1. Гәдимдә чөрәк инсанларын һәјатында һансы јери тутурду?

 ЧӨРӘК Мүгәддәс Китабын јазылдығы дөврдә сүфрәнин әсас гидасы сајылырды (Јар. 14:18; Лука 4:4). Һәтта о гәдәр өнәмли иди ки, бәзән Мүгәддәс Китабда «чөрәк» дејиләндә үмумијјәтлә јемәк, рузи нәзәрдә тутулур (Мәт. 6:11, һашијә; Јәһ. 13:18). Исанын ики мәшһур мөҹүзәси чөрәклә бағлы иди (Мәт. 16:9, 10). Бу мөҹүзәләрдән бири һагда Јәһја 6-ҹы фәсилдә јазылыб. Ҝәлин бу һадисәни арашдыраг вә ҝөрәк орадан өзүмүз үчүн нәләр өјрәнирик.

2. Минләрлә инсанын чөрәјә нә вахт еһтијаҹы јаранды?

² Һәвариләр бир хејли тәблиғ едәндән сонра Иса онлары динҹәлмәләри үчүн гајыгла Ҹәлилә дәнизинин о тајына апарды (Марк 6:7, 30—32; Лука 9:10). Онлар Бејтсәјдада сакит бир әразијә ҝәлиб чыхдылар. Амма ора тәзәҹә ҝәлмишдиләр ки, минләрлә инсанын ора топлашдығыны ҝөрдүләр. Иса онлара лагејд јанашмады. Вахт ајырыб Аллаһын Падшаһлығы һагда данышды вә хәстәләри сағалтды. Һава артыг гаралдығындан шаҝирдләр бу гәдәр инсанын нә јејәҹәјинә ҝөрә нараһат олмаға башладылар. Бәзиләринин, ола билсин, јемәјә чох аз нәјисә вары иди, әксәријјәтин исә үмумијјәтлә һеч нәји јох иди, кәндләрә ҝедиб өзләринә јемәјә бир шеј алмалы идиләр (Мәт. 14:15; Јәһ. 6:4, 5). Бәс Иса нә етди?

 ИСА МӨҸҮЗӘ ИЛӘ ЧӨРӘК ЈЕТИРИР

3. Иса инсанларын аҹ олдуғуну ҝөрүб нә етди? (Һәмчинин шәклә бахын.)

³ Иса һәвариләринә деди: «Ҝетмәләринә еһтијаҹ јохдур. Сиз онлара јемәк верин» (Мәт. 14:16). Амма бу гәдәр инсаны дојурмаг мүмкүнсүз ҝөрүнүрдү. Орада 5 минә јахын киши вар иди. Гадынлар вә ушаглар да дахил, һарадаса 15 мин инсаны једиздирмәк лазым иди (Мәт. 14:21). Андреас деди: «Бурада бир оғлан ушағында беш арпа чөрәји вә ики балаҹа балыг вар. Амма бу гәдәр адам үчүн бунлар нәдир ки?» (Јәһ. 6:9). Арпа чөрәји адәтән касыбларын вә диҝәрләринин једији чөрәк иди. Балаҹа балыглар исә, јәгин, дузланыб гурудулмушду. Ушагдакы чөрәк вә балыг бу гәдәр инсана неҹә бәс едә биләрди?!

4. Јәһја 6:11—13 ајәләриндән нә өјрәнирик? (Һәмчинин шәклә бахын.)

