Валидејнләрим һәгигәти 1920-ҹи илләрдә аилә гурмаздан өнҹә өјрәниб. Мән 1939-ҹу илин әввәлиндә анадан олмушам. Биз Инҝилтәрәдә јашајырдыг. Валидејнләрим мәни өзләрилә ибадәт ҝөрүшләринә апарырды. Бир мүддәт сонра мән Теократик Хидмәт Мәктәбинә јазылдым. Илк чыхышым индијә кими јадымдадыр. Бојум күрсүјә чатсын дејә гутунун үстүнә чыхмышдым, 6 јашым вар иди. Күрсүдән бахдым ки, бөјүк-бөјүк адамлар залда отуруб мәнә бахырлар, чох һәјәҹанлы идим.

Атам вәрәгәдә садә тәгдимат чап едиб, мәнә вермишди ки, хидмәтдә истифадә едим. Гапыны илк дәфә тәк дөјәндә 8 јашым вар иди. Ев сакини вәрәгәни охуду вә тәклиф етдијим «Аллаһ һагдыр» китабыны дәрһал ҝөтүрдү. Севинҹимдән күчә илә гачыб буну атама хәбәр вердим. Тәблиғ хидмәти вә јығынҹаг ҝөрүшләри мәнә бөјүк севинҹ ҝәтирирди. Онлар үрәјимдә Јеһоваја тамвахтлы хидмәт етмәк истәји ојатды.

Атам мәним үчүн «Ҝөзәтчи гүлләси»нә абунә оландан сонра Мүгәддәс Китаб һәгигәтини даһа да чох севдим. Почта журнал ҝәлән кими тез ону ҝөтүрүб, бөјүк һәвәслә охујурдум. Јеһоваја ҝүвәнҹим артды вә нәтиҹәдә өзүмү Она һәср етмәк гәрарына ҝәлдим.

1950-ҹи илдә аиләликҹә Нју-Јоркда кечирилән «Теократијанын инкишафы» адлы топлантыја ҝетмишдик. Дөрдүнҹү ҝүн августун 3-ү ҝүнүн мөвзусу «Хүсуси тәјинатлы мүждәчи ҝүнү» адланырды. Һәмин ҝүн Кери Барбер гардаш вәфтиз мәрузәсини сөјләди. (О, сонралар Рәһбәрлик Шурасынын үзвү олду.) Мәрузәнин сонунда о, вәфтиз олаҹаг кәсләрә ики суал верди. Мән галхыб: «Бәли», — дејә ҹавабы вердим. О вахт  11 јашым олса да, баша дүшүрдүм ки, ҹидди бир аддым атырам. Бирҹә горхум суја ҝирмәк иди, чүнки һәлә үзмәји өјрәнмәмишдим. Әмим дә мәнимлә бирликдә һовуза кими ҝетди. О мәнә деди ки, нараһат олмајым, һәр шеј јахшы олаҹаг. Доғрудан да, һәр шеј елә тез олду ки, һеч һовузда ајағым јерә дә дәјмәди. Бир гардаш мәни о бири гардаша өтүрдү, бири мәни вәфтиз етди, о бири дә мәни тәзәдән галдырыб һовуздан чыхартды. О мүһүм ҝүндән бәри Јеһова һәмишә мәним јолларымы рәван едиб.

Мәктәби битирәндән сонра өнҹүл хидмәтинә башламаг истәјирдим. Амма мүәллимләрим мәни али тәһсил алмаға тәшвиг едирдиләр. Онларын тәсиринә ујуб, университетә дахил олдум. Чох кечмәмиш, баша дүшдүм ки, һәгигәтдә мөһкәм галмағым, ејни заманда да фикрими тәһсилимә ҹәмләмәјим мүмкүн олмајаҹаг. Буна ҝөрә дә тәһсилими дајандырмаг гәрарына ҝәлдим. Бу барәдә дуа етдим, һөрмәтҹил шәкилдә имтина мәктубу јаздым вә биринҹи илин сонунда университетдән чыхдым. Јеһоваја там етибар едиб, дәрһал өнҹүл хидмәтинә башладым.

