Билирсиниз?
Исанын јашадығы дөврдә инсанлар һансы нөв верҝиләр өдәјирди?
ТА ГӘДИМДӘН исраиллиләр пак ибадәти мадди ҹәһәтдән дәстәкләмәји өјрәнмишдиләр. Амма Иса Мәсиһин дөврүндә верҝи мәсәләси чох гәлизләшмишди вә јәһудиләр үчүн бу, ағыр јүкә чеврилмишди.
Бүтүн јеткин јаша чатмыш јәһудиләр мүгәддәс чадырда, сонралар исә мәбәддә ибадәти дәстәкләмәк үчүн јарым шекел (ики дирһәм) пул өдәмәли идиләр. Биринҹи әсрдә бу пул Һиродун тикдији мәбәдин гуллуғуна вә орада гурбанларын тәгдим олунмасына сәрф олунурду. Бәзи јәһудиләр Бутрусдан Исанын бу верҝини өдәјиб өдәмәдијини сорушмушдулар. Иса бу верҝинин өдәнилмәсинин әлејһинә дејилди. Һәтта о, Бутруса бир ҝүмүш пул тапыб бу верҝини өдәмәси үчүн мүәјјән ҝөстәришләр вермишди (Мәт. 17:24—27).
Һәмчинин о дөврдә Аллаһын халгы мәһсулларынын вә ја ҝәлирләринин онда бирини өдәмәли идиләр (Лав. 27:30—32; Сај. 18:26—28). Дин хадимләри халгы мәҹбур едирди ки, тәк-тәк һәр бир биткинин, һәтта «нанә, шүјүд вә ҹирәнин онда бирини» өдәсинләр. Иса ондабирин верилмәсинә гаршы дејилди, амма о, мирзәләрин вә фәрисиләрин бу мәсәләдә икиүзлү давранмасыны ифша етмишди (Мәт. 23:23).
Бундан әлавә, һәмин дөврдә јәһудиләр Рома һөкумәтинин һакимијјәти алтында олдуглары үчүн дөвләтә чохлу верҝиләр верирдиләр. Мәсәлән, бу верҝиләрдән бири торпаг саһибкарларынын вердији верҝи иди. Онлар верҝини ја пулла, ја да торпагларындан ҝөтүрдүкләри мәһсулла өдәмәли идиләр. Белә һесаб олунур ки, онларын ҝәлирләриндән 20—25 фаиз верҝи тутулурду. Бундан әлавә, һәр јәһуди ҹан верҝиси өдәмәли иди. Фәрисиләр Исадан мәһз бу верҝи һагда сорушмушдулар. Иса бу мәсәләјә дүзҝүн мөвгеји нөвбәти сөзләрлә ифадә етмишди: «Падшаһа мәхсус шејләри падшаһа, Аллаһа мәхсус шејләри Аллаһа верин» (Мәт. 22:15—22).
Идхал вә ја ихраҹ олунан маллар үчүн дә ҝөмрүк рүсуму алынырды. Бу верҝиләр лиманларда, көрпүләрдә, јолајрыҹыларында, шәһәрләрә вә ја базарлара ҝиришләрдә јығылырды.
Үмумиликдә бу верҝиләр Романын һакимијјәти алтында олан әһали үчүн чох ағыр јүкә чеврилмишди. Рома тарихчиси Таситин сөзләринә ҝөрә, император Тиберинин һакимијјәти дөврүндә (бу, Иса Мәсиһин јер үзүндә јашадығы дөврә тәсадүф едир) «Сурија вә Јәһудијјә бу јүкүн алтында о гәдәр әзилмишди ки, верҝиләрин азалдылмасы үчүн јалварырды».
Бу верҝиләрин јығылма тәрзи халгын јүкүнү даһа да ағырлашдырырды. Верҝи јығмаг һүгугу һәрраҹа чыхарылырды вә ән јүксәк мәбләғ тәклиф едән шәхс ону алырды. Һәмин шәхс инсанлардан бирбаша верҝи јығмасы үчүн адамлар тутурду. Беләҹә, һәм о, һәм дә тутдуғу адамлар даһа чох верҝи јығараг ҝәлир әлдә етмәјә чалышырды. Ҝөрүнүр, Зәккајын табелијиндә верҝи јығмагла мәшғул олан бу ҹүр ишчиләр вар иди (Лука 19:1, 2). Ајдындыр ки, халг бундан чох наразы иди вә онлардан бирбаша верҝи јыған адамлары ҝөрәси ҝөзләри јох иди.