⁴ Иса инсанлара гонагпәрвәрлик ҝөстәрмәк истәјирди. Буна ҝөрә дә онлара деди ки, отлугда дәстә-дәстә әјләшсинләр (Марк 6:39, 40; Јәһја 6:11—13 ајәләрини охујун). Сонра исә чөрәјә вә балыға ҝөрә Аллаһа шүкүр етди. Бунунла Иса ҝөстәрди ки, рузини јетирән Аллаһдыр вә буна ҝөрә Она шүкр етмәлијик. Биз дә истәр тәк олаг, истәрсә дә јанымызда кимсә олсун, јемәк јемәздән әввәл Аллаһа дуа етмәлијик. Сонра Иса шаҝирдләринә чөрәји пајламағы бујурду. Һамы јејиб дојду, һәлә артыг да галды. Һеч нә зај олмасын дејә Иса артыг галан тикәләри јығмағы тапшырды. Јәгин, онлары башга вахт истифадә етмәк үчүн сахладылар. Исанын нүмунәсиндән исрафчы олмамағы өјрәнирик.  Әзиз валидејнләр, бу һадисәни өвладларынызла арашдырыб онлара дуа етмәјин, гонагпәрвәр вә сәхавәтли олмағын ваҹиблијини өјрәдә биләрсиниз.

5. Инсанлар Исанын һәмин ҝүн етдикләрини ҝөрүб нәјә ҹәһд ҝөстәрдиләр? Бәс Иса нә етди?

⁵ Исанын тәлим вермәк тәрзи вә ҝөстәрдији мөҹүзәләр инсанлары һејран гојмушду. Онлар Муса пејғәмбәрин сөзләриндән билирдиләр ки, Аллаһ хүсуси пејғәмбәр ҝөндәрәҹәк. Буна ҝөрә дә, ола билсин, Исанын һәмин пејғәмбәр олдуғуну еһтимал едирдиләр (Ган. 18:15—18). Јәгин, дүшүнүрдүләр ки, Исадан јахшы башчы чыхар, о һәтта бүтүн халгы чөрәклә тәмин едәр. Буна ҝөрә дә «ону зорла падшаһ» етмәјә чалышдылар (Јәһ. 6:14, 15). Әҝәр Иса буна имкан версәјди, о, ромалыларын табелијиндә олан јәһудиләрин сијасәтинә гарышмыш оларды. Бәс о белә етди? Хејр. Билдијимиз кими Иса ҝизлинҹә «даға галхды». Бәли, Иса бу гәдәр тәзјигин гаршысында сијасәтә гарышмады. Бу бизим үчүн чох мүһүм дәрсдир!

6. Иса кими давранмаг истәдијимизи неҹә ҝөстәрә биләрик? (Һәмчинин шәклә бахын.)

⁶ Ајдын мәсәләдир ки, бу ҝүн һеч ким биздән мөҹүзәви шәкилдә чөрәји чохалтмағы вә ја хәстәләри сағалтмағы хаһиш етмәјәҹәк, јахуд бизи зорла падшаһ етмәјә чалышмајаҹаг. Амма ола билсин, онлар бизи сечкиләрдә сәс вермәјә мәҹбур  етсинләр, ја да һансыса инсанын вәзијјәти јахшылашдыраҹағына инаныб она дәстәк олмаға сөвг етсинләр. Исанын гојдуғу нүмунә ајдындыр, о, сијасәтә гарышмады. Һәтта белә деди: «Мәним Падшаһлығым бу дүнјадан дејил» (Јәһ. 17:14; 18:36). Бу ҝүн дә мәсиһиләр Иса кими дүшүнмәјә вә давранмаға чалышырлар. Биз онун Падшаһлығыны дәстәкләјирик, бу һагда шаһидлик веририк вә дуа едирик (Мәт. 6:10). Ҝәлин Исанын мөҹүзә илә чөрәк јетирдији һадисәјә гајыдаг вә ҝөрәк ондан даһа нә өјрәнирик.

«ЧӨРӘКЛӘ БАҒЛЫ МӨҸҮЗӘ»НИН МӘНАСЫ

7. Иса нәләр етди вә һәвариләри буна неҹә гаршылыг верди? (Јәһја 6:16—20).