1957-ҹи илин ијул ајында мән Веллингборо шәһәриндә тамвахтлы хидмәтә башладым. Лондон Бејтелиндәки гардашлардан хаһиш етдим ки, мәнә әмәкдашлыг етмәк үчүн тәҹрүбәли бир өнҹүл гардашы мәсләһәт ҝөрсүнләр. Берт Вејзи гардаш мәнә чох шеји өјрәтди. О, чох шөвглү тәблиғчи иди вә мәнә тәблиғ ҹәдвәли гурмаға көмәк етди. Хидмәт етдијим јығынҹагда мән идим, Вејзи гардаш иди вә алты нәфәр јашлы баҹы. Бүтүн јығынҹаг ҝөрүшләринә һазырлашмаг, иштирак етмәк Јеһоваја етибарымы даһа да артырды вә јығынҹагда шәрһләр вермәк сајәсиндә иманымы изһар етмәк үчүн чохлу имканым олду.

Һәрби хидмәтдән имтина етдијим үчүн гыса мүддәт һәбсдә олдум. Сонра хүсуси өнҹүл кими хидмәт едән Барбара адлы баҹы илә таныш олдум. 1959-ҹу илдә аилә гурдуг. Биз һара тәјин олунсаг, ора да ҝетмәјә һазыр идик. Илк тәјинатымыз Инҝилтәрәнин шимал-гәрби олан Ланкашир графлығы иди. 1961-ҹи илин јанвар ајында мән Лондон Бејтелиндә кечириләҹәк Мәсул Гардашлар үчүн Мәктәбә дәвәт алдым. Тәлим мүддәти бир ај иди. Мәктәбин сонунда сәјјар хидмәтә тәјин олундум, бу мәним үчүн ҝөзләнилмәз иди. Ики һәфтә Бирминһем шәһәриндә тәҹрүбәли рајон нәзарәтчисиндән тәлим алдым. Барбараја мәнимлә бирҝә ҝетмәсинә изин верилди. Сонра Ланкашир вә Чешир графлығына тәјинатымыза јолландыг.

1962-ҹи илин август ајында мәзунијјәтдә оларкән филиалдан мәктуб алдыг. Зәрфин ичиндә Ҝилад мәктәбиндә охумаг үчүн әризә вар иди! Бу һагда дуа едәндән сонра Барбара илә мән әризәләри долдурдуг вә тәләб олундуғу кими, тез бир заманда филиала јолладыг. Беш ај сонра Ҝилад мәктәбинин 38-ҹи синфиндә тәлим алмаг үчүн биз Бруклинә (Нју-Јорк) јола дүшдүк. Бу Мүгәддәс Китаб мәктәбинин мүддәти он ај иди.

 Ҝилад мәктәбиндә тәкҹә Аллаһын Кәламы вә тәшкилаты һагда јох, һәмчинин үмумдүнја гардашлығымыз һагда да чох шеј өјрәндик. О вахт 23—24 јашында идик вә синифдәки диҝәр шаҝирдләрин нүмунәсиндән өзүмүзә чох шеј ҝөтүрдүк. Биз тәлим алмагла јанашы, Бејтел ишинә дә тәјин олунмушдуг. Бу тәјинатда мәнә һәр ҝүн мүәллимләримиздән бири олан Фред Раск гардашла хидмәт етмәк шәрәфи нәсиб олмушду. Онун өјрәтдији мөһтәшәм дәрсләрдән бири о иди ки, биз һәмишә салеһликлә мәсләһәт вермәлијик, јәни мәсләһәтимизин тамамилә Мүгәддәс Китаба әсасландығына әмин олмалыјыг. Дәрс заманы мәрузәләр сөјләјән гардашларын сырасында Нејтан Норр, Фредерик Франс вә Карл Клејн кими тәҹрүбәли гардашлар вар иди. Биз шаҝирдләр А. Макмиллан гардашын тәвазөкарлығындан о гәдәр шеј өјрәндик ки! О, мәрузәләриндә 1914—1919-ҹу илләрдәки сынаглар заманы Јеһованын Өз халгына неҹә рәһбәрлик етмәсиндән данышмышды.

