Охуҹуларын суаллары
Мәсиһин нәсил шәҹәрәси јалныз илк оғуллуг һаггы олан кишиләрдәнми ибарәтдир?
Нәшрләримиздә бу фикри дәстәкләјән шәрһләрә раст ҝәлмәк олар. Бу гәнаәтә ҝәлмәјимизә сәбәб Ибраниләрә 12:16 ајәси олмушду. Ајәдә дејилир ки, Ејс мүгәддәс шејләри гијмәтләндирмәди вә бир гарын јемәкдән өтрү илк оғуллуг һаггыны Јагуба сатды. Бу ајәјә әсасән, белә нәтиҹәјә ҝәлмишдик ки, Јагуб илк оғуллуг һаггыны алмагла, бир нөв, Мәсиһин әҹдады олмаг һаггына да саһиб олмушду (Мәт. 1:2, 16; Лука 3:23, 34).
Лакин мәсәләјә даһа әтрафлы бахдыгда мәлум олур ки, Мәсиһин нәсил шәҹәрәсинә дахил олмаг үчүн илк оғул олмаг шәрт дејилди. Ҝәлин Мүгәддәс Китабдан буну тәсдиг едән бир нечә дәлили арашдыраг.
Јагубун (Исраил) Ләјадан доғулан илк оғлу Рубән иди, севимли һәјат јолдашы Рәһиләдән доғулан илк оғлу исә Јусиф иди. Рубән ҝүнаһ едәндән сонра илк оғуллуг һаггы Јусифә кечди (Јар. 29:31—35; 30:22—25; 35:22—26; 49:22—26; 1 Салн. 5:1, 2). Амма Мәсиһ нә Рубәнин, нә дә Јусифин нәслиндән ҝәлди. Мәсиһ Јагубун Ләјадан доғулан дөрдүнҹү оғлу Јәһуданын нәслиндән төрәди (Јар. 49:10).
Лука 3:32 ајәсиндә Мәсиһин шәҹәрә зәнҹиринин даһа атлы һәлгәси садаланыр. Онлардан беши, ҝөрүнүр, илк оғул олуб, мәсәлән, Буәздән Абид, Абиддән Јәссә төрәди (Рут 4:17, 20—22; 1 Салн. 2:10—12).
Һәмин ајәдә ады чәкилән Давуд исә атасы Јәссәнин илк оғлу дејилди, о, сәккиз гардашын ичиндә сонбешик иди. Бунунла белә, о, Мәсиһин нәсил шәҹәрәсинә дүшәнләрдән бири олду (1 Ишм. 16:10, 11; 17:12; Мәт. 1:5, 6). Ејнән, Давуддан сонра шәҹәрәни давам етдирән Сүлејман падшаһ да Давудун илк оғлу дејилди (2 Ишм. 3:2—5).
Бу, о демәк дејил ки, илк оғул олмаг һеч бир әһәмијјәт дашымырды. Илк оғул аиләдә үстүн мөвге тутур, атадан сонра аиләнин башчысы о олурду. Һәмчинин мирасдан ики пај она дүшүрдү (Јар. 43:33; Ган. 21:17; Јуш. 17:1).
Бунунла белә, илк оғуллуг һаггы башга шәхсә өтүрүлә биләрди. Мисал үчүн, Ибраһим пејғәмбәр Исмајылы евдән ҝөндәрәндән сонра илк оғуллуг һаггы Исһага кечди (Јар. 21:14—21; 22:2). Јухарыда гејд едилдији кими, Рубәнин дә илк оғуллуг һаггы ондан алыныб Јусифә верилмишди.
Инди исә ҝәлин Ибраниләрә 12:16 ајәсинә јенидән нәзәр салаг. Орада дејилир: «Гојмајын ки, ичиниздә әхлагсыз, јахуд Ејс кими мүгәддәс шејләри гијмәтләндирмәјән адам олсун. О, бир гарын јемәкдән өтрү илк оғуллуг һаггындан кечди» (Ибр. 12:16). Ҝәлин ҝөрәк бу ајәнин мәғзи нәдән ибарәтдир.
Бурада Һәвари Булус Мәсиһин нәсил шәҹәрәсиндән данышмыр. Контекстдән ҝөрүнүр ки, о, мәсиһиләри дүз јолдан ајрылыб әхлагсызлыға јол вермәмәјә, бунунла да Аллаһын лүтфүнү газанмаға сәсләјирди (Ибр. 12:12—16). Әкс тәгдирдә, онлар «мүгәддәс шејләри гијмәтләндирмәјән», нәфсани шејләри үстүн тутан Ејс кими давранмыш олардылар.
Ејс ата хаганлыг (патриархат) дөврүндә јашајырды. Бу исә о демәк иди ки, о, каһин гисминдә чыхыш едәрәк аиләсинин адындан гурбан ҝәтирмәк кими шәрәфли вәзифәни иҹра едә биләрди (Јар. 8:20, 21; 12:7, 8; Әјј. 1:4, 5). Лакин ҹисмани дүшүнҹәли инсан олдуғу үчүн о, бүтүн бу имтијазлары әлдән верди — өзү дә нәјә-нәјә, бир габ шорбаја ҝөрә. Бу аддымын архасында башга бир шеј дә дура биләрди. Ола билсин, Ејс буну һәм дә она ҝөрә етмишди ки, пејғәмбәрлијә ҝөрә Ибраһимин өвладларынын башына ҝәләҹәк зүлмдән ҹаныны гуртарсын (Јар. 15:13). Ејсин мүгәддәс шејләри гијмәтләндирмәјән нәфсани инсан олдуғу онун аилә гурмасындан да ҝөрүнүр. О, валидејнләринә бөјүк дәрд олан ики бүтпәрәст арвад алмышды (Јар. 26:34, 35). Јагуб пејғәмбәр исә Ејсдән јерлә ҝөј гәдәр фәргләнирди. О, Јеһоваја ибадәт едән гадынла евләнмәк үчүн чох ҹәфаја дөзмүшдү (Јар. 28:6, 7; 29:10—12, 18).
Хүласә олараг Иса Мәсиһин нәсил шәҹәрәси илә бағлы буну демәк олар: бу шәҹәрәни һәмишә илк оғул давам етдирмирди. Јәһудиләр өзләри дә буну гәбул едирдиләр. Онлар бирмәналы шәкилдә етираф едирдиләр ки, Мәсиһ Давудун нәслиндән ҝәлмәлидир. Давуд исә, артыг јухарыда гејд етдијимиз кими, Јәссәнин илк оғлу јох, сонбешији иди (Мәт. 22:42).