онун ҹинләриндән горхмаг лазым дејил?

²¹ Бу мәгаләдә ады чәкилән ҝәнҹләрин нүмунәсиндән ҝөрмәк олар ки, Шејтандан вә онун ҹинләриндән горхмаг лазым дејил. Онлар ҝүҹлү олсалар да, јенилмәз дејилләр. Үстәлик, онларын өмрүнә аз галыб. Чох тезликлә Иса Мәсиһин миниллик һакимијјәти заманы онлар фәалијјәтсизлик вәзијјәтинә ҝәтириләҹәк, сонра исә бирдәфәлик мәһв едиләҹәкләр (Вәһј 20:1—3, 7—10). Биз дүшмәнимизи јахшы таныјырыг. Онун фәндләринә вә нијјәтинә бәләдик. Јеһова Аллаһын көмәји илә дүшмәнимизин һијләләринә синә ҝәрә биләрик!