Ҝилад мәктәбинин сонуна јахын Норр гардаш мәнимлә Барбараја деди ки, биз Африканын Бурунди өлкәсинә тәјин олунуруг. Биз тез Бејтелин китабханасына гачдыг вә Бурундидә нә гәдәр тәблиғчинин олдуғуну билмәк үчүн «Иллик фәалијјәт» китабыны вәрәгләдик. Мәәттәл галмышдыг, бу өлкәдә тәблиғчиләрин сајы илә бағлы һеч бир мәлумат јох иди. Баша дүшдүк ки, тәблиғчиләрин ајағы дәјмәјән бир әразијә јолланырыг. Үстәлик, бу өлкә Африкада јерләширди, Африка һаггында исә чох аз мәлуматымыз вар иди. Бизи фикир ҝөтүрмүшдү, амма һәрарәтли дуаларымыз сакитләшмәјимизә көмәк етди.

Бу тәјинатымызда һәр шеј бизим үчүн јени иди. Һәм иглим, һәм мәдәнијјәт, һәм дә дил. Биз франсыз дилини өјрәнмәли идик. Үстәлик, галмаға јер тапмалы идик. Бурундијә ҝәләндән ики ҝүн сонра Ҝиладдакы синиф јолдашларымыздан бири олан Һарри Арнот Замбијаја тәјинатына гајыдаркән бизи зијарәт етди. О бизә ев тапмаға көмәк етди вә бу бизим илк хүсуси тәјинатлы мүждәчи евимиз олду. Амма чох кечмәмиш дөвләт тәрәфиндән мүгавимәтлә үзләшдик. Онларын Јеһованын Шаһидләри һагда һеч бир мәлуматы јох иди. Бураја елә тәзәҹә өјрәшмишдик ки, иш иҹазәси олмадан бурада гала билмәјәҹәјимизи дедиләр. Әфсуслар олсун ки, өлкәни тәрк етмәли олдуг вә бу дәфә Угандаја өјрәшмәли идик.

 Визамыз олмадығына ҝөрә Угандаја ҝетмәјә горхурдуг, амма Јеһоваја бел бағладыг. Угандада тәләбат олан әразидә хидмәт едән бир канадалы гардаш вәзијјәтимизи миграсија ишчисинә изаһ етди. Өлкәдә јашамаға иҹазә алана кими бизә бир нечә ај бурада галмаға иҹазә верилди. Һадисәләрин бу ҹүр ҹәрәјан етмәси бизим үчүн ишарә иди ки, Јеһованын нәзәри үзәримиздәдир.

Бурада вәзијјәт Бурундидән фәргли иди. Угандада тәблиғ иши артыг башламышды, амма бүтүн өлкәдә ҹәми 28 Јеһованын Шаһиди вар иди. Бу әразидә чох адам инҝилис дилини билирди. Амма гыса заманда баша дүшдүк ки, марагланан инсанларын руһән инкишаф етмәси үчүн бир чох јерли дилин ичиндән һеч олмаса, бирини өјрәнмәлијик. Биз Кампалада тәблиғ етмәјә башладыг, бурада әксәријјәт луганда дилиндә данышырды. Буна ҝөрә дә бу дили өјрәнмәк гәрарына ҝәлдик. Бу дилдә сәлис данышмағымыз бир нечә ил чәкди. Амма бунун сајәсиндә тәблиғ ишимиз даһа бәһрәли олду! Дәрс кечдијимиз инсанларын һансы саһәләрдә руһани биликләрә еһтијаҹ дујдуғуну даһа јахшы баша дүшдүк, онлар исә үрәкләрини бизә ачмаға башладылар, өјрәндикләри һагда дүшүнҹәләрини бөлүшдүләр.

