1. Ваиз 3:7 ајәсиндән нә өјрәнирик?

БӘЗИЛӘРИМИЗ чох данышмағы хошлајырыг, бәзиләримиз исә сусмаға үстүнлүк веририк. Мәгаләнин әсас ајәсиндән ҝөрүндүјү кими, данышмағын да, сусмағын да өз вахты вар. (Ваиз 3:7 ајәсини охујун.) Амма ола билсин, бәзи баҹы-гардашларымызын даһа чох, бәзиләринин исә даһа аз данышмасыны истәјәрдик.

2. Нә вахт вә неҹә данышмалы олдуғумуза даир гајдалар гојмаға кимин һаггы чатыр?

² Данышмаг габилијјәтини бизә Јеһова вериб (Чых. 4:10, 11; Вәһј 4:11). Аллаһ Өз Кәламы васитәсилә бу ҝөзәл әнамдан дүзҝүн истифадә етмәји өјрәдир. Бу мәгаләдә нә вахт данышмалы вә нә вахт сусмалы олдуғумузу мүәјјән етмәјә көмәк едән Мүгәддәс Китаб нүмунәләрини нәзәрдән кечирәҹәјик. Һәмчинин башгаларына дедијимиз сөзләрә Јеһованын мүнасибәтини өјрәнәҹәјик. Ҝәлин илк нөвбәдә нә вахт данышмалы олдуғумуза нәзәр салаг.

3. Ромалылара 10:14 ајәсинә әсасән, нә вахт данышмалыјыг?

³ Биз Јеһова Аллаһ вә Онун Падшаһлығы һагда данышмаға һәмишә һазыр олмалыјыг (Мәт. 24:14; Ромалылара 10:14 ајәсини охујун). Бунунла Иса Мәсиһдән өрнәк ҝөтүрмүш олуруг. Иса Мәсиһин јер үзүнә ҝәлмәсинин әсас сәбәбләриндән бири Атасы һагда һәгигәти данышмаг иди (Јәһ. 18:37). Амма јаддан чыхармамалыјыг ки, неҹә данышмағымыз да өнәмлидир. Одур ки, Јеһова һагда «һәлимликлә вә дәрин һөрмәтлә» данышмалы, гаршымыздакы инсанын һиссләрини вә әгидәсини нәзәрә алмалыјыг (1 Бут. 3:15). Бу заман садәҹә сөһбәт етмиш олмајаҹағыг, һәмчинин һәмин шәхсә нәсә өјрәдәҹәјик, бәлкә дә, үрәјинә јол тапаҹағыг.

4. Мәсәлләр 9:9 ајәсинә әсасән, данышығымыз башгаларына нәдә көмәк едә биләр?

 ⁴ Ағсаггаллар баҹыја вә ја гардаша мәсләһәт вермәк лазым олдуғуну ҝөрәндә данышмаға чәкинмәмәлидирләр. Әлбәттә, онлар чалышаҹаг ки, һәмин шәхси пәрт етмәмәк үчүн дүзҝүн вахт сечсинләр. Мәсләһәт вермәк үчүн әтрафдакы инсанларын чыхыб ҝетмәсини ҝөзләјәҹәкләр. Ағсаггаллар чалышырлар ки, сөзләри илә гаршы тәрәфин ләјагәтинә тохунмасынлар. Амма баҹы-гардашлара дүзҝүн давранмаларына көмәк едәҹәк Мүгәддәс Китаб принсипләрини ҝөстәрмәјә дә чәкинмирләр. (Мәсәлләр 9:9 ајәсини охујун.) Бәс нәјә ҝөрә лазым олан анда данышмаг үчүн бизә ҹәсарәт ҝәрәкдир? Ҝәлин ики фәргли нүмунәјә бахаг. Биринҹи нүмунәдә бир киши оғулларына мәсләһәт вермәли иди, икинҹидә исә, бир гадын ҝәләҹәк падшаһы јанлыш һәрәкәтдән чәкиндирмәли олмушду.