⁷ Иса ҹамааты једиздирәндән сонра һәвариләринә гајыгла Кәфәрнаһума гајытмағы тапшырды, өзү исә ону падшаһ етмәјә чалышан инсанлардан гачмаг үчүн даға галхды. (Јәһја 6:16—20 ајәләрини охујун.) Һәвариләр гајыгда оларкән фыртына гопду, ҝүҹлү күләк әсди, далғалар ҹошду. Иса сујун үстү илә јеријәрәк онларын јанына ҝәлди. О, Бутрусу да сујун үстү илә јеримәјә чағырды (Мәт. 14:22—31). Иса гајыға минәндән сонра күләк сакитләшди. Онлар дедиләр: «Сән, доғрудан да, Аллаһын Оғлусан» a (Мәт. 14:33). Мараглыдыр ки, онлар бу сөзләри Иса чөрәклә бағлы мөҹүзә ҝөстәрәндә јох, һәлә инди дејирдиләр. Ҝөрүн Марк ејни һадисә илә бағлы нә јазмышды: «[Һәвариләр] һејрәтә ҝәлдиләр, чүнки онлар чөрәклә бағлы мөҹүзәдән нәтиҹә чыхартмамышдылар. Онларын зеһни һәлә дә гапалы иди» (Марк 6:50—52). Онлар баша дүшмүрдүләр, Јеһова Исаја мөҹүзәләр ҝөстәрмәк үчүн нә гәдәр бөјүк ҝүҹ вермишди. Бу һадисәдән гыса мүддәт сонра Иса јенидән чөрәк мөҹүзәсиндән данышды. Ҝәлин ҝөрәк онун дедикләриндән нә өјрәнирик.

8, 9. Инсанлар нәјә ҝөрә Исаны ахтарырдылар? (Јәһја 6:26, 27).

⁸ Исанын вердији чөрәји јејән инсанлары өз истәкләри вә јемәк марагландырырды. Сәһәриси ҝүн онлар һәмин јерә ҝәләндә ҝөрүрләр ки, Иса илә һәвариләри артыг орада дејилләр. Онлар Тәбәријјәдән ҝәлән гајыглара миниб Исаны ахтармаг үчүн Кәфәрнаһума ҝетдиләр (Јәһ. 6:22—24). Нәјә ҝөрә? Падшаһлыг һагда даһа чох шеј өјрәнмәк истәдикләри үчүн? Хејр, һәмин инсанлар Исадан чөрәк умурдулар. Буну һарадан билирик?

⁹ Инсанлар Исаны Кәфәрнаһум јахынлығында тапанда ҝөрүн нә олур. Иса онлара фикирләринин анҹаг гарынларыны дојдурмаг олдуғуну ачыг дејир. Онлара билдирир ки, јејиб дојдуглары чөрәк әслиндә «хараб олуб ҝедән гида»дыр. Буна ҝөрә дә онлары «әбәди һәјат ҝәтирән вә даим галан гидадан өтрү» чалышмаға тәшвиг едир. (Јәһја 6:26, 27 ајәләрини охујун.) Јәгин, онлар гиданын әбәди һәјат ҝәтирдијини ешидәндә мәәттәл галмышдылар. Ҝөрәсән, бу һансы гида иди вә онлар буну неҹә әлдә едә биләрдиләр?

10. Ҹамаат әбәди һәјаты алмаг үчүн нә етмәли иди?

¹⁰ Ҝөрүнүр, һәмин јәһудиләр баша дүшүрдүләр ки, бу гиданы әлдә етмәк үчүн нәсә етмәлидирләр. Бәлкә дә, Мусанын ганунуна әмәл етмәли олдугларыны дүшүнүрдүләр. Амма Иса онлара белә ҹаваб верир: «Аллаһын ҝөндәрдији инсана иман етсәниз, Она хош ҝедәр» (Јәһ. 6:28, 29). Әбәди һәјаты алмаг үчүн Аллаһын  ҝөндәрдији кәсә иман етмәк лазымдыр. Иса бундан өнҹә дә бу һагда данышмышды (Јәһ. 3:16—18). О, әбәди һәјаты алмағын неҹә мүмкүн олдуғу барәдә һәлә сонра да данышаҹаг (Јәһ. 17:3).

