Нөвбәти ил Бејтелдә елан олунду ки, Ҹәнуби Африка филиалында хидмәт етмәк үчүн көнүллүләрә еһтијаҹ вар. Орада гурашдырылаҹаг ротасија чап машыныны идарә етмәк үчүн ишчиләр лазым иди. Мән дә адымы көнүллүләрин сијаһысына јаздырдым. Сечилдијими ешидәндә чох севиндим. Мәндән башга үч канадалы бејтелли дә сечилди: Денис Лич, Билл Маклеллан вә Кен Нордин. Бизә дедиләр ки, орада нә гәдәр галаҹағымыз бәлли олмадығы үчүн бизә биртәрәфли билет алаҹаглар.

Анама зәнҝ едиб дедим: «Ана, сәнә бир хәбәрим вар. Мән Ҹәнуби Африкаја ҝедирәм». Анам сакит тәбиәтли гадын иди, амма чох иманлы иди, Јеһова илә мөһкәм мүнасибәтләри вар иди. Мәнимлә данышанда елә дә чох шеј демәсә дә, билирдим ки, мәни дәстәкләјир. Анамла атам онлардан узаг олаҹағыма ҝөрә пис олсалар да, һеч вахт бу гәрарыма ҝөрә наразычылыгларыны билдирмәдиләр.

Әввәлҹә, дөрдүмүз дә Бруклин Бејтелиндә үч ај тәлим кечдик. Орада бизә хүсуси нөв чап машынындан истифадә етмәји өјрәтдиләр. Сонра биз јүк ҝәмиси илә Ҹәнуби Африканын Кејптаун шәһәринә јола дүшдүк. Һәмин вахт 20 јашым тәзәҹә тамам олмушду. Ахшамчағы Кејптаундан Јоһаннесбурга ҝедән гатара миндик. Бизи гаршыда узун јол ҝөзләјирди. Сүбһ тездән илк дајанаҹаға, јарымсәһра әрази олан Карруда јерләшән кичик шәһәрә чатдыг. Бура тозлу вә исти әрази иди. Дөрдүмүз дә пәнҹәрәдән бојланыб бахдыг ки, буралар неҹә бир јердир. Һара јолландығымыза ҝөрә нараһат идик. Илләр сонра бу әразијә јенидән ҝәләндә ҝөрдүк ки, әслиндә, бура балаҹа ҝөзәл шәһәрләри олан сакит бир әразидир.

Бир нечә ил әрзиндә мәним ишим мөһтәшәм вә мүрәккәб олан линотип машыныны идарә етмәк иди. «Ҝөзәтчи гүлләси» вә «Ојанын!» журналларынын чап олунмасы үчүн бу машында һәрфләрдән ибарәт сәтирләр һазырланырды. Бу филиалда тәк Ҹәнуби Африка үчүн јох, ондан шималда олан бир чох өлкәләр үчүн мүхтәлиф Африка дилләриндә журналлар дәрҹ олунурду. Бизи дүнјанын та о башындан бура ҝәтирән јени ротасија чап машыны там шәкилдә истифадә олунурду!

 Сонралар мән чап, дашынма вә тәрҹүмә ишинин мүхтәлиф јөнләринә бахан заводда ишләмәјә башладым. Һәјатым чох мәшғул вә мәналы кечирди.

1968-ҹи илдә Лора Бовен адлы өнҹүл бир баҹы илә евләндим. О, Бејтелин јахынлығында јашајырды вә Тәрҹүмә шөбәсинә чап ишиндә көмәк едирди. О дөврдә јени аилә гуранлары Бејтелдә сахламырдылар. Она ҝөрә дә бизи хүсуси өнҹүл тәјин етдиләр. Мән бир аз нараһат идим. Бејтелдә хидмәт етдијим он ил әрзиндә јемәјим вә галмаға јерим һәмишә олуб. Дүшүнүрдүм ки, ҝөрәсән, хүсуси өнҹүлләр үчүн верилән мәваҹиблә долана биләҹәјик? Һәрәмизә һәр ај 25 ранд (о вахткы мәзәннә илә 35 АБШ доллары) пул верирдиләр. Бир шәртлә ки, тәләб олунан саат, тәкрар сөһбәт вә нәшр пајламаг нормасыны јеринә јетирәк. Бу пулла кирајә һаггыны, үстәлик, јемәк, нәглијјат, тибби вә диҝәр хәрҹләримизи өдәмәли идик.