5. Баш каһин Әли лазым олан мәгамда нә етмәди?

⁵ Баш каһин Әлинин ҹанындан чох севдији ики оғлу вар иди. Лакин оғланлары Јеһоваја һөрмәт етмирди. Онлар мүгәддәс чадырда каһин кими јүксәк мөвге саһиби идиләр. Амма сәлаһијјәтләриндән суи-истифадә едирдиләр, Јеһоваја ҝәтирилән тәгдимәләрә гаршы бөјүк һөрмәтсизлик ҝөстәрир, ачыг-ашкар әхлагсызлыг едирдиләр (1 Ишм. 2:12—17, 22). Мусанын ганунуна әсасән, Әлинин оғуллары өлүмә лајиг иди, амма Әли онлары јүнҝүлвари данлајыб, мүгәддәс чадырда хидмәт етмәләринә јол верирди (Ган. 21:18—21). Бәс Јеһова Әлинин бу һәрәкәтинә неҹә јанашды? О, Әлијә деди: «Нә үчүн оғулларына Мәндән чох һөрмәт гојурсан?» Вә билдирди ки, бу ики јарамаз адамы мәһв етмәк гәрарына ҝәлиб (1 Ишм. 2:29, 34).

6. Баш каһин Әлинин һадисәсиндән һансы дәрси ҝөтүрүрүк?

⁶ Баш каһин Әлинин һадисәсиндән ваҹиб бир дәрс ҝөтүрүрүк. Достумузун, јахуд гоһумумузун Аллаһын ганунуну поздуғуну биләндә онунла данышыб, Јеһованын гајда-ганунларыны хатырлатмалыјыг. Сонра исә онун Јеһованын тәјин етдији кәсләрә јахынлашыб лазыми көмәји алыб-алмадығыны дәгигләшдирмәлијик (Јаг. 5:14). Һеч вахт истәмәздик ки, Әли кими давраныб, достумуза вә ја гоһумумуза Јеһовадан чох һөрмәт гојаг. Дүздүр, инсана сәһвини ҝөстәрмәк үчүн ҹәсарәт ҝәрәкдир, амма нәтиҹә  буна дәјәр. Инди исә ҝәлин Әли илә арасында дағлар гәдәр фәрг олан Абигајил адлы исраилли гадындан данышаг.

7. Нә үчүн Абигајил Давуд падшаһла данышмаг гәрарына ҝәлди?

⁷ Абигајил Набал адында варлы-һаллы бир торпаг саһибинин арвады иди. Давуд вә адамлары Талут падшаһдан гачдығы вахт бир мүддәт Набалын чобанлары илә бирликдә олмушдулар, онун сүрүләрини гулдурлардан горумушдулар. Бәс Набал онларын јахшылығынын гәдрини билди? Хејр. Бир ҝүн Давуд адамлары үчүн бир аз јемәк вә су истәјәндә Набал өзүндән чыхды, чығыр-бағыр салыб онлары тәһгир етди (1 Ишм. 25:5—8, 10—12, 14). Давуд буну ешидән кими Набалын евиндәки бүтүн кишиләри гырмаг гәрарына ҝәлди (1 Ишм. 25:13, 22). Бу фаҹиәнин гаршысыны неҹә алмаг оларды? Абигајил баша дүшүрдү ки, инди сусмаг вахты дејил. Беләҹә, ҹәсарәтини топлајыб 400 аҹ-јалаваҹ, гәзәбли, әли силаһлы кишинин гаршысына чыхмаг вә Давудла данышмаг үчүн јола дүзәлди.

8. Абигајилин нүмунәсиндән нә өјрәнирик?