11. Јәһудиләрин фикирләринин јалныз чөрәкдә олдуғуну нә ҝөстәрди? (Зәбур 78:24, 25).

¹¹ Иса јәһудиләрә нәјин Аллаһа хош ҝетдијини дејәндә онлар буну гәбул етмәк истәмәдиләр. Исаја дедиләр: «Бир мөҹүзә ҝөстәр, биз дә ҝөрүб сәнә инанаг. Нә ҝөстәрә биләрсән?» (Јәһ. 6:30). Онлар гејд едир ки, Мусанын дөврүндә әҹдадларына манна верилмишди, бу исә бир нөв чөрәк иди (Нәһ. 9:15; Јәһ. 6:31; Зәбур 78:24, 25 ајәләрини охујун). Ајдын ҝөрүнүр ки, бу јәһудиләрин фикри һәлә дә һәрфи чөрәкдә иди. Һәтта Иса сонра онлара «ҝөјдән ҝәлән һәгиги чөрәк» һагда данышанда онлар бунун нә демәк олдуғуну һеч Исадан сорушмадылар. Һалбуки бу чөрәк маннадан фәргли олараг онлара әбәди һәјат верә биләрди (Јәһ. 6:32). Һәмин јәһудиләр үчүн мадди тәләбатларыны өдәмәк о гәдәр ваҹиб иди ки, Исанын онлара данышмаг истәдији руһани һәгигәтләрә әһәмијјәт вермәдиләр. Бу һадисәдән нә өјрәнирик?

БИЗИМ ҮЧҮН ӘН ВАҸИБ ОЛАН НӘДИР?

12. Исанын сөзләринә әсасән һәјатда нә даһа ваҹибдир?

¹² Јәһја 6-ҹы фәсилдән өјрәндијимиз әсас дәрс будур: бизим башлыҹа мәгсәдимиз руһани тәләбатларымызы өдәмәк олмалыдыр. Јадыныздадырса, Шејтан Исаны сынаға чәкәндә Иса бу фикри вурғуламышды (Мәт. 4:3, 4). О, Дағүстү вәзиндә дә Аллаһа еһтијаҹымызы дәрк етмәјин ваҹиблијини гејд етмишди (Мәт. 5:3). Буна ҝөрә дә өзүмүзә белә суал верә биләрик: «Һәјат тәрзим нәји ҝөстәрир? Мән, әсасән, руһани тәләбатларымы өдәмәјә ҹан атырам, јохса мадди истәкләрими?»

13. а) Нәјә ҝөрә јемәкдән зөвг алмагда сәһв бир шеј јохдур? б) Һансы хәбәрдарлыға ҹидди јанашмалыјыг? (1 Коринфлиләрә 10:6, 7, 11).

¹³ Физики еһтијаҹларымыз барәдә дуа етмәкдә вә бу еһтијаҹларымызы тәмин етмәкдә пис бир шеј јохдур (Лука 11:3). Әлимизин зәһмәти сајәсиндә биз јејиб-ичирик. Бу, Аллаһдандыр вә бизә севинҹ ҝәтирир (Ваиз 2:24; 8:15; Јаг. 1:17). Бунунла белә, мадди шејләр һәјатымызда әсас јери тутмамалыдыр. Һәвари Булусун мәсиһиләрә јаздығы мәктуб буну ајдын ҝөстәрир. О, гәдимдә исраиллиләрлә чөллүкдә, о ҹүмләдән Сина дағы јахынлығында баш верән һадисәләрдән данышыр. Мәсиһиләрә дејир ки, исраиллиләр кими «зәрәрли шејләри» арзуламасынлар. (1 Коринфлиләрә 10:6, 7, 11 ајәләрини охујун.) Исраиллиләр јемәјә гаршы о гәдәр аҹҝөз идиләр ки, һәтта Јеһованын мөҹүзәви шәкилдә вердији манна онлар үчүн «зәрәрли шеј» олду (Сај. 11:4—6, 31—34). Гызыл дана һадисәсиндә дә онларын фикри-зикри јејиб-ичмәкдә, әјләнмәкдә иди (Чых. 32:4—6). Булус бу һадисәләри ерамызын 70-ҹи илиндә Јерусәлимин мәһвиндән өнҹә јашајан мәсиһиләрә ибрәт олсун дејә јазмышды. Биз Шејтан дүнјасынын сонуна аз галдығы бир вахтда јашајырыг. Буна ҝөрә дә Булусун хәбәрдарлығына ҹидди јанашмалыјыг.