Һәгигәти гәбул едән һәлим гәлбли инсанлары тапмаг бизә бөјүк севинҹ бәхш едирди. Амма бүтүн өлкәдә сәјјар хидмәтә тәјин олунанда, даһа да севиндик. Кенија филиалынын рәһбәрлији алтында биз хүсуси өнҹүлләрә тәләбат олан әразиләри ахтармаға јолландыг. Јеһованын Шаһидләри илә һеч вахт растлашмајан инсанлар бизимлә чох гонагпәрвәр даврандылар, бизи хош гаршыладылар, һәтта бизә јемәк һазырладылар.

Сонра башга нөв сәфәрә јолландым. Кампаладан ики ҝүн гатарла јол ҝедиб, Кенијанын дәниз порту Момбаса чатдым, орадан да Һинд океанында јерләшән Сејшел Адаларына јолландым. Сонралар 1965—1972-ҹи илләр әрзиндә Сејшел Адаларына етдијим мүнтәзәм зијарәтләр заманы Барбара да мәнимлә бирликдә ҝедирди. О вахт һәмин әразиләрдә ики тәблиғчи вар иди. Лакин сонра груп јаранды, даһа сонра исә ҝөзәл бир јығынҹаг. Диҝәр сәфәрләр заманы мән Еритрејадакы, Ефиопијадакы вә Судандакы баҹы-гардашлары зијарәт етдим.

Угандада һәрби чеврилишдән сонра өлкәдә сијаси вәзијјәт гәфил дәјишди. Бундан сонра башлајан дәһшәтли илләр мәнә «падшаһа мәхсус шејләри падшаһа» вермәк ҝөстәришинә итаәт етмәјин нә гәдәр һикмәтли олдуғуну өјрәтди (Марк 12:17). О вахт белә бир ҝөстәриш верилди ки, башга милләтдән олан бүтүн сакинләр евләринин јахынлығындакы полис мәнтәгәсиндә гејдијјатдан кечсин. Биз дәрһал бу ҝөстәришә әмәл етдик. Бир нечә ҝүн сонра бир хүсуси тәјинатлы мүждәчи илә мән машынла Кампаладан кечәркән ҝизли полис забитләри бизә јахынлашды. Јаман горхмушдуг. Онлар бизи ҹасуслугда иттиһам етдиләр вә баш полис идарәсинә апардылар. Орада изаһ етдик ки, биз мүждәчилик иши илә мәшғул олан сүлһпәрвәр инсанларыг. Нә гәдәр десәк дә ки, биз артыг гејдијјатдан кечмишик, бизә гулаг асан олмады. Силаһлы мүһафизәчиләрин нәзарәти алтында бизи евимизин јахынлығындакы полис мәнтәгәсинә апардылар. Орадакы полис әмәкдашы бизи таныды. О билирди ки, биз гејдијјатдан кечмишик, мүһафизәчиләрә әмр етди ки, бизи бурахсынлар. Үрәјимиз јеринә ҝәлди!

О вахтлар һәрби блок-постлардан кечәндә, хүсусилә дә бизи сәрхош әсҝәрләр сахлајанда  һәдсиз нараһатлыг кечирирдик. Һәр дәфә орадан сағ-саламат кечәндә Јеһоваја дуа едирдик, үрәјимиз јеринә ҝәлирди. Әфсуслар олсун ки, 1973-ҹү илдә бүтүн әҹнәби хүсуси тәјинатлы мүждәчиләрә Уганданы тәрк етмәләри илә бағлы ҝөстәриш верилди.