⁸ Абигајил Давудун гаршысына ҝәләндә онунла ҹәсарәтлә, һөрмәтлә вә әминликлә данышды. Јаранан проблемдә һеч бир ҝүнаһы олмаса да, о, Давуддан үзрхаһлыг етди. Давудун јахшы инсан олдуғуну, дүзҝүн давранаҹағыны сөјләди вә Јеһованын көмәјинә ҝүвәнди (1 Ишм. 25:24, 26, 28, 33, 34). Абигајил кими, биз дә киминсә учурума ҝетдијини ҝөрүрүксә, ҹәсарәтимизи топлајыб онунла данышмалыјыг (Зәб. 141:5). Буну һөрмәтҹил тәрздә, амма гәтијјәтлә етмәлијик. Мәһәббәтдән ирәли ҝәләрәк вердијимиз лазыми мәсләһәт әсл дост олдуғумузу ҝөстәрир (Мәс. 27:17).

9, 10. Ағсаггаллар кимәсә дүзәлиш верән заман нәји јадда сахламалыдыр?

⁹ Хүсусилә дә ағсаггаллар јанлыш јола гәдәм  гојмуш баҹы-гардашларла данышмаг үчүн ҹәсарәт ҝөстәрмәлидир (Гал. 6:1). Ағсаггаллар гејри-камил олдугларынын вә бир ҝүн онлара да мәсләһәт верилә биләҹәјинин фәргиндәдир. Лакин онлар гојмурлар ки, бу, сәһвә јол верән шәхсә дүзәлиш етмәләринә мане олсун (2 Тим. 4:2; Тит. 1:9). Чалышырлар ки, дүзәлиш верән заман Јеһованын бәхш етдији данышмаг габилијјәтини мәһарәтлә вә сәбирлә истифадә етсинләр. Ағсаггаллар диндашларыны севирләр вә бу мәһәббәт онлары һәрәкәтә тәшвиг едир (Мәс. 13:24). Лакин онларын башлыҹа амалы Јеһованын нормаларыны дәстәкләмәклә вә јығынҹағы хәтәрдән горумагла Јеһоваја шәрәф ҝәтирмәкдир (Һәв. 20:28).

¹⁰ Бура гәдәр биз нә вахт данышмалы олдуғумузу арашдырдыг. Лакин бәзән елә мәгамлар олур ки, сусмаг даһа мәсләһәтдир. Бу кими һалларда һансы чәтинликләрлә үзләшә биләрик?

11. Јагуб һансы нүмунәни чәкмишди вә ону данышығымыза неҹә тәтбиг едә биләрик?

¹¹ Бәзән дилимизи ҹиловламаг чәтин олур. Мүгәддәс Китаб јазарларындан бири Јагуб буну ҝөзәл бир нүмунә илә тәсвир етмишди. О демишди: «Сөзүндә сәһвә јол вермәјән камил инсандыр. Белә инсан бүтүн бәдәнини јүјәнләмәјә гадирдир» (Јаг. 3:2, 3). Атын баш вә ағыз һиссәсинә јүјән кечирилир. Јүјәнин ҹилову васитәсилә аты идарә етмәк вә ја дајандырмаг олар. Атлы ҹилову мөһкәм тутмаса, ат нәзарәтиндән чыхар вә бу заман һәм ат, һәм дә атлы хәсарәт ала биләр. Ејнилә, биз дә дилимизи ҹиловламасаг, бу, чохлу проблемә ҝәтириб чыхара биләр. Ҝәлин ҝөрәк һансы һалларда дилимизи ҹиловламалы вә сусмалыјыг.

12. Нә вахт дилимизи ҹиловлајыб сусмалыјыг?