Бизи Һинд океаны саһилиндә јерләшән Дурбан шәһәринин јахынлығындакы кичик група тәјин етдиләр. Бурада чохлу сајда һиндлиләр јашајырды. Онлар 1800-ҹү илләрин сонларында шәкәр плантасијаларында ишләмәк үчүн мүгавилә илә бура ҝәлмиш муздлу ишчиләрин нәслиндән идиләр. Һәмин вахт онлар мүхтәлиф ишләрдә ишләсәләр дә, өз мәдәнијјәтләрини, дадлы кари дә дахил олмагла, мәтбәхләрини горујуб сахламышдылар. Бизим үчүн мүсбәт тәрәфи дә о иди ки, онлар инҝилис дилиндә даныша билирдиләр.

Һәмин вахт хүсуси өнҹүлләр ајда 150 саат һесабат верирдиләр. Гәрарлашдырдыг ки, хидмәтимизин илк ҝүнүндә Лора да, мән дә 6 саат тәблиғ едәк. Һәмин ҝүн һава исти вә рүтубәтли иди. Бизим нә тәкрар сөһбәтимиз, нә дә Мүгәддәс Китаб дәрси кечдијимиз инсанлар вар иди. 6 саат ев-ев тәблиғ етмәли идик. Бир мүддәтдән сонра саата бахдым ки, һәлә ҹәми-ҹүмләтаны 40 дәгигә тәблиғ етмишик! Фикирләшдим: «Ҝөрәсән, хүсуси өнҹүл кими хидмәт етмәји неҹә баҹараҹағыг?»

Тезликлә биз јахшы ҹәдвәл гурдуг. Һәр ҝүн өзүмүз үчүн чөрәкарасы нәсә һазырлајырдыг. Термосда шорба вә ја кофе ҝөтүрүрдүк. Јоруланда кичик Volkswagen машынымызы јахынлыгдакы ағаҹын көлҝәсиндә сахлајыб, истираһәт едирдик. Бәзән ҝөзәл һиндли ушаглар әтрафымыза топлашыб, мәәттәл-мәәттәл бизә бахырдылар. Бир нечә ҝүндән сонра баша дүшдүк ки, ики-үч саат тәблиғ едәндән сонра ҝүнүн галан һиссәси сүрәтлә кечир.

Бу әразидә јашајан гонагпәрвәр инсанлара Мүгәддәс Китаб һәгигәтләрини данышмаг бизә бөјүк севинҹ ҝәтирирди! Һиндлиләр чох һөрмәтҹил, мүлајим, Аллаһдан горхан инсанлар иди. Һиндуизм дининә мәнсуб олан чох адам данышдығымыз хәбәри гәбул етди. Онлар Јеһова, Иса, Мүгәддәс Китаб, сүлһүн олаҹағы јени дүнја вә өлүләр үчүн үмид барәдә севә-севә өјрәнирдиләр. Бир ил сонра артыг 20 нәфәрлә Мүгәддәс Китаб дәрси кечирдик. Һәр ҝүн дәрс кечдијимиз аиләләрин бириндә ҝүнорта јемәјини јејирдик. Биз чох хошбәхт идик.

Амма чох кечмәмиш јени тәјинат алдыг. Ҝөзәл Һинд океаны бојунҹа олан әразиләрә рајон хидмәтинә тәјин олундуг. Јығынҹагдакы тәблиғчиләри руһландырмаг үчүн онлары зијарәт едәндә, онларла әмәкдашлыг едәндә һәр һәфтә һансыса аиләдә гонаг олурдуг. Онлар бизә аиләләринин үзвү кими бахырдылар. Биз онларла вахт кечирирдик, ушаглары илә, ев һејванлары илә ојнајырдыг. Беләҹә, ики мөһтәшәм ил кечирдик. Сонра гәфил филиалдан зәнҝ ҝәлди. Бизә дедиләр: «Сизи јенидән Бејтелә дәвәт етмәк истәјирик». Мән дедим: «Билирсиниз, биз бурада да хошбәхтик». Амма әлбәттә ки, биз һара тәјин олунсаг, ораја ҝетмәјә һазыр идик.

Мән Хидмәт шөбәсинә тәјин олундум. Орада јеткин, тәҹрүбәли гардашларла әмәкдашлыг едирдим. О дөврдә рајон нәзарәтчиси јығынҹағы зијарәт едәндән сонра филиала һесабат ҝөндәрирди вә бу һесабатын әсасында филиал јығынҹаға мәктуб јазырды. Бу мәктубун мәгсәди јығынҹағы руһландырмаг вә лазыми ҝөстәришләр вермәк иди. Катибләрин үзәринә бөјүк иш дүшүрдү. Чүнки онлар бу јазышмалары коса, зулу вә диҝәр  дилләрдән инҝилис дилинә вә инҝилис дилиндән һәмин Африка дилләринә тәрҹүмә етмәли идиләр. Бу зәһмәткеш тәрҹүмәчиләрин әмәјини чох гијмәтләндирирдим. Үстәлик, онлар мәнә Африкада јашајан гарадәрили баҹы-гардашларын вәзијјәтини баша дүшмәјә чох көмәк етдиләр.