Бизим тәјинатымыз јенидән дәјишди. Бу дәфә биз Кот-д’Ивуара, Гәрби Африкаја тәјин олундуг. Бу бизим үчүн бөјүк дәјишиклик иди. Чүнки тамамилә јени мәдәнијјәтә өјрәшмәли идик, јенидән анҹаг франсызҹа данышмалы идик вә мүхтәлиф мәдәнијјәтләрдән олан хүсуси тәјинатлы мүждәчиләрлә јашамаға өјрәшмәли идик. Амма һәмишә олдуғу кими, бу дәфә дә Јеһованын бизи јөнәлтдијини ҝөрдүк. Чүнки һәлим, сәмими гәлбли инсанлар дәрһал хош хәбәрә һај верирди. Икимиз дә шаһид олдуг ки, Јеһоваја етибар етмәк јолларымызы рәван етди.

Сонра гәфил билдик ки, Барбара хәрчәнҝ хәстәлијинә тутулуб. Онун әсаслы мүалиҹә алмасы үчүн дәфәләрлә Авропаја ҝедиб ҝәлирдик. Амма 1983-ҹү илдә ҝөрдүк ки, артыг Африкада хидмәтимизи давам етдирә билмәрик. Бураны тәрк етмәк икимиз үчүн дә ағыр иди!

Хидмәтимизи Лондон Бејтелиндә давам етдирдик. Барбаранын вәзијјәти ҝетдикҹә ағырлашды вә о вәфат етди. Бејтел аиләси бу иткијә дөзмәк үчүн мәнә чох дајаг олду. Бир әр-арвадын бу вәзијјәтә ујғунлашмағымда вә Јеһоваја етибар етмәјә давам етмәјимдә хүсусилә бөјүк көмәји олду. Сонралар мән Бејтелә көмәк етмәјә ҝәлән Анн адлы бир баҹы илә таныш олдум. О, әввәлләр хүсуси өнҹүл кими хидмәт етмишди. Јеһоваја олан ҝүҹлү мәһәббәтиндән ҝөрүнүрдү ки, о, јеткин инсандыр. Биз 1989-ҹу илдә аилә гурдуг вә о вахтдан Лондон Бејтелиндә хидмәт едирик.

1995—2018-ҹи илләр әрзиндә мән баш идарәнин нүмајәндәси кими (әввәлки ады филиаллар үзрә нәзарәтчи) тәхминән 60 өлкәни зијарәт етмишәм. Һәр зијарәтимдә Јеһованын, вәзијјәтдән асылы олмајараг, һәмишә Өз халгынын гајғысына галдығыны ҝөрмүшәм.

2017-ҹи илдә Африканы зијарәт етдим. Анны илк дәфә Бурундијә апараҹағыма ҝөрә чох севинирдим. Бу әразидәки руһани инкишафы ҝөрәндә икимиз дә һејран галдыг. 1964-ҹү илдә ев-ев тәблиғ етдијим күчәдә инди ҝөзәл Бејтел бинасы вар вә өлкә үзрә тәблиғчиләрин сајы 15 500-дән чохдур.

Мәнә 2018-ҹи илдә зијарәт едәҹәјим өлкәләрин сијаһысыны верәндә севинҹимин һәдди-һүдуду јох иди. Чүнки сијаһыда Кот-д’Ивуарын ады вар иди. Орадакы ән бөјүк шәһәр олан Абиджана ҝәләндә, елә бил, өз евимә ҝәлдим. Бејтелдә гонаглар үчүн нәзәрдә тутулан отагда галырдым. Орада телефон сијаһысына бахдым вә ҝөрдүм ки, отағымызын јанындакы отагда јашајан гардашын ады Сосудур. Билдим о кимдир, мән Абиджанда оланда о, өлкә нәзарәтчиси кими хидмәт едирди. Амма сән демә, јанылмышдым. Чүнки бу башга Сосу иди, онун оғлу иди.

Јеһова сөзүнә садиг галды. Бу енишли-јохушлу һәјат јолунда өјрәндим ки, Јеһоваја етибар едәндә О, јолларымызы рәван едир. Биз јени дүнјада даһа да ишыглы олаҹаг бу јолда әбәдијјән јеримәји һәсрәтлә ҝөзләјирик (Мәс. 4:18).