¹² Һансыса баҹынын вә ја гардашын мәхфи  бир мәлуматы билдијини өјрәнәндә нә едирсиниз? Мисал үчүн, фәалијјәтимизә гадаға гојулмуш әразидә јашајан диндашыныза раст ҝәләндә, ола билсин, ондан һәмин әразидә тәблиғ ишимизин неҹә апарылдығыны сорушмаг истәјирсиниз. Шүбһәсиз ки, буну саф нијјәтдән едирсиниз. Ахы биз баҹы-гардашларымызы севирик вә онларын вәзијјәти илә марагланырыг. Үстәлик, ола биләр ки, онларын проблемләри һагда конкрет дуалар етмәк истәјирик. Лакин бу заман дилимизи ҹиловлајыб сусмаг вахтыдыр. Мәхфи мәлумат билән диндашымызы данышмаға тәһрик етсәк, нә она мәһәббәт ҝөстәрмиш оларыг, нә дә фәалијјәтләри һагда мәлуматын мәхфи галаҹағына үмид едән баҹы-гардашларымыза. Сөзсүз ки, һеч биримиз фәалијјәтимизин гадаға алтында олдуғу әразиләрдә јашајан баҹы-гардашымыза әлавә проблемләр јаратмаг истәмәздик. Ејнилә, бу кими әразиләрдә хидмәт едән баҹы-гардашларымыз да тәблиғ хидмәтләри, јығынҹаг ҝөрүшләри, үмумијјәтлә, ибадәтләри илә бағлы һансыса мәлуматы вермәк истәмәз.

13. Мәсәлләр 11:13 ајәсиндә дејилдији кими, ағсаггаллар нә етмәлидир вә нә үчүн?

¹³ Хүсусилә дә, ағсаггаллар Мәсәлләр 11:13 ајәсиндәки принсипи тәтбиг етмәлидир. (Ајәни охујун.) Ағсаггал евли олдуғу заман бу, даһа чәтин ола биләр. Сөһбәт етмәк, һәмчинин бир-бирилә сирләрини, һиссләрини вә нараһатлыгларыны бөлүшмәк әр-арвад арасында мүнасибәтләри мөһкәмләндирир. Лакин ағсаггал дәрк едир ки, јығынҹагдакы кәсләрлә етдији «мәхфи сөһбәт»ләри һәјат јолдашына данышмамалыдыр. Әкс һалда, ағсаггал онларын етибарыны итирә вә өз адына хәләл ҝәтирә биләр. Јығынҹагда етибара лајиг ҝөрүлүб мәсулијјәт һәвалә олунмуш гардашлар «икиүзлү» олмамалыдыр (1 Тим. 3:8). Бу о демәкдир ки, ағсаггаллар башгаларыны алдатмамалы вә гејбәт етмәмәлидир. Ағсаггал һәјат јолдашыны севирсә, ону билмәмәли олдуғу мәлуматларла јүкләмәјәҹәк.

14. Ағсаггалын арвады она саһиб олдуғу јахшы ады горумаға неҹә көмәк едә биләр?

¹⁴ Арвад әринин сирр сахламалы олдуғу мәлуматлары өјрәнмәјә чалышмамагла она јығынҹагда саһиб олдуғу јахшы ады горумаға көмәк едә биләр. Арвад бу мәсләһәти тәтбиг едәндә, һәм әрини дәстәкләјир, һәм дә әринә етибар едән баҹы-гардашлара һөрмәт ҝөстәрмиш олур. Ән өнәмлиси исә, јығынҹагда сүлһ вә бирлијә төһфә вердији үчүн Јеһованы севиндирир (Ром. 14:19).

15. Јеһова Әјјубун үч достуна неҹә јанашды вә нә үчүн?

¹⁵ Нә вахт вә неҹә данышмагла бағлы Әјјуб китабындан чох шеј өјрәнә биләрик. Әјјубун башына ард-арда ҝәлән дөзүлмәз бәлалардан сонра дөрд киши она тәсәлли вә мәсләһәт вермәјә ҝәлмишди. Бу кишиләр узун мүддәт сусдулар. Лакин сонрадан онларын үчүнүн — Әлифәзин, Билдадын вә Сөфәрин дедији сөзләрдән ајдын олду ки, сусдуглары вахт Әјјуба неҹә көмәк едәҹәкләри барәдә дүшүнмүрдүләр. Әксинә, онлар Әјјубун һансыса сәһвә јол вердијини сүбут етмәјин јолларыны ахтарырдылар. Онлар бәзи шејләри дүз десәләр дә, Әјјуб вә Јеһова барәдә дедикләринин чоху иттиһам вә јалан иди. Онлар Әјјубу пис инсан олмагда иттиһам едирдиләр (Әјј. 32:1—3). Бәс Јеһова буна неҹә јанашды? О, бу үч кишијә бәрк гәзәбләнди. Јеһова онлары ахмаг адландырды вә тапшырды ки, ҝедиб Әјјубдан онлардан өтрү дуа етмәләрини истәсинләр (Әјј. 42:7—9).