Һәмин вахт Ҹәнуби Африкада дөвләт апартһејд сијасәти јүрүдүрдү. Һәр иргин өз јашајыш әразиси вар иди вә бир-бириләри илә ҝедиш-ҝәлиш јох иди. Буна ҝөрә дә Африкадакы гарадәрили баҹы-гардашлар өз дилләриндә данышырды, өз дилләриндә тәблиғ едирди вә өз дилләриндә олан јығынҹагларда иштирак едирди.

Мән инҝилисдилли јығынҹағын әразисинә тәјин олдуғум үчүн африкалы гарадәрили баҹы-гардашлары елә дә танымырдым. Амма инди онларын мәдәнијјәти вә адәт-әнәнәләри барәдә өјрәнмәк имканым јаранды. Өјрәндим ки, баҹы-гардашлар јерли адәт-әнәнәләрә вә дини инанҹлара ҝөрә һансы чәтинликләрлә үзләширләр. Аилә үзвләри, кәндлиләри тәрәфиндән сәрт тәгибләрә мәруз галсалар да, Мүгәддәс Китаба зидд ҝедән адәт-әнәнәләрдә вә спиритизмлә бағлы ајинләрдә иштирак етмирдиләр. Кәнд әразисиндә јашајанлар исә касыбчылыгдан әзијјәт чәкирди. Чохлары тәһсилсиз олса да, Аллаһын Кәламына дәјәр верирди.

Һәмчинин мән битәрәфликлә, азад шәкилдә ибадәт етмәклә бағлы бәзи һүгуги мәсәләләрдә иштирак етмишәм. Јеһованын Шаһиди олан ушагларын ҹәсарәтини вә сәдагәтини ҝөрмәк иманымы чох мөһкәмләндирди. Онлар дини һимнләр охумадыгларына вә үмуми дуаларда иштирак етмәдикләринә ҝөрә мәктәбдән говулмушдулар.

О вахтлар Свазиленд адланан кичик Африка өлкәсиндә јашајан баҹы-гардашларын башга бир чәтинлији вар иди. Крал II Собһуза өләндән сонра бүтүн вәтәндашлардан јасла бағлы мүәјјән ајинләрдә иштирак етмәк тәләб олунду. Кишиләр сачларыны кечәл, гадынлар исә гыса гырхмалы идиләр. Баҹы-гардашларымыз әҹдадлара ситајишлә бағлы бу ајиндә иштирак етмәдијинә ҝөрә тәгибләрә мәруз галырдылар. Онларын Јеһоваја сәдагәтини ҝөрәндә гәлбимиз фәрәһлә долурду! Биз африкалы баҹы-гардашларымызын сәдагәтиндән, сәбриндән чох шеј өјрәндик. Бу бизим иманымызы чох мөһкәмләндирди.

Чап ишиндә компүтерләрин истифадәсинә башланылды вә мән 1981-ҹи илдә бу ишдә көмәк етмәк үчүн јенидән чапханаја тәјин олундум. Бу, чох ҝөзәл дөвр иди. Дүнјада мәтбәә саһәсиндә дәјишикликләр баш верирди. Јерли сатыш тәмсилчиси һеч бир өдәниш тәләб етмәдән филиала сынагдан кечирмәк үчүн фотојығым машыны верди. Нәтиҹәдә, доггуз линотип машыны беш јени фотојығым машыны илә әвәз олунду. Һәмчинин јени ротасија офсет чап машыны гурашдырылды. Ишин сүрәти хејли артды!

Компүтерләшмә сајәсиндә мәтн јығымы үчүн чохдилли електрон нәшријјат системи (MEPS) васитәсилә биз јени үсул иҹад етдик. Канада Бејтелиндән бизи Ҹәнуби Африкаја ҝәтирән нәһәнҝ, ләнҝ ишләјән линотип вә сәтиртөкән машынлардан јени технолоҝијаја кечәнә кими узун јол гәт етдик (Әшј. 60:17). Дөрдүмүз дә руһани ҹәһәтдән јеткин мәсиһиләрлә аилә гурмушдуг. Билл вә мән һәлә дә Бејтелдә хидмәт едирдик. Кен вә Денис исә јахынлыгда јашајырдылар, арвад-ушаг саһиби олмушдулар.

Филиалын иши дурмадан артырды. Мүгәддәс Китаба әсасланан нәшрләр ҝетдикҹә даһа чох дилә тәрҹүмә олунур вә чап олунурду, һәмчинин диҝәр филиаллара чатдырылырды. Беләликлә, јени Бејтел комплексинә еһтијаҹ јаранды. Гардашлар Јоһаннесбургун гәрбиндә ҝөзәл бир әразидә Бејтел комплекси тикдиләр вә ону 1987-ҹи илдә Јеһоваја һәср етдиләр. Филиалын ҝенишләнмәсиндә иштирак етмәк вә узун илләр Ҹәнуби Африканын филиал комитәсиндә хидмәт етмәк мәним үчүн бөјүк шәрәф иди.

2001-ҹи илдә ҝөзләмәдијимиз бир тәјинат алдыг. Бирләшмиш Штатларда јени јаранан филиал комитәсиндә хидмәт етмәјә дәвәт олундум. Ҹәнуби Африкадакы достларымызы, ишимизи гојуб ҝедәҹәјимизә ҝөрә пис олмушдуг. Амма Бирләшмиш Штатлардакы Бејтел аиләсинин бир һиссәси олуб, јени тәјината башламағы сәбирсизликлә ҝөзләјирдик.

Бир нараһатчылығымыз вар иди. Лоранын анасы јаша долмушду вә ону гојуб ҝедәҹәјимизә ҝөрә нараһат идик. Нју-Јоркда ола-ола она елә дә көмәк едә билмәздик. Лоранын үч баҹысы аналарына һәм физики, һәм емосионал, һәм дә мадди ҹәһәтдән көмәк етмәји тәклиф етдиләр. Онлар бизә дедиләр: «Биз тамвахтлы хидмәтдә иштирак едә билмирик. Амма анамыза бахсаг, сиз өз хидмәтинизи давам етдирә биләрсиниз». Онлара чох миннәтдар идик.

Мәним анама исә атамын вәфатындан сонра Торонтода (Канада) јашајан гардашым вә јолдашы бахырды. Анам артыг 20 илдән чох иди ки онларла јашајырды. Биз Нју-Јорка ҝәләндән гыса мүддәт сонра анам вәфат етди. Чох миннәтдарыг ки, онлар бу вахта гәдәр анамын гејдинә галыблар. Јаша долмуш инсана бахмаг бәзән чох чәтин олур. Доғрудан да, сәнә дәстәк олмаг үчүн бу мәсулијјәти өһдәсинә ҝөтүрән, һәјатында дәјишикликләр едән аилә үзвләринин олмасы әсл һәдијјәдир.

Бир нечә ил Бирләшмиш Штатларда мәним тәјинатым нәшријјат иши илә бағлы иди. Бу ишин ҝөрүлмә тәрзи даһа да мүасирләшмиш вә садәләшмишди. Ахыр вахтлар исә мән Тәҹһизат шөбәсиндә хидмәт едирәм. Һал-һазырда бу филиалда тәхминән 5000 бејтелли вә 2000 көнүллү хидмәт едир. Сон 20 ил әрзиндә бу нәһәнҝ филиалда хидмәт етдијим үчүн чох хошбәхтәм!

Алтмыш ил әввәл бурада хидмәт едәҹәјим һеч ағлыма да ҝәлмәзди. Бүтүн бу илләр әрзиндә Лора мәнә чох дәстәк олуб. Һәгигәтән дә, һәјатым чох долғун кечиб! Бизим чохлу тәјинатымыз олуб, ҝөзәл инсанларла әмәкдашлыг етмишик, бура филиалын тәјинаты илә дүнјанын бир чох әразисиндәки филиаллары зијарәт едәркән таныш олдуғумуз инсанлар да дахилдир. Бүтүн бунлары чох гијмәтләндиририк. Инди јашым 80-дән чох олдуғу үчүн ишим азалдылыб, чүнки иши ҝөрмәји баҹаран чохлу ҹаван гардаш вар.

Мәзмурчу јазмышды: «Аллаһы Јеһова олан халг нә бәхтијардыр!» (Зәб. 33:12). Бу, доғрудан да, беләдир! Јеһоваја Онун бәхтијар халгы илә чијин-чијинә хидмәт едә билдијимә ҝөрә чох миннәтдарам.