14. Мүгәддәс Китабда гида илә бағлы нә пејғәмбәрлик олунуб?

¹⁴ Иса «буҝүнлүк чөрәклә» бағлы дуа етмәји өјрәдән вахт Јеһованын ирадәсинин «ҝөјдә олдуғу кими, јердә дә» јеринә јетмәси барәдә дуа етмәји өјрәтмишди (Мәт. 6:9—11, һашијә). Һәмин дөврү неҹә тәсәввүр едирсиниз? Мүгәддәс Китаба әсасән Јеһованын Јер күрәси илә  бағлы нијјәтинә фајдалы гиданын олмасы да дахилдир. Әшија 25:6—8 ајәләриндә дејилир ки, Аллаһын Падшаһлығы һакимијјәт сүрән заман јер үзүндә бол ләзиз тәамлар олаҹаг. Зәбур 72:16 ајәсиндә белә јазылыб: «Јердә чөрәк бол олаҹаг, дағ башында зәмиләр ашыб-дашаҹаг». Севдијиниз чөрәји биширмәји, јахуд јени ресептләри сынагдан кечирмәји һәсрәтлә ҝөзләјирсиниз? Бундан әлавә, сиз һәм дә үзүм бағлары салыб онун барыны јејәҹәксиниз (Әшј. 65:21, 22). Һәмин вахт бу ҝөзәл немәтләр јер үзүндә јашајан һәр кәсә нәсиб олаҹаг.

15. Ҝәләҹәкдә дириләҹәк инсанлар һансы тәлими алаҹаглар? (Јәһја 6:35).

¹⁵ Јәһја 6:35 ајәсини охујун. Исанын вердији чөрәкдән вә балыгдан јејән инсанлара бир даһа гајыдаг. Ҝәләҹәкдә дирилмә заманы, ола билсин, онлардан бәзиләри илә ҝөрүшәҹәјик. Һәтта кечмишдә онлар Исаја иман ҝәтирмәсәләр дә, ола билсин, дириләҹәкләр (Јәһ. 5:28, 29). Амма онлара Исанын дедији бу сөзләрин мәғзини өјрәнмәк лазым ҝәләҹәк: «Һәјат чөрәји мәнәм. Ардымҹа ҝәлән һеч вахт аҹмајаҹаг». Онлар фидјәјә, Исанын онларын уғрунда өз һәјатыны гурбан вердијинә иман ҝәтирмәли олаҹаглар. Һәмин вахт дириләнләр вә Ҹәннәтдә дүнјаја ҝәлән ушаглар руһани елм алаҹаглар. Бу тәлим програмында иштирак етмәк бөјүк бир хошбәхтлик олаҹаг! Бу иш бизә јемәк јемәкдән даһа чох ләззәт ҝәтирәҹәк. Бәли, руһани ишләр һәјатымызын мәркәзиндә дураҹаг.

16. Нөвбәти мәгаләдә нәји арашдыраҹағыг?

¹⁶ Бу мәгаләдә Јәһја 6-ҹы фәсилдәки һадисәнин бир һиссәсини арашдырдыг. Амма Исадан «әбәди һәјат»ла бағлы өјрәнәҹәјимиз һәлә чох шеј вар. О дөврдә јәһудиләр Исанын сөзләринә диггәт јетирмәли иди. Бу бизә дә аиддир. Нөвбәти мәгаләдә Јәһја 6-ҹы фәслин давамыны арашдыраҹағыг.