16. Әлифәз, Билдад вә Сөфәрин гојдуғу пис нүмунәдән һансы дәрси ҝөтүрә биләрик?

¹⁶ Әлифәз, Билдад вә Сөфәрин гојдуғу пис  нүмунәдән бир нечә дәрс ҝөтүрә биләрик. Биринҹиси, баҹы-гардашларымызы мүһакимә етмәмәлијик (Мәт. 7:1—5). Әксинә, нә исә демәмишдән өнҹә онлара диггәтлә гулаг асмалыјыг. Јалныз бу заман онларын вәзијјәтини баша дүшә биләрик (1 Бут. 3:8). Икинҹиси, данышмаға башладығымыз заман дедикләримизин доғру олдуғуна вә мүлајимликлә данышдығымыза диггәт јетирмәлијик (Ефес. 4:25). Үчүнҹүсү, унутмамалыјыг ки, башгаларына нә дедијимиз Јеһова үчүн чох өнәмлидир.

17. Әлиһунун нүмунәсиндән нә өјрәнирик?

¹⁷ Әјјубу зијарәт едән дөрдүнҹү киши Ибраһимин гоһуму олан Әлиһу иди. О, һәм Әјјубун, һәм дә диҝәр үч кишинин дедикләринә гулаг асды. Әлиһунун вердији мүлајим вә бирбаша мәсләһәтдән ајдын ҝөрүнүр ки, о, Әјјубу диггәтлә динләмишди. Онун мәсләһәти Әјјуба дүшүнҹә тәрзини дәјишмәјә көмәк етди (Әјј. 33:1, 6, 17). Әлиһунун әсас мәгсәди өзүнү вә ја һәр һансы инсаны јох, Јеһованы уҹалтмаг иди (Әјј. 32:21, 22; 37:23, 24). Онун нүмунәсиндән ҝөрдүјүмүз кими, бәзән сусуб гаршы тәрәфи динләмәк лазымдыр (Јаг. 1:19). Һәмчинин өјрәнирик ки, мәсләһәт верәркән мәгсәдимиз өзүмүзә јох, Јеһоваја шәрәф ҝәтирмәк олмалыдыр.

18. Јеһованын бәхш етдији данышмаг габилијјәтини гијмәтләндирдијимизи неҹә ҝөстәрә биләрик?

¹⁸ Аллаһын бизә бәхш етдији данышмаг габилијјәтини гијмәтләндирдијимизи Мүгәддәс Китабын нә вахт вә неҹә данышмагла бағлы мәсләһәтләринә әмәл етмәклә ҝөстәрә биләрик. Мүдрик Сүлејман падшаһ Аллаһдан илһам алараг јазмышды: «Мәгамында дејилән сөз ҝүмүш габда гызыл алмалара бәнзәр» (Мәс. 25:11). Башгаларына диггәтлә гулаг ассаг вә данышмаздан өнҹә дүшүнсәк, сөзләримиз гызыл алмалара бәнзәјәҹәк, һәм дәјәрли, һәм дә ҝөзәл олаҹаг. Онда аз, ја да чох данышмағымыздан асылы олмајараг, сөзләримиз башгаларыны мөһкәмләндирәҹәк, Јеһова да бизимлә фәхр едәҹәк (Мәс. 23:15; Ефес. 4:29). Јеһованын бәхш етдији бу әнама ҝөрә миннәтдарлығымызы билдирмәјин бундан ҝөзәл јолу нә ола